1
MỤC LỤC
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
2
1. Lí do chọn đề tài
2
2. Điểm mới của đề tài
3
3. Nhiệm vụ, phương pháp và tổ chức nghiên cứu
3
4. Mục đích nghiên cứu
4
5. Đối tượng và địa điểm nghiên cứu
4
PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
5
1. Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc thực hiện đề tài.
5
1.1. Cơ sở lý luận
5
1.2. Cơ sở thực tiễn
6
1.3. Thực trạng học sinh bỏ học của trường THPT Quỳnh Lưu 2 trong các
năm học gần đây
6
2. Các nguyên nhân dẫn đến tình trạng học sinh bỏ học
7
3. Một số giải pháp nhằm hạn chế tình trạng học sinh bỏ học ở trường
THPT Quỳnh Lưu 2
9
3.1. Quy trình thực hiện giải pháp
9
3.2. Triển khai các việc làm cụ thể
15
4. Hiệu quả của sáng kiến
26
4.1. Đánh giá kết quả sau khi áp dụng
26
4.2. Khảo sát của các giáo viên làm công tác chủ nhiệm trong trường
26
PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
27
1. Kết luận
28
2. Kiến nghị
29
TÀI LIỆU THAM KHẢO
32
Trang
2
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn Đề tài
Ở bất kì thời đại nào, giáo dục đào tạo cng có vai trò rất quan trọng trong
quá trình xây dựng và phát triển của mỗi quốc gia. Mục tiêu giáo dục của chúng ta
hiện nay là đào tạo những con người phát triển toàn diện về đạo đức, tri thức, sức
khỏe, thẩm mỹ, nghề nghiệp và hình thành nhân cách, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Trong bối cảnh đất nước hiện nay chú trọng đến sự phát triển toàn diện, phổ
biến sâu, rộng và để "không một ai bị bỏ lại phía sau" thì sự giáo dục đại trà, phổ
cập THPT ngày càng được quan tâm. Với một mong muốn xã hội có gắn bó mật
thiết với phát triển con người và được coi là tiền đề thiết yếu cho sự phát triển con
người. Để có được sự phát triển toàn diện của nhà trường đòi hỏi phải bảo toàn và
duy trì sỉ số, ổn định tư tưởng cho các em, gỡ bỏ những rào cản gây ra sự tách biệt
và tạo môi trường thuận lợi cho các em học sinh, để các em có khả năng tham gia
vào nhiều phương diện của đời sống xã hội.
Thực hiện chủ trương của Thủ tướng Chính phủ, ngành Giáo dục đã áp dụng
nhiều giải pháp nhằm khắc phục tình trạng học sinh bỏ học, góp phần thực hiện
thắng lợi mục tiêu giáo dục của Đất nước. Trong bối cảnh nền kinh tế của Đất nước
đang trong thời kỳ phát triển, thì nhu cầu về nguồn nhân lực ngày càng lớn, trong
khi đó hiện tượng học sinh bỏ học ngày càng nhiều.
Trường THPT Quỳnh Lưu 2 được thành lập vào năm 1965, trải qua gần 60
năm xây dựng trưởng thành và phát triển. Quy mô trường lớp ngày càng được nâng
lên. Năm học 2023-2024, trường có 42 lớp với hơn 1800 em học sinh. Chất lượng
đại trà và chất lượng mi nhọn không ngừng được nâng lên. Tuy nhiên thực tế trong
các năm học vừa qua, trường THPT Quỳnh Lưu 2 số học sinh bỏ học vẫn diễn ra ở
một số lớp học.
Trong suốt thời gian làm công tác chủ nhiệm lớp và giáo viên bộ môn trực
tiếp giảng dạy các em, chứng kiến sự tụt giảm sỉ số lớp là một vấn đề đáng lo ngại
trong công tác làm giáo viên chủ nhiệm, cng như công tác quản lý giáo dục của nhà
trường. Với vai trò, trách nhiệm của người giáo viên chủ nhiệm lớp, người đồng
hành, dẫn dắt các em trong suốt 3 năm THPT. Cần phải có giải pháp nhằm khắc
phục và hạn chế tình trạng bỏ học của học sinh trong lớp. Để giúp các em yêu trường,
yêu lớp, tôn trọng và quỹ mến thầy cô thì điều đầu tiên phải giúp các em thấy được
niềm vui trong học tập, thấy được ý nghĩa của việc học, thích ứng và hòa nhập với
bạn bè, tự tin gần gi với thầy cô.
Để góp phần vào việc hạn chế học sinh bỏ học trong giai đoạn hiện nay, xuất
phát từ thực tế nhiều năm liền làm công tác chủ nhiệm, chúng tôi nhận thấy việc nắm
rõ thực trạng và đề ra các giải pháp để hạn chế học sinh bỏ học là hết sức cần thiết.
Vì lí do đó, chúng tôi mạnh dạn nghiên cứu, thực hiện đề tài: “Một số giải pháp
nhằm hạn chế tình trạng học sinh bỏ học ở trường THPT Quỳnh Lưu 2”.
3
2. Điểm mới của Đề tài
Với Đề tài “Một số giải pháp nhằm hạn chế tình trạng học sinh bỏ học ở
trường THPT Quỳnh Lưu 2”, bản thân chúng tôi muốn đưa ra một số biện pháp
nghiên cứu lý luận và thực tiễn về quá trình giáo dục học sinh ở trường THPT, góp
phần hạn chế tình trạng học sinh bỏ học giữa chừng.
3. Nhiệm vụ, phương pháp và tổ chức nghiên cứu
3.1. Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Tìm hiểu cơ sở lý luận của việc hạn chế tình trạng học sinh bỏ học.
- Tìm hiểu tâm sinh lý lứa tuổi học sinh THPT.
- Thống kê tình hình bỏ học của học sinh trong các năm gần đây.
- Đề xuất các giải pháp và áp dụng các giải pháp trong thực tiễn ở lớp K57A2.
- Từ đó xây dựng những phương pháp sư phạm nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục
hạn chế tình trạng học sinh bỏ học ở lớp chủ nhiệm. Việc hạn chế tình trạng học sinh
bỏ học có một ý nghĩa rất to lớn đối với xã hội, với nhà trường, với gia đình và với
chính bản thân các em. Đề xuất một số biện pháp sư phạm nhằm hạn chế tình trạng
học sinh bỏ học có tính khả thi, góp phần đổi mới phương pháp giáo dục các em có
hiệu quả.
3.2. Phương pháp nghiên cứu:
Để tiến hành làm đề tài này chúng tôi sử dụng một số phương pháp chính sau:
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu bổ trợ qua sách báo, nhân chứng, mạng Internet,
các đề tài nghiên cứu liên quan.
- Phương pháp nghiên cứu lý luận về tâm sinh lý lứa tuổi học sinh, các phương
pháp, quan điểm của các nhà nghiên cứu về tâm sinh lý, tình cảm của học sinh.
- Phương pháp quan sát, điều tra, trò chuyện và nhìn nhận lại thực tế việc bỏ học
của học sinh.
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin, trao đổi, tìm hiểu trực
tiếp những vấn đề khó khăn các em gặp phải trong cuộc sống, trong học tập.
- Phương pháp thống kê, đối chiếu, phân tích tổng hợp.
3.3. Tổ chức nghiên cứu:
Đề tài này đã tiến hành nghiên cứu từ tháng 8 năm 2023 đến tháng 4 năm
2024. Quá trình nghiên cứu được chia ra làm 3 giai đoạn:
- Giai đoạn 1: Từ tháng 8 năm 2023 đến tháng 9 năm 2023. Giai đoạn này
chúng tôi chủ yếu giải quyết các công việc sau:
+ Lựa chọn Đề tài.
+ Xây dựng Đề cương.
4
+ Tham khảo các tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu.
- Giai đoạn 2: Từ tháng 10 năm 2023 đến tháng 3 năm 2024. Giai đoạn này
chúng tôi chủ yếu giải quyết các công việc sau:
+ Đánh giá thực trạng bỏ học của học sinh trường THPT Quỳnh Lưu 2 trong
các năm học gần đây:
+ Đọc và phân tích tài liệu khoa học, tham khảo ý kiến của các giáo viên để
xây dựng tổng quan vấn đề nghiên cứu cho đề tài.
+ Đề xuất các giải pháp và áp dụng các giải pháp
+ Thu thập và xử lý các số liệu nghiên cứu.
- Giai đoạn 3: Từ đầu tháng 4 năm 2023 đến giữa tháng 4 năm 2023.
+ Báo cáo nội dung và kết quả nghiên cứu trước tổ chuyên môn.
+ Báo cáo nội dung và kết quả nghiên cứu trước Hội đồng khoa học nhà
trường.
4. Mục đích nghiên cứu
Trường THPT Quỳnh Lưu 2 đóng trên địa bàn thuần nông phía bắc huyện
Quỳnh Lưu, xa trung tâm, người dân chủ yếu sống bằng nông nghiệp, đời sống người
dân nơi đây còn gặp rất nhiều khó khăn về kinh tế. Qua tìm hiểu thực tế số học sinh
của trường một phần không nhỏ các em học sinh nơi đây chưa yêu thích học tập,
chưa xác định rõ được ỹ nghĩa của việc học và rèn luyện trí và lực để mai sau trở
thành người có ích cho xã hội. Việc hạn chế tình trạng học sinh bỏ học có một ý
nghĩa rất to lớn đối với xã hội, với nhà trường, với gia đình và với chính bản thân
các em. Chính vì vậy tôi mạnh dạn đưa ra một số giải pháp hạn chế tình trạng học
sinh bỏ học ở trường, đồng thời tôi muốn chia sẻ, trao đổi cùng đồng nghiệp để nâng
cao vai trò quản lý, duy trì sỉ số trong công tác làm giáo viên chủ nhiệm lớp.
5. Đối tượng, địa điểm nghiên cứu
5.1. Đối tượng nghiên cứu:
Học sinh lớp K57A2 trường THPT Quỳnh Lưu 2.
5.2. Địa điểm nghiên cứu:
Trường THPT Quỳnh Lưu 2 – tỉnh Nghệ An.
5
PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
1. Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc thực hiện đề tài
1.1. Cơ sở lý luận:
Trong văn kiện đại hội Đảng đã khẳng định về vai trò của giáo dục đã nói:
Tiếp tục khẳng định vị trí, vai trò quan trọng của giáo dục và đào tạo cùng với khoa
học công nghệ là quốc sách hàng đầu, là động lực “then chốt” để phát triển đất nước.
Văn kiện Đại hội XIII yêu cầu xác định rõ mục tiêu của giáo dục và đào tạo trong
giai đoạn tới, nhằm xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện, có sức khỏe,
năng lực, trình độ, có ý thức, trách nhiệm cao đối với bản thân, gia đình, xã hội và
Tổ quốc. Gắn giáo dục tri thức, đạo đức, thẩm mỹ, kỹ năng sống với giáo dục tri
thức, đạo đức, thẩm mỹ, kỹ năng sống với giáo dục thể chất, nâng cao tầm vóc con
người Việt Nam, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Đại hội nhấn mạnh, giáo dục và đào tạo thích ứng với cuộc Cách mạng công
nghiệp lần thứ tư và hội nhập quốc tế, do vậy phải đẩy mạnh phát triển nguồn nhân
lực, nhất là nhân lực chất lượng cao. Phát triển đội ng chuyên gia, nhà khoa học
đầu ngành; chú trọng đội ng nhân lực kỹ thuật, nhân lực số, nhân lực quản trị công
nghệ, nhân lực quản lý, quản trị doanh nghiệp; nhân lực quản lý xã hội và tổ chức
cuộc sống, chăm sóc con người. Trước đây chỉ đề cập: Chú trọng phát hiện, bồi
dưỡng, phát huy nhân tài; đào tạo nhân lực cho phát triển kinh tế tri thức, điểm mới
trong Văn kiện Đại hội XIII nhấn mạnh: Đổi mới chế độ tuyển dụng, sử dụng, trọng
dụng nhân tài trong quản lý, quản trị nhà nước, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng
tạo. Đặc biệt, chú ý phát hiện, bồi dưỡng, đãi ngộ, thu hút nhân tài cho phát triển
kinh tế - xã hội. Đồng thời, đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp
theo hướng mở, linh hoạt; bảo đảm thống nhất với chủ trương đổi mới căn bản và
toàn diện giáo dục và đào tạo. Tập trung nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, chuyển
dịch nhanh cơ cấu lao động, nhất là ở nông thôn; giảm tỷ lệ lao động khu vực phi
chính thức. Hình thành đội ng lao động lành nghề, góp phần nâng cao năng lực
cạnh tranh quốc gia, gắn kết chặt chẽ giữa đào tạo và sử dụng lao động.
Bỏ học là hiện tượng xảy ra trong phạm vi nhà trường. Đó là hiện tượng học
sinh rời khỏi ghế nhà trường khi đang ở giai đoạn được giáo dục thuộc cấp học mà
học sinh đó được tuyển sinh. Bỏ học trước hết là ảnh hưởng đến bản thân học sinh
sau đó ảnh hưởng đến gia đình và xã hội. Đối với bản thân học sinh sẽ làm cho học
sinh không có đủ những kiến thức cơ bản để đi vào cuộc sống lao động sản xuất
hoặc tiếp tục học lên trên. Hiện nay, trong lao động sản xuất đòi hỏi người lao động
phải có một trình độ nhất định về văn hoá phổ thông và trình độ về kĩ năng nghề
nghiệp. Bỏ học ở bậc trung học phổ thông là gánh nặng cho gia đình và xã hội. Gia
đình phải tốn kém hơn về kinh tế, phải bỏ ra một khoản tiền đầu tư thêm cho con em
mình học lại, xã hội phải tốn kém hơn về công sức và tiền của trong việc đầu tư sức
lực và kinh phí để giải quyết vấn đề nâng cao dân trí. Mặt khác, học sinh bỏ học sẽ
ảnh hưởng đến quá trình thực hiện mục tiêu giáo dục, sẽ không hoàn thành chỉ tiêu
của ngành, của Tỉnh, của Huyện, của Trường và của lớp đã đề ra.