Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Dạy học dự án theo định hướng phát triển năng lực HS thông qua các tiết thực hành trong chương trình Lịch sử lớp 10 ở trường THPT

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI:

DẠY HỌC DỰ ÁN THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH THÔNG QUA CÁC TIẾT THỰC HÀNH TRONG CHƯƠNG TRÌNH LỊCH SỬ 10 Ở TRƯỜNG THPT

----------------------- Lĩnh vực: LỊCH SỬ

NĂM HỌC: 2022-2023

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN TRƯỜNG THPT HUỲNH THÚC KHÁNG

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI:

DẠY HỌC DỰ ÁN THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH THÔNG QUA CÁC TIẾT THỰC HÀNH TRONG CHƯƠNG TRÌNH LỊCH SỬ 10 Ở TRƯỜNG THPT

----------------------- Lĩnh vực: LỊCH SỬ

Nhóm tác giả:

1. Nguyễn Thị Ngọc Dung SĐT: 0919555157 2. Thái Thị Hương Thủy SĐT: 0945650180 3. Nguyễn Thị Xuân SĐT: 0934537123 Tổ: Xã hội

NĂM HỌC: 2022-2023

MỤC LỤC

I. ĐẶT VẤN ĐỀ ....................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................... 1 2. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu ......................................................................... 2 3. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................... 2 II. NỘI DUNG ........................................................................................................... 3 1. Cơ sở lí luận .......................................................................................................... 3 1.1 Quan niệm về DHDA .......................................................................................... 3 1.2 Quan niệm về thực hành Lịch sử ........................................................................ 3 1.3 Khả năng vận dụng DHDA vào các tiết thực hành trong chương trình Lịch sử lớp 10 THPT .............................................................................................................. 4 2.Cơ sở thực tiễn ....................................................................................................... 6 2.1 Thực trạng DHDA ở trường THPT ..................................................................... 6 2.2. Thực trạng giảng dạy các tiết thực hành Lịch sử ở trường THPT ..................... 8 3. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả DHDA theo định hướng phát triển năng lực HS ở các tiết thực hành Lịch sử 10 ........................................................................... 8 3.1 Trên cơ sở đảm bảo một số nguyên tắc, thực hiện linh hoạt quy trình DHDA cho các tiết thực hành ................................................................................................ 8 3.1.1 Một số nguyên tắc trong DHDA ...................................................................... 8 3.1.2 Thực hiện linh hoạt quy trình DHDA cho các tiết thực hành ........................ 10 3.2 Thực hiện công tác chuẩn bị và tổ chức các hoạt động của DHDA ở các tiết thực hành nhằm phát huy năng lực HS ................................................................... 10 3.2.1 Thực hiện công tác chuẩn bị cho DHDA ...................................................... 10 3.2.2 Tổ chức các hoạt động của DHDA nhằm phát huy năng lực HS .................. 12 3.3 Khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của giải pháp đã đề xuất ......................... 16 3.3.1 Mục đích khảo sát .......................................................................................... 16 3.3.2.Nội dung và phương pháp khảo sát ................................................................ 16 3.3.3. Đối tượng khảo sát ........................................................................................ 16 3.3.4. Kết quả khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đã đề xuất .. 16 4. Xây dựng kế hoạch và triển khai một số DA trong dạy học tiết thực hành chương trình Lịch sử lớp 10 THPT ......................................................................... 17 4.1 DA: “Thực hành một số ngành nghề liên quan đến Lịch Sử” .......................... 17

4.1.1 Xác định mục tiêu của DA ............................................................................. 18 4.1.2 Chuẩn bị của GV và HS: ................................................................................ 19 4.1.3 Tổ chức các hoạt động thực hiện DA ............................................................. 20 4.2 DA: “Khám phá một số nền văn minh phương Đông và phương Tây thời kì cổ - trung đại” ............................................................................................................... 24 4.2.1 Xác định mục tiêu của DA ............................................................................. 24 4.2.2 Chuẩn bị của GV và HS ................................................................................. 25 4.2.3 Tổ chức các hoạt động thực hiện DA ............................................................. 26 4.3 DA: Triển lãm nghệ thuật “Hành trình một số nền văn minh cổ trên đất nước Việt Nam đến văn minh Đại Việt” .......................................................................... 30 4.3.1 Xác định mục tiêu của DA ............................................................................. 30 4.3.2 Chuẩn bị của GV và HS ................................................................................. 31 4.3.3 Tổ chức các hoạt động thực hiện DA ............................................................. 33 5. Hiệu quả của DHDA thông qua các tiết thực hành trong chương trình Lịch sử lớp 10 THPT ............................................................................................................ 38 III. KẾT LUẬN ....................................................................................................... 39 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC

DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT

Dự án DA

Dạy học dự án DHDA

Học sinh HS

Giáo viên GV

Trung học phổ thông THPT

I. ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Lý do chọn đề tài

UNESCO đã khuyến nghị mục tiêu học tập: “Học để biết, học để làm, học để chung sống, học để tự khẳng định mình ”. Đồng thời, một trong những điểm mới và là xu thế chung của chương trình giáo dục phổ thông nhiều quốc gia khi bước vào thế kỉ XXI là chuyển từ dạy học cung cấp nội dung kiến thức sang dạy học theo hướng phát triển năng lực người học, đặc biệt là năng lực vận dụng kiến thức của HS. Vì vậy, nền giáo dục Việt Nam cũng đang chuyển mình theo xu thế đó. Ngày nay, người học không chỉ học kiến thức mà quan trọng hơn là rèn kĩ năng hành động liên quan đến kiến thức đó. Giáo dục sẽ mãi tụt hậu nếu chỉ chăm chú nhồi nhét kiến thức của nhân loại vào đầu HS mà quan trọng hơn là cần phải giáo dục phẩm chất, năng lực học tập và sử dụng kiến thức, biết cách tự học.

Trong đó, nhiệm vụ quan trọng của bộ môn Lịch sử là phải thể hiện được khả năng kết nối quá khứ lịch sử với hiện tại, vận dụng kiến thức lịch sử để lí giải những vấn đề của thực tiễn cuộc sống. Trên nền tảng đó, HS có khả năng tự tìm hiểu những vấn đề lịch sử, xã hội, phát triển năng lực sáng tạo, có khả năng tiếp cận và xử lí thông tin từ những nguồn khác nhau, có ý thức và năng lực tự học suốt đời .

Quan điểm “học đi đôi với hành” được coi là phương châm dạy học của nền giáo dục hiện đại. Bên cạnh nội dung phát triển tư duy người học, việc phát triển năng lực thực hành trong dạy học có ý nghĩa rất quan trọng. Vì vậy, dạy học lịch sử nhất định phải tích cực hóa người học, gắn hoạt động trí tuệ với hoạt động thực hành, thực tiễn. Thông qua thực hành, HS được rèn luyện các kĩ năng cơ bản, đáp ứng mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thông.

Vốn dĩ tiết thực hành là tiết học mà HS được trực tiếp thực hiện các thao tác để chứng minh cho các kiến thức đã được học là đúng và một lần nữa tái hiện, khắc sâu kiến thức. Trong dạy học lịch sử ở trường phổ thông, việc rèn luyện kĩ năng thực hành cho HS có vị trí quan trọng nhằm thực hiện mục tiêu môn học và góp phần đào tạo thế hệ trẻ có tri thức, năng động, tự chủ và linh hoạt trong việc giải quyết các vấn đề của thực tiễn.

Phương pháp DHDA gắn với các tiết thực hành hết sức phù hợp với dạy học lịch sử, bởi có thể giúp HS rèn luyện kĩ năng tự học, tự nghiên cứu, tự lập kế hoạch, thu thập khai thác, phân loại xử lí thông tin, HS giải quyết các nhiệm vụ học tập bộ môn thông qua sự điều khiển, hướng dẫn của người thầy. Các em sẽ được làm các bài tập thực hành trên cơ sở sự huy động những kiến thức, kĩ năng kĩ xảo sẵn có của bản thân, góp phần hình thành những biểu tượng lịch sử chân thực, HS vận dụng những kiến thức đã học vào quá trình hình thành kiến thức mới, vận dụng những điều đã học vào giải quyết những vấn đề nảy sinh trong thực tiễn.

DHDA là phương pháp đòi hỏi sự thay đổi tư duy mạnh mẽ cả GV và HS. Cách thức dạy học này có nhiều điểm mới mẻ so với phương pháp dạy học truyền thống hay một số kĩ thuật dạy học tích cực đang được áp dụng vốn đã in sâu trong

cách dạy và học của thầy và trò lâu nay. Dạy học theo DA còn đòi hỏi quỹ thời gian lớn, điều kiện vật chất nhất định để có thể áp dụng. Do vậy, nhiều GV gặp khó khăn, lúng túng khi áp dụng sinh ra tâm lí e ngại nên đôi khi chưa mạnh dạn thay đổi trong phương pháp giảng dạy, chưa có sự đột phá trong các tiết dạy.

Việc đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy theo hướng tiếp cận năng lực là biện pháp cơ bản, có ảnh hưởng quyết định đối với chất lượng dạy học nói chung và các tiết thực hành nói riêng, vì trên cơ sở nội dung, phương pháp dạy học hiện đại, đảm bảo tính khoa học và tính thực tiễn cao thì mới tạo ra tiền đề cần thiết cho việc rèn luyện kĩ năng cho HS, đảm bảo cho HS nhanh chóng thích ứng với thực tiễn.

Chương trình giáo dục 2018 tăng thời lượng các tiết thực hành trong chương trình Lịch sử là hướng đi tích cực, một hình thức mới tạo hứng thú nhận thức và phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo của HS, theo hướng tiếp cận năng lực chú trọng đến việc hình thành các kĩ năng cần thiết cho HS. Vì vậy, cần phải đổi mới phương pháp dạy học theo các định hướng cơ bản như: tăng cường các phương pháp dạy học tích cực, thảo luận nhóm, giải quyết vấn đề, nghiên cứu tình huống, dạy học theo DA, tăng cường các hoạt động thực hành, thực tế ở địa phương… để HS có thể gắn những kiến thức trên lớp với thực tiễn.

Với mong muốn góp phần đổi mới và nâng cao hiệu quả dạy học môn Lịch sử nhất là các tiết dạy thực hành, một nội dung mới trong chương trình môn Lịch sử, chúng tôi chọn đề tài “DHDA theo định hướng phát triển năng lực HS thông qua các tiết thực hành trong chương trình Lịch sử lớp 10 ở trường THPT” để tìm hiểu, nghiên cứu và áp dụng trong quá trình dạy học.

2. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu

2.1 Nhiệm vụ nghiên cứu

- Khái quát một số lí luận cơ bản về vận dụng phương pháp DHDA vào dạy

học tiết thực hành môn Lịch sử.

- Tìm hiểu và đánh giá thực trạng dạy học thực hành nói chung, dạy học theo DA

nói riêng ở trường THPT hiện nay của GV và HS.

- Làm rõ quy trình thực hiện DHDA; Hướng dẫn chuẩn bị và cách thức triển

khai hoạt động DA trong dạy học tiết thực hành

- Lựa chọn và thiết kế một số DA học tập để làm sáng tỏ phương pháp, quy

trình thực hiện trên thực tế, đảm bảo tuân thủ các nguyên tắc thực hiện.

2.2 Phạm vi nghiên cứu

Chúng tôi thực hiện các DA ở học sinh các lớp khối 10 – trường THPT

Huỳnh Thúc Kháng

3. Phương pháp nghiên cứu

- Nghiên cứu lí luận thông qua các nguồn tư liệu khoa học.

- Khảo sát, điều tra, thu thập thông tin; phân tích, tổng hợp, so sánh, đánh

giá…

- Thực nghiệm sư phạm.

II. NỘI DUNG

1. Cơ sở lí luận

1.1 Quan niệm về DHDA

Dạy học theo DA được hiểu là cách thức GV tổ chức cho HS thực hiện một nhiệm vụ học tập phức hợp có tính thực tiễn cao hoặc gắn liền giữa lý thuyết với thực hành, HS là người tự lập kế hoạch, chủ động thực hiện, sáng tạo ra các sản phẩm nhất định và đánh giá kết quả đạt được.

Theo các tác giả Trịnh Văn Biểu, Phan Đồng Châu Thủy, Trịnh Lê Hồng Phương thì “DHDA là một hình thức dạy học hay phương pháp dạy học phức hợp, trong đó dưới sự hướng dẫn của GV, người học tiếp thu kiến thức và hình thành kỹ năng thông qua việc giải quyết một bài tập tình huống (DA) có thật trong đời sống, theo sát chương trình học, có sự kết hợp giữa lý thuyết với thực hành và tạo ra các sản phẩm cụ thể” [2, tr32].

Dạy học theo DA là một mô hình dạy học lấy HS làm trung tâm. Dưới sự hướng dẫn và giúp đỡ của GV, HS sẽ tự giải quyết nhiệm vụ học tập từ lý thuyết đến thực hành. Cụ thể, các GV sẽ làm nhiệm vụ định hướng, khuyến khích các em tìm tòi và thực hành kiến thức được học dựa trên những câu hỏi được lồng ghép các nội dung chuẩn. Nó giúp phát triển kiến thức và các kỹ năng liên quan thông qua những nhiệm vụ mang tính mở, khuyến khích HS tìm tòi, hiện thực hoá những kiến thức đã học trong quá trình thực hiện và tạo ra những sản phẩm của chính mình. Từ đó, phương pháp giảng dạy này hướng đến mục tiêu HS có thể tạo ra và giới thiệu các sản phẩm học tập mới hơn, sáng tạo hơn. Nói cách khác, đó chính là việc sử dụng các hình thức DHDA khác nhau để nhìn nhận và giải quyết vấn đề theo cách tốt nhất. Chương trình dạy học theo DA được xây dựng dựa trên những câu hỏi định hướng quan trọng, lồng ghép các chuẩn nội dung và tư duy bậc cao trong những bối cảnh thực tế.

1.2 Quan niệm về thực hành Lịch sử

Trong dạy học nói chung, dạy học Lịch sử nói riêng, muốn hiểu được các nội dung học tập, HS phải cố gắng, nỗ lực, huy động tối đa các hoạt động tư duy để nhận thức và thực hành tri thức đã học. Biểu hiện cao nhất của nỗ lực là thực hành, vận dụng sáng tạo những điều đã học vào thực tiễn, phù hợp với khả năng hiện có của HS.

Thực hành lịch sử: Theo Từ điển tiếng Việt, thực hành là “làm để áp dụng lí thuyết vào thực tế” [12; tr1506]. Từ khái niệm trên có thể hiểu, “thực hành lịch sử” là trên cơ sở những kiến thức và phương pháp học tập bộ môn được lĩnh hội, HS biết vận dụng chúng để giải quyết các nhiệm vụ học tập hoặc những vấn đề của

thực tế cuộc sống.

Dạy học thực hành là cách thức dạy học mà HS làm việc độc lập hoặc làm việc theo nhóm trên đối tượng thực hành dưới sự hướng dẫn của GV để tìm ra tri thức mới hoặc ôn tập, củng cố, qua đó hình thành, phát triển các năng lực của học sinh.

Xuất phát từ đặc trưng bộ môn Lịch sử, trình độ của HS và điều kiện dạy học

của nhà trường, thực hành lịch sử bao gồm những nội dung chủ yếu sau:

Thứ nhất, HS giải quyết các nhiệm vụ học tập bộ môn thông qua sự điều khiển, hướng dẫn của GV. Các em sẽ được làm các bài tập thực hành trên cơ sở sự huy động những kiến thức, kĩ năng kĩ xảo sẵn có của bản thân, góp phần hình thành những biểu tượng lịch sử chân thực. Chẳng hạn, HS được giao nhiệm vụ làm các loại đồ dùng trực quan như vẽ bản đồ, điền các nội dung còn thiếu trên bản đồ câm, lập các bảng thống kê, niên biểu, vẽ sơ đồ, biểu đồ, đồ thị...; trình bày ý kiến cá nhân về một sự kiện, hiện tượng lịch sử; phác họa chân dung một nhân vật lịch sử...

Thứ hai, HS vận dụng những kiến thức đã học vào quá trình hình thành kiến thức mới, vận dụng những điều đã học vào giải quyết những vấn đề nảy sinh trong thực tiễn.

Rèn luyện kĩ năng thực hành cho HS hoàn toàn phù hợp với yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học Lịch sử hiện nay là nhằm phát huy tính chủ động, tích cực của người học. Thực hành lịch sử có thể được vận dụng ở bất kì thời điểm nào của quá trình nhận thức, quan trọng là GV cần phải biết cách khơi gợi hứng thú học tập để HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ thực hành một cách tự nguyện, hiệu quả. Đặc biệt, khi HS làm bài tập thực hành, GV cần giao nhiệm vụ rõ ràng, hướng dẫn, giúp đỡ, động viên HS khi cần; đồng thời, tận dụng tối đa sự hỗ trợ của công nghệ thông tin để đa dạng hóa các hoạt động thực hành. Bên cạnh việc thiết kế các bài tập thực hành bộ môn, GV cần tổ chức HS tham gia các hoạt động ngoài lớp học, tạo điều kiện cho các em thể hiện sự sáng tạo, niềm say mê yêu thích lịch sử, biết vận dụng những điều đã học vào thực tiễn cuộc sống.

1.3 Khả năng vận dụng DHDA vào các tiết thực hành trong chương trình

Lịch sử lớp 10 THPT

Phương pháp DHDA có những ưu điểm như: thường gắn lí thuyết với thực hành, tư duy và hành động, nhà trường và xã hội, giúp cho việc học tập trong nhà trường đa dạng hơn, cùng nội dung nhưng học theo những cách khác nhau thì tạo ra những sản phẩm khác nhau; kích thích động cơ học tập của HS, phát huy tính tự lực, trách nhiệm, sáng tạo; phát triển năng lực giải quyết vấn để phức hợp, năng lực sáng tạo, năng lực hợp tác và giao tiếp; rèn luyện tính bền bỉ, kiên nhẫn; phát triển năng lực đánh giá. Tuy nhiên, phương pháp này cũng có những hạn chế: đòi hỏi nhiều thời gian, không thích hợp trong việc truyền thụ những tri thức có tính hệ thống, đòi hỏi phương tiện vật chất và tài chính, yêu cầu GV phải có trình độ

chuyên môn cao, không thể vận dụng phương pháp DHDA tràn lan mà thường vận dụng với những bài có liên quan đến thực tiễn.

Lý luận dạy học bộ môn chỉ rõ chương trình môn Lịch sử ở trường THPT được chia ra thành các bài học cụ thể song lại được cấu trúc trong một hệ thống, có mối liên hệ lôgic với nhau. Trong đó bài thực hành được sử dụng khi hoàn thành việc học tập một chủ đề, một thời kì, hay các vấn đề lịch sử của chương trình. Nhiệm vụ của bài thực hành tổng hợp, hệ thống hóa và khái quát hóa những kiến thức HS đã tiếp thu vận dụng những kiến thức đó để giải quyết các vấn đề trong thực tiễn. Trên cơ sở những kiến thức cơ bản, GV hướng dẫn HS phân tích bản chất, những mối liên hệ giữa các sự kiện lịch sử, giải thích những khái niệm. Qua đó phát triển tính tích cực tư duy, độc lập trong nhận thức, rèn luyện các kỹ năng, kỹ xảo, đồng thời giáo dục những tư tưởng, tình cảm đúng đắn và ý thức học tập bộ môn cho HS. Vì vậy, tiến hành bài thực hành không giống với bài nghiên cứu kiến thức mới. Bài thực hành muốn đạt hiệu quả phải bảo đảm các điều kiện như: HS phải chuẩn bị trước ở nhà; GV là người tổ chức hoạt động nhận thức tích cực, độc lập của HS ở trên lớp; lựa chọn đúng vấn đề, xác định nội dung, nguồn tài liệu…

Việc vận dụng hình thức DHDA vào tiết thực hành có vai trò, ý nghĩa to lớn:

- Củng cố và mở rộng kiến thức cho HS, đồng thời giúp HS vận dụng kiến thức vào giải quyết các vấn đề thực tiễn. Thông qua các hoạt động của DA, HS được thực hành, được trải nghiệm, từ đó giúp HS khắc sâu về kiến thức, rút ra những bài học kinh nghiệm cho bản thân, tìm ra hướng giải quyết những vấn đề thực tiễn trong cuộc sống.

- Rèn luyện năng lực phẩm chất cho HS. DHDA ở tiết thực hành giúp các em phát huy được nhiều năng lực cho bản thân như: Năng lực khai thác, sử dụng tranh ảnh, tư liệu, bản đồ; thiết kế infographic; năng lực báo cáo thuyết trình, phản biện đánh giá sản phẩm, khả năng làm việc nhóm,… trên cơ sở đó trau dồi các phẩm chất linh hoạt, độc lập, sáng tạo của tư duy. Ngoài ra còn bồi dưỡng thêm tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc và giáo dục ý thức trong việc bảo vệ những di sản văn hóa của dân tộc và nhân loại cho học sinh. Hướng học sinh nhận thức đúng về những giá trị truyền thống của dân tộc, giúp học sinh hình thành, phát triển những phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam và những giá trị phổ quát của công dân toàn cầu.

- Định hình phương pháp học tập môn lịch sử, tạo sự hứng thú, yêu thích cho HS. Việc học tập lịch sử phải được tiến hành một cách phong phú đa dạng, kiến thức phù hợp với trình độ HS, chú ý nâng cao để bồi dưỡng học sinh giỏi. Biết khơi dậy sự suy nghĩ của HS một cách thông minh sáng tạo, kết hợp lí thuyết với thực hành. Thông qua DHDA ở các tiết thực hành giúp các em tìm ra cho mình một phương pháp học hiệu quả như: biết lập kế hoạch rõ ràng; làm việc theo nhóm; tự học; vẽ sơ đồ tư duy; học qua video, tranh ảnh… Thông qua hoạt động DA tạo nên sự hứng thú, ham tìm hiểu trong mỗi vấn đề được đưa ra, từ đó tạo niềm đam

mê hứng thú với môn Lịch sử. Học lịch sử không đơn thuần là sự ghi nhớ, còn là tư duy, để giải thích các sự kiện tại sao lại diễn ra như thế, mỗi sự kiện lịch sử có ý nghĩa gì, có tác động gì đối với tương lai.

- Có hình thức và cách thức tổ chức hoạt động đa dạng, có tính mở về không gian, tăng cường gắn kết giữa các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường. DHDA có thể tổ chức theo các quy mô khác nhau như: theo nhóm, theo lớp, theo khối lớp, theo trường hoặc liên trường với nhiều hình thức như nội khóa và ngoại khóa. Tuy nhiên, tổ chức theo quy mô nhóm và quy mô lớp với hình thức vừa nội khóa và ngoại khóa có ưu thế hơn về nhiều mặt như đơn giản, ít tốn kém, mất ít thời gian, HS được phát huy tối đa vai trò của mình. Hình thức tổ chức dạy học này còn có khả năng thu hút sự tham gia, phối hợp, liên kết nhiều lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường như: Ban giám hiệu nhà trường, Tổ chuyên môn, GV chủ nhiệm, GV bộ môn, Đoàn Thanh niên, Hội cha mẹ HS, chính quyền địa phương… góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục.

- Định hướng lựa chọn nghề nghiệp cho học sinh.

Thông qua các DHDA ở tiết thực hành HS được trải nghiệm, được làm chủ kiến thức với các hình thức làm việc phong phú đa dạng và phù hợp với nội dung của môn học. HS được đóng vai và tiếp cận với nhiều ngành nghề như hướng dẫn viên du lịch, phóng viên, MC…Qua đó cũng giúp các em nhận thấy được năng lực và khả năng của bản thân, giúp định hướng cho HS lựa chọn những ngành nghề liên quan như: nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn, ngoại giao, quản lý, lãnh đạo, hoạt động du lịch, văn hoá, thông tin truyền thông,…thông qua việc phát triển năng lực sử học và hiểu biết về giá trị thực tiễn của sử học. HS hi ểu sâu hơn về vai trò của sử học trong đời sống thực tế, những ngành nghề có liên quan đến lịch sử để HS có cơ sở định hướng nghề nghiệp sau này cũng như có đủ năng lực cơ bản để giải quyết những vấn đề có liên quan đến lịch sử và tiếp tục tự học lịch sử suốt đời.

Với các yêu cầu và vai trò như vậy, bài học thực hành trong dạy học lịch sử

có ưu thế vận dụng phương pháp DHDA.

2.Cơ sở thực tiễn

2.1 Thực trạng DHDA ở trường THPT

Về phía GV tham gia dạy học lịch sử ở các trường THPT, hầu hết đều nhận thức được cần phải đổi mới phương pháp dạy học lịch sử theo hướng tích cực, lấy HS làm trung tâm, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của HS trong quá trình học tập. GV có tinh thần đổi mới phương pháp giảng dạy, biết ứng dụng đồ dùng trực quan cũng như sử dụng công nghệ thông tin giúp HS lĩnh hội kiến thức một cách tốt hơn, đồng thời giáo viên cũng thấy hứng thú, yêu nghề. Trên cơ sở đó, GV cũng bước đầu tiếp cận và thực hiện phương pháp dạy học theo DA. Tuy nhiên, các GV tham gia dạy học lịch sử còn dạy quá ít giờ trên lớp, trình độ chuyên môn và năng lực dạy học của các GV không đồng đều; việc lựa chọn chủ đề

DHDA đang lúng túng, gặp nhiều khó khăn, chưa đáp ứng nhu cầu của HS và thực tế dạy học; việc thiết kế DA cho quá trình DHDA mất rất nhiều thời gian cho việc chuẩn bị và thực hiện bài dạy, GV còn chưa quen với DHDA nên việc thay đổi từ quan niệm “người thầy là trung tâm” sang quan niệm “học trò là trung tâm” chưa đem lại kết quả cao. DHDA mới được các GV áp dụng nên việc giải quyết các vấn đề thực tiễn còn hạn chế. GV còn e ngại sử dụng phương pháp DHDA nên chỉ thuyết trình, đàm thoại và “dạy suông” cho học sinh. Để tổ chức được giờ học DA cho HS cũng phải bố trí, sắp xếp bàn ghế, lớp học do đó khó quản lí HS trong giờ học DA.

Về phía HS: Đa số HS khi tham gia học tập DA trong dạy học lịch sử rất thích thú tìm hiểu kiến thức lịch sử và hào hứng bởi nó thực sự lôi cuốn sự chú ý của các em. Phần lớn HS nhận thức được ý nghĩa và tầm quan trọng của việc tổ chức DHDA trong dạy học lịch sử bởi ưu điểm của phương pháp dạy học này đem lại. HS có thể thuộc bài ngay trên lớp, hiểu nội dung bài học một cách sâu sắc hơn, tiếp thu dung lượng kiến thức phong phú, đa dạng hơn ở các lĩnh vực... Học tập DA, HS được tương tác với GV, với bạn bè, với xã hội. Khi đó, HS có điều kiện phát triển các năng lực như năng lực tự học, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực làm việc nhóm,... cho chính bản thân mình. Tuy nhiên, sự yêu thích học tập lịch sử của các em HS chỉ mang tính tạm thời bởi các em gặp phải một số khó khăn trong quá trình nhận thức như kiến thức lịch sử nhiều, trừu tượng, khô khan, có những kiến thức khó nhớ và hàn lâm. Mặt khác, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp, năng lực sử dụng ngôn ngữ của HS còn hạn chế. Các em chưa thấy được cái hay của lịch sử, chưa liên hệ được kiến thức thực tế. Bên cạnh đó, một số em còn thụ động chỉ “chờ đón” sự truyền đạt kiến thức của GV, chỉ quan tâm đến kiến thức học thuộc lòng “để lấy điểm”, chưa thực sự hiểu sâu kiến thức. HS học quá nhiều môn nên không dành nhiều thời gian thực hiện DA, một số HS chưa có được kĩ năng hoạt động nhóm, HS còn có tư tưởng ỷ lại ảnh hưởng đến quá trình dạy học DA. Khó khăn lớn nhất của HS khi học tập DA trong dạy học lịch sử là các em không có thời gian thực hiện DA, bởi vì thực hiện một DA phải mất 2 - 3 tuần trong khi lịch học chính khóa, học thêm, hoạt động ngoài giờ đã tốn thời gian của các em. Ngoài ra, một số em không biết xây dựng kế hoạch học tập, khả năng sử dụng công nghệ thông tin yếu, tinh thần hợp tác với bạn bè chưa cao.

Để nâng cao được chất lượng học tập DA của HS trong quá trình học tập lịch sử, HS cần tăng cường trao đổi, thảo luận để nâng cao ý thức trách nhiệm của bản thân trước các vấn đề lịch sử. GV tổ chức nhiều hoạt động DHDA vào các bài học có vận dụng kiến thức thực tiễn để học sinh có điều kiện phát huy được các năng lực của mình trong quá trình tiếp thu kiến thức. GV cần quan tâm chú ý đến HS, hướng dẫn HS phương pháp tự học, tự nghiên cứu, tìm hiểu và ôn tập kiến thức. HS tham gia chọn đề tài, nội dung hoạt động nhóm phù hợp với khả năng, hứng thú của các em giúp các em làm việc một cách độc lập tạo ra những sản phẩm gần gũi với thực tế.

2.2. Thực trạng giảng dạy các tiết thực hành Lịch sử ở trường THPT

Trong chương trình lịch sử THPT 2006, việc làm bài tập thực hành ít được quan tâm, thậm chí bị xem nhẹ, số bài tập thực hành là không đáng kể, đây là điểm hạn chế của chương trình. Qua tìm hiểu ở một số trường phổ thông chúng tôi nhận thấy một số GV thường bỏ qua các dạng bài tập này vì cho là không cần thiết, chỉ mang tính tham khảo, sợ mất thời gian, một số ít GV có hướng dẫn HS làm các bài tập thực hành song chưa có những tiêu chí đánh giá, kiểm tra cụ thể, khoa học nên chất lượng chưa cao. Do đó, việc HS không biết đến dạng bài tập thực hành này hay chỉ làm qua loa, mang tính chiếu lệ là điều dễ hiểu.

Trong chương trình sách giáo khoa lớp 10 hiện hành, phần thực hành lịch sử mới được đưa vào và coi thực hành là một nội dung quan trọng và là công cụ thiết thực, hiệu quả để phát triển năng lực HS. GV bước đầu tiếp cận phương pháp dạy thực hành và đã thực hiện nhiều hình thức thực hành như tổ chức trò chơi, cuộc thi sử học, DHDA,…Song do năm đầu thực hiện, trong bộ sách giáo khoa lại chưa có nội dung yêu cầu hay hướng dẫn cụ thể. Mặc dù hầu hết các GV đều cho rằng giảng dạy thực hành môn Lịch sử có vai trò quan trọng đối với HS nhưng khi thực hiện, GV còn bỡ ngỡ, lúng túng, chủ yếu đi lại nội dung đã học ở chủ đề. Điều này là do một phần thiếu cơ sở vật chất, thiếu tài liệu tham khảo, thiếu kinh phí, áp lực công việc cao, mặt khác GV chưa nhận thức chưa đúng về thực hành và vai trò của nó đối với việc học tập của HS; chưa chú ý hướng dẫn HS thực hành…Hơn nữa, đa số HS chỉ xem Lịch sử là môn học thuộc lòng không cần thực hành, dẫn đến xác định PPDH bộ môn chưa đúng đắn, nên chất lượng dạy học cũng giảm sút.

Thực trạng trên đã đặt ra yêu cầu bức thiết cho các tiết dạy Lịch sử nói chung và các tiết thực hành Lịch sử nói riêng phải đổi mới mạnh mẽ hơn nữa nội dung, hình thức và phương pháp dạy học để nâng cao chất lượng giáo dục, đáp ứng đòi hỏi của đất nước hiện nay và đưa giáo dục Việt Nam tiệm cận với những nền giáo dục tiên tiến trên thế giới.

3. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả DHDA theo định hướng phát triển năng lực HS ở các tiết thực hành Lịch sử 10

3.1 Trên cơ sở đảm bảo một số nguyên tắc, thực hiện linh hoạt quy trình DHDA cho các tiết thực hành

3.1.1 Một số nguyên tắc trong DHDA

Dạy học theo DA được hiểu là cách thức GV tổ chức cho HS thực hiện một nhiệm vụ học tập phức hợp có tính thực tiễn cao hoặc gắn liền giữa lí thuyết với thực hành, HS là người tự lập kế hoạch, chủ động thực hiện, sáng tạo ra các sản phẩm nhất định và đánh giá kết quả đạt được. Do vậy học tập dựa trên DA được hiểu là học trong hành động và HS là người tích cực, chủ động giành lấy kiến thức. Để tổ chức dạy học theo DA đạt kết quả như mong đợi cần lưu ý một số vấn đề sau:

- Lựa chọn chủ đề và xây dựng nội dung dạy học phải gắn với thực tiễn, có

tính phổ biến, tính liên môn và đảm bảo đáp ứng mục tiêu môn học; phù hợp với đặc điểm và trình độ HS. Các DA phải có mục tiêu rõ ràng và đảm bảo tính khả thi.

Dạy học theo DA chỉ phù hợp với những nội dung nhất định trong môn Lịch sử, đồng thời cần có thời gian và có sự chuẩn bị chu đáo, do vậy không thể tiến hành thường xuyên trong chương trình môn học. Các bài thực hành, ôn tập, sơ kết, tổng kết thường có nội dung mang tính hệ thống và khái quát hóa cao nên phù hợp với việc thiết kế các DA học tập. Để DA được khả thi GV cần định hướng sản phẩm rõ ràng, đề tài phải phù hợp với tình hình thực tiễn tại địa phương để HS dễ dàng tìm kiếm thông tin hay khảo sát thực địa, phù hợp với đặc điểm và trình độ HS theo nhóm, theo lớp, theo khối để các em phát huy hết năng lực của mình. GV ưu tiên hướng dẫn HS lựa chọn và triển khai những DA đem lại hiệu quả giáo dục cao và có ý nghĩa đối với sự phát triển kinh tế - xã hội, lịch sử - văn hóa địa phương.

- Kế hoạch thực hiện DA phải cụ thể

Khi thực hiện DA để thành công GV phải đưa ra kế hoạch thực hiện DA phải cụ thể, phải bám sát vào các mục tiêu dạy học, nếu không mục đích của DA sẽ mơ hồ và kết quả học tập mong đợi từ phía HS không thực hiện được. Khi thiết kế DA, điều quan trọng là phải chắc chắn việc lập kế hoạch hành động sẽ giúp HS nhận biết được mục tiêu học tập dự kiến. Căn cứ vào mục tiêu bài học và chuẩn kiến thức, kĩ năng, GV lựa chọn các nội dung bài học ưu tiên trong chương trình để tiến hành DHDA.

Thời gian DA tùy thuộc vào quy mô và nội dung của DA: Thuộc chương trình chính khóa, ngoại khóa hay hoạt động trải nghiệm. Đối với bài thuộc chương trình chính khóa dạy trong 1 đến 2 tiết thì thường thời gian cho mỗi DA là 2 tuần.

- Kết hợp nhiều phương pháp và hình thức tổ chức dạy học phong phú, đa

dạng theo hướng phát huy tính tích cực chủ động của HS.

Trong DHDA, các phương pháp được sử dụng chủ yếu là: làm việc nhóm, dạy học giải quyết vấn đề, khảo sát thực tế để thu thập và xử lí thông tin, sử dụng công nghệ thông tin… HS đóng vai trò trung tâm, chủ động thực hiện DA, do đó, cần phối hợp linh hoạt nhiều phương pháp, hình thức để phát huy năng lực tự chủ, độc lập của HS. Mặt khác, GV vẫn đóng vai trò quan trọng hàng đầu quyết định kết quả của quá trình dạy học với tư cách là người hướng dẫn, tổ chức, định hướng hoạt động cho HS và kịp thời điều chỉnh trước những tình huống, yêu cầu mới.

Các hoạt động được tổ chức đa dạng, phong phú, mềm dẻo, linh hoạt, mở về không gian, thời gian, quy mô, đối tượng và số lượng, có nhiều lực lượng tham gia chỉ đạo, tổ chức các hoạt động trải nghiệm với các mức độ khác nhau (GV, phụ huynh, nhà hoạt động xã hội, chính quyền, doanh nghiệp...).

- Đánh giá kết quả học tập của HS phải gắn với quá trình xây dựng và triển khai DA, dựa trên những biểu hiện cụ thể về thái độ, phương thức và kết quả hoạt động của HS. Cần sử dụng nhiều hình thức, nhiều bộ công cụ đánh giá, coi

trọng nỗ lực và tiến bộ của HS trong cả quá trình. GV trao cho HS quyền tự đánh giá, đánh giá lẫn nhau, góp phần nâng cao sự tự tin và nỗ lực vươn lên của HS trong học tập và cuộc sống.

3.1.2 Thực hiện linh hoạt quy trình DHDA cho các tiết thực hành

Quy trình thực hiện DHDA gồm các bước sau:

- Bước 1: Lựa chọn đề tài và xác định mục đích của DA. Ở bước này, GV và HS cùng nhau nghiên cứu, thảo luận mục đích, yêu cầu nội dung chương trình môn học. Từ đó đề xuất, xác định đề tài và mục đích của DA. Các chủ đề cần chú ý đến hứng thú của HS cũng như ý nghĩa xã hội của đề tài. Vận dụng các kĩ thuật chia nhóm; hướng dẫn các nhóm lựa chọn tiểu chủ đề. GV có thể giới thiệu một số hướng đề tài để học viên lựa chọn và cụ thể hóa.

- Bước 2: Xây dựng kế hoạch thực hiện. Dưới sự hướng dẫn của GV, HS xây dựng đề cương cũng như kế hoạch cho việc thực hiện DA. Trong việc xây dựng kế hoạch cần xác định những công việc cần làm, thời gian dự kiến, vật liệu, kinh phí, phương pháp tiến hành và phân công công việc trong nhóm.

- Bước 3: Thực hiện DA. HS triển khai làm việc độc lập. DA học tập được HS lên kế hoạch và thực hiện từng bước, dưới sự tư vấn và giúp đỡ của GV. Trong quá trình triển khai DA, HS tiến hành tham quan, khảo sát tại thực địa, áp dụng một số phương pháp học tập mới như nghiên cứu chọn lọc, thu thập và xác minh tư liệu, phỏng vấn, điều tra khảo sát đối tượng nghiên cứu....

- Bước 4: Báo cáo DA. Kết quả thực hiện DA có thể được trình bày dưới nhiều hình thức: Tập san, poster, video clip, powepoint, trò chơi, trang web, kịch…. GV tổ chức cho HS đại diện các nhóm trình bày nội dung báo cáo sản phẩm.

- Bước 5: Đánh giá DA. Căn cứ vào hoạt động và sản phẩm của DA để xây dựng tiêu chí đánh giá tương ứng. GV hướng dẫn HS đánh giá theo các tiêu chí của sản phẩm. GV và HS cùng đánh giá về quá trình thực hiện và kết quả của DA, rút ra được kinh nghiệm sau khi thực hiện DA. Tuy nhiên quá trình đánh giá phải công bằng, được ghi nhận và nhận xét đúng mực.

Việc phân chia các giai đoạn trên đây chỉ mang tính chất tương đối. Trong thực tế chúng có thể xen kẽ và thâm nhập lẫn nhau. Việc tự kiểm tra, điều chỉnh cần được thực hiện trong tất cả các giai đoạn của DA. Với những dạng DA khác nhau có thể xây dựng cấu trúc chi tiết riêng phù hợp với nhiệm vụ DA.

3.2 Thực hiện công tác chuẩn bị và tổ chức các hoạt động của DHDA ở các tiết thực hành nhằm phát huy năng lực HS

3.2.1 Thực hiện công tác chuẩn bị cho DHDA

- Xác định mục tiêu của DA: GV xác định mục tiêu về năng lực và phẩm chất

cần hình thành cho HS.

- Lên ý tưởng và xây dựng kế hoạch chi tiết cho DA:

Để đảm bảo mục tiêu của DA, GV cần phải biết lập kế hoạch xuyên suốt cả quá trình thực hiện DA: từ bước khởi động cho đến khi kết thức DA. Điều này đòi hỏi người GV phải biết hình dung và sắp xếp được tất cả các hoạt động của GV và HS, theo dõi tiến trình thực hiện DA, đảm bảo cho DA triển khai thành công. Kế hoạch thực hiện DA bao gồm: nội dung công việc, thời gian tiến hành, địa điểm, các phương tiện và thiết bị cần thiết cho thực hiện DA, nhiệm vụ của HS và sự hỗ trợ của GV ở từng khâu trong tiến trình thực hiện DA. Cụ thể như sau:

Hỗ trợ của GV Nhiệm vụ của HS Thời gian Thiết bị, học liệu Tiến trình dạy học Địa điểm – thời lượng

-Hướng dẫn HS xác định tên DA

cho Dự kiến thời gian Dự kiến địa điểm, thời lượng -Thảo luận, xác định nội dung DA và giao nhiệm vụ Dự kiến thiết bị dạy học, học liệu

Hoạt động 1: Chuẩn bị DA -Lập kế hoạch -Phân nhóm, giao nhiệm vụ, hướng dẫn HS lập kế hoạch

-Cung cấp tài liệu tham khảo cho HS

Dự kiến thiết bị dạy học, học liệu Dự kiến thời gian Dự kiến địa điểm, thời lượng

-Hỗ trợ giải đáp thắc mắc, khó khăn của HS trong quá trình thực hiện sản phẩm DA Hoạt động 2: thực hiện DA

-Kiểm tra sản phẩm DA HS trước khi báo cáo

hành -Tiến thực hiện DA theo kế hoạch đã xây dựng (thu thập thông tin, xử lý thông tin, tổng hợp thông tin, xây dựng sản phẩm

-Tổ chức cho HS báo cáo sản phẩm DA

Dự kiến thời gian Dự kiến địa điểm, thời lượng - Báo cáo sản phẩm DA sau 1 làm tuần việc Dự kiến thiết bị dạy học, học liệu

Hoạt động 3: Kết thúc DA -Tổ chức đánh giá, rút kinh nghiệm sau DA

-Đánh giá sản phẩm DA

- Xây dựng phiếu học tập định hướng cho HS: GV xác định nội dung cần đạt

và hình thức trình bày của các DA.

- Xây dựng phiếu đánh giá DA: Căn cứ vào hoạt động và sản phẩm của DA học tập để xây dựng tiêu chí đánh giá tương ứng. GV hướng dẫn HS đánh giá theo các tiêu chí của sản phẩm.

- Các tài liệu, website cần thiết liên quan đến DA giới thiệu cho HS.

(Lưu ý: Đối với HS, việc chuẩn bị cho DA tùy thuộc vào yêu cầu của từng

DA cụ thể)

3.2.2 Tổ chức các hoạt động của DHDA nhằm phát huy năng lực HS

Hoạt động 1: Chuẩn bị triển khai thực hiện DA

Nhiệm vụ 1: Xác định DA nghiên cứu

- Xác định DA nghiên cứu: GV và HS cùng nhau nghiên cứu, thảo luận mục đích, yêu cầu nội dung của chương trình môn học. GV tạo điều kiện cho HS được đề xuất chủ đề, xác định mục tiêu của DA. Chủ đề gắn với một ý tưởng liên quan đến nội dung học tập gắn liền với thực tiễn mà HS quan tâm yêu thích nhằm gây hứng thú cho HS cũng như ý nghĩa xã hội của đề tài.

- Xác định các tiểu chủ đề của DA, xác định vấn đề nghiên cứu cụ thể. GV hướng dẫn HS làm việc nhóm theo kỹ thuật động não để xác định các tiểu chủ đề từ ý tưởng lớn ban đầu.

Nhiệm vụ 2: Lập nhóm và giao nhiệm vụ cho nhóm

Thành lập nhóm học tập: GV tiến hành tìm hiểu và phân loại HS về nhận thức, năng lực, hoàn cảnh, phẩm chất làm tiền đề cho việc chia nhóm. Có nhiều cách chia nhóm khác nhau, mỗi cách có ưu điểm và nhược điểm riêng. Tùy theo điều kiện cụ thể mà giáo viên áp dụng. Cách 1: Căn cứ vào vị trí chỗ ngồi trong lớp. Cách 2: Chia nhóm ngẫu nhiên theo danh sách lớp. Cách 3: Chia nhóm bạn thân. Cách 4: Chia nhóm thông qua điều tra về trình độ học sinh, sở thích, khả năng sử dụng công nghệ thông tin... Nhóm hoạt động có hiệu quả là nhóm có các thành viên năng lực đa dạng, có học sinh giỏi, khá, thành thạo công nghệ thông tin.

Tuy nhiên, trong thực tế khi thực hiện các DA, chúng tôi thường phân nhóm theo sở thích và khả năng. Cụ thể, chúng tôi đã xây dựng phiếu thăm dò khả năng của HS với bộ câu hỏi như sau:

Phiếu điều tra sở thích của HS: Em quan tâm (hoặc có hứng thú) đến nội dung

nào của dựa án?

Nội dung Có Không

Tiểu chủ đề DA

Tiểu chủ đề DA…

Phiếu điều tra khả năng của HS:

Khả năng Có Không

- Khả năng thiết kế bài trình chiếu trên Powerpoint

- Khả năng hội họa

- Khả năng chụp ảnh, quay phim, dựng phim.

- Khả năng làm MC (tổ chức trò chơi)

- Khả năng thuyết trình

- Khả năng viết kịch bản

- Khả năng diễn xuất tiểu phẩm/ hoạt cảnh

- Khả năng tìm kiếm thông tin, tư liệu, phân tích, tổng hợp thông tin.

Sau khi chia nhóm, các thành viên cần có nhiệm vụ và vai trò rõ ràng. GV yêu cầu mỗi nhóm tự bầu ra nhóm trưởng, thư ký, báo cáo viên. Nhóm trưởng có nhiệm vụ điều hành nhóm trong suốt quá trình làm việc. Thư ký ghi chép lại tất cả những hoạt động và những ý kiến thống nhất của nhóm để báo cáo với thầy cô. Báo cáo viên thay mặt các thành viên trong nhóm báo cáo kết quả làm việc của nhóm mình và giải trình những ý kiến thắc mắc trước lớp. Các thành viên của nhóm cùng nhau trao đổi, bàn bạc, chia sẽ, thống nhất ý kiến về những nhiệm vụ được giao.

Hướng dẫn tổ chức hoạt động nhóm. GV có thể chia lớp thành nhiều nhóm học tập, tùy các em đặt tên gọi mỗi nhóm khác nhau. Sau đó GV giao nhiệm vụ học tập cụ thể cho từng nhóm HS, kiểm tra thông tin xem HS đã hiểu rõ nhiệm vụ được giao hay chưa.

Nhiệm vụ 3: Hướng dẫn HS lập kế hoạch

- Dưới sự hướng dẫn của GV, các nhóm học tập tiến hành họp nhóm để xây dựng kế hoạch chi tiết cho DA học tập, xác định những công việc cần triển khai. Mỗi nhóm học tập thực hiện những nội dung cụ thể của DA, dự kiến thời gian thực hiện, địa điểm, phương tiện, dự trù vật liệu, kinh phí, phương pháp tiến hành, phân công công việc.

Lưu ý HS: Các nội dung kiến thức cần sự chính xác - khoa học, phân tích - tổng hợp thông tin nên giao cho các bạn khá giỏi; Phần thiết kế và trình bày sản phẩm giao cho những bạn có năng khiếu về thẩm mỹ; năng khiếu thuyết trình. Trong nhóm cần có sự hướng dẫn, giúp đỡ nhau hình thành các kĩ năng cần thiết như tìm kiếm thông tin, xử lí thông tin…

- GV định hướng HS lập sơ đồ tư duy, cách thuyết trình, cách làm các trò

chơi…, cách phân công nhiệm vụ, xác định sản phẩm DA, những công việc cần làm để hoàn thành công việc. Cung cấp công cụ đánh giá và bộ tài liệu hỗ trợ.

- Mỗi HS phải thực hiện nhiệm vụ cá nhân và nhiệm vụ trong hoạt động nhóm

+ Thực hiện nhiệm vụ cá nhân: Tất cả HS tự nghiên cứu mục tiêu, nội dung của bài học theo câu hỏi gợi ý của GV; Thu thập tài liệu; Đóng góp ý tưởng và cách giải quyết nhiệm vụ cho nhóm.

+ Thực hiện nhiệm vụ nhóm: Sau khi HS lựa chọn chủ đề ở các nhóm. Các thành viên của nhóm sẽ thực hiện nhiệm vụ nhóm theo kế hoạch đã đề ra và cùng làm ra sản phẩm của DA qua kiến thức lý thuyết và các phương án được thử nghiệm trong thực tiễn

Hoạt động 2: Thực hiện DA

Đối với GV: Theo dõi sát sao quá trình thực hiện DA của HS như việc thu thập, xử lí thông tin. Ở giai đoạn này GV cũng định hướng, điều chỉnh các hoạt động của HS sao cho phù hợp với các mục tiêu đã đề ra. Cung cấp các tài liệu cần thiết cho HS; hỗ trợ HS trong quá trình tạo ra các sản phẩm của DA, nhất là sản phẩm từ công nghệ thông tin. Kiểm tra đánh giá thường xuyên đặc biệt là kiểm tra tính chính xác các nguồn thông tin, cần ý thức cho HS về bản quyền các nguồn thông tin, cụ thể là HS cần ghi lại tác giả các nguồn thông tin đã thu thập. Đồng thời GV thông báo kịp thời kết quả đánh giá quá trình làm việc của HS.

Đối với HS: Trên cơ sở kế hoạch xây dựng, HS cùng nhau thảo luận, hợp tác, trao đổi, thu thập thông tin, xử lí thông tin của từng cá nhân, sau đó phải làm việc theo nhóm và theo kế hoạch. Thiết kế, xây dựng và hoàn thiện các sản phẩm của DA. Bước cuối cùng của việc thực hiện DA là hoàn thành sản phẩm đúng thời gian.

- Thu thập thông tin qua nhiều kênh như: Báo chí, internet, nhân chứng lịch sử, phim ảnh, thực nghiệm, quan sát, điều tra, phỏng vấn, các mối liên hệ với xã hội bên ngoài…

- Xử lý thông tin:

+ Sử dụng các phương pháp thống kê, tổng hợp, phân loại

+ Phân tích số liệu đưa kết quả dạng biểu đồ, đồ thị,…

+ Biết cách nhìn biểu đồ để đánh giá, nhận xét, giải thích, rút ra kết luận;

- Thảo luận: Thường xuyên thảo luận, trao đổi, đánh giá nhận xét để chia sẻ

dữ liệu, xác nhận ý kiến, giải quyết các vấn đề, kiểm tra tiến độ…

Trao đổi ý kiến người dạy, người hướng dẫn: Trao đổi thường xuyên với

người dạy nhằm đảm bảo tiến độ và hướng đi của DA.

Hoạt động 3: Báo cáo DA

GV tổ chức cho HS đại diện các nhóm trình bày nội dung báo cáo sản phẩm,

sau đó các nhóm trao đổi ý kiến, đưa ra các câu hỏi yêu cầu các nhóm dự án trả lời, GV đóng góp ý kiến. Từ đó, các nhóm chỉnh sửa nội dung, hoàn thành sản phẩm nghiên cứu của nhóm và nộp cho GV.

Sản phẩm có thể được trình bày dưới nhiều dạng khác nhau: bài thuyết trình, biểu diễn (kịch, hát, múa, thơ,…), trưng bày triễn lãm (tranh ảnh, vật thật, báo tường, mô hình,…), powerpoint, video clip…

Hoạt động 4: Đánh giá DA

Căn cứ vào hoạt động và sản phẩm của DA học tập để xây dựng tiêu chí đánh giá tương ứng. GV hướng dẫn HS đánh giá theo các tiêu chí của sản phẩm. GV và HS cùng đánh giá về quá trình thực hiện và kết quả của DA, rút ra được kinh nghiệm sau khi thực hiện DA. Tuy nhiên quá trình đánh giá phải công bằng và được ghi nhận và nhận xét đúng mực. GV có thể thành thành lập ban giám khảo để phụ giúp GV đánh giá.

+ Đánh giá DA: Nên tập trung vào những câu hỏi như : HS hướng đến mục tiêu học tập như thế nào? HS sử dụng những kỹ năng tư duy nào? Liệu HS có nâng cao khả năng tự quản lý, tư duy sâu để học tốt hơn hay không?

+ Đánh giá HS: là một sự khẳng định và công nhận kết quả, công sức làm việc của HS. Bao gồm đánh giá sự cộng tác trong quá trình thực hiện DA và đánh giá sản phẩm của nhóm.

+ Điểm đánh giá sự cộng tác: do GV chấm cho mỗi HS thông qua theo dõi sự tham gia, cộng tác của HS đó và thông qua điểm đánh giá sự cộng tác của nhóm trưởng đối với từng thành viên và qua điểm tự đánh giá của HS.

Trong quá trình thực hiện DA, mỗi nhóm trưởng được GV yêu cầu ghi lại sự phân công nhiệm vụ và theo dõi thái độ, tinh thần, ý thức khi tham gia và mức độ hoàn thành nhiệm vụ của các thành viên trong nhóm. Từ đó, nhóm trưởng sẽ đánh giá việc tham gia của thành viên dựa trên tiêu chí đánh giá sự cộng tác. Mỗi HS cũng tự đánh mức hộ hoàn thành của bản thân.

+ Điểm sản phẩm: là điểm của phần báo cáo của nhóm cùng với sản phẩm của

nhóm

+ Điểm cuối cùng cho mỗi HS: là trung bình cộng của điểm đánh giá sự cộng

tác và điểm sản phẩm (Phụ lục 1.3).

GV và HS đánh giá quá trình và kết quả thực hiện. Từ đó rút ra những kinh

nghiệm cho việc thực hiện DA tiếp theo.

Như vậy, yêu cầu tổ chức DHDA trong dạy học lịch sử ở trường THPT gồm về nội dung tổ chức DHDA học sinh sẽ tự tìm hiểu chủ đề, nội dung học tập, lập kế hoạch phân công công việc và tiến hành thực hiện; về phương pháp tổ chức DHDA giáo viên nên kết hợp nhiều PPDH khác nhau để phát triển tính độc lập, tự giác của học sinh; khi tổ chức DHDA phải lấy HS làm trung tâm, GV phải là người hướng

dẫn và hỗ trợ cho quá trình học tập; công nghệ thông tin hỗ trợ và thúc đẩy quá trình học tập của GV và HS. Những hướng dẫn trên giúp cho GV và HS áp dụng vào việc chuẩn bị và tổ chức thực hiện các DA.

3.3 Khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của giải pháp đã đề xuất

3.3.1 Mục đích khảo sát

Khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của hình thức DHDA trong tiết thực hành

trong chương trình Lịch sử 10 ở trường THPT và giải pháp DHDA có hiệu quả

3.3.2.Nội dung và phương pháp khảo sát

* Nội dung khảo sát:

- Các giải pháp được đề xuất có thực sự cấp thiết đối với vấn đề nghiên cứu

hiện tại không?

- Các giải pháp được đề xuất có khả thi đối với vấn đề nghiên cứu hiện tại

không?

* Phương pháp khảo sát và thang đánh giá

- Phương pháp được sử dụng khảo sát là trao đổi bằng bảng hỏi, với thang

đánh giá 4 mức (tương ứng với điểm số từ 1 đến 4)

Không cấp thiết; Ít cấp thiết; Cấp thiết và Rất cấp thiết

Không khả thi; Ít khả thi; Khả thi và Rất khả thi

Tính điểm trung bình X theo phần mềm google form

3.3.3. Đối tượng khảo sát

Tổng hợp các đối tượng khảo sát

Đối tượng Số lượng TT

1 Giáo viên THPT trên địa bàn TP Vinh 30

2 Học sinh trường THPT Huỳnh Thúc Kháng 100

∑ 130

3.3.4. Kết quả khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đã đề

xuất * Sự cấp thiết của các giải pháp đề xuất

Đánh giá sự cấp thiết của các giải pháp đề xuất

TT Các giải pháp Các thông số

1 Vận dụng hình thức DHDA ở các tiết 𝑿" 4.0 Mức Rất cấp thiết

thực hành Lịch sử 10

3.75 Rất cấp thiết

2 Trên cơ sở đảm bảo một số nguyên tắc, thực hiện linh hoạt quy trình DHDA 3 Thực hiện công tác chuẩn bị cho DHDA 4 Tổ chức các hoạt động của DHDA nhằm 3.75 4.0 Rất cấp thiết Rất cấp thiết

phát huy năng lực HS

Từ số liệu thu được ở bảng trên có thế rút ra những nhận xét sau: GV và HS đều thấy được việc vận dụng hình thức DHDA ở các tiết thực hành là rất cấp thiết. Để đảm bảo DHDA có hiệu quả, một số giải pháp được đề xuất đó là: Trên cơ sở đảm bảo một số nguyên tắc, thực hiện linh hoạt quy trình thực hiện DHDA; Chú trọng công tác chuẩn bị và tổ chức các hoạt động của DHDA. Những giải pháp trên đều rất cấp thiết, đảm bảo phát triển năng lực của HS.

* Tính khả thi của các giải pháp đề xuất

Đánh giá tính khả thi của các giải pháp đề xuất

Các thông số TT Các giải pháp Mức

1 Vận dụng hình thức DHDA ở các tiết 𝑿" 4.0 Rất khả thi

thực hành Lịch sử 10

3.75 Rất khả thi

2 Trên cơ sở đảm bảo một số nguyên tắc, thực hiện linh hoạt quy trình DHDA 3 Thực hiện công tác chuẩn bị cho DHDA 4 Tổ chức các hoạt động của DHDA nhằm 3.75 4.0 Rất khả thi Rất khả thi

phát huy năng lực HS

Từ số liệu thu được ở bảng trên có thế rút ra những nhận xét sau: GV và HS đều cho rằng việc vận dụng hình thức DHDA ở các tiết thực hành là rất khả thi. Một số giải pháp được chúng tôi đề xuất nhằm tổ chức hiệu quả DHDA đều rất khả thi, đảm bảo phát triển năng lực của HS.

4. Xây dựng kế hoạch và triển khai một số DA trong dạy học tiết thực hành chương trình Lịch sử lớp 10 THPT

Các dự án chúng tôi đề xuất được thực hiện ở các lớp khối 10 – trường THPT

Huỳnh Thúc Kháng.

4.1 DA: “Thực hành một số ngành nghề liên quan đến Lịch Sử”

Đây là DA được thực hiện ở tiết thực hành chủ đề 1: “Lịch sử và sử học” và chủ đề 2: “Vai trò của Sử học”. GV hướng dẫn HS thực hiện DA thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo tại các công trình lịch sử văn hóa tiêu biểu của Nghệ An trên địa bàn thành phố Vinh là: Di tích thành cổ Vinh; Di tích núi Dũng Quyết - Đền thờ vua Quang Trung.

Ở tiết thực hành chủ đề 1 và chủ đề 2, GV tổ chức cuộc thi “Nhà sử học trẻ tuổi”, gồm 4 phần: Xuất phát, Vượt chướng ngại vật, tăng tốc và về đích. Ở 3 phần

thi đầu, GV tổ chức cuộc thi nhằm ôn tập, củng cố lại kiến thức của chủ đề 1 và chủ đề 2 bằng hình thức trả lời câu hỏi trắc nghiệm. Ở phần thi về đích, GV tổ chức cho HS thực hiện DA, vận dụng kiến thức đã học để thực hành 1 số ngành nghề liên quan đến lịch sử.

4.1.1 Xác định mục tiêu của DA

GV giúp HS đạt được những yêu cầu sau:

* Về năng lực:

Năng lực lịch sử:

- Năng lực tìm hiểu lịch sử: Thông qua sưu tầm và xử lí các nguồn sử liệu ngoài SGK (bài viết, tranh ảnh, video...) để hoàn thành sản phẩm về các di tích lịch sử của Nghệ An.

- Năng lực nhận thức và tư duy lịch sử: Thông qua việc thực hiện DA, HS

hiểu được vai trò của sử học.

- Năng lực giải quyết vấn đề : Vận dụng kiến thức lịch sử để lí giải những vấn đề của thực tiễn cuộc sống; Có khả năng tự tìm hiểu những vấn đề lịch sử, phát triển năng lực sáng tạo, có khả năng tiếp cận và xử lí thông tin từ những nguồn khác nhau, có ý thức và năng lực tự học lịch sử suốt đời. HS thực hành 1 số ngành nghề liên quan đến sử học.

Năng lực chung

- Năng lực tự chủ và tự học: Thông qua việc chuẩn bị hoạt động của GV giao

cho HS.

- Năng lực giao tiếp và hợp tác: Thông qua hoạt động nhóm, trao đổi học tập và báo cáo sản phẩm học tập; giải quyết vấn đề và sáng tạo thông qua cách đóng vai làm hướng dẫn viên du lịch, tập làm phóng viên giới thiệu các di tích lịch sử của Nghệ An…

- Năng lực ngôn ngữ: Thông qua tập làm hướng dẫn viên du lịch, tập làm

phóng viên hình thành năng lực ngôn ngữ cho HS

* Về phẩm chất

- Giáo dục phẩm chất chăm chỉ, tự giác, tích cực tham gia các hoạt động học

tập để giải quyết vấn đề.

- Có trách nhiệm trong học tập và trung thực khi tìm hiểu về sự kiện lịch sử

(cần xuất phát từ bối cảnh cụ thể để có nhận xét, đánh giá khách quan).

- Bồi dưỡng tình yêu quê hương, đất nước; bồi dưỡng lòng tự hào về truyền thống lịch sử văn hóa của quê hương; nâng cao ý thức và trách nhiệm của công dân trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của di sản nhằm thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

4.1.2 Chuẩn bị của GV và HS:

*Chuẩn bị của GV:

- Lên ý tưởng và xây dựng kế hoạch chi tiết cho DA:

Hỗ trợ của GV Thời gian Tiến trình dạy học Nhiệm vụ của HS Thiết bị, học liệu Địa điểm – thời lượng

-Hướng dẫn HS xác định tên DA

-Máy tính, máy chiếu, máy ảnh

Tuần 1 luận, -Thảo xác định nội dung DA và giao nhiệm vụ Hoạt động 1: Chuẩn bị cho DA -Phân nhóm, giao nhiệm vụ, hướng dẫn HS lập kế hoạch

kế lớp, Trên 15 phút (Phần lập kế hoạch: ngoài giờ học) -Lập hoạch tài tham khảo -Phiếu học tập định hướng, phiếu đánh giá -Cung cấp liệu cho HS

tính,

-Máy máy ảnh,

-Phiếu học tập Tuần 1- 2 -Hỗ trợ giải đáp thắc mắc, khó của HS khăn trình trong quá thực hiện sản phẩm DA Hoạt động 2: thực hiện DA Ở nhà, tại di tích – 1 tuần

tra

-Các nguồn tài nguyên tham khảo -Kiểm sản phẩm DA HS trước khi báo cáo

-Tiến hành thực hiện DA theo kế hoạch đã xây (thu dựng thông thập lý tin, xử tin, thông hợp tổng tin, thông xây dựng sản phẩm

-Tổ chức cho HS báo sản cáo phẩm DA -Báo cáo sản phẩm DA tuần sau 1 làm việc Tuần 2 Trên lớp – 1 tiết tính, Máy máy chiếu, máy ảnh Hoạt động 3: Kết thúc DA

giá phẩm -Tổ chức đánh kinh rút giá, nghiệm sau DA -Đánh sản DA

- Liên hệ với cơ quan quản lí các di tích để tạo điều kiện cho HS thực hiện DA.

- Các tài liệu, website cần thiết liên quan đến DA giới thiệu cho HS.

- Phiếu học tập định hướng, phiếu điều tra người học, phiếu đánh giá.

*Chuẩn bị của HS

- Các dụng cụ quay phim, chụp hình, ghi âm, sổ tay, giấy Ao, bút…

- Sưu tầm các tranh ảnh, video, tài liệu khác có liên quan đến 2 công trình

lịch sử, văn hóa tiêu biểu đã chọn.

- Kết thúc thực hiện DA, cần có: bản Power point, video clip sản phẩm tự

thiết kế;

4.1.3 Tổ chức các hoạt động thực hiện DA

Hoạt động 1: Chuẩn bị triển khai thực hiện DA

Nhiệm vụ 1: Xác định DA nghiên cứu

*Mục tiêu: Xây dựng được tên DA nghiên cứu và các tiểu chủ đề của DA;

hình thức trình bày DA

*Tổ chức thực hiện:

- Bước 1: GV khái quát lại chủ đề 1 và chủ đề 2, sau đó yêu cầu HS trả lời:

+ Sử học có vai trò rất quan trọng với 1 số nghề nghiệp trong tương lai, em

hãy kể 1 số nghề nghiệp liên quan đến lịch sử?

+ Để thực hành 1 số nghề nghiệp liên quan đến lịch sử, GV triển khai DA: “Thực hành một số ngành nghề liên quan đến lịch sử”. GV giới thiệu một số tiểu chủ đề, hình thức trình bày DA. HS hãy lựa chọn hoặc đề xuất tiểu chủ đề của DA, hình thức trình bày DA?

- Bước 2: HS trao đổi, thảo luận

*Sản phẩm:

- Tên DA: “Thực hành một số ngành nghề liên quan đến lịch sử”

- Tiểu chủ đề của DA:

+ Tiểu chủ đề 1: Tập làm phóng viên giới thiệu di tích thành cổ Vinh. Hình thức: video phóng sự bằng tiếng Anh có phụ đề tiếng Việt.

+ Tiểu chủ đề 2: Tập làm hướng dẫn viên du lịch giới thiệu di tích núi Dũng Quyết - Đền thờ vua Quang Trung. Hình thức: Thuyết trình song ngữ có hình ảnh minh họa (powerpoint)

- Bước 3: HS trả lời. HS khác bổ sung, góp ý.

- Bước 4: GV kết luận, thống nhất DA và các tiểu chủ đề, hình thức sản phẩm

của DA.

Nhiệm vụ 2: Lập nhóm và giao nhiệm vụ cho nhóm

*Mục tiêu: Lập được các nhóm thực hiện DA và giao nhiệm vụ cho các

nhóm

*Tổ chức thực hiện

- Bước 1: GV yêu cầu HS thực hiện các nhiệm vụ sau:

+ Các em hãy sử dụng điện thoại hoặc máy tính để hoàn thành phiếu điều tra

sở thích và khả năng của mình trên trang web (trang tính: docs.google.com)

+ Sau khi lập nhóm trên cơ sở phiếu điều tra, GV giao nhiệm vụ cho các

nhóm

- Bước 2: HS hoàn thiện các phiếu điều tra.

Sản phẩm

+Nhóm 1: Tập làm phóng viên giới thiệu di tích thành cổ Vinh.

+Nhóm 2: Tập làm hướng dẫn viên du lịch giới thiệu di tích núi Dũng Quyết - Đền thờ vua Quang Trung.

- Bước 3: HS điều chỉnh thành viên nhóm nếu có sự thay đổi.

- Bước 4: GV kết luận, thống nhất các nhóm và nhiệm vụ các nhóm

Nhiệm vụ 3: Lập kế hoạch thực hiện DA

*Mục tiêu: Các nhóm xây dựng được kế hoạch cho việc thực hiện DA

*Tổ chức thực hiện:

- Bước 1: + GV phát phiếu định hướng học tập, phiếu đánh giá cho HS

Phiếu định hướng học tập các nhóm:

Nhóm 1: Tập làm phóng viên giới thiệu di tích thành cổ Vinh

1.Yêu cầu về nội dung:

Video thể hiện được các nội dung sau:

- Lịch sử hình thành và phát triển của thành cổ Vinh

- Đặc điểm kiến trúc và vẻ đẹp của thành cổ Vinh

- Nét độc đáo của thành cổ Vinh trong nhịp sống hiện đại

- Ý thức trách nhiệm trong việc bảo tồn di tích thành cổ Vinh.

2.Yêu cầu về hình thức:

- Làm phóng viên

- Sản phẩm: video phóng sự bằng tiếng Anh có phụ đề tiếng Việt, có thời lượng từ 5 đến 7 phút

- Có lời dẫn sinh động, biểu cảm, hấp dẫn người xem

Nhóm 2: Tập làm hướng dẫn viên du lịch giới thiệu di tích núi Dũng Quyết - Đền thờ vua Quang Trung.

1.Yêu cầu về nội dung:

Video thể hiện được các nội dung sau:

- Khu di tích là nơi gắn liền với một sự kiện quan trọng trong lịch sử dân tộc

- Vẻ đẹp của thắng cảnh di tích núi Dũng Quyết – Đền thờ vua Quang Trung

- Di tích có phải là điểm đến hấp dẫn của du khách?

2.Yêu cầu về hình thức:

- Làm hướng dẫn viên du lịch song ngữ tiếng Anh và tiếng Việt, lời dẫn sinh động, biểu cảm, hấp dẫn người nghe, có tương tác với lớp.

- Bản powerpoint sinh động, hình ảnh phong phú, có video minh họa.

- Thời gian báo cáo từ 5 đến 7 phút.

+ GV hướng dẫn cách thức làm hướng dẫn viên du lịch, làm phóng viên, cách

thức xây dựng kế hoạch…

Trên cơ sở đó, các nhóm hãy xây dựng kế hoạch thực hiện DA (về thời gian, cách thức, các bước thực hiện, kinh phí… đặc biệt là phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên)?

- Bước 2: HS tự làm việc ngoài giờ học. HS lập nhóm trao đổi trên Zalo để thuận lợi cho sự tương tác giữa HS – HS; HS – GV. GV giải đáp thắc mắc, giúp đỡ HS khi HS yêu cầu.

Sản phẩm

- Đề cương chi tiết cho từng chủ đề ở các nhóm

- Bản phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên:

Công việc Người phụ trách Ghi chú

Tìm kiếm và thu thập tài liệu

Phân tích và xử lí thông tin

Thiết kế sản phẩm

Báo cáo, giới thiệu sản phẩm

- Bước 3: HS báo cáo lại kết quả cho GV thông qua trao đổi ngoài giờ học,

trên trang thông tin của DA (Nhóm Zalo)

- Bước 4: GV góp ý, hỗ trợ các nhóm trong việc xây dựng kế hoạch.

Hoạt động 2: Thực hiện DA

*Mục tiêu: HS thực hiện được việc tìm kiếm và thu thập thông tin; Phân tích

và xử lí thông tin, Thiết kế sản phẩm của nhóm theo kế hoạch ban đầu

*Tổ chức thực hiện:

- Bước 1: GV yêu cầu HS thực hiện và hoàn thành DA theo thời gian và địa

điểm trong kế hoạch.

- Bước 2: HS và các nhóm HS tự trải nghiệm và thực hiện DA ngoài giờ học

chính khóa.

- Video phóng sự giới thiệu di tích Thành cổ Vinh.

- Bản powerpoint giới thiệu di tích núi Dũng Quyết - Đền thờ vua Quang Trung.

- Bước 3: Nhóm trưởng báo cáo tiến độ công việc của nhóm mình, nêu những khó khăn, vướng mắc trong quá trình tìm hiểu. Các thành viên sửa chữa, góp ý báo cáo cho nhóm.

- Bước 4: GV giúp đỡ, góp ý để HS hoàn thiện sản phẩm. Nhóm trưởng tiếp nhận ý kiến đóng góp của các thành viên, GV, hoàn thiện sản phẩm của nhóm, chuẩn bị trình bày trước lớp vào tiết sau.

Các nhóm hoàn thành sản phẩm, chuyển vào trang thông tin chung trên Zalo của DA để GV và HS tham gia DA nghiên cứu, chuẩn bị câu hỏi phản hồi, đánh giá.

Hoạt động 3: Báo cáo sản phẩm

*Mục tiêu: HS báo cáo sản phẩm DA của nhóm mình

*Cách thức thực hiện

- Bước 1: Trong tiết thực hành, trước khi các nhóm báo cáo DA, GV tổ chức cho 2 nhóm thực hiện các phần thi của cuộc thi “Nhà sử học trẻ tuổi” nhằm ôn tập chủ đề 1 và chủ đề 2. Những phần thi đó ngoài việc củng cố lại kiến thức cho HS, còn tạo không khí thoải mái, vui tươi, năng động của HS. Trên cơ sở đó, tạo điều kiện cho các nhóm báo cáo các DA của mình một cách sáng tạo và thành công nhất.

- Bước 2: GV tổ chức cho các nhóm báo cáo DA.

- Bước 3: Các nhóm báo cáo sản phẩm DA của nhóm mình.

- Bước 4: Nếu có các tình huống xảy ra trong quá trình báo cáo, GV hỗ trợ,

giúp đỡ các nhóm

Hoạt động 4: Đánh giá DA

*Mục tiêu: Biết tự đánh giá sản phẩm của nhóm và đánh giá sản phẩm của

các nhóm khác.

*Cách thức thực hiện

- Bước 1: Trước khi các nhóm báo cáo DA, GV phát phiếu đánh giá DA. Yêu cầu HS chú ý lắng nghe và có đánh giá các DA. GV dẫn dắt vấn đề, tổ chức thảo luận, đánh giá

- Bước 2: HS tự đánh giá sản phẩm của nhóm mình và tham gia đánh giá

sản phẩm của các nhóm khác (theo phiếu đánh giá).

- Bước 3: GV tóm tắt DA, nhận xét và đánh giá chung toàn bộ quá trình triển

khai thực hiện; trao đổi, đàm thoại với HS để rút ra một số kết luận của DA.

- Bước 4: Hoàn thiện sản phẩm cuối cùng: Các nhóm HS tiếp thu những nhận xét, đánh giá, góp ý phù hợp của GV và các nhóm khác; tự chỉnh sửa, hoàn thiện sản phẩm để nộp lại cho GV. GV và HS lưu lại làm tài liệu dạy học, học tập; quảng bá clip đã thực hiện trên các trang mạng xã hội và trang thông tin khác.

4.2 DA: “Khám phá một số nền văn minh phương Đông và phương Tây thời kì cổ - trung đại”

Đây là DA được thực hiện ở tiết thực hành chủ đề 3: Một số nền văn minh thế giới thời kì cổ - trung đại. DA tập trung khai thác một số thành tựu tiêu biểu của nền văn minh dưới các hình thức khác nhau: Video, kịch, infographic, thiết kế đồ dùng học tập…

4.2.1 Xác định mục tiêu của DA

GV giúp HS đạt được những yêu cầu sau:

*Năng lực

Năng lực lịch sử

- Tìm hiểu lịch sử: Thông qua sưu tầm và xử lí các nguồn sử liệu ngoài SGK (bài viết, tranh ảnh, video...) để hoàn thành sản phẩm về các thành tựu tiêu biểu của văn minh phương Đông và phương Tây thời cổ trung đại.

- Nhận thức và tư duy lịch sử: Thông qua các nguồn sử liệu đã khai thác và xử lí để làm rõ những đặc điểm và giá trị các thành tựu tiêu biểu của văn minh phương Đông và phương Tây thời cổ trung đại đối với nhân loại xưa và nay.

- Vận dụng kiến thức – kĩ năng: Từ những kiến thức đã tìm hiểu, liên hệ vào cuộc sống (tiếp tục duy trì phát huy, bảo tồn các giá trị văn minh phương Đông và phương Tây thời cổ trung đại).

Năng lực chung

- Tự chủ và tự học: Thông qua sưu tầm, xử lí các nguồn sử liệu ngoài SGK để

hoàn thành nhiệm vụ thực hành.

- Giao tiếp và hợp tác: Thông qua hoạt động nhóm để trao đổi, thảo luận những vấn đề liên quan về tiến trình làm việc nhóm, sản phẩm, thảo luận, báo cáo, nhận xét.

- Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Phát huy tinh thần tập thể để cùng giải quyết nhiệm vụ theo ý tưởng sáng tạo của nhóm nhưng vẫn đảm bảo yêu cầu cần đạt và theo tiêu chí mà GV đưa ra.

* Phẩm chất

- Chăm chỉ: Có ý thức học tập, tích cực tham gia các hoạt động để hoàn thành nhiệm vụ được giao; nhận thức đúng về những giá trị tinh thần mà cư dân phương Đông và phương Tây đã sáng tạo ra xuất phát từ quá trình lao động chăm chỉ.

- Trách nhiệm: Có ý thức hoàn thành tốt nhiệm vụ của cá nhân trong quá trình làm việc nhóm; Có ý thức trách nhiệm của một công dân trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước ngày nay, trong đó có ý thức trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa của nhân loại nói chung và dân tộc nói riêng.

4.2.2 Chuẩn bị của GV và HS:

*Chuẩn bị của GV:

- Lên ý tưởng và xây dựng kế hoạch chi tiết cho DA:

Hỗ trợ của GV Thời gian Tiến trình dạy học Nhiệm vụ của HS Thiết bị, học liệu Địa điểm – thời lượng

tính,

Tuần 1

Hoạt động 1: Chuẩn bị cho DA

Trên lớp - 15 phút (Phần lập kế hoạch: ở nhà) -Thảo luận, xác định nội dung DA và giao nhiệm vụ -Lập kế hoạch -Máy máy chiếu. -Phiếu học tập.

tài tham khảo

-Hướng dẫn HS xác định tên DA -Phân nhóm, giao nhiệm vụ, hướng dẫn HS lập kế hoạch -Cung cấp liệu cho HS

tính,

Tuần 1- 2 Ở nhà - 1 tuần Hoạt động 2: thực hiện DA

tra

-Máy máy ảnh, -Phiếu học tập -Các nguồn tài nguyên tham khảo

-Hỗ trợ giải đáp thắc mắc, khó của HS khăn trình trong quá thực hiện sản phẩm DA -Kiểm sản phẩm DA HS trước khi báo cáo

Tuần 2 Trên lớp – 1 tiết Hoạt động 3: Kết thúc DA Máy tính, máy chiếu, máy ảnh

hành -Tiến thực hiện DA theo kế hoạch đã xây dựng (thu thập thông tin, xử lý thông tin, tổng hợp thông tin, xây sản dựng phẩm -Báo cáo sản phẩm DA sau 1 làm tuần việc -Đánh giá sản phẩm DA -Tổ chức cho HS báo sản cáo phẩm DA -Tổ chức đánh giá, kinh rút nghiệm sau DA

- Các tài liệu, website cần thiết liên quan đến DA giới thiệu cho HS.

- Phiếu học tập định hướng, phiếu điều tra người học, phiếu đánh giá.

* Chuẩn bị của HS

- Các dụng cụ quay phim, chụp hình, ghi âm, sổ tay, giấy Ao, bút…

- Sưu tầm các tranh ảnh, video, tài liệu khác có liên quan đến nội dung của

chủ đề

- HS tập kịch, hoàn thành DA.

- Kết thúc thực hiện DA, cần có: Kịch, video clip sản phẩm tự thiết kế; bản

inforgraphic; đồ dùng học tập

4.2.3 Tổ chức các hoạt động thực hiện DA

Hoạt động 1: Chuẩn bị triển khai thực hiện DA

Nhiệm vụ 1: Xác định DA nghiên cứu

*Mục tiêu: Xây dựng được DA nghiên cứu và các tiểu chủ đề của DA; hình

thức trình bày sản phẩm

*Tổ chức thực hiện:

- Bước 1: +GV định hướng thực hiện DA: “Khám phá một số nền văn minh

phương Đông và phương Tây thời kì cổ - trung đại”

+ GV giới thiệu một số tiểu chủ đề, hình thức trình bày DA. HS hãy lựa chọn

hoặc đề xuất tiểu chủ đề của DA, hình thức trình bày DA?

- Bước 2: HS trao đổi, thảo luận

*Sản phẩm:

- Tên DA: “Khám phá một số văn minh phương Đông và phương Tây thời kì cổ - trung đại”

- Tiểu chủ đề của DA:

+ Tiểu chủ đề 1: Chữ viết phương Đông và phương Tây thời kì cổ - trung đại.

Hình thức: Thiết kế đồ dùng học tập

+ Tiểu chủ đề 2: Văn học phương Đông và phương Tây thời kì cổ - trung đại.

Hình thức: Infographic và kịch.

+ Tiểu chủ đề 3: Kiến trúc phương Đông và phương Tây thời kì cổ - trung đại.

Hình thức: Video song ngữ tiếng Anh có phụ đề tiếng Việt.

- Bước 3: HS trả lời. HS khác bổ sung, góp ý

- Bước 4: GV kết luận, thống nhất DA và các tiểu chủ đề của DA, hình thức

sản phẩm của DA

Nhiệm vụ 2: Lập nhóm và giao nhiệm vụ cho nhóm

*Mục tiêu: Lập được các nhóm thực hiện DA và giao nhiệm vụ cho các

nhóm

*Tổ chức thực hiện

- Bước 1: GV yêu cầu HS thực hiện các nhiệm vụ sau:

+ Các em hãy sử dụng điện thoại hoặc máy tính để hoàn thành phiếu điều tra

sở thích và khả năng của mình trên trang web (trang tính: docs.google.com)

+ Sau khi lập nhóm trên cơ sở phiếu điều tra, GV cho các nhóm bốc thăm

nhiệm vụ.

- Bước 2: HS hoàn thiện các phiếu học tập và bốc thăm nhiệm vụ

Sản phẩm

+Nhóm 1: Chữ viết phương Đông và phương Tây thời kì cổ - trung đại

+Nhóm 2: Văn học phương Đông và phương Tây thời kì cổ - trung đại

+Nhóm 3: Kiến trúc phương Đông và phương Tây thời kì cổ - trung đại

- Bước 3: HS điều chỉnh thành viên nhóm nếu có sự thay đổi.

- Bước 4: GV kết luận, thống nhất các nhóm và nhiệm vụ các nhóm

Nhiệm vụ 3: Lập kế hoạch thực hiện DA

*Mục tiêu: Các nhóm xây dựng được kế hoạch cho việc thực hiện DA

*Tổ chức thực hiện:

- Bước 1: + GV phát phiếu định hướng học tập, phiếu đánh giá cho HS

Phiếu định hướng học tập các nhóm:

Nhóm 1: Chữ viết phương Đông và phương Tây thời kì cổ - trung đại

1.Yêu cầu về nội dung:

- Đồ dùng học tập về: Chữ viết của các một số nền văn minh thời kì cổ - trung đại: Ai Cập, Ấn Độ, Trung Hoa, Hy Lạp – La Mã

- Khi giới thiệu đồ dùng học tập, HS thể hiện được các nội dung:

+ Đặc điểm của các chữ viết

+ Vai trò của chữ viết

+ Liên hệ ảnh hưởng của các chữ viết trên đến Việt Nam

2.Yêu cầu về hình thức:

- Viết chữ trên giấy A0 hoặc giấy màu

- Giới thiệu đồ dùng học tập trong thời gian từ 5 – 6 phút

- Có lời dẫn sinh động, biểu cảm, hấp dẫn người xem, có tương tác với người nghe

Nhóm 2: Văn học phương Đông và phương Tây thời kì cổ - trung đại

1.Yêu cầu về nội dung:

Phần Infographic thể hiện được các nội dung sau:

- Một số tác phẩm văn học tiêu biểu của văn minh phương Đông và phương Tây thời kì cổ - trung đại.

- Đặc điểm nội dung và nghệ thuật của các tác phẩm văn học

- Giá trị của văn học đối với xưa và nay

Phần kịch: HS diễn kịch 1 tác phẩm tiêu biểu của văn minh Tây Âu thời kì Phục Hưng

2.Yêu cầu về hình thức:

- Phần infographic: hình ảnh sinh động, nội dung đầy đủ, ngắn gọn. Nhóm trình bày trong thời gian từ 5 – 6 phút.

- Phần kịch: Diễn đúng tính chất của thể loại kịch, có trang phục biểu diễn. Thời gian trình bày từ 3 - 4 phút.

- Lời dẫn sinh động, biểu cảm, hấp dẫn người nghe.

Nhóm 3: Kiến trúc phương Đông và phương Tây thời kì cổ - trung đại

1.Yêu cầu về nội dung:

Video thể hiện được các nội dung sau:

- Một số công trình kiến trúc tiêu biểu của văn minh phương Đông và phương Tây thời kì cổ - trung đại.

- Vẻ đẹp của các công trình kiến trúc: Đặc điểm, nét độc đáo,…

- Giá trị của các công trình kiến trúc

2.Yêu cầu về hình thức:

- Video thuyết trình bằng tiếng Anh, có phụ đề tiếng Việt

- Lời dẫn sinh động, biểu cảm, hấp dẫn người nghe.

- Thời lượng từ 5 – 7 phút

+ GV hướng dẫn cách thức làm đồ dùng học tập, infographic, kịch, video…

cách thức xây dựng kế hoạch…

Trên cơ sở đó, các nhóm hãy xây dựng kế hoạch thực hiện DA (về thời gian, cách thức, các bước thực hiện, kinh phí… đặc biệt là phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên)? HS lập nhóm Zalo để dễ dàng trao đổi giữa HS – HS, GV – HS.

- Bước 2: HS tự làm việc ngoài giờ học. GV giải đáp thắc mắc, giúp đỡ HS

khi HS yêu cầu.

Sản phẩm

- Đề cương chi tiết cho từng chủ đề ở các nhóm

- Bản phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên:

Công việc Người phụ trách Ghi chú

Tìm kiếm và thu thập tài liệu

Phân tích và xử lí thông tin

Thiết kế sản phẩm

Báo cáo, giới thiệu sản phẩm

- Bước 3: HS báo cáo lại kết quả cho GV thông qua trao đổi ngoài giờ học,

trên trang thông tin của DA (Nhóm Zalo).

- Bước 4: GV góp ý, hỗ trợ các nhóm trong việc xây dựng kế hoạch.

Hoạt động 2: Thực hiện DA

*Mục tiêu: HS thực hiện được việc tìm kiếm và thu thập thông tin; Phân tích

và xử lí thông tin, Thiết kế sản phẩm của nhóm theo kế hoạch ban đầu

*Tổ chức thực hiện:

- Bước 1: GV yêu cầu HS thực hiện và hoàn thành DA theo thời gian và địa

điểm trong kế hoạch.

- Bước 2: HS và các nhóm HS thực hiện DA ngoài giờ học chính khóa.

Sản phẩm

- Đồ dùng học tập về chữ viết phương Đông và phương Tây thời kì cổ - trung đại

- Infographic kết hợp kịch về văn hoc phương Đông và phương Tây thời kì cổ - trung đại

- Video về kiến trúc phương Đông và phương Tây thời kì cổ - trung đại

Các nhóm hoàn thành sản phẩm, chuyển vào Trang thông tin chung trên Zalo

của DA để GV và HS tham gia DA nghiên cứu, chuẩn bị câu hỏi phản hồi, đánh giá.

Hoạt động 3: Báo cáo sản phẩm

*Mục tiêu: HS báo cáo sản phẩm DA của nhóm mình

*Cách thức thực hiện

- Bước 1: Trong tiết thực hành, trước khi các nhóm báo cáo DA, GV tổ chức khởi động cho HS bằng việc tổ chức trò chơi “Ai nhanh hơn”, trả lời các câu hỏi nhanh để gây sự hứng thú, phấn khởi cho HS.

- Bước 2: GV tổ chức cho các nhóm báo cáo DA.

- Bước 3: Các nhóm báo cáo sản phẩm DA của nhóm mình.

- Bước 4: Nếu có các tình huống xảy ra trong quá trình báo cáo, GV hỗ trợ,

giúp đỡ các nhóm

Hoạt động 4: Đánh giá DA

*Mục tiêu: Biết tự đánh giá sản phẩm của nhóm và đánh giá sản phẩm của

các nhóm khác.

*Cách thức thực hiện

- Bước 2: HS tự đánh giá sản phẩm của nhóm mình và tham gia đánh giá

sản phẩm của các nhóm khác (theo phiếu đánh giá).

- Bước 3: GV tóm tắt DA, nhận xét và đánh giá chung toàn bộ quá trình triển

khai thực hiện; trao đổi, đàm thoại với HS để rút ra một số kết luận của DA.

4.3 DA: Triển lãm nghệ thuật “Hành trình một số nền văn minh cổ trên đất nước Việt Nam đến văn minh Đại Việt”

Đây là DA được thực hiện ở tiết thực hành chủ đề 6: Một số nền văn minh trên đất nước Việt Nam (trước năm 1858). Các nhóm sẽ sử dụng kĩ thuật phòng tranh để thực hiện DA. HS triễn lãm một số thành tựu nổi bật về nghệ thuật của 1 số nền văn minh cổ trên đất nước Việt Nam, văn minh Đại Việt, liên hệ đến nghệ thuật của văn minh Đại Việt trên đất Nghệ An.

4.3.1 Xác định mục tiêu của DA

GV giúp HS đạt được những yêu cầu sau:

*Năng lực

Năng lực lịch sử

- Tìm hiểu lịch sử: Thông qua sưu tầm và xử lí các nguồn sử liệu ngoài SGK (bài viết, tranh ảnh, video...) để hoàn thành sản phẩm, HS nắm được thành tựu tiêu biểu về nghệ thuật của một số nền văn minh trên đất nước Việt Nam (trước năm 1858).

- Nhận thức và tư duy lịch sử: Thông qua các nguồn sử liệu đã khai thác và xử lí để làm rõ những đặc điểm và giá trị nổi bật về nghệ thuật Việt Nam trước năm 1858.

- Vận dụng kiến thức – kĩ năng: Từ những kiến thức đã tìm hiểu, liên hệ vào cuộc sống (tiếp tục duy trì phát huy, bảo tồn các giá trị văn minh Đại Việt nói chung, Nghệ An nói riêng)

Năng lực chung

- Tự chủ và tự học: Thông qua sưu tầm, xử lí các nguồn sử liệu ngoài SGK để

hoàn thành nhiệm vụ thực hành.

- Năng lực thẩm mĩ: Thông qua sưu tầm tranh ảnh hoặc vẽ tranh

* Phẩm chất

- Chăm chỉ: Có ý thức học tập, tích cực tham gia các hoạt động để hoàn thành nhiệm vụ được giao; nhận thức đúng về những giá trị tinh thần mà cư dân Đại Việt đã sáng tạo ra xuất phát từ quá trình lao động chăm chỉ.

4.3.2 Chuẩn bị của GV và HS:

*Chuẩn bị của GV:

- Lên ý tưởng và xây dựng kế hoạch chi tiết cho DA:

Hỗ trợ của GV Thời gian Tiến trình dạy học Nhiệm vụ của HS Thiết bị, học liệu Địa điểm – thời lượng

-Hướng dẫn HS xác định tên DA

-Máy tính, máy chiếu, máy ảnh Trên lớp - 15 phút

Tuần 1 -Phiếu học tập. -Thảo luận, xác định nội dung DA và giao nhiệm vụ Hoạt động 1: Chuẩn bị cho DA nhóm, -Phân giao nhiệm vụ, hướng dẫn HS lập kế hoạch

kế (Phần lập kế hoạch: ở nhà)

-Lập hoạch tài tham khảo -Biên bản hoạt động nhóm -Cung cấp liệu cho HS

Tuần 1- 2 Ở nhà - 1 tuần -Hỗ trợ giải đáp thắc mắc, khó của HS khăn trình trong quá thực hiện sản phẩm DA tính, ảnh, học các tài Hoạt động 2: thực hiện DA

tra -Máy máy phiếu tập, nguồn nguyên tham khảo

-Kiểm sản phẩm DA HS trước khi báo cáo

-Tiến hành hiện thực DA theo kế hoạch đã xây (thu dựng thông thập lý tin, xử tin, thông hợp tổng tin, thông dựng xây sản phẩm

-Tổ chức cho HS báo sản cáo phẩm DA -Báo cáo sản phẩm DA sau 1 tuần làm việc Tuần 2 Trên lớp – 1 tiết Hoạt động 3: Kết thúc DA Máy tính, máy chiếu, máy ảnh

giá phẩm -Tổ chức đánh giá, kinh rút nghiệm sau DA -Đánh sản DA

- Các tài liệu, website cần thiết liên quan đến DA giới thiệu cho HS

- Phiếu học tập định hướng, phiếu điều tra người học, phiếu đánh giá, biên

bản làm việc nhóm

* Chuẩn bị của HS

- Giấy Ao, bút màu, kéo, băng dán…

- Sưu tầm các tranh ảnh, video, tài liệu khác có liên quan đến nội dung của

chủ đề

- Kết thúc thực hiện DA, cần có: Infographic về nghệ thuật của một số nền

văn minh cổ trên đất nước Việt Nam, Văn minh Đại Việt, Nghệ An.

4.3.3 Tổ chức các hoạt động thực hiện DA

Hoạt động 1: Chuẩn bị triển khai thực hiện DA

Nhiệm vụ 1: Xác định DA nghiên cứu

*Mục tiêu: Xây dựng được DA nghiên cứu và các tiểu chủ đề của DA;

*Tổ chức thực hiện:

- Bước 1: GV định hướng thực hiện DA: Triển lãm nghệ thuật “Hành trình

một số nền văn minh cổ trên đất nước Việt Nam đến văn minh Đại Việt”

+ GV giới thiệu một số tiểu chủ đề. HS hãy lựa chọn hoặc đề xuất tiểu chủ đề

của DA?

- Bước 2: HS trao đổi, thảo luận

*Sản phẩm:

- Tên DA: Triển lãm nghệ thuật “Hành trình một số nền văn minh cổ trên đất nước Việt Nam đến văn minh Đại Việt”

- Tiểu chủ đề của DA:

+ Tiểu chủ đề 1: Thành tựu nghệ thuật của một số nền văn minh cổ trên đất nước Việt Nam

+ Tiểu chủ đề 2: Thành tựu nghệ thuật của văn minh Đại Việt: Kiến trúc và điêu khắc

+ Tiểu chủ đề 3: Thành tựu nghệ thuật của văn minh Đại Việt: Tranh dân gian và nghệ thuật biểu diễn

+ Tiểu chủ đề 4: Thành tựu nghệ thuật của văn minh Đại Việt trên Đất nghệ An

- Sản phẩm: Hình ảnh Infographic

- Bước 3: HS trả lời. HS khác bổ sung, góp ý

- Bước 4: GV kết luận, thống nhất DA và các tiểu chủ đề của DA, hình thức

sản phẩm của DA

Nhiệm vụ 2: Lập nhóm và giao nhiệm vụ cho nhóm

*Mục tiêu: Lập được các nhóm thực hiện DA và giao nhiệm vụ cho các

nhóm

*Tổ chức thực hiện

- Bước 1: GV yêu cầu HS thực hiện các nhiệm vụ sau:

+ Các em hãy sử dụng điện thoại hoặc máy tính để hoàn thành phiếu thăm dò

sở thích và khả năng của mình trên trang web (trang tính: docs.google.com)

+ Sau khi lập nhóm trên cơ sở phiếu thăm dò, GV cho các nhóm bốc thăm

nhiệm vụ.

- Bước 2: HS hoàn thiện các phiếu học tập và bốc thăm nhiệm vụ

Sản phẩm

+ Nhóm 1: Thành tựu nghệ thuật của một số nền văn minh cổ trên đất nước Việt Nam

+ Nhóm 2: Thành tựu nghệ thuật của văn minh Đại Việt: Kiến trúc và điêu khắc

+ Nhóm 3: Thành tựu nghệ thuật của văn minh Đại Việt: Tranh dân gian và nghệ thuật biểu diễn

+ Nhóm 4: Thành tựu nghệ thuật của văn minh Đại Việt trên Đất nghệ An

- Bước 3: HS điều chỉnh thành viên nhóm nếu có sự thay đổi.

- Bước 4: GV kết luận, thống nhất các nhóm và nhiệm vụ các nhóm

Nhiệm vụ 3: Lập kế hoạch thực hiện DA

*Mục tiêu: Các nhóm xây dựng được kế hoạch cho việc thực hiện DA

*Tổ chức thực hiện:

- Bước 1: + GV phát phiếu định hướng học tập, phiếu đánh giá cho HS

Phiếu định hướng học tập các nhóm:

Nhóm 1: Thành tựu nghệ thuật của một số nền văn minh cổ trên đất nước Việt

Nam

1.Yêu cầu về nội dung:

Phần Infographic thể hiện được các nội dung sau:

- Những hình ảnh và nội dung liên quan đến 1 số thành tựu nổi bật về nghệ thuật của

+ Văn minh Văn Lang – Âu Lạc

+ Văn minh Chăm Pa

+ Văn minh Phù Nam

- Đặc điểm và giá trị của những thành tựu nghệ thuật đó.

2.Yêu cầu về hình thức:

- Làm infographic có hình ảnh và thông tin ngắn gọn

- Có lời dẫn sinh động, biểu cảm, hấp dẫn người xem, có tương tác với lớp

- Thời lượng từ 5 – 7 phút

Nhóm 2: Thành tựu nghệ thuật của văn minh Đại Việt: Kiến trúc và điêu khắc

1.Yêu cầu về nội dung:

Phần Infographic thể hiện được các nội dung sau:

- Giới thiệu những công trình kiến trúc, điêu khắc tiêu biểu của văn minh Đại Việt

+ Đặc điểm của các công trình.

+ Nét độc đáo của các công trình.

- Giá trị nổi bật về kiến trúc, điêu khắc của văn minh Đại Việt

2.Yêu cầu về hình thức:

- Làm infographic có hình ảnh và thông tin ngắn gọn

- Có lời dẫn sinh động, biểu cảm, hấp dẫn người xem, có tương tác với lớp

- Thời lượng từ 5 – 7 phút

Nhóm 3: Thành tựu nghệ thuật của văn minh Đại Việt: Tranh dân gian và nghệ thuật biểu diễn

1.Yêu cầu về nội dung:

Phần Infographic thể hiện được các nội dung sau:

- Giới thiệu những thành tựu tiêu biểu tranh dân gian và nghệ thuật biểu diễn:

+ Đặc điểm của các tác phẩm tranh dân gian và các loại hình nghệ thuật biểu diễn

+ Nét độc đáo của các loại hình trên

- Ý thức bảo vệ các giá trị di sản của dân tộc.

2.Yêu cầu về hình thức:

- Làm infographic có hình ảnh và thông tin ngắn gọn

- Có lời dẫn sinh động, biểu cảm, hấp dẫn người xem, có tương tác với lớp

- Thời lượng từ 5 – 7 phút

Nhóm 4: Thành tựu nghệ thuật của văn minh Đại Việt trên Đất nghệ An

1.Yêu cầu về nội dung:

Phần Infographic thể hiện được các nội dung sau:

- Lựa chọn và giới thiệu một số thành tựu tiêu biểu về nghệ thuật của văn minh Đại Việt trên đất Nghệ An

+ Đặc điểm của các công trình nghệ thuật

+ Giá trị nổi bật của công trình nghệ thuật

- Phát huy những giá trị nghệ thuật trên quê hương em?

2.Yêu cầu về hình thức:

- Làm infographic có hình ảnh và thông tin ngắn gọn

- Có lời dẫn sinh động, biểu cảm, hấp dẫn người xem, có tương tác với lớp

- Thời lượng từ 5 – 7 phút

+ GV hướng dẫn cách thức làm infographic, cách thiết kế phòng tranh,…

cách thức xây dựng kế hoạch…

- Bước 2: HS tự làm việc ngoài giờ học. GV giải đáp thắc mắc, giúp đỡ HS

khi HS yêu cầu.

Sản phẩm

- Đề cương chi tiết cho từng chủ đề ở các nhóm

- Bản phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên:

Công việc Người phụ trách Ghi chú

Tìm kiếm và thu thập tài liệu

Phân tích và xử lí thông tin

Thiết kế sản phẩm

Báo cáo, giới thiệu sản phẩm

- Bước 3: HS báo cáo lại kết quả cho GV thông qua trao đổi ngoài giờ học,

trên trang thông tin của DA (Nhóm Zalo)

- Bước 4: GV góp ý, hỗ trợ các nhóm trong việc xây dựng kế hoạch.

Hoạt động 2: Thực hiện DA

*Mục tiêu: HS thực hiện được việc tìm kiếm và thu thập thông tin; Phân tích

và xử lí thông tin, Thiết kế sản phẩm của nhóm theo kế hoạch ban đầu

*Tổ chức thực hiện:

- Bước 1: GV yêu cầu HS thực hiện và hoàn thành DA theo thời gian và địa

điểm trong kế hoạch. HS viết nhật kí cá nhân trong quá trình thực hiện

- Bước 2: HS và các nhóm HS thực hiện DA ngoài giờ học chính khóa.

Sản phẩm

+ Infographic về thành tựu nghệ thuật của một số nền văn minh cổ trên đất nước Việt Nam

+ Infographic về thành tựu nghệ thuật của văn minh Đại Việt: Kiến trúc và điêu khắc

+ Infographic về thành tựu nghệ thuật của văn minh Đại Việt: Tranh dân gian và nghệ thuật biểu diễn

+ Infographic về thành tựu nghệ thuật của văn minh Đại Việt trên Đất nghệ An

Hoạt động 3: Báo cáo sản phẩm

*Mục tiêu: HS báo cáo sản phẩm DA của nhóm mình

*Cách thức thực hiện

- Bước 1: Trong tiết thực hành, trước khi các nhóm báo cáo DA, GV tổ chức khởi động cho HS bằng việc cho HS nghe bài hát “Hào khí Đông A”. GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Em có cảm nhận như thế nào về bài hát? Bài hát này nói đến thời kì nào của dân tộc? Từ đó GV dẫn dắt vào tiết thực hành. Thông qua hoạt động này giúp HS phấn khởi, mong muốn tìm hiểu những giá trị nổi bật của một số nền văn minh trên đất nước Việt Nam (trước năm 1858)

- Bước 2: GV hướng dẫn cách thức tổ chức báo cáo theo kĩ thuật phòng tranh

- Bước 3: Các nhóm báo cáo sản phẩm DA của nhóm mình.

- Bước 4: Nếu có các tình huống xảy ra trong quá trình báo cáo, GV hỗ trợ,

giúp đỡ các nhóm

Hoạt động 4: Đánh giá DA

*Mục tiêu: Biết tự đánh giá sản phẩm của nhóm và đánh giá sản phẩm của

các nhóm khác.

*Cách thức thực hiện

- Bước 2: HS tự đánh giá sản phẩm của nhóm mình và tham gia đánh giá

sản phẩm của các nhóm khác (theo phiếu đánh giá).

- Bước 3: GV tóm tắt DA, nhận xét và đánh giá chung toàn bộ quá trình triển

khai thực hiện; trao đổi, đàm thoại với HS để rút ra một số kết luận của DA.

5. Hiệu quả của DHDA thông qua các tiết thực hành trong chương trình

Lịch sử lớp 10 THPT

Quá trình thực hiện đề tài thông qua việc xây dựng và triển khai các DA nêu trên trong dạy học lịch sử ở tiết thực hành ở trường THPT Huỳnh Thúc Kháng đã đạt được những kết quả khả quan:

- Sản phẩm thu được qua quá trình thực hiện DA có chất lượng cao, đảm bảo những nhiệm vụ đặt ra, có nội dung phong phú và hình thức trình bày sáng tạo, mới mẻ, chứa đựng nhiều ý tưởng hay và thực sự mang ý nghĩa thực tiễn. Những sản phẩm thu được đã trở thành tài liệu quý cho HS, GV trong quá trình dạy học, còn có khả năng phổ biến trong xã hội góp phần phát huy giá trị truyền thống của dân tộc cũng như địa phương (Phụ lục 2).

- Thái độ học tập, sự hứng thú của HS đối với môn Lịch sử được cải thiện rõ rệt. Quan sát thái độ học tập của HS trong quá trình thực hiện DA, báo cáo sản phẩm; khảo sát mức độ hứng thú của HS sau khi kết thúc DA cho thấy: phần lớn HS yêu thích và mong muốn được học tập qua các hoạt động của DA, muốn được phát huy tính tích cực, tự giác nếu được tham gia vào những hoạt động học tập phù hợp với năng lực và sở thích.

- Các kĩ năng học tập của HS có nhiều tiến bộ: Qua việc trực tiếp được tham gia vào các hoạt động của DA, HS dần hình thành năng lực thu thập và xử lý thông tin về các sự kiện, hiện tượng lịch sử; có khả năng tái hiện quá khứ lịch sử, biết xác định mối liên hệ logic của các sự kiện, hiện tượng; biết đánh giá, giải thích các sự kiện, hiện tượng theo quan điểm lịch sử; linh hoạt trong việc vận dụng kiến thức vào thực tiễn. HS bước đầu được tiệm cận với việc nghiên cứu khoa học nghiêm túc từ những DA nhỏ. Từ đó, góp phần hình thành và phát triển hệ thống năng lực cho HS, đặc biệt là năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo, năng lực hợp tác, năng lực giao tiếp, năng lực sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông… Đặc biệt, kĩ năng làm việc nhóm của các HS ngày càng hoàn thiện.

Đa số HS biết hoạt động nhóm, thực hiện các công việc cần thiết đúng kế hoạch đề ra, hoàn thành sản phẩm đúng tiến độ. Các thành viên trong nhóm làm việc đúng giờ giấc, nghiêm túc thực hiện các quy định làm việc của nhóm. Các thành viên có tinh thần, trách nhiệm làm việc tốt, tích cực, chủ động theo đúng nhiệm vụ được phân công, hoàn thành công việc đúng thời gian do nhóm quy định. Nhóm trưởng trưởng nhanh nhẹn, nhiệt tình, năng động trong công việc được giao. Mới đầu còn lúng túng trong việc nhận nhiệm vụ nhưng sau khi được GV định

hướng, HS nhanh làm quen với DA. Nhìn chung cả nhóm có tinh thần đoàn kết, tương trợ lẫn nhau, quyết tâm thực hiện DA đạt kết quả cao nhất.

Ngoài ra thông qua việc thực hiện DA, giúp HS hình thành tư duy phản biện. Đây là một năng lực rất cần thiết đối với HS THPT. Trong quá trình triển khai, thực hiện và đánh giá DA, HS được học cách phản biện. Thông qua việc phản biện giúp HS có cái nhìn đa chiều về một vấn đề. Đồng thời, thông qua đó giúp HS tự chủ, độc lập, sáng tạo trong quá trình học tập.

- Việc lĩnh hội tri thức của HS hiệu quả hơn. Thông qua việc thực hiện các DA, giúp HS tự tìm tòi, củng cố, mở rộng và khắc sâu kiến thức cơ bản của môn học, làm phong phú hơn vốn hiểu biết của bản thân.

Từ kết quả thực nghiệm theo nhiều tiêu chí đánh giá như trên, có thể khẳng

định: đề tài có tính khả thi.

III. KẾT LUẬN

1. Những đóng góp của đề tài 1.1 Tính mới

Góp phần làm sáng tỏ một số vấn đề về lí luận và thực tiễn của việc vận dụng

phương pháp DHDA ở các tiết thực hành của chương trình lớp 10 THPT.

Đề tài đã đưa ra được những giải pháp dạy học tiết thực hành môn Lịch sử 10 THPT theo hình thức DA mang tính mới mẻ, sáng tạo. Các giải pháp đưa ra đã được triển khai, kiểm nghiệm trong năm học vừa qua đã mang lại sự phấn khởi, hứng thú cho GV và HS. Đề tài không chỉ giúp cho HS nắm vững kiến thức – kĩ năng của các chủ đề nói riêng, kiến thức lịch sử nói chung mà cả kiến thức liên môn, thực tiễn cuộc sống, góp phần hình thành hệ thống các phẩm chất, năng lực cần thiết. Đề tài đáp ứng được quan điểm, yêu cầu, tình hình đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá, thi cử theo yêu cầu phát triển năng lực của Bộ giáo dục và đào tạo.

Hướng dẫn HS triển khai thực hiện hiệu quả một số DA cụ thể trong quá trình dạy học tiết thực hành trên cơ sở mục tiêu môn học, phù hợp với yêu cầu đổi mới giáo dục, trình độ nhận thức của HS và điều kiện thực tế của địa phương, Nhà trường. Đề tài có tính khả thi, được HS và GV hưởng ứng tích cực; góp phần nâng cao chất lượng dạy và học môn Lịch sử trên địa bàn tỉnh. Đề tài còn có ý nghĩa thúc đẩy sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà trường, gia đình và xã hội trong quá trình giáo dục.

Góp phần nâng cao nhận thức HS và GV về việc nghiên cứu, học tập lịch sử; quảng bá, phát huy những giá trị lịch sử, văn hóa của thế giới, Việt Nam cũng như địa phương, từ đó HS hiểu được trách nhiệm của bản thân trong việc duy trì những giá trị lịch sử của nhân loại.

1.2 Tính khoa học Đề tài đảm bảo tính chính xác khoa học bô môn, quan điểm tư tưởng. Các

phương pháp nghiên cứu phù hợp với đối tượng, cấu trúc logic, hợp lí, chặt chẽ, đúng qui định. Nội dung của đề tài được trình bày, lí giải vấn đề một cách mạch lạc. Các luận cứ khoa học có cơ sở vững chắc, khách quan, các số liệu được thống kê chính xác, trình bày có hệ thống. Phương pháp xử lí, khai thác tài liệu được tiến hành đúng qui chuẩn của một công trình khoa học. Đề tài được lập luận chặt chẽ, thấu đáo, có tính thuyết phục cao.

1.3 Tính hiệu quả Đề tài được trình bày rõ ràng, dễ áp dụng. Trong năm học qua tôi và các đồng nghiệp đã thể nghiệm phương pháp dạy học này và hiệu quả dạy học được nâng lên rõ rệt. Những lợi ích của việc dạy học theo hình thức này là rất lớn đối với cả người học, người dạy và nhà trường. Về phía người học: Tăng sự chuyên cần, tự tin và cải thiện đáng kể thái độ học tập, tạo cơ hội cho HS thể hiện những điểm mạnh của bản thân và phát triển những kĩ năng tư duy bậc cao, những kĩ năng thế kỉ XXI quan trọng, cần thiết cho công việc và cuộc sống ngoài đời của HS. Về phía người dạy: Dạy học theo DA tạo điều kiện cho GV nâng cao tính chuyên nghiệp và hợp tác giữa các đồng nghiệp cũng như cơ hội để xây dựng mối quan hệ tốt với HS. GV cảm thấy yêu nghề hơn khi xây dựng một DA mang tính hiệu quả cao và làm cho HS của mình thích thú, đam mê hơn với bộ môn. Thúc đẩy phong trào mỗi GV là tấm gương tự học học, tự sáng tạo trong hội đồng sư phạm nhà trường.

2. Một số khó khăn khi áp dụng - Do thời gian thực hiện đề tài còn hạn chế (một năm học) nên trong nội dung của đề tài còn có những thiếu sót: những vấn đề lí luận còn mang tính khái quát hóa, số lượng bài học theo DA được triển khai trên thực tế chưa nhiều, đối tượng và địa bàn áp dụng chưa đa dạng. Quá trình thực hiện DA phải đầu tư nhiều về thời gian, công sức, kinh phí…

- Vận dụng phương pháp DHDA vào dạy học tiết thực hành có thể thực hiện theo nhiều hình thức đa dạng và phong phú hơn nữa, tùy thuộc vào khả năng sáng tạo của GV và HS.

- Thực hành là một trong những nội dung mới, bắt đầu được triển khai trong năm học đầu tiên của chương trình giáo dục THPT năm 2018. Vì vậy, trong quá trình thực hiện, GV cũng mới bắt đầu tìm tòi. HS cũng mới bắt đầu tiếp cận với cách học và cách dạy mới. Vì vậy, trong quá trình triển khai, về phía GV cũng đang gặp nhiều khó khăn. Về phía HS, nhiều bạn đang còn lúng túng, bỡ ngỡ.

3. Khả năng ứng dụng của đề tài trong thực tiễn

Đề tài được triển khai cho mọi đối tượng ứng dụng trong giảng dạy tiết thực hành cho HS khối 10 trường THPT Huỳnh Thúc Kháng. Nhìn chung, khi ứng dụng đề tài này, GV tiến hành một cách dễ dàng, đúng phương pháp, phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo của HS. Về phía HS, có khả năng thích ứng tốt với hình thức dạy học này, thể hiện kiến thức kĩ năng vào thực tiễn học tập thành thạo. Đề tài mang tính khả thi cao trong thực tiễn.

4. Kiến nghị, đề xuất Với thực trạng học lịch sử và yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học, có thể coi đây là một quan điểm của chúng tôi đóng góp ý kiến vào việc nâng cao chất lượng học lịch sử trong thời kỳ mới. DHDA là một hình thức dạy học mà ở đó người học phải tự lực cao trong toàn bộ quá trình học tập, từ việc xác định mục đích, lập kế hoạch, đến việc thực hiện DA, kiểm tra, điều chỉnh, đánh giá quá trình và kết quả thực hiện. Phương pháp này đáp ứng được mục tiêu đào tạo con người mới cho xã hội. Kết quả nổi bật nhất và cũng đáng mừng nhất mà nó mang lại là tinh thần, thái độ học tập của HS được thay đổi rõ rệt. Các em luôn hăng hái tổ chức và tham gia các hoạt động học tập, biết cách làm việc theo nhóm đồng thời học cách ứng xử với bạn bè…

Vì vậy, để góp phần nâng cao hiệu quả của phương pháp DHDA trong trường

THPT, chúng tôi có một số ý kiến như sau:

*Với các cấp quản lí giáo dục

- Tiếp tục đẩy mạnh việc thực hiện Chương trình nhà trường, nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho đội ngũ GV, HS, các nhà quản lý về vai trò, ý nghĩa của các hoạt động thực hành, trải nghiệm sáng tạo của bộ môn Lịch sử và các môn học khác trong trường THPT. Cần tổ chức học tập, nghiên cứu, quán triệt sâu sắc về đổi mới phương pháp dạy học, trong đó có tổ chức DHDA trong chương trình môn học. Mục đích là khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện nếp tư duy sáng tạo, tạo môi trường thân thiện, gần gũi với HS; giúp HS có điều kiện tự thể hiện mình qua các sản phẩm học tập; đồng thời tạo môi trường dạy học sáng tạo cho GV, giúp GV thực hiện có hiệu quả phương pháp dạy học này.

- Nghiên cứu áp dụng các phương pháp dạy học tích cực vào dạy học trong đó có DHDA. Cần tổ chức những khoá học đào tạo và bổ sung kĩ năng cho GV về quản lí HS trong hoạt động nhóm, kĩ năng về công nghệ thông tin. Khích lệ sự tích cực đổi mới dạy học của GV, khen thưởng kịp thời và xứng đáng cho những thành quả đổi mới của GV nhằm khuyến khích tư duy tích cực đổi mới phương pháp dạy học.

- Đổi mới hình thức kiểm tra đánh giá sao cho đánh giá được khả năng tư duy phê phán, phát hiện và giải quyết vấn đề ở HS, đã có những câu hỏi liên quan đến kiến thức xã hội nhưng chưa nhiều và chưa cập nhật. Loại bỏ những câu hỏi mang tính học thuộc, thiếu cơ sở thực tế, thay vào đó là những câu hỏi mang tính thực tiễn và vận dụng sáng tạo giải quyết tình huống.

* Với trường THPT

- Nhà trường cần chú trọng hơn nữa việc tổ chức các hình thức và hoạt động dạy học gắn với thực tiễn; chủ động phối hợp chặt chẽ với các lực lượng giáo dục khác để lên kế hoạch, hỗ trợ kinh phí, chỉ đạo và tổ chức thực hiện các hoạt động dạy học cụ thể trong từng năm học.

- Cần tổ chức dạy cho HS những kĩ năng cơ bản về hoạt động nhóm trong học tập, kĩ năng thuyết trình, kĩ năng lập sơ đồ tư duy giải quyết vấn đề, kĩ năng giao tiếp, kĩ năng tìm kiếm và xử lý thông tin...

- Đối với tổ chuyên môn tổ chức cho các đồng nghiệp thường xuyên trao đổi,

thảo luận nội dung thực hành để tổ chức dạy học DA thích hợp.

* Với GV

- Muốn thực hiện theo đúng phương pháp học theo DA thì bản thân GV phải nắm chắc kiến thức về dạy và học theo DA từ khái niệm, cách thức, quy trình, mục đích, nguyên tắc, biện pháp tổ chức… đến sản phẩm tạo ra, vì giờ học DA đòi hỏi HS phải có trình độ tư duy cao hơn hẳn các tiết học bình thường.

- Thường xuyên trau dồi chuyên môn, nghiệp vụ, cập nhật và mạnh dạn ứng

dụng những đổi mới về phương pháp trong giảng dạy.

- Thường xuyên tìm hiểu, nghiên cứu các bài học có thể phát triển thành DA. Luôn cập nhật thời sự, lồng ghép và xây dựng nhiều loại DA khác nhau, để luôn tạo hứng thú và hấp dẫn HS.

- Luôn lắng nghe ý kiến và những phản hồi của HS để kịp thời sữa chữa, bổ

sung hay phát triển các DA ngày càng hay và thiết thực hơn.

*Với HS

- Cần tích cực tham gia vào tất cả các giai đoạn của DHDA để chủ động hình thành kiến thức, kĩ năng, xây dựng thái độ tích cực và những năng lực phẩm chất cần thiết.

- Sau khi kết thúc DA cần rút ra những bài học kinh nghiệm cho bản thân để

tham gia vào những DA học tập tiếp theo.

- Cần học những kĩ năng cơ bản về hoạt động nhóm trong học tập, kĩ năng thuyết trình, kĩ năng lập sơ đồ tư duy giải quyết vấn đề, kĩ năng giao tiếp, kĩ năng tìm kiếm và xử lý thông tin...

- Các nhóm thực hiện DA phải tự phân công công việc rõ ràng, phải luôn giúp đỡ lẫn nhau và nhất là phải có sổ theo dõi DA để đánh giá đúng thực chất công việc của mỗi cá nhân, tránh tình trạng lười hoạt động, có thái độ ỷ lại khiến cho sản phẩm không hoàn thành đúng tiến độ.

Với thực trạng học lịch sử và yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học, chúng tôi nghiên cứu tìm tòi và vận dụng phương pháp dạy học theo DA ở các tiết thực hành trong chương trình Lịch sử 10 THPT đã mang lại những hiệu quả nhất định góp phần vào việc đổi mới phương pháp dạy và nâng cao chất lượng học lịch sử trong thời kỳ mới. Mặc dù đã cố gắng song không thể tránh được các thiếu sót, rất mong được sự đóng góp ý kiến của các cấp lãnh đạo, của các bạn đồng nghiệp để đề tài của tôi được hoàn thiện hơn.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Phạm Hồng Bắc, Nguyễn Thị Sửu (2013), “Đảm bảo tính phù hợp với luật giáo dục trong sự vận dụng phương pháp dạy học theo DA vào giảng dạy hóa học THPT”, Tạp chí Hóa học và ứng dụng, Số chuyên đề 01, tr.41-45.

2. Trịnh Văn Biểu, Phan Đồng Châu Thủy, Trịnh Lê Hồng Phương (2011), “Dạy học DA - Từ lý luận đến đến thực tiễn”, Tạp chí khoa học, Số 28, ĐHSP Tp Hồ Chí Minh, tr.32-35.

3. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2006), Chương trình giáo dục phổ thông môn lịch sử, NXB giáo dục Hà Nội.

4. Bộ Giáo dục và Đào tạo (7/2007), Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể.

5. Bộ Giáo dục và Đào tạo, DA Việt - Bỉ (2010), Các phương pháp dạy và học

tích cực - Một số phương pháp và kỷ thuật dạy học, NXB ĐHSP, Hà Nội.

6. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2014), Tài liệu tập huấn dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực HS môn Lịch sử cấp THPT.

7. Nguyễn Thị Côi (2006), Các con đường biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học

lịch sử ở trường trung học phổ thông, NXB ĐHSP Hà Nội.

8. Nguyễn Văn Cường (2006), Một số vấn đề chung về đổi mới PPDH ở trường

THPT- DA phát triển GDTHPT.

9. Intel và Hiệp hội trong Giáo dục Quốc tế (2005), Intel Teach to the Future – Tài liệu tập huấn chương trình “Dạy học cho tương lai”, ISTE, TP Hồ Chí Minh.

10. Trang Thị Lân (2009), Các phương pháp dạy học hiện đại, Trường ĐHSP Tp Hồ Chí Minh.

11. Nguyễn Hồng Liên (Chủ biên), Nguyễn Mai Anh, Nguyễn Nam Phóng (2011), Bài tập lịch sử 10, NXB Giáo dục Việt Nam.

12. Hoàng Phê và cộng sự (2007), Từ điển Tiếng Việt, NXB Hồng Đức.

13. Hoàng Thanh Tú (2008), “Một vài ý kiến về vận dụng dạy học theo DA vào bài ôn tập, sơ kết, tổng kết trong môn lịch sử ở trường THPT”, Đề tài cấp bộ khoa lịch sử - Trường ĐHSP, Kỷ yếu hội thảo khoa học: Những giải pháp chủ yếu nâng cao chất lượng dạy học lịch sử Việt Nam ở trường phổ thông hiện nay, tr.181- 186.

14. Viện ngôn ngữ học (2001), Từ điển Tiếng Việt, NXB Đà Nẵng.

15. Nghiêm Đình Vỳ (Tổng chủ biên), Trần Thị Vinh (Chủ biên), Nguyễn Ngọc Cơ, Đào Tuấn Thành, Nguyễn Mạnh Hưởng, Nguyễn Văn Ninh (2017), Dạy học phát triển năng lực môn lịch sử trung học phổ thông, NXB ĐHSP Hà Nội

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC 1: Một số loại phiếu của DA

1.1 Phiếu khảo sát Phiếu khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của việc vận dụng hình thức DHDA ở tiết thực hành trong chương trình Lịch sử 10 ở trường THPT

Kính thưa các thầy (cô) và các em học sinh! Với mong muốn thu thập dữ liệu đánh giá sự cấp thiết và tính khả thi của đề tài: “Dạy học dự án theo định hướng phát triển năng lực học sinh thông qua các tiết thực hành trong chương trình Lịch sử 10 ở trường THPT”, chúng tôi lập phiếu khảo sát này, rất mong nhận được ý kiến của thầy (cô) và các em học sinh về giải pháp dưới đây. Xin chân thành cảm ơn thầy (cô) và các em!

Câu hỏi 1: Thầy (cô) và các em đánh giá về sự cấp thiết của việc vận dụng hình thức DHDA ở các tiết thực hành Lịch sử 10 theo mức độ nào dưới đây?

Không cấp thiết

Ít cấp thiết

Cấp thiết

Rất cấp thiết

Câu hỏi 2: Thầy (cô) và các em đánh giá về sự cấp thiết của một số giải pháp DHDA có hiệu quả ở tiết thực hành theo mức độ nào dưới đây?

Mức độ

Giải pháp Ít cấp thiết Cấp thiết Không cấp thiết Rất cấp thiết

Trên cơ sở đảm bảo một số nguyên tắc, thực hiện linh hoạt quy trình DHDA

Thực hiện công tác chuẩn bị cho DHDA

Tổ chức các hoạt động của DHDA nhằm phát huy năng lực HS

Câu hỏi 3: Thầy (cô) và các em đánh giá về tính khả thi của việc vận dụng hình thức DHDA ở các tiết thực hành Lịch sử 10 theo mức độ nào dưới đây?

Không khả thi

Ít khả thi

Khả thi

Rất khả thi

Câu hỏi 2: Thầy (cô) và các em đánh giá về tính khả thi của một số giải pháp DHDA có hiệu quả ở tiết thực hành theo mức độ nào dưới đây?

Mức độ

Giải pháp Ít khả thi Khả thi Không khả thi Rất khả thi

Trên cơ sở đảm bảo một số nguyên tắc, thực hiện linh hoạt quy trình DHDA

Thực hiện công tác chuẩn bị cho DHDA

Tổ chức các hoạt động của DHDA nhằm phát huy năng lực HS

1.2 Biên bản làm việc nhóm

BIÊN BẢN LÀM VIỆC NHÓM

1. Thời gian, địa điểm, thành phần

-Địa điểm:............................................................................................

- Thời gian: từ......giờ.....đến ....giờ ..........Ngày.......tháng......năm .....

- Nhóm số: ……...; Số thành viên: .................... Lớp:…….

- Số thành viên có mặt............

Số thành viên vắng mặt..........

2. Nội dung công việc: (Ghi rõ tên chủ đề thảo luận hoặc nội dung thực hành)

....................................................................................................................

.....................................................................................................................

STT Họ và tên Công việc được giao hạn Thời hoàn thành Ghi chú

3. Kết quả làm việc

.............................................................................................................................

4. Thái độ tinh thần làm việc

.............................................................................................................................

............................................................................................................................

.............................................................................................................................

5. Đánh giá chung

.............................................................................................................................

6. Ý kiến đề xuất

............................................................................................................................

.............................................................................................................................

Thư kí Nhóm trưởng

1.3 Phiếu đánh giá

*Tiêu chí đánh giá cá nhân

Thang điểm: 1 = Kém; 2 = Yếu; 3 = Khá; 4 = Tốt; 5 = Xuất sắc (Khoanh tròn điểm cho từng mục)

Yêu cầu Điểm

Tiêu chí

1 Có ghi chép cá nhân 1 2 3 4 5

Ghi chép 2 Nội dung ghi chép hợp lí 1 2 3 4 5

3 Có phân công công việc cụ thể cho từng thành 1 2 3 4 5 Viên

4 Có ý kiến để nhận được phân công hợp lí trong 1 2 3 4 5 Nhóm Tổ chức, tương tác

6 Có tinh thần giúp đỡ, hỗ trợ thành viên khác 1 2 3 4 5

7 Thực hiện đúng các quy định do nhóm đề ra 1 2 3 4 5

8 Hoàn thành nhiệm vụ được giao 1 2 3 4 5

9 Nguồn tài liệu phong phú, gắn với thực tế 1 2 3 4 5 Sưu tầm tài liệu

10 Tài liệu thuộc nhiều lĩnh vực bổ sung cho nhiệm 1 2 3 4 5 vụ của bản thân

Tổng số mục đạt điểm

Điểm trung bình (Cộng tổng điểm và chia cho 10) :

*Tiêu chí đánh giá sản phẩm của nhóm

Tiêu chí Điểm tối đa Điểm đánh giá

Thể hiện được chủ đề 10

Kiến thức chính xác, đầy đủ, khoa học 10 Nội dung Thông tin phong phú, hấp dẫn, bổ ích 10

Đảm bảo tính hệ thống và logic 10

Nguồn tài liệu tham khảo đa dạng 10

Bố cục và cấu trúc hợp lí 10

Hình ảnh minh họa phù hợp, thẫm mỹ 10 Hình thức Có tính sáng tạo 10

Không sai sót về chính tả 10

Hợp tác nhóm Thể hiện sự hợp tác trong trình bày sản phẩm

100

Tổng điểm

PHỤ LỤC 2: Sản phẩm của HS và một số hình ảnh liên quan đến DA

(Phần thuyết trình sản phẩm của HS có thể truy cập vào đường link)

DA 1: Thực hành một số ngành nghề liên quan đến lịch sử

Nhóm 1:Video phóng sự giới thiệu di tích thành cổ Vinh

https://www.youtube.com/watch?v=5v9Krf7Emrc

Học sinh lớp 10E thuyết trình DA

Học sinh lớp 10E tham gia trải nghiệm tại thành cổ Vinh

Nhóm 2: Bản powerpoint giới thiệu di tích núi Dũng Quyết – Đền thờ vua Quang Trung

https://docs.google.com/presentation/d/115VjprVwgA- PcKmSJx3l4tlp0bhuMyxP/edit#slide=id.p1

Học sinh lớp 10E thuyết trình DA

Học sinh hoạt động nhóm chuẩn bị cho DA

DA 2: Khám phá một số nền văn minh phương Đông và phương Tây thời kì cổ - trung đại

Nhóm 1: Đồ dùng học tập về chữ viết phương Đông và phương Tây thời kì cổ - trung đại

Sản phẩm DA của lớp 10D1: Đồ dùng học tập về chữ viết phương Đông và phương Tây thời kì cổ - trung đại

Học sinh lớp 10D1 thuyết trình DA

Nhóm 2: Infographic kết hợp kịch về văn học phương Đông và phương Tây thời kì cổ - trung đại

Infographic: https://www.youtube.com/watch?v=vHibkTtTw_Q

Kịch: https://www.youtube.com/watch?v=m2H5zF8c-YE

Sản phẩm DA của lớp 10D1: Infographic về văn học phương Đông và phương Tây thời kì cổ trung đại

Học sinh lớp 10D1 thuyết trình DA

Học sinh lớp 10D1 diễn kịch: Romeo và Julie

Học sinh lớp 10D1 chuẩn bị cho DA

Học sinh lớp 10D1 tập kịch Romeo và Julie

Nhóm 3: Video về kiến trúc phương Đông và phương Tây thời kì cổ - trung đại

https://www.youtube.com/watch?v=ragRLeTgDjc

Học sinh lớp 10D1 thuyết trình DA

Học sinh lớp 10D1 chuẩn bị cho DA

DA 3: Triển lãm nghệ thuật “Hành trình một số nền văn minh cổ trên đất nước Việt Nam đến văn minh Đại Việt”

Nhóm 1: Infographic về thành tựu nghệ thuật của một số nền văn minh cổ trên đất nước Việt Nam

Lớp 10A4:https://www.youtube.com/watch?v=iXDtwGDOK-I

Lớp 10E: https://www.youtube.com/watch?v=HYQBrr-3_cw

Sản phẩm DA của lớp 10E: Infographic về thành tựu nghệ thuật của một số nền văn minh cổ trên đất nước

Việt Nam

Học sinh lớp 10E thuyết trình về DA

Học sinh lớp 10A4 thuyết trình về DA

Nhóm 2: Infographic về thành tựu nghệ thuật của văn minh Đại Việt: Kiến trúc và điêu khắc

Lớp 10A4: https://www.youtube.com/watch?v=tPPu43npNVo

Lớp 10E: https://www.youtube.com/watch?v=9WSy2Q_ZVkA

Sản phẩm DA của lớp 10E:

Infographic về thành tựu nghệ thuật của văn minh Đại Việt: Kiến trúc và điêu khắc

Lớp 10E làm mô hình chùa Một Cột

Lớp 10A4 thuyết trình về DA

Nhóm 3: Infographic về thành tựu nghệ thuật của văn minh Đại Việt: Tranh dân gian và nghệ thuật biểu diễn

Lớp 10A4: https://www.youtube.com/watch?v=Jp72NK_bhaA

Lớp 10E: https://www.youtube.com/watch?v=D_4kySMV3kE

Học sinh lớp 10E thuyết trình về DA

Học sinh lớp 10A4 thuyết trình về DA

Nhóm 4: Infographic về thành tựu nghệ thuật của văn minh Đại Việt trê đất Nghệ An

https://www.youtube.com/watch?v=x-IV8YqRTwM

Sản phẩm DA: Infographic về thành tựu nghệ thuật của văn minh Đại Việt trên đất Nghệ An

Học sinh lớp 10A4 thuyết trình về DA

Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Dạy học dự án theo định hướng phát triển năng lực HS thông qua các tiết thực hành trong chương trình Lịch sử lớp 10 ở trường THPT

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI:

DẠY HỌC DỰ ÁN THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH THÔNG QUA CÁC TIẾT THỰC HÀNH TRONG CHƯƠNG TRÌNH LỊCH SỬ 10 Ở TRƯỜNG THPT

----------------------- Lĩnh vực: LỊCH SỬ

NĂM HỌC: 2022-2023

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN TRƯỜNG THPT HUỲNH THÚC KHÁNG

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI:

DẠY HỌC DỰ ÁN THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH THÔNG QUA CÁC TIẾT THỰC HÀNH TRONG CHƯƠNG TRÌNH LỊCH SỬ 10 Ở TRƯỜNG THPT

----------------------- Lĩnh vực: LỊCH SỬ

Nhóm tác giả:

1. Nguyễn Thị Ngọc Dung SĐT: 0919555157 2. Thái Thị Hương Thủy SĐT: 0945650180 3. Nguyễn Thị Xuân SĐT: 0934537123 Tổ: Xã hội

NĂM HỌC: 2022-2023

Có thể bạn quan tâm

Tài liêu mới

Giới thiệu

Về chúng tôi

Việc làm

Quảng cáo

Liên hệ

Chính sách

Thoả thuận sử dụng

Chính sách bảo mật

Chính sách hoàn tiền

DMCA

Hỗ trợ

Hướng dẫn sử dụng

Đăng ký tài khoản VIP

093 303 0098

support@tailieu.vn

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi

Facebook

Youtube

TikTok

Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Dạy học dự án theo định hướng phát triển năng lực HS thông qua các tiết thực hành trong chương trình Lịch sử lớp 10 ở trường THPT

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI:

DẠY HỌC DỰ ÁN THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH THÔNG QUA CÁC TIẾT THỰC HÀNH TRONG CHƯƠNG TRÌNH LỊCH SỬ 10 Ở TRƯỜNG THPT

----------------------- Lĩnh vực: LỊCH SỬ

NĂM HỌC: 2022-2023

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN TRƯỜNG THPT HUỲNH THÚC KHÁNG

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI:

DẠY HỌC DỰ ÁN THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH THÔNG QUA CÁC TIẾT THỰC HÀNH TRONG CHƯƠNG TRÌNH LỊCH SỬ 10 Ở TRƯỜNG THPT

----------------------- Lĩnh vực: LỊCH SỬ

Nhóm tác giả:

1. Nguyễn Thị Ngọc Dung SĐT: 0919555157 2. Thái Thị Hương Thủy SĐT: 0945650180 3. Nguyễn Thị Xuân SĐT: 0934537123 Tổ: Xã hội

NĂM HỌC: 2022-2023

Có thể bạn quan tâm

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Giới thiệu

Về chúng tôi

Việc làm

Quảng cáo

Liên hệ

Chính sách

Thoả thuận sử dụng

Chính sách bảo mật

Chính sách hoàn tiền

DMCA

Hỗ trợ

Hướng dẫn sử dụng

Đăng ký tài khoản VIP

093 303 0098

support@tailieu.vn

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi

Facebook

Youtube

TikTok