1

M C L C

i

M C L C…………………………………………………………………

Ừ Ế

iii

DANH M C CÁC T  VI T T T.……………………………………….

PH N I. Đ T V N Đ …………………………………………………..

1

1.1. Lý do ch n đ  tài…………………………………………….………...

1

1.2. M c tiêu nghiên c u ………………………………………………….

1

1.3. Nhi m v  nghiên c u……………………….….……….

1

2

1.4. Đ i t

ươ

1.5. Ph

ng pháp nghiên c u

2

1.6. Th i gian nghiên c u và th c nghi m …………………………………

3

ủ ề

1.7. Nh ng đóng góp c a đ  tài……………………………………………

3

PH N II. N I DUNG…………………………………………………………….

3

Ơ Ở

2.1. C  S  LÝ LU N ………………………………………………………………

3

Ở Ở Ứ

2.2 C   S  TH C TI N………………………………………………………………

5

ố ượ ạ ứ  …………………………………… ng và ph m vi nghiên c u

ươ

ơ ở ự ễ ủ ề

ứ ể

ng pháp đi u tra, nghiên c u đ  xác đ nh c  s  th c ti n c a đ  tài

5

ơ ở ự ễ ủ ề ả ề ế ả

2.2.1. Ph 2.2.2.  K t qu  đi u tra, kh o sát c  s  th c ti n c a đ  tài

6

8

ệ ứ ………………………………………………………… 2.3.  Bi n pháp nghiên c u

ươ ữ ớ ng Đ i c ề ng v  hóa

8

ạ ươ ơ 2.3.1.   Làm quen v i hóa h u c  thông qua ch ữ ơ ớ ……………………………………………………………… h u c  l p 11

8

ế ……………………………………………………………… ọ 2.3.2. H c lí thuy t

9

ụ ể ừ ọ ươ ạ ươ 2.3.3.  Đi c  th  vào t ng bài h c trong ch ng 4 Đ i c ữ ơ ng hóa h u c :

10

ươ ữ ơ ồ  ……………………………… ộ 2.3.3.1. N i dung ch ng trình hóa h u c  g m:

12

ừ Gi pháp ả i trong t bài ụ  c

12

2.3.3.2. thể………………………………………………

Ủ Ề Ở Ầ Ề

2 4

Ọ Ữ Ơ CH  Đ  1.  BÀI 20. M  Đ U V  HÓA H C H U C   ……………………

Ấ Ữ Ử Ợ

3 0

Ứ Ủ Ề CH  Đ  2. BÀI 21: CÔNG TH C PHÂN T  H P CH T H U  C ……Ơ

3

2

Ử Ợ Ủ Ề Ấ Ấ CH  Đ  3. BÀI 22. C U TRÚC PHÂN T  H P CH T HŨU

3

Ơ C ………

3 3

Ự Ầ Ệ Ư Ạ ………………………………………… PH N III. TH C NGHI M S  PH M

ụ ủ ệ

3 6

ư ự 3.1. M c tiêu c a th c nghi m s   ph mạ ……………………………………………

ự ệ ộ ư ạ ……………………………………………… 3.2. N i dung th c nghi m s  ph m

3 8

ế ầ ……………………………………………………………… ậ 3.3. K t lu n ph n 3

Ầ Ế Ế Ị………………………………………… Ậ PH N IV. K T LU N VÀ KI N NGH

3 9

ậ ……………………………………………………………… ế 4.1. K t lu n

3 9

ị……………………………………………………………… ế 4.2. Ki n ngh

Ầ Ả ……………………………………………… Ệ PH N V. TÀI LI U THAM KH O

3 9

Ụ Ụ ……………………………………………………………… PH  L C 1

4 0

41

4 2

3

Ụ Ụ ……………………………………………………………… PH  L C 2

Ệ DANH M C CÁC KÝ HI U, CÁC CH  VIÊT T T

GV

Giáo viên

HS

H c sinh

ĐC

Đ i ch ng

TN

Th c nghi m

SGK

Sách giáo khoa

GD&ĐT

Giáo d c và Đào t o

THPT

Trung h c ph  thông

ươ

PPDH

Ph

ọ ng pháp d y h c

KTDH

ọ ậ ạ Kĩ thu t d y h c

M c đứ ộ

ố ượ

SL

S  l

ng

TL

T  l

%ỷ ệ

ứ ơ

CTĐGN

ấ Công th c đ n gi n nh t

CTPT

ứ Công th c phân t

ấ ư ơ

HCHC

H p ch t h u c

4

5

Ở Ầ Ầ PH N I: M  Đ U

1.1.

ọ ề Lý do ch n đ  tài

ữ ươ ự ệ ầ ạ ớ ổ

Trong nh ng năm g n đây vi c tích c c đ i m i ph ọ ủ ộ ự ằ

ọ   ng pháp d y h c ọ   ng d y h c, t o h ng thú, tích c c và ch  đ ng cho h c ượ ạ ứ ườ ờ ọ ở nh m nâng cao ch t l sinh trong gi ấ ượ  h c đang đ i quan tâm và trăn tr . ạ ọ c m i ng

ạ ắ ầ ọ ớ

ố ọ ơ ỉ ế ế ợ ọ

ữ ườ ầ

ượ ể ể ượ ơ ề ơ ọ ả ớ ủ ớ ế   T i cu i h c kì 1 c a l p 11, h c sinh b t đ u đi vào làm quen v i ki n ấ ữ ấ ơ   ữ t nh ng h p ch t h u có đ n ẽ ọ ơ   ở  ph n Hóa h u c  l p 11 này các em s  h c sâu h n, ấ ủ   ả ả c b n ch t c a ớ c. ứ th c Hóa h u c . N u c p hai, h c sinh ch  bi ữ ơ ớ ặ ả ng g p, thì  gi n và th ỏ   các em ph i hi u đ ứ ộ ộ r ng h n ,và m c đ  khó cao h n đòi h i ươ ấ v n đ , ph i có ph ng pháp h c và ghi nh  riêng m i hi u đ

ữ ề ọ ọ

ư ướ       V i nhi u h c sinh, vi c h c Hóa h u c  gi ng nh  b ữ ế ớ ứ ế ơ ố c chân vào ơ ệ ớ   ki n th c Hóa vô c  hay H u có các em đã ớ i hoàn toàn khác bi ệ t v i

ồ ọ ộ ế ọ m t th  gi ti p xúc h i h c Trung h c.

ủ ạ

ữ ở ớ ế ủ ế ố ế ệ ố

ụ ộ ấ ố ọ

ứ ế ọ       Trong nh ng năm qua tôi đã d y h c sinh kh i 11 c a các l p các em có ế   ọ ự ừ h c l c t  khá tr  xu ng ch  y u là trung bình và y u, nên vi c ti p thu ki n ứ ủ th c c a các em khá khó khăn và th  đ ng.  Không ít em h c sinh th y đu i vì   ữ ơ ế khó ti p thu ki n th c Hóa h u c .

ấ ừ ớ ổ ươ ạ ế ậ   ọ ng pháp d y h c và ti p c n

ự ễ  yêu c u th c ti n đ i m i ph ụ ầ ổ ươ Xu t phát t ng trình giáo d c ph  thông 2018. ch

ấ ừ ụ ề

ổ ọ ạ ọ

ườ ọ ướ ể   ng trình giáo d c ph  thông 2018 v  phát tri n ừ ự ộ    th c tr ng d y h c b  môn Hóa h c THPT ự ự ọ ụ ạ ọ Xu t phát t ự năng l c ng ị theo đ nh h ươ  m c tiêu ch ấ i h c. Xu t phát t ể ng phát tri n năng l c t h c cho h c sinh THPT.

ứ ụ ứ ề ằ ọ Nh m đáp  ng m c tiêu đó tôi đã ch n nghiên c u đ  tài: M t s  gi

ọ ữ ớ ơ ộ ố ả   i ạ   ươ ng   Đ i

6

ọ ữ ơ ề pháp   giúp   làm   quen   nhanh   v i   hóa   h c   h u   c   thông   qua   ch ươ c ng v  hóa h c h u c  11”

ụ ứ 1.2. M c đích nghiên c u

ư ệ Đ a ra nh ng gi

ả ữ ấ ượ ệ ạ

ể ủ ả ọ ộ ọ ượ i pháp đúc rút mang tính kinh nghi m c a b n thân  trong ữ ơ ướ   ng ng d y h c trong  hóa h u c  ­ Hóa h c 11 theo h ộ   ứ ế ự ự ọ ự  lĩnh h i ki n th c m t  h c t c năng l c t

ễ vi c nâng cao ch t l ọ giúp cho h c sinh phát tri n đ ấ ủ ộ cách ch  đ ng và d  dàng nh t.

ứ ệ ụ 1.3. Nhi m v  nghiên c u

ậ ủ ề ứ ơ ở ề ề ấ a. Nghiên c u c  s  lý lu n c a đ  tài v  các v n đ  :

ạ ộ ậ +

ứ Ho t đ ng nh n th c; các hình th c t ủ ủ ọ ể ứ ư ọ ư ọ ể ề

ủ ể ủ ạ ộ ậ ị duy c a h c sinh và vai trò ạ đi u khi n c a giáo viên trong quá trình d y h c trên quan đi m đ a h c sinh ứ vào v  trí ch  th  c a ho t đ ng nh n th c.

ươ ư ệ ẩ + duy; các ph

ấ ủ ư Nh ng ph m ch t c a t ể ư ể ạ duy và vi c rèn   ọ ở

ọ ể ư ệ ườ ổ ộ ữ luy n các thao tác đ  phát tri n t tr ng pháp t ả  duy cho h c sinh qua gi ng d y hóa h c  ủ ọ  duy c a h c sinh. ng ph  thông. Đánh giá các trình đ  phát tri n t

ự ậ ọ ợ

ộ ể ư ỏ ủ ớ ứ ướ ầ

duy c a h c sinh. B c đ u nghiên c u vi c s ằ ụ ậ ậ ộ

ệ ố ộ ừ ữ ể ệ

ủ ọ ộ ệ ố ứ    b.  Xây d ng h  th ng câu h i và bài t p hóa h c phù h p v i các m c ệ ử  ọ ộ ủ đ  c a trình đ  phát tri n t ế   ọ ụ d ng h  th ng bài t p đó nh m giúp cho h c sinh lĩnh h i và v n d ng ki n ự ư ắ ứ th c m t cách v ng ch c, phát tri n năng l c t    duy logic. T  đó rèn luy n tính ộ ậ đ c l p hành đ ng và trí thông minh c a h c sinh.

ấ ượ ệ ố ể ậ

ệ ư ệ ử ụ ự ả ủ ng h  th ng bài t p và ọ ệ ả ạ ạ c. Th c nghi m s  ph m đ  đánh giá ch t l hi u qu  c a vi c s  d ng chúng trong gi ng d y hóa h c.

ố ượ ứ ạ 1.4. Đ i t ng và ph m vi nghiên c u

1.

ố ượ ứ 4.1. Đ i t ng nghiên c u

ự ự ọ ố ớ ­ Năng l c t h c đ i v i HS THPT.

ế ế ủ ề ạ ọ ­ Quy trình thi t k  các ch  đ  d y h c.

ủ ề ể ồ ưỡ ử ụ ự ự ọ ­ Quy trình s  d ng các ch  đ  đ  b i d ng năng l c t h c.

ứ ạ 1.4.2. Ph m vi nghiên c u

ọ ễ ạ ọ Quá trình d y h c hóa h c 11 ở ườ   tr ng THPT Di n Châu 4

7

ươ ứ 1.5. Ph ng pháp nghiên c u

ố ợ ề ươ ứ ử ụ Trong đ  tài tôi đã s  d ng ph i h p các ph ng pháp nghiên c u th ườ   ng

quy g m: ồ

ế ứ 5.1. Nghiên c u lý thuy t

ấ ẩ Nghiên c u các công trình khoa h c, các bài báo, các  n ph m liên quan

ế ự ọ ủ ứ ọ ữ ơ ọ ự ế đ n hóa h c h u c , liên quan đ n năng l cg t h c c a HS THPT.

ệ ế ươ ế ứ   ng trình và ki n th c

ộ ơ ả ữ ơ ớ ươ ươ ứ Nghiên c u các tài li u liên quan đ n n i dung ch ng IV: Đai c ng hóa h u c  l p 11 c  b n. ch

ươ ề 5.2. Ph ng pháp đi u tra

ề ự ứ ế ạ ắ ầ

ọ ữ   ử ắ L p phi u đi u tra v  th c tr ng s  n m b t ki n th c ph n hóa h c h u ả ề ướ ụ ạ ọ ậ ơ ủ ọ c  c a h c sinh tr ế i pháp vào d y h c c và sau khi áp d ng gi

ư ệ ế ạ ướ ạ   c và sau khi d y

ả ự ậ L p phi u đi u tra k t qu  th c nghi m s  ph m tr ữ ơ ớ ươ ế ề ạ ươ ng Đ i c ng hóa h u c  l p 11. ọ h c ch

ươ 5.3. Ph ng pháp chuyên gia

ế ươ ụ Tra đ i tr c ti p, xin ý ki n chuyên gia ph

ọ ộ ổ ự ế ạ ề ọ ọ ở ườ  tr ạ ọ ng pháp d y h c, giáo d c và   ấ   ổ ng trung h c ph  thông v  các v n

ế ề các giáo viên d y h c b  môn Hóa h c  ề đ  liên qua đ n đ  tài.

ươ ư ạ ự ệ 5.4. Ph ng pháp th c nghi m s  ph m

ự ự ọ ủ ự ấ Xây d ng các tiêu chí đánh giá năng l c t h c c a HS c p THPT.

ự ỹ ươ ậ ổ ứ ạ ọ Sau khi xây d ng n i dung và ph ng pháp, k  thu t t

ộ ệ ở ườ ế ễ tr

ự ễ ủ ề ế ả ự ượ ệ ế ch c d y h c, tôi     ng THPT Di n Châu đ  ki m tra tính khách ả ể ể c đánh giá qua k t qu

ế ề ạ ti n hành d y th c nghi m  ự quan, tính th c ti n c a đ  tài. K t qu  th c nghi m đ phi u đi u tra.

ươ ố ệ ử ố 5.5. Ph ọ ằ ng pháp x  lý s  li u b ng th ng kê toán h c

ậ ả ủ ấ ả ầ ự   ế t c  các l n ti n hành th c

ố Thu th p và th ng kê s  li u t ố ệ ố ệ ừ ế ằ ử ề ệ ầ k t qu  c a t nghi m sau đó x  lý s  li u b ng ph n m m SPSS.

ứ ứ ờ ệ 1.6. Th i gian nghiên c u và th c nghi m

ề ượ ứ ừ c nghiên c u t

Đ  tài đ ạ ự ố ệ ế ử ọ

ề ọ ệ   ọ  năm h c 2019­2020 và ti n hành th c nghi m ệ ư s  ph m vào năm h c 2020 – 2021. Quá trình hoàn thi n x  lý s  li u và hoàn   thành đ  tài vào năm h c 2020­ 2021.

ủ ề 1.7.  Đóng góp c a đ  tài

c các gi

ụ ể ừ ạ ọ ượ ấ đó l a ch n đ

ề ợ ệ Đ  tài xây d ng đ ớ ả ẽ ạ ỹ

8

i pháp c  th , các d ng bài t p  ự ọ ự ự ọ ồ ưỡ ọ ượ ả ự ộ ự ư ộ  duy, t đ  phù h p v i các c p đ  năng l c t ệ ự ọ ệ luy n hi u qu  s  rèn luy n k  năng t ể ọ ớ ng và phát tri n năng l c t h c l p 11, qua đó b i d ứ   ậ ở  các m c   c quy trình rèn ọ    h c cho h c sinh trong d y h c Hóa    h c cho h c sinh THPT –

ữ ự ọ ầ ượ ồ ưỡ ể c b i d ọ   ng và phát tri n cho h c

ộ m t trong nh ng năng l c quan tr ng c n đ sinh.

ế ọ ữ ơ ầ

ươ ả

ự ứ ộ t là năng l c t

h c, t ị ổ ế ứ ề ộ ầ ừ ỉ ậ   ệ Ph n l n các đ  tài sáng ki n kinh nghi m ph n hóa h c h u c  ch  t p ề ậ ụ ể ạ   i các d ng bài t p c  th  thì trong đ  tài ủ ộ ượ   ể c ng nghiên giúp h c sinh ch  đ ng tìm hi u hình thành đ ủ  ệ  lĩnh h i ki n th c m t cách ch ạ    đó t o

ớ ệ ọ ố ề ầ ớ ứ ng pháp gi trung nghiên c u các ph ọ ướ này tôi đi theo h ự ự ọ ặ ự các năng l c đ c bi ộ đ ng, giúp h c sinh nh  lâu và không b  h ng ki n th c n n ban đ u t ữ ơ ễ ề ả n n t ng t ế ọ ơ t cho vi c h c hóa h u c  d  dàng h n.

ứ ộ ữ ậ ế   Có h  th ng bài t p c  th  theo 4 m c đ  và nh ng bài t p liên môn, ti p

ơ ệ ố ọ ậ ụ ể ứ ậ c n pisa giúp h c sinh h ng thú h n…

Ứ Ầ PH N II. NÔI DUNG NGHIÊN C U

ậ ơ ở 2.1. C  s  lí lu n

ạ ươ ơ ạ Hóa h c h u c  cùng v i hóa h c đ i c

ự ệ ế ế

ề ự ọ ứ ễ ế ấ

ổ ủ ừ ượ ấ ạ ọ

ấ ộ   ọ ọ ớ ọ ữ ơ ng và h c vô c  t o thành m t ọ ượ   ứ ẹ ủ ứ ệ ố ổ ươ ế c ng trình hóa h c ph  thông, đáp  ng đ h  th ng ki n th c toàn v n c a ch ạ ơ ả ứ ấ ụ   t th c cho h c sinh m c tiêu cung c p ki n th c, kĩ năng c  b n hi n đ i và thi ộ ố ệ ể ả   i quy t nh ng v n đ  th c ti n trong cu c s ng. Vi c nghiên c u các đ  gi ể   ấ ữ ơ ọ ch t h u c  và s  bi n đ i c a chúng giúp cho h c sinh hình thành và phát tri n ệ ấ khái ni m ch t hóa h c; t   c tính đa d ng, phong phú  đó giúp h c sinh th y đ ế ớ ậ ủ c a th  gi ữ ự ế ọ i v t ch t.

ấ ữ ơ ầ ơ

ấ ạ ử ưở ữ ấ i gi a các nguyên t trong phân t

ấ ể   ấ ệ ứ ệ Thông qua vi c nghi n c u tính ch t các ch t h u c  giúp h c sinh hi u ữ ử ớ   ắ ứ ệ ệ ề ố  v i sâu s c h n v  m i liên h  bi n ch ng gi a thành ph n, c u t o phân t ử  ạ ấ ữ ơ ả ng qua l tính ch t các ch t h u c ,  nh h ấ ữ ơ ế đ n tính ch t các ch t h u c

ầ ể ầ ọ

ể ư ế ộ

ể ế ả ọ ọ  duy hóa h c cho h c sinh c n hi u tr ứ ắ ậ i thích các hi n t i quy t các bài t p hóa h c,  gi

ệ ượ ậ ượ ứ ế c trong th c hành. Qua đó ki n th c mà các em thâu nh n đ ướ ế c h t là ế t cách ng quan sát ở  nên c tr

ắ ộ Ngoài ra c n  phát tri n t ọ giúp h c sinh thông hi u ki n th c m t cách sâu s c, không máy móc, bi ể ả ụ ậ v n d ng đ  gi ự ượ đ ữ v ng ch c và sinh đ ng.

ọ ể ề ả

ư ứ ắ ơ ụ ứ

ậ ượ ả ọ ả ơ ể

ọ   T  duy hóa h c càng phát tri n thì h c sinh càng có nhi u kh  năng lĩnh ạ   ở ộ h i tri th c nhanh và sâu s c h n; kh  năng v n d ng tri th c tr  nên linh ho t, ỹ ệ có hi u qu  h n. Các k  năng hóa h c cũng đ   c hình thành và phát tri n nhanh chóng h n.ơ

ế ỹ

ọ ủ ọ ể ẩ ự ệ

ọ ủ ọ ư ủ ể ạ

9

ệ ư ậ ự ể ư    duy hóa h c c a h c sinh di n ra trong quá trình  Nh  v y s  phát tri n t ẽ ạ ư ứ ụ ậ  duy phát tri n s  t o ra k  năng và thói ti p thu và v n d ng tri th c, khi t   ạ ộ   ị ề ươ ng pháp; chu n b  ti m l c cho ho t đ ng quen làm vi c có suy nghĩ, có ph ấ   sáng t o sau này c a các em. T  duy hóa h c c a h c sinh phát tri n có các d u hi u sau :

ự ự ể ả ứ ọ ỹ ả + Có kh  năng t l c chuy n t ộ   i tri th c và k  năng hóa h c vào m t

ớ ố tình hu ng m i.

ệ ứ ế

ệ ầ ệ ả

ế ể ả   ố t đ  gi + Tái hi n nhanh chóng ki n th c và các m i quan h  c n thi i ữ ấ ố ế ậ ọ   t l p nhanh chóng các m i quan h  b n ch t gi a các ọ ệ ượ ng hóa h c. ộ m t bài toán hóa h c. Thi ự ậ s  v t và hi n t

ệ + Có kh  năng phát hi n cái chung c a các hi n t ọ   ng hóa h c khác

ệ ượ ữ ươ ệ ượ ự ả ư ự nhau cũng nh  s  khác nhau gi a các hi n t ng t ủ ng t .

ự ậ ụ ự ễ ờ ố

ợ ủ ự i quy t t

ể ả ế ỏ ọ ướ ả ; đòi h i h c sinh ph i có s  đ nh h t, bi

ư ằ ợ + Có năng l c v n d ng ki n th c hóa h c vào th c ti n đ i s ng. Đây ế ố ả ổ   t bài toán t phân tích suy đoán và   ổ  ố

ả ươ ự ệ ệ ộ ế ể ư ế là k t qu  t ng h p c a s  phát tri n t ự ế ự ị th c t ậ ụ v n d ng các thao tác t ứ ch c th c hi n m t cách có hi u qu  ph ọ ứ ể  duy. Đ  có th  gi ố ng t ụ  duy nh m tìm cách áp d ng thích h p; cu i cùng là t ả ng án gi i bài toán đó.

ệ ệ ố ọ

ậ ươ ọ

ố ớ ọ ạ ự ủ ộ ng, bài t p là m t trong các ph ng gi ng d y. Đ i v i h c sinh, gi

ạ ươ ấ ượ ự ả ộ ọ

ệ ớ ố ế ủ ọ

ể ỉ ứ ự

ng t

ọ ể ả ượ ế ớ ươ ệ ậ ấ Ngoài ra vai trò c a vi c xây d ng h  th ng bài t p r t quan tr ng: Trong   ấ   ụ ọ ng pháp quan tr ng nh t giáo d c h c đ i c ươ   ậ ả ể ng i bài t p là ph đ  nâng cao ch t l ọ ư ọ ậ ế   pháp h c t p tích c c. M t h c sinh n u có kinh nghi m và t  duy hóa h c phát ư ừ ể ả tri n thì sau khi h c bài xong ph i ch a v a lòng v i v n hi u bi t c a mình, và   ế ậ ụ   c h t các bài i đ  mình v n d ng ki n th c đã h c đ  gi ch  yên tâm sau khi t ả ượ   ưở ự ể ậ t p. Qua đó mà phát tri n năng l c quan sát, trí nh , kh  năng t ng ố ứ phong phú, linh ho t trong  ng đ i và làm vi c có ph ng pháp.

ạ ơ ở ự ễ 2.2.  C  s  th c ti n

2.2.1. Ph đ  tàiề

ươ ứ ể ề ị ơ ở ự ễ ủ   ng pháp đi u tra, nghiên c u đ  xác đ nh c  s  th c ti n c a

ị ể Đ  xác đ nh c  s  th c ti n c a đ  tài v  vi c rèn luy n kĩ năng t

ễ ủ ề ế ế ề ệ ệ ể ọ

ở ơ ở ự ệ ẩ ị ế

ệ ụ ọ ậ t k  các nhi m v  h c t p đ  h c sinh t ớ ọ ọ ữ ơ ằ ạ ằ

ọ ỏ ế ậ

ự ế ạ ự ọ    h c ự  ọ   ứ  nhà nh m chu n b  ki n th c cho bài h c m i trong môn hóa h c ạ ươ   ng hóa h c h u c   nói riêng b ng các ử ụ ề ế S  d ng phi u đi u tra, thăm dò ý   ườ   ả ng

ầ , nhóm nh , tôi đã ti n hành  ế  đ i v i 20 giáo viên tr c ti p gi ng d y môn Hóa hoc 11 tr ọ ố ớ ỉ ệ ị cho HS THPT  thông qua vi c thi hoàn thành  nói chung và trong d y h c ph n Đ i c ẻ bài t priêng l ki n giáo viên  THPT trên đ a bàn t nh Ngh  An trong năm h c 2019 – 2020

2.2.2. K t qu  đi u tra, kh o sát c  s  th c ti n c a đ  tài

ơ ở ự ễ ủ ề ả ề ế ả

­ V  th c tr ng s  d ng các ph

ạ ử ụ ươ ạ

ạ ả ụ ự ế ọ ủ ố

ế ề ự ọ   ng pháp d y h c tích c c trong d y h c ọ ế   ế môn hóa h c THPT, sau khi th ng kê k t qu  m c 1 c a phi u thăm dò ý ki n ả ư GV, k t qu  nh  sau:

ế ề ệ ử ụ K t qu  thăm dò ý ki n GV v  vi c s  d ng các PPDH tích

ế ạ ọ ế ệ ả ả B ng 1.1. ự c c trongd y h c môn Ti ng anh hi n nay

ử ụ

S  TTố

Th

ngườ

Không s  d ng

NƯƠ PH G PHÁP

xuyên

Không  ngườ   th xuyên

10

TL %

TL %

TL %

SL

SL

SL

ế Thuy t trình

75,00%

25,00%

0%

5

1

15

0

ế

60,00%

30,00%

10%

6

2

12

2

ỏ H i đáp ­ tái hi n ki n  th cứ

H i đáp ­ tìm tòi

65,00%

25,00%

10%

5

3

13

2

ạ ộ

ọ ậ

55,00%

35,00%

10%

7

4

11

2

ử Ho t đ ng h c t p có s   ụ d ng bài t p tình hu ng

ạ ộ

25,00%

35,00%

40%

7

5

8

5

ọ ậ ự

ử Ho t đ ngh c t p có s   ệ ụ d ng bài t p th c nghi m

ạ ộ

ọ ậ

15,00%

30,00%

55%

6

6

11

3

ử Ho t đ ng h c t p có s   ơ ồ ả ụ d ng s  đ , b ng bi u

i

50,00%

35,00%

15%

7

7

10

3

ạ ộ Ho t đ ng nêu và gi ế ấ quy t v n đ

ử ụ

50,00%

30,00%

20%

6

8

10

4

ạ ộ ế

ọ ậ

Ho t đ ng có s  d ng  phi u h c t p

ạ ộ

20,00%

65,00%

15%

9

13

3

4

Ho t đ ng h p tác theo  nhóm

ạ ộ

35,00%

65%

0%

7

10 Ho t d ng  theo d  án

13

0

ạ ộ

15,00%

85%

0%

3

11 Ho t đ ng theo h p đ ng

17

0

ạ ộ

0%

50%

50%

ủ ề 12 Ho t đ ng theo ch  đ .

10

10

0

ả ệ ế ự ờ Thông qua k t qu  thăm dò ý ki n GV cùng v i vi c d  gi

ạ ả ủ ể ấ ự

ọ ọ ạ ớ ử ụ ạ ủ ề ọ ọ

ế ử ụ ổ

ế ủ ệ ấ ế ạ ộ ọ ấ ầ t và r t c n thi

ớ ọ t c a vi c thi ộ ầ ự ử ụ ờ ạ ế ự ủ ọ ọ

ượ ự ầ ể ễ ủ ề ự ệ ậ ạ

ớ   ế  thăm l p,   tham kh o giáo án c a GV có th  th y tình tr ng s  d ng PPSH tích c c trong ạ   d y h c nói chung và d y h c theo ch  đ  trong d y h c hóa h c nói riêng   chúng ta là: h u h t các GV đã quan tâm s  d ng đ n công tác đ i m i PPDH   và tích c c s  d ng các PPDH tích c c trong d y h c b  môn hóa h c THPT. ế   ậ ồ Đ ng th i GV đã nh n th y đ t c s  c n thi ướ ế   ng phát tri n năng l c c a h c sinh trong b  môn hóa k  và d y h c theo h ọ ọ   h c THPT. Tuy v y, trong th c ti n thì vi c d y h c theo ch  đ  nói riêng và 11

ự ượ ự ệ ợ ồ c th c hi n th

ườ ổ ự ố

ự ờ ớ ở   ạ ọ ng xuyên b i d y h c theo d  án, theo h p đ ng không đ ế ế ộ ố   m t s  lý do sau (theo n i dung 5 phi u thăm dò s  1 và trao đ i tr c ti p GV sau khi d  gi ộ  thăm l p):

ủ ộ

ươ ươ ạ

ố ệ ng giáo viên th ự ờ ng ho t đ ng tích c c còn ít, nguyên nhân ch  y u là th i gian đ u t

ư ậ ề

ế ử ụ ng xuyên s  d ng các ph ạ ộ ủ ế ấ ế ọ t h c nh  v y khá m t nhi u th i gian, khi t ệ ị ờ ộ ứ ừ ế ế ả ấ ố ượ cho th y s  l ướ theo h ữ vào nh ng ti ẽ ẫ s  d n đ n vi c b  loãng ki n th c còn tùy thu c vào t ng đ i t ọ   ­ Qua b ng thông kê s  li u thăm dò ý ki n c a 20 GV b  môn hóa h c ọ   ng pháp d y h c ầ ư  ợ ổ ứ    ch c không h p lí ọ ố ượ ng h c sinh.

ề ự ệ

­ V  th c tr ng rèn luy n kĩ năng t ọ ở ườ  tr

ạ ộ    h c c a h c sinh thông qua ho t đ ng ả ư ọ ạ ạ d y h c Sinh h c ự ọ ủ ọ ế ng THPT , k t qu  nh  sau:

ế ế ả K t qu  thăm dò ý ki n GV v  vi c rèn luy n các kĩ năng t ự

ề ệ ọ ạ ọ ộ ệ ệ ả B ng 1.2. ọ h c cho HS thông qua d y h c b  môn Hóa h c THPT hi n nay.

ứ ộ ệ M c đ  rèn luy n

TT ế Không ti n hành t nườ Th g xuyên Không  ngườ   th xuyên Kĩ  năng  ự ọ    h c t pậ

SL TL% SL TL% SL TL%

ụ ị 1. Kĩ năng xác đ nh m c tiêu 25,00% 15 75,00% 5 0

ệ ụ ọ   ị 2. Kĩ năng xác đ nh nhi m v  h c 15,00% 17 85,00% 3 0 t pậ

ậ ế ạ ọ ậ 3. Kĩ năng l p k  ho ch h c t p 50,00% 10 50,00% 10 0

ế ậ 4. Kĩ năng thu th p, tìm ki m 50,00% 10 50,00% 10 0 thông tin

ự ử ọ 5. Kĩ năng l a ch n và x  lí thông 40,00% 12 60,00% 8 0 tin

ễ ạ 6. Kĩ năng trình bày, di n đ t và 20,00% 16 80,00% 4 0 ẻ chia s  thông tin

ứ ế

30,00% 14 70,00% 6 0

12

ả ụ ể ậ ụ 7. Kĩ năng v n d ng ki n th c  ế ọ ượ i quy t các  c vào gi h c đ ố tình hu ng c  th

ữ ư ậ 8. Kĩ năng nh n ra nh ng  u,

ượ ự 35,00% 13 65,00% 7 0

ủ ả ể c đi m c a b n thân d a  nh ả ọ ậ ế trên k t qu  h c t p

ạ 50,00% 10 50,00% 10 0 ề

ỉ ấ ượ

ạ ọ ể ọ ậ ng h c t p ả ế c

ữ ề ỉ 9. Kĩ năng đi u ch nh nh ng sai  ế ạ ế sót, h n ch  và v ch k  ho ch  đi u ch nh cách h c đ  nâng  cao ch t l ế ủ Thông qua k t qu  thăm dò ý ki n c a GV, chúng ta có th  th y đ ệ ự ệ ấ

ọ ậ ẫ ộ ố

ự ạ ườ  m c th

ạ ộ ệ ở ứ ự ọ ể t đ  phát tri n năng l c t

ọ ư ng xuyên nh  nhóm kĩ năng t ế ể ấ ầ ề ầ ượ ơ ể ấ ượ ọ hi n nay các GV đã r t tích c c rèn luy n các kĩ năng h c t p cho h c sinh  ư ượ c quan  thông qua ho t đ ng d y h c. Tuy nhiên, m t s  kĩ năng v n ch a đ ỉ ề  đánh giá và đi u ch nh  tâm rèn luy n  ự ự ọ   ạ ế  h c k  ho ch t cho HS THPT và c n đ h c, đây là nhóm kĩ năng r t c n thi c quan tâm nhi u h n.

ậ ế 2.2.3. K t lu n

ự ễ ậ ạ ọ Qua nghiên c u c  s  lý lu n và th c ti n d y h c môn Hóa h c ọ ở ườ   ng  tr

ứ ơ ở ấ ậ THPT chúng tôi nh n th y:

ọ ố ạ ự ậ

ọ ạ ự

ổ ộ ợ ụ ả ứ ọ ồ ờ

ạ ộ ệ

ọ ệ ậ

ự ệ ớ m c đ  ch a th i

ự ạ ở ứ ộ ư ự ụ ệ

ụ ỉ ừ ệ ồ ễ ể ệ ầ ờ

ế ợ

ổ ứ ộ

ệ ự ọ   ­ Đa s  GV đã tích c c v n d ng các PPDH tích c c vào d y h c Hóa h c ố ợ ở ườ   ng THPT, trong qua trình gi ng d y, GV đã ph i h p, l a ch n các PPDH,  tr ạ  ch c các ho t đ ng d y h c. Đ ng th i, thông KTDH m t cách h p lý vào t   ự   ệ ế qua các PPDH và KTDH, GV đã chú ý đ n vi c rèn luy n các kĩ năng, năng l c cho h c sinh THPT. Tuy nhiên, vi c GV v n d ng các PPDH tích c c vào rèn   ườ   ng luy n các kĩ năng và năng l c cho HS m i ch  d ng l ọ   xuyên và liên t c. Trong khi đó, vi c rèn luy n các kĩ năng, năng l c cho h c ụ ườ ng xuyên và liên t c. Đ ng th i, đ  rèn luy n các kĩ năng sinh c n di n ra th   ự ớ   ọ và năng l c cho h c sinh cũng c n l a ch n các PPDH và KTDH k t h p v i ứ ạ   ủ ề ự ệ  ch c các hình th c d y vi c xây d ng n i dung, ch  đ  phù h p đ  ti n hành t ạ ợ ọ h c phù h p, qua đó mang l ọ ầ ự ể ế ợ ả ự ự i hi u qu  th c s .

ọ ự ự ế

ằ ệ ườ ể ự ọ

ứ ắ ớ

ở ẩ c trình bày

ự ọ ệ ấ

ề ụ ệ ậ ớ

ạ ế ậ ế ứ ụ ệ ế ọ

ả ụ ượ ệ ệ ả ụ ọ ậ ệ ­ Trong th c t , vi c xây d ng nhi m v  h c t p đ  giao cho h c sinh   ẩ ớ ị ở chu n b      h c, qua đó hình thành ng kĩ năng t  nhà cho bài m i  nh m tăng c ạ ọ   ọ ự ự ọ ể  h c cho h c sinh THPT thông qua d y h c hóa h c và phát tri n năng l c t ệ   ế ế ệ ộ ứ ẫ v n còn mang tính hình th c, còn mang tính ép bu c. Vi c thi t k  các nhi m ộ   ủ ế ậ ị ụ ọ ậ ể v  h c t pđ  chu n b  cho bài m i còn c ng nh c, ch  y u r p khuôn theo n i ượ ệ ế  sách giáo khoa, cũng chính vì th  mà vi c rèn luy n các kĩ dung đ   ệ   ố  h c cho HS còn nhi u h n ch , nh t là vi c năng c t lõi trong nhóm kĩ năng t ệ rèn luy n kĩ năng làm vi c v i SGK và kĩ năng v n d ng ki n th c, đây là 2 kĩ   ượ ứ   năng đ c rèn luy n r t hi u qu  thông qua vi c h c sinh v n d ng ki n th c ự ễ vào th c ti n gi ệ ấ ế i quy t nhi m v  đ c giao.

ọ ệ ự ạ ộ ọ ự ­ Vi c l a ch n và xây d ng  n i dung d y h c ch

ạ ươ ng  Đ i c ộ ụ ươ ứ ủ

ư ế ợ ẫ ệ ộ ộ

ề ng v  hóa   ọ ữ ơ ề   h c h u c  11c a GV THPT v n còn mang tính hình th c, ph  thu c khá nhi u ấ   ấ vào c u trúc n i dung SGK hi n hành nh : k t h p các n i dung mang tính ch t 13

ộ ặ ứ ư ử ợ ơ ể

ươ ổ ờ ấ ữ ứ ạ ộ

ể ắ ằ ờ ế ệ ậ ổ ứ ạ ộ ụ ậ ứ ng th i gian vào t ng nh : Công th c phân t    h p ch t h u c  đ  có ặ    ch c ho t  đ ng hình thành ki n th c “trùng l p”    ch c các ho t đ ng luy n t p, v n d ng và

“trùng l p” trong m t ch ả th  c t gi m th i gian t ườ nh m tăng c ạ tìm tòi sáng t o cho HS.

ấ ề ề ừ ấ

ễ ọ ậ ụ ọ ậ Xu t phát t ự ừ

ể ế ể ọ

ặ ệ ậ ụ ư ộ ọ

ướ ộ ẽ ể ọ

ữ ẽ ế ắ ậ

ờ ọ

ầ  ch c d y h c ph n hóa h u c   s ệ ờ

ự  v n đ  lý lu n và th c ti n nêu trên, thông qua đ  tài này tôi   ứ ộ ụ ể   ố mu n xây d ng các nhi m v  h c t p cho h c sinh theo t ng m c đ  c  th  : ệ ạ ậ ụ ậ   nh n bi i nhà t, thông hi u, v n d ng và v n d ng cao đ  h c sinh hoàn thi n t ọ   ạ ớ ớ ạ theo nhóm ho c cá nhân nh  là m t bài so n tr c khi h c bài m i. T i l p h c   sinh các nhóm s  có 20 phút đ  trình bày các n i dung, các h c sinh khác cùng ỏ ặ ặ   đóng góp ý ki n ho c đ t nh ng câu h i còn khúc m c, giáo viên s  nh n xét, ữ ơ ẽ  ế ổ ệ ổ ứ ạ ứ ế ầ b  sung ki n th c n u c n.  Nh  đó, vi c t ơ ệ ự ọ ề ả ơ hi u qu  h n, có nhi u th i gian h n cho vi c rèn luy n các kĩ năng t    h c, góp ự ự ọ ệ ồ ưỡ ầ ng năng l c t ph n vào vi c b i d ệ  h c cho HS THPT

ứ ệ 2.3.  Bi n pháp nghiên c u

ữ ơ ớ ươ ạ ươ ng Đ i c ề ng v  hóa 2.3.1.  Làm quen v i hóa h u c  thông qua ch

ữ ơ ớ h u c  l p 11

ơ ế ề ứ ứ ớ ạ ở Ki n th c hóa 11 v i nhi u ki n th c m i l

ấ ế ươ

ề ữ ứ

ậ ế ng thì qua t

ứ ạ ộ ọ ừ ươ  ch ắ ắ

ể ữ

ơ ẽ ặ ạ ế ễ ẫ ọ

ả ữ ầ ạ

ạ ớ ế ậ ả

i l p đ  có th  hi u đ ủ ộ ứ ữ ứ

ư

ề ậ ờ ọ ả   ỉ ớ  b i không ch  còn đ n gi n ọ ồ ọ ạ   ng trình hóa h c mà là các d ng đ ng phân, các tính ch t hóa h c và là các ph ớ ạ  ấ ạ ế ấ ấ ứ ạ ủ ậ v t lý, các c u t o ph c t p c a m t ch t và r t nhi u nh ng ki n th c m i l ươ   ữ ạ ươ ớ ng i nh ng ch khác. N u không t p trung h c t ng đ i c ẽ ở  ứ ượ ị c. Hóa s  tr ph c t p h n s  không th  nào n m b t và theo k p ki n th c đ ớ ấ ố ừ ầ ẽ  ế ạ ớ  đ u, d  d n đ n khi lên l p 12 s thành “gánh n ng” v i nh ng b n m t g c t ế ẽ   ắ ậ ọ ỏ gây ra tình tr ng chán n n, b  bê môn h c. T p trung h c ch c lý thuy t s  là ướ ắ ộ ướ   c khi c đi ban đ u v ng ch c cho các b n. Đ c bài, nghiên c u bài tr m t b ứ ơ  ể ớ c nh ng ki n th c c lên l p và t p trung nghe gi ng t ạ ỏ   ạ ả b n trong sách giáo khoa. Luôn ch  đ ng tìm hi u v  ki n th c, m nh d n h i ứ ầ   ố ế ể ừ ầ ữ c c ng c  ki n th c đ y nh ng đi u mình ch a hi u t ớ ọ   ỗ ở ủ i m i h c. đ . Ôn t p bài v  ngay sau m i gi ọ ể ể ượ ể ề ế ể ượ ủ ờ ớ i có ti ạ  th y cô, b n bè đ  đ  h c thay vì ch  t ế ạ t l

ầ ữ ơ ở ớ ẽ Ph n   hóa   h u   c s   xoay   quanh   các   ch   đ   v l p   11

ộ ố ợ

ư ụ ệ ọ

ủ ề ề hidrocacbon  ấ ữ   không no, hidrocacbon thiên nhiên, hidrocacbon no,…cùng m t s  h p ch t h u ơ ứ c   ng   d ng   công   ngh   khoa   h c   cao   nh   andehit,   ancol,   xeton,   acid   cacbonxylic,…

ợ ữ ề ầ ớ

ế ấ

ụ ế

ấ ậ ề ứ ầ ứ ế

ụ ệ ậ ọ ấ Dù là h p ch t nào đi n a, có 5 đi u mà h c sinh c n nh  sau khi k t thúc   ấ ạ ấ ữ ơ , đó là: c u t o/c u trúc, danh pháp, tính ch t (bao ọ  Hóa h u c  11 ỗ m i bài h c   ấ ế ề ọ ồ   g m tính ch t v t lý và tính ch t hóa h c), đi u ch  và  ng d ng. N u không ớ ổ ứ ư   ừ ế ổ nh  n i 5 đi u này, các em đã h ng ki n th c ngay t  ph n lý thuy t ch  ch a ế nói đ n vi c áp d ng vào bài t p.

ữ Hóa h u c  11 bao hàm kh i l

14

ọ ộ ố ượ ả ứ ấ ố ố ạ ơ ẫ không h c sinh v n bu c lòng ph i nh  đ ng ki n th c r t dài nên dù mu n hay ấ ớ ượ t nh t giúp các b n ghi ế c. Cách t

ế ợ ề ạ ề t chính là làm nhi u bài t p, nhi u d ng hóa khác nhau k t h p làm các

ậ ệ ố ớ ố ỏ ế nh  t ộ câu h i lí thuy t m t cách có h  th ng.

ắ ầ ắ Khi b t đ u h c Hóa h u c , trong gi

ữ ơ ạ ầ ữ ề

ờ ọ ọ ầ ỏ ạ ề ọ ả ỗ ể ạ

ế ấ h c h c sinh c n chú ý l ng nghe,   ư   ạ i th y cô nh ng đi u mình ch a ghi chép giáo viên gi ng bài và m nh d n h i l ọ ớ ổ ọ ư hi u, ch a rõ.. Sau m i bu i h c trên l p, v  nhà các b n nên h c bài ngay ngày   ớ ữ ơ  r t dài và khó nh . hôm đó vì ki n th c ứ  Hóa h u c  11

ọ ạ ể

Khi ôn l ầ ậ i bài nên đ c l ế ể ể ớ ớ t đ  hi u rõ v n đ . V i Hóa h u c , ôn t p ki n th c cũ l

ơ i nhi u l n đ  nh  lâu h n, v a h c v a t ứ ữ ơ ấ ơ

ề ầ ề ộ ế ớ ạ ứ ủ ớ ế ứ ế ầ

ừ ọ ừ ự ạ    rút ra ạ   ế ậ ế i k t lu n c n thi ọ   i càng khó khăn h n. Do đó càng quan tr ng vì bài cũ không thu c thì bài m i l ủ ọ ả   h c sinh ph i ghi nh  ki n th c, bi n ki n th c c a th y cô, c a SGK thành ứ ủ ế ki n th c c a mình.

ọ ế 2.3.2. H c lí thuy t

ớ ậ ọ

ọ ế ấ ạ ủ ầ ẽ ế ơ ấ Nh   và   suy   lu n   và   cách   h c   chung   cho   ph n   Hóa   h c   h u   c ,   theo   ế  t c u t o c a anh, tôi s  bi ng châm “Hãy cho tôi bi ữ t anh có tính ch t th

ươ ph nào”.

ừ ấ ạ ấ ố T  c u t o suy ra tính ch t là cách t

ợ ể ượ ế   ắ t nh t đ  n m ch c ph n lí thuy t ắ ơ ầ ộ ố c m t s  quy t c c

ạ ệ ủ ế ộ ả ứ ư ề ắ ấ ể ắ ầ ấ ữ ơ ơ ả ủ c  b n c a các h p ch t h u c , bên c nh đó, c n hi u đ ả b n nh : quy t c th , c ng, các đi u ki n c a ph n  ng.

ậ ấ ạ ề ấ ợ

ộ ọ ấ ổ ứ ợ ế   ­ L p b ng t ng h p: trong đó c t d c là C u t o; Tính ch t; Đi u ch . ớ   ng  ng là các h p ch t: Ankan; anken; ancol …và nên nh  là

ả ự ả ắ ả ươ ậ Hàng ngang t ph i t mình l p b ng tóm t t.

ố ủ ự ạ

ổ ụ ợ ả ứ ấ ủ ế

ụ ấ ẫ ớ

ả   ấ ­ T ng h p tính ch t c a các ch t theo s  phân b  c a các d ng ph n ả ứ   ứ ng. Ví d : Ph n  ng th  (ankan, anken, ankin, ancol, anđehit …); Ph n  ng ộ c ng (anken; anđehit …); Tác d ng v i NaOH (d n xu t halogen; phenol; axit,   este …) ….

ế ỏ ệ ươ ắ ả ờ i các câu h i lí thuy t: phân bi t; tách

ng pháp tr  l ấ ấ ắ ­ N m ch c các ph ợ các h p ch t; so sánh tính ch t ….

ả 2. Gi ọ i các bài toán hóa h c

ế ầ ắ ả c h t c n n m ch c các ph Tr

ắ ậ ươ ố ố ướ ả ố   ả ươ ng pháp gi i chung: B o toàn kh i ả ứ ừ   ng pháp  ph n  ng  đ t cháy, Ph , L p CTPT t ng, B o toàn nguyên t

ượ l trung bình …

ở ỗ ấ ạ ươ ả ng, Thông th m i tính ch t l

ườ ả ứ ộ i có m t ph ả ứ i riêng, ví d ư ậ ng pháp gi ố ạ

ả ầ ị

ả ợ ụ  ầ   bài toán có ph n  ng tráng b c, Bài toán có ph n  ng đ t cháy … nh  v y c n ộ   ế ả t các cách gi ph i bi i này và khi đ c m t bài toán c n xác đ nh ngay nó thu c ể ả ứ ạ d ng ph n  ng gì đ  có cách gi ọ ộ i phù h p.

ế ộ ố ủ ậ ậ ầ C n bi t m t s  th  thu t làm bài t p:

15

ươ ề ợ ố ể ấ ầ ị + Các ph ng án đ  cho là g i ý t ợ t đ  xác đ nh h p ch t c n tìm.

ố ẩ ớ ơ ợ

ấ ể ậ

ợ ỗ ng là h n h p các h p ch t) l n h n 3   ủ   ặ ườ ng s  có đ c đi m chung c a c thì th ả ặ ớ ợ ẽ ố ẩ ế ơ ố ho c l n h n s  ph ừ ấ các h p ch t này, t ủ ườ + N u s   n c a bài toán (th ượ ươ ng trình l p đ ổ ể ể  đó có th  quy đ i đ  làm gi m s   n.

2 và H2O thu

ấ ế ả ố t ph i so sánh s  mol CO

ấ ầ ị ượ ể ố + Trong bài toán đ t cháy nh t thi ạ ợ c đ  xác đ nh lo i h p ch t c n tìm. đ

ử ươ ố ớ ề ấ + Th  ph ng án đ  cho (đ i v i bài toán tìm ch t) vào bài toán.

ề ế ề duy thì Hóa l

ộ ở ắ N u Toán là môn đòi h i nhi u v  s  t ệ

ọ ượ ờ ọ ớ ng đ

ệ ữ đó liên h  đ

ệ ượ ứ ế ừ ự ế

ả ứ ự ế ủ ầ ề ự ư ề ườ ả ứ ạ ừ c s  ph n  ng gi a các ch t v i nhau và t ế ấ ề ư ề ấ

th c t ả ử ụ

ự ề ấ

ự ể ấ ấ ố ọ t th c mà khi h c Hóa các em s  đ c bi

ụ ế  đó áp d ng vào th c t

ầ ấ ủ ề ơ ự ế ể ớ ề ể

ự ế ệ ứ ế ấ ơ

ề ể ự ạ

ợ ị ế ổ ấ ả ứ ở ọ ẫ ọ ợ

ề  ỏ ạ ỏ i đòi h i nhi u v ự ế ấ ề ộ ố  r t nhi u. Chính vì   liên h  cu c s ng b i Hóa là m t môn g n li n v i th c t ả   ự ế  h c hóa, các em h c sinh th c cho th c hành các ph n th  trong các gi ậ ấ   ế ạ ẽ ự ứ i phòng thí nghi m là v y. Khi làm ph n  ng, các b n s  tr c ti p th y ng t ấ ớ ụ   ứ ượ ự c các  ng d ng đ ề ấ ỏ    c a các ch t. Hóa có r t nhi u ki n th c đ n t  và đòi h i trong th c t ề ấ   các em c n tìm hi u nhi u v  các v n đ  liên quan nh  cao su s n xu t ra các ả ứ ố   l p xe, hay các ch t c u thành và ph n  ng ra sao khi làm và s  d ng xi măng, ữ ề   xây d ng bê tông c t thép..v.v.. Đây đ u là nh ng v n đ  vô cùng g n gũi và ế ế ơ ề ả ẽ ượ   thi t đ n sâu h n v  b n ch t c a nó, ấ ướ ộ ừ   t c, xã h i. Càng làm nhi u thí  đ  giúp ích cho đ t n ẽ ế ệ   nghi m, càng ti p xúc v i th c t  nhi u s  càng giúp các em hi u rõ h n và ắ ệ   ạ ượ c ki n th c h n. Hi n nay trên m ng có r t nhi u phòng thí nghi m n m đ ả ứ   ồ ả o, tha h  cho các b n th c hành mà không s  b  nguy hi m b i các ph n  ng ạ   hóa h c hay lo s  mình làm sai ph n  ng d n đ n n  ch t hóa h c nguy h i cho ả b n thân.

ươ ạ ươ ề ụ ể ừ ọ ng 4 Đ i c ữ   ng v  hóa h u

2.3.3.  Đi c  th  vào t ng bài h c trong ch c :ơ

ươ ữ ơ ồ ộ 2.3.3.1. N i dung ch ng trình hóa h u c  g m:

ấ ữ ơ ề ợ 1. Khái quát v  h p ch t h u c

ọ ữ ơ ộ ố ệ 2. M t s  khái ni m trong hóa h c h u c

ứ ứ ứ ả ơ ử ứ ấ   , công th c c u

(1) Công th c đ n gi n, công th c nguyên, công th c phân t t oạ

ẳ ồ ồ (2) Đ ng đ ng, đ ng phân

ồ ể ồ ấ ạ ậ ồ ọ ồ

(3) Đ ng phân c u t o, đ ng phân l p th  (đ ng phân hình h c, đ ng phân cis­ trans,…)

ở ạ ấ ạ ợ (4) H p ch t no, không no, m ch h , m ch vòng

ứ ạ ứ ơ ứ ứ (5) Nhóm ch c, đ n ch c, đa ch c, t p ch c

ậ ủ (6) B c c a cacbon

ứ ậ ử ủ ợ ấ ữ ơ 3. L p công th c phân t c a h p ch t h u c

16

ị ị ố ạ ợ (1) Phân tích đ nh tính: xác đ nh các nguyên t ấ  t o nên h p ch t

ị ượ ủ ừ ặ ị ố ng: xác đ nh %, m ho c mol c a t ng nguyên t ợ    trong h p

(2) Phân tích đ nh l ch tấ

ứ ậ ử ự ố ệ ị ượ (3) L p công th c phân t d a vào s  li u phân tích đ nh l ng

ấ ạ ấ ặ ủ ư ể ặ 4. Đ c đi m c u t o và tính ch t đ c tr ng c a HCHC

ươ ế 5. Các ph ng pháp tinh ch  HCHC

o  nóng

ươ ấ ỏ ấ ắ ặ ỗ ợ ng pháp ch ng c t: khi h n h p các ch t l ng ho c r n có t

ư (1) Ph ch y, tả o sôi khác nhau

ươ ế ộ ẫ ấ ỏ ỗ ợ (2) Ph ng pháp chi t: khi h n h p các ch t l ng không tr n l n vào nhau

ế ộ ệ ớ ấ ầ ng pháp k t tinh: khi ch t c n tách có đ  tan khác bi ấ   t so v i các ch t

ợ ươ (3) Ph ỗ trong h n h p

ạ 6. Phân lo i HCHC

ạ ạ ạ ạ ở ở (1) Hidrocacbon: no (m ch h , m ch vòng), không no (m ch h , m ch vòng)

ẫ ứ ấ ợ

ấ (2) D n xu t hidrocacbon (h p ch t có nhóm ch c): ancol và ete; andehit và xeton; axit và este; amin, amino axit…

ứ ấ ạ ủ ọ 7. Công th c c u t o và g i tên c a HCHC

ế ứ ấ ạ (1) Vi t công th c c u t o

ườ ệ ố ứ ế ố ồ ọ (2) Cách g i tên: tên th ng và tên h  th ng (g m tên thay th , tên g c ch c)

ả ứ ả ứ ạ ắ ữ ơ 8. Phân lo i ph n  ng h u c  và các quy t c ph n  ng

ế ả ứ (1) Ph n  ng th

ộ ả ứ (2) Ph n  ng c ng

17

ả ứ (3) Ph n  ng tách

ề ừ

ừ ề ầ ấ ỉ

ụ ể ư ọ ầ   ướ ủ ả ộ c c a c  m t bài h c đ y ữ   ấ ầ ủ đ  mà ch  đi theo t ng n i dung c n nh n m nh c n làm rõ v n đ , nh ng ả gi Trong đ  tài này tôi không đi theo t ng b ạ ộ i pháp c  th  nh  sau:

ả ừ ụ ể 2.3.3.2. Gi i pháp trong t bài c  th

Ủ Ề Ữ Ơ Ọ Ề Ở Ầ CH  Đ  1:   BÀI 20. M  Đ U V  HÓA H C H U C

ệ ố ọ

Đ u tiên  ta nên kh i g i cho h c sinh vi c tò mò mu n đ ữ ơ ợ ọ ượ ệ ị ữ ọ ầ c khám phá   ặ   ử i khoa h c trong hóa h c h u c  b ng nh ng câu chuy n l ch s  ho c

ặ ặ ơ ơ ằ ế ớ th  gi ạ ả hình  nh ho c video ho c trò ch i sáng t o.

ọ ẽ ử ọ ị ữ ơ ườ có t ộ Tên g i "h u c " là m t tên g i l ch s , có l

ế ỷ ừ th  k  19   ơ ể ợ ợ ằ vis vitalis  ­"l c s ng". Thuy t cho r ng các h p ch t h u c  v  c

ệ ớ ấ t v i các "h p ch t vô c ", nghĩa là không đ

ặ ọ ơ

ure  (ch t có trong n ậ ự ệ ế ề ứ ố ố ằ ỏ

ộ ướ ặ i ta , khi ng ấ ữ ơ ỉ ằ ể ổ ậ tin r ng các h p ch t h u c  ch  có th  t ng h p trong c  th  sinh v t thông qua   ơ ề ơ  ế ự ố ấ ữ ọ cái g i là   ợ ượ ổ ơ ợ ả   c t ng h p thông b n là khác bi ự ố ướ   ấ c qua "l c s ng", Năm 1828   Friedrich Wöhler  đã t o ra   ừ mmoni cyanat NH4CNO vô c . M c dù Wöhler luôn th n tr ng trong ể ti u), t    a ượ   ệ c vi c tuyên b  r ng ông đã bác b  các lý thuy t v  s c s ng, s  ki n này đ coi là m t b c ngo t.

ờ ủ ự ệ ề ợ ọ ố ồ ấ   i thi u v  ngu n g c tên g i và s  ra đ i c a các h p ch t

ớ ữ ơ ượ ọ Sau khi gi c g i là h u c . đ

18

Friedrich Wöhler (1800­1882) là nhà hóa h cọ  ng ườ ứ i Đ c

ơ ụ ể ư ạ ộ ộ ọ ằ Cho h c sinh ho t đ ng b ng m t trò ch i c  th  nh  sau:

ự ậ ấ ợ   Hãy g i tên các v t ch t có trong các hình và d  đoán xem đâu là h p

ọ ấ ữ ơ ch t h u c ?

ả ờ ả ờ ể ặ ặ ọ Sau khi h c sinh tr  l i: Có th  các em tr  l i đúng ư    ho c sai ho c ch a

đ y đầ ủ

ể ậ ỏ T  đây ti p t c đ t ra cho các em câu h i:  V y theo các em hi u nh  th ư ế

ừ ợ ế ụ ặ ấ ữ ơ nào là h p ch t h u c ?

ề ể ủ ừ ả ờ ừ ọ i t

S  có nhi u ph ọ ẽ ẫ ươ ư ng án tr  l ị h c sinh theo cách hi u c a mình. T  đó ề ợ ướ h ấ ữ ơ ng d n h c sinh đ a ra đ nh nghĩa v  h p ch t h u c .

ộ ố ả ượ ượ ế L y m t s  ví d  đ n gi n mà các em đã đ ọ c h c đ c bi ư t nh  khí

ụ ơ ế ứ ấ ượ metan, r u, axit axetic(Vi t ra công th c),…

ớ ữ ợ Gi ố ườ  th

ừ ng g p trong các h p chât h u c ố ỉ ừ ữ ơ  ấ   ạ  này mà t o ra r t ặ  4 nguyên t “CH N”). Ch  t

19

i thi u thêm: nh ng nguyên t Ọ ớ ằ ấ ữ ơ ề ợ ệ là C, H, O, N (ghi nh  b ng t ấ r t nhi u h p ch t h u c  khác nhau

ụ ạ ứ ẫ ọ ­ Sang m c phân lo i: h ng d n h c sinh nghiên c u sách giáo khoa đ ể

ế ơ ở ạ ợ ả ướ ấ ữ ơ bi t c  s  phân lo i h p ch t h u c . Theo b ng sau:

ớ ộ ố ề ệ ạ ạ ả ằ Gi i thi u thêm v  cách phân lo i theo m ch C b ng m t s  hình  nh:

ạ ­M ch không vòng (không vòng)

ạ ­ M ch vòng

ặ ủ ợ

ọ ấ ữ ơ ề 1. Đ c đi m c a h p ch t h u c  v  tính ch t v t lý, hóa h c ị ở ể ấ ậ ọ ẩ nhà m t s  đ ộ ố ồ

ả ầ

20

ố ể Ở ầ  ph n này ta có th  giao cho 4 nhóm h c sinh chu n b   ư ậ v t nh : Nhóm 1: v i, nilon,  nh a, dây cao su ồ Nhóm 2: d u ăn, c n, xăng ả Nhóm 3: rau xanh,qu  chanh, táo, chu i,..

ư ượ

ỗ ế ị

ụ ự ạ powpoint: các thí nghi m t ố   u, d a mu i ẩ ụ ệ  làm và ch p ho c quay l

i  ậ ằ ệ ự ự

ộ ệ ượ ấ ậ

ố ạ

ữ Nhóm 4: s a chua, r ằ   Giao   cho   m i   nhóm   1   nhi m   v   sau:   Chu n   b   bài   thuy t   trình   b ng ặ ợ ả Nhóm 1: Dùng l c tác đ ng vào s i v i, nilon, v t b ng nh a, dây cao su. ng đã x y ra. Trình bày   tính ch t v t lý ơ ọ ố ệ ượ ướ ả Đ t cháy   chúng. Quan sát hi n t ắ ạ (tr ng thái, hình d ng, màu s c, tính c  h c…)  Nhóm 2: Hòa tan vào n c, đ t chaý chúng. Quan sát hi n t ư ng đ a ra

ậ nh n xét.

ạ ế ộ ầ ữ ơ t thành ph n h u c  có trong

ứ ị rau, c  qu  đã chu n b ể ượ ữ ố ư u, mu i d a

ấ ậ ộ ố ợ ọ ệ Nhóm 3: Tra c u tài li u,m ng xã h i cho bi ủ ả Nhóm 4: Tìm hi u quy trình làm s a chua, r Các nhóm trình bày k t quế ọ   T  đây giáo viên g i ý cho h c sinh rút ra m t s  tính ch t v t lí hóa h c

ừ ủ ợ ấ ữ ơ chung  c a h p ch t h u c .

­

ộ ố ư ọ ả Đ a ra m t s  hình  nh h c sinh quan sát

ỏ ể ợ ấ ủ ộ ố ể Đ a ra m t s  câu h i đ  g i ý các em tìm hi u tính ch t c a các

21

ư ­ ấ ữ ơ ợ h p ch t h u c

ố ố ượ ể ầ ị 2. PHÂN TÍCH NGUYÊN TỐ ắ  Nguyên t c chung ­ là đ  xác đ nh thành ph n và kh i l ng các

ố nguyên t

­

ể ấ ữ ơ ơ ơ ả

2,  ơ

ấ Chuy n hóa h p ch t h u c  thành các ch t vô c  đ n gi n (CO ươ ử ụ ng pháp phân tích vô c

ế ể Phân tích nguyên t ấ ữ ơ ợ  có trong h p ch t h u c . ợ ặ SO2, H2O, NH3, HCl,...) ho c ion. Sau đó s  d ng ph đã bi

ị ị t đ  xác đ nh chúng. a.  Phân tích đ nh tính

ộ ọ

ữ ộ ệ ượ ừ ị ể   ọ Là m t trong nh ng n i dung quan tr ng giúp h c sinh phát tri n ể    đó phân tích đ  xác đ nh các ả ng x y ra t

ố ệ

nh m xác đ nh các nguyên t

ự  có trong h p ch t h u c  thông qua các thí nghi m hóa h c. ố ằ ủ ợ ị ấ ữ ơ ọ ặ ố  có m t trong   ơ  ấ ợ

­ ự năng l c d  đoán, quan sát hi n t ấ ữ ơ ợ nguyên t ị  ­ Phân tích đ nh tính nguyên t ấ ữ ơ ằ ợ h p ch t h u c  b ng cách phân h y h p ch t h u c  thành các h p ch t vô c ả ồ ơ đ n gi n r i nh n bi

22

ả ứ ư ế ậ ặ ằ t chúng b ng các ph n  ng đ c tr ng.

ị ố ợ Ví d  đi n hình ta phân tích đ nh tính cá nguyên t ấ    C, H có trong h p ch t

ườ ụ ể ơ đ ng glucoz

ướ ượ ậ c nh n bi t b ng ế ằ  CuSO4 khan

ế ằ ượ ậ c nh n bi t b ng n c vôi trong

C6H12O6 + CuO → CO2 + H2O  N c sinh ra đ            CuSO4 + 5H2O → CuSO4.5H2O     không màu                            màu xanh ướ  CO2 sinh ra đ            Ca(OH)2 + CO2 → CaCO3 ↓ + H2O

ớ i thi u đã r t c  th

ắ Tuy nhiên đây là nguyên t c chung trong SGK đã gi ọ ự ư ế ề ầ

ế ề ẽ ế

ử ụ ế ơ ệ ấ ụ ể  ẽ ễ  duy nhanh nh y v  ph n này s  d  dàng ti p thu   ệ    duy các em s  khó khăn trong vi c ơ ồ

ể ọ ể ỹ ọ ự ề ạ ế n u h c sinh có năng l c t ự ư ạ ọ ư nh ng n u h c sinh h n ch  v  năng l c t ễ hình thành nên k  năng này. Đ  h c sinh d  dàng ti p thu h n ta s  d ng s  đ ả ễ ư t  tìm hi u di n gi duy sau giúp h c sinh t ấ i ra v n đ .

23

ị ượ b.  Phân tích đ nh l ng

ượ ị ỉ ệ ằ ị ố ượ ượ ng nh m xác đ nh t  l kh i l ng (hàm l ng)

­ các nguyên t

Phân tích đ nh l ố ợ ấ ữ ơ  trong h p ch t h u c .

ủ ấ

­ Ng ượ ợ ươ ằ ợ ườ ươ ng chúng b ng ph ơ ơ ả   i ta phân h y h p ch t h u c  thành các h p ch t vô c  đ n gi n ặ   ể ố ượ ng pháp th  tích ho c ấ ữ ơ ng pháp kh i l ng, ph

ồ ị r i đ nh l ươ ph ng pháp khác.

­ ụ ể c  th  trong SGK.

ể ị ượ ượ ế Cách phân tích ti n hành đ  đ nh l ấ ng các ch t cũng đã đ c nêu

­

24

ắ Ta tóm t t bàng mô hình sau:

ể ượ ợ

ng và đ nh tính các h p ch t h u c  ng ạ ấ ữ ơ ổ ể ị ư ườ

ườ   ị i Ngày nay đ  phân tích đ nh l ế ị ệ   t b  hi n đ i nh  máy phân tích quang ph  đ  phân ộ ng s  d ng các thi ứ ạ ử ụ ấ ợ ơ ta th tích các h p ch t ph c t p m t cách nhanh chóng và chính xác h n

ề ổ Hình ánh v  máy đo quang ph  UV­VIS

ả ụ ơ ử ụ ụ ứ ể

ả ố ơ ợ

ấ ữ ặ ự ự ẫ ị

ố ượ ượ ng bình 1 tăng 14,4g và bình 2 thu đ

ố ượ ố ể S  d ng ví d  đ n gi n đ  áp d ng bi u th c trên ẩ   Ví d :ụ    Đ t cháy hoàn toàn 12g h p ch t h u c  A (C, H, O) s n ph m ượ ị   thu đ 2SO4 đ c và bình 2 đ ng dung d ch ư ế ướ   n c vôi trong d . K t qu  kh i l c 60g ế ủ k t t a. Tính % kh i l c d n qua bình 1 đ ng dung d ch H ả ng các nguyên t trong A.

ướ ẫ H ng d n gi

2O

ố ượ ố ượ ả i ướ  → kh i l c ng bình 1 tăng lên là kh i l ng H ặ H2SO4 đ c hút n

mH2O = 14,4g

→ nH2O = 14.4/18 = 0,8 mol

→ %H = 1,6.100/12 = 13,33% m→ H = 0,8.2 =1,6 g

2

3 = 60g

ướ ụ ấ ế ủ N c vôi trong h p th  CO → ố ượ  kh i l ng k t t a là CaCO

nCO2 = nCaCO3 = 60/100 = 0,6 mol

→ → mC = 0,6.12 = 7,2g %C = 7,2.100/12 = 60%

→ %O = 100 ­ (60 + 13,33) = 26,67%

ỏ ắ ọ ằ ế ố ủ ố ệ Sau đó c ng c  bài h c b ng h  th ng câu h i tr c nghi m

ấ ấ ớ ơ ợ

25

Câu 1: Nh n xét nào sau đây đúng nh t? So v i các h p ch t vô c , các ấ ữ ơ ườ ậ ợ h p ch t h u c  th ng có:

ộ ề ơ A. Đ  b n cao h n

ộ ướ ớ ơ B. Đ  tan trong n c l n h n

ọ ớ ố ộ ả ứ ả ơ C. Kh  năng tham gia các ph n  ng hóa h c v i t c đ  nhanh h n

ệ ộ ấ ơ D. Nhi ả t đ  nóng ch y th p h n

2 và H2O. V y X có

ấ ữ ơ ợ ỉ ượ ậ c CO Câu 2: Đ t cháy 1 h p ch t h u c  X ch  thu đ

ứ ố ố ch a các nguyên t :

ứ A. Ch a C, H và O

ỉ ứ B. Ch  ch a C

ứ ể C. Ch a C, H và có th  có O

ỉ D. Ch  có C và H

ấ ữ ồ ợ

ự ặ t qua bình 1 đ ng dd H

ố ượ ng bình 1 tăng 4,5 gam, bình 2 tăng 13,2 gam. Kh i l ng CO ơ ả   Câu 3:  Đ t cháy hoàn toàn 12,3 gam h p ch t h u c  X, r i cho s n ự ư   2SO4  đ c, bình 2 đ ng dd KOH d , ố ượ 2 và

A.

ố ẩ ầ ượ ph m cháy l n l ấ th y kh i l H2O là:

B.

4,5 và 13,2

C.

13,2 và 4,5

D.

12,3 và 4,5

6,6 và 2,25

ự ọ ọ Ngoài ra đ  phong phú và giúp h c sinh phát huy tính t

h c tìm tòi ỏ i thiên nhiên…Giáo viên có th  đ a thêm các câu h i bài

ệ ề ể ư ậ ớ ộ ể ế ớ khám phá th  gi ậ t p Pisa. Sau đây là m t vài nét gi i thi u v  bài t p Pisa

ọ ậ ươ ụ ừ

ậ ư ể ắ

ệ ễ

ự ậ ọ ụ ướ ể ậ

ả ộ ố ự ễ ầ ả ự ọ   ạ ộ ừ ng pháp d y h c Bài t p hóa h c v a là n i dung, m c tiêu v a là ph ự   ế ớ ậ ế ậ ọ t v i th c hi u qu . Bài t p hóa h c ti p c n PISA có  u đi m g n bó m t thi ế ứ   ế ớ ơ ợ i th  l n đ  phát tri n năng l c v n d ng ki n th c ti n cu c s ng, do đó c  l ậ   ế ự vào th c ti n cho HS. Xây d ng h  th ng bài t p hóa h c theo h ng ti p c n ế ố PISA c n ph i d a trên các y u t ể ệ ố :

ệ ượ ể ả ng th c t

– S  d ng các bài t p mô t ờ ố i thích hi n t ố ử ụ ằ ệ ế

ậ ứ ứ ễ ủ ằ ự ế  ả ả , b ng bi u, gi ự   ọ trong đ i s ng b ng ki n th c hóa h c, chú ý khai thác v n kinh nghi m th c ọ ậ ti n c a HS n m phát huy h ng thú h c t p cho HS.

ả ở HS: bài t p m , nhi u h ằ i, HS đ

ọ ng gi ứ ế ủ ệ ướ ộ ỏ ọ

ể ư  duy phê phán, tính   ượ   c trình bày ý ki n c a cá , xã h i, s c kh e, khoa h c công ngh  và môi   ọ ỏ ậ ấ ề ơ ở ữ ườ ậ ậ             – Câu h i và bài t p hóa h c nh m phát tri n t ề ạ ở sáng t o  ế ề nhân v  các v n đ  kinh t ậ tr ng… trên c  s  nh ng l p lu n mang tính khoa h c.

ạ ộ ườ ỏ ộ ầ ọ ỏ ậ             – Câu h i và bài t p hóa h c yêu c u HS ho t đ ng nhóm báo cáo   ế   ế ứ ng… liên quan đ n , s c kh e, khoa h c, môi tr

26

ứ ọ ề ộ ấ ề v  m t v n đ  xã h i, kinh t ế ki n th c hóa h c.

ỏ ậ ọ

ấ ọ

– Câu h i và bài t p hóa h c mà HS đ ố ớ ộ ể ệ ớ ử ụ

ề ủ ọ ng h  nghiên c u khoa h c; trách nhi m v i môi tr ủ ớ ạ ộ ộ ố ứ ừ

ượ ườ ề ệ ọ mình đ i v i các v n đ  c a khoa h c hóa h c: s  h ng thú v i khoa h c; s ủ ệ ứ thiên nhiên. T  đó, HS ý th c đ ố ớ ấ ặ đ c bi t là đ i v i v n đ  môi tr ượ ộ ủ   c th  hi n thái đ  c a ự ứ ự  ọ ườ   ng và s  d ng tài nguyên ả   c ho t đ ng c a b n thân trong cu c s ng, ng.

ỏ ậ ề ế ớ ự ọ i t

ậ – Câu h i và bài t p hóa h c v  th  gi ứ ủ ế ậ ọ

ệ ầ ọ ụ ọ ị

ự ầ ươ ứ

ọ    nhiên, khoa h c, công ề ự   ngh  c n v n d ng ki n th c liên môn c a nhi u lĩnh v c: Toán h c, V t lí, ậ   ữ Hóa h c, Sinh h c, Đ a lí… Xây d ng cho HS nh ng kĩ năng quan sát, thu nh p thông tin và phân tích thông tin, d n hình thành ph   ng pháp nghiên c u khoa h c.ọ

ỏ ừ ậ

ấ ề ọ ấ ễ ế

ế ứ ự ễ ườ

ố ả  nh ng b i c nh, tình ỏ ộ , s c kh e, khoa ng… Phát tri n kĩ năng nghiên c u th c ti n và kĩ năng ệ ượ ể ự ễ ộ ố ữ              – Câu h i và bài t p hóa h c xu t phát t ố hu ng trong th c ti n liên quan đ n các v n đ  xã h i, kinh t ọ h c, công ngh , môi tr ể ả ư t  duy đ  gi ứ ủ ộ ng th c ti n, luôn ch  đ ng trong cu c s ng. ự ệ i thích các hi n t

ư ậ Bài t p Pisa nh  sau:

ướ ế ắ ị ữ N c m m là gia v  không th  thi u trong b a ăn c a ng i Vi

ể ề ấ ươ ườ ắ

ờ ỳ ủ ệ ướ ng hi u n ư ỳ ị

ễ ươ ậ ị ượ ệ ặ t. Đ c  ổ ế c m m n i ti ng  ử ả ườ c ng

ổ ng v  các món ăn c  truy n mà còn đ ủ ư ứ ặ ả ấ ườ ế ặ

ữ ử ề ệ ế ữ t trong nh ng ngày T t, có r t nhi u các th bi ầ ư ạ ừ  bao đ i nh  V n Ph n (Di n Châu), Qu nh D  (Qu nh L u), Nghi H i (C a  t ề ỉ Lò)... không ch  làm đ m đà h i  dân dùng làm quà bi u, t ng ng i thân nh  th  đ c s n r t riêng c a vùng quê  "ăn sóng, nói gió"...  l a cho ngh .... Gi

ắ ừ ầ ố ạ ề ề ạ ấ ề bao gi

ườ

ầ ạ ớ ề ớ ớ ữ ể

ể ấ ắ ổ ứ  ch c tuy n ch n nhà làm n ế

ấ ề c a thi s  Cao Bá Quát

ắ ệ ớ ủ ả

ườ ướ ườ ư ể ắ ắ ơ   i đ t V n Ph n, n i hàng trăm năm nay ờ ế   , đ n c m m. Cái ngh  truy n th ng này có t ứ ủ   i nhi u tu i nh t trong làng cũng không còn nh  n a, trong ký  c c a ướ   ọ c ơ "Ngán thay cái   c m m ngon nh t đem ti n vua. Câu th ỹ  đã  ề   c m m V n Ph n v i hình  nh hàng trăm con thuy n ả ầ ạ ng bi n đ a n c m m đi rao bán kh p c

ễ ễ ạ

ạ ấ ề ướ ầ ắ ườ ư ề ỉ ị ấ c m m. Tuy ngh  đã b  th t truy n nhi u nh ng ng

ậ Ở ượ

ề ề ữ ỗ ự  ngh , làng ngh  n  hào vì năm 2005 sau bao nhiêu n  l c gi ườ ừ ữ  nh ng ng ế c công nh n.  ề

ướ ễ ắ ớ c m m Di n Châu chính là "trung thành v i cách làm m m c

ư Câu ca dao cũ đ a chúng tôi v  l ề ướ ổ đã n i danh v i ngh  n ấ ổ nay ng ỉ ọ h  ch  còn nh : Năm nào đ t V n Ph n cũng t ứ ướ ắ m m đ  tìm ra th  n ơ mũi vô duyên/Câu th  thi xã con thuy n Ngh  An" ắ ề ướ ế nh c đ n làng ngh  n ệ Ngh  An theo đ ng sông, đ c.ướ n ư ọ   Vùng đ t V n Ph n x a ngày nay ch  còn l i hai xã Di n Bích và Di n Ng c ễ   theo ngh  n i dân Di n ẫ ự ề ướ   Bích v n t c ễ ắ ệ m m Di n Bích đã đ   i có kinh nghi m làm  đây t ạ ướ ố ể ắ c m m theo ki u cha truy n con n i lâu năm bí quy t thành công t o nên n   ổ  ắ ệ ươ th ng hi u n truy n" ề

ế ể ả ấ ướ ệ t nguyên li u đ  s n xu t n ắ c m m? Câu h i 1:ỏ  Hãy cho bi

27

ươ ườ ơ ố i (th ng là cá c m) và mu i ăn Tr  l ả ờ   Cá t i:

ấ ướ ề ắ ố Hãy cho bi c m m truy n th ng?

ế ấ ượ ủ ướ ế ố Câu h i 2:ỏ ế ị  nào quy t đ nh ch t l t quy trình s n xu t n ng c a n ả ắ c m m ? Y u t

ố Ủ ướ ­> n ắ c m m ả ờ  Nguyên lý: Cá + mu i ­> Tr  l

Nhi

ướ ắ ế

ọ ộ ộ

ườ ượ

ủ ố ệ ơ ắ ể i: t đệ ộ ế  tố  ế ố ự ỳ ệ ộ c m m, là y u  c c k  quan tr ng trong quá trình n t đ  là y u t Nhi ủ ố ề ướ ị ế ầ ố c   m m   truy n   th ng. ch   ch t   đ u   tiên   quy t   đ nh   đ n   đ   ngon   c a   n ệ ả ấ ả ệ ộ ự ử ụ   t  đ  t  nhiên m t  cách hi u qu  nh t thì ph i do kinh Mu n s  d ng nhi ằ ệ ộ ủ ắ ủ t đ  c a ch i làm m m lâu năm. Nâng nhi nghi m c a ng   p lên b ng cách ưở ặ ử ụ ấ ph i n ng, n u ho c s  d ng tôn nóng đ  che phân x ng.

? Ngu n cáồ

ọ ầ

ấ ậ ạ ấ ượ c m m có ch t l

ế h n   cá ch t

ấ ắ ố t ễ ơ

ơ ế ế

ơ ị ỏ ắ ch c, ướ ươ t i ế ấ   ề ắ ỡ ị

ặ ấ ữ Nh ng loài cá khác nhau, thành ph n hóa h c và c u trúc cũng khác nhau, ạ ướ ệ ng khác nh t là h  enzym trong cá vì v y t o ra lo i n ươ ượ ấ ế l   bi n   ch t nhau. Cá   n. ng   ạ ạ ề ẽ ạ ả Lo i cá có k t c u c  th t l ng l o, m m m i, ít v y d  ch  bi n h n lo i cá ả ứ ề v y. c ng,   nhi u ế ự  N u cá có nhi u m  thì n c m m có mùi ôi khét khó ch u, mùi chua (do s ấ ủ th y phân ch t béo thành acid béo và glycerid) ho c khét do oxy hóa ch t béo.

ượ ? L ố ng mu i

ệ ư

ế ể ệ ố ạ ế ắ

ụ ị ặ ầ ậ ủ ố

ướ ệ ắ ị

ế ả ố ủ ưở  mu i cho vào cá có  nh h

ệ   ố Cá là nguyên li u chính. Mu i là nguyên li u ph  nh ng là nguyên li u ế ế ướ   không th  thi u trong ch  bi n n t và có tác c m m. Mu i t o v  m n c n thi ộ ạ ự ụ   ho t   đ ng   c a   vi   sinh   v t   gây   th i. d ng   kìm   hãm   s ề ự ủ ế ế c m m là th c hi n quá trình th y phân c a th t cá v  axít amin Ch  bi n n   ờ   ấ ớ ỉ ệ ủ ụ ờ ng r t l n đ n th i nh  tác d ng c a enzim. T  l ế ế gian ch  bi n.

ượ ể ắ Đ  ch  bi n n c m m, ta ch  nên dùng mu i bi n có hàm l

ế ế ố ướ ộ ắ ố ắ ạ ờ ỉ ể ỏ ng NaCl ấ   ạ t, đ  r n cao, tinh th  nh , màu tr ng, khô, h t r i, ít t p ch t,

ữ ể càng cao càng t ượ ấ c c t gi đ lâu ngày (cũ).

ệ ế ? Di n tích ti p xúc

ố ả ả ứ ữ ố Mu n ph n  ng x y ra nhanh ph i có s  ti p xúc t

ườ ữ ệ

ươ ng   pháp   xay   nh   cá/   Ph

ắ ế ợ ươ ư ậ ử ụ ươ ể ơ  ả ự ế t gi a enzym và c ộ ủ   ố ể ề ở ộ ạ  n i t ng, nên đ  tăng t c đ  th y ế ể ị i ta tìm cách tăng di n tích ti p xúc gi a enzym và th t cá. Có th  dùng   ệ   pháp: bi n ươ ậ ng   pháp   c t   khúc. ớ   ậ ậ ng pháp đ p d p k t h p v i

ượ ấ ấ ch t. Các enzym trong cá t p trung nhi u  phân ng các ậ ỏ ng   pháp   đ p   d p/   Ph Ph Nh  v y đ  tăng di n tích ti p xúc s  d ng ph ố đánh khu y ch ế ấ t nh t. ệ p là t

ườ ướ ắ ả ng trên các chai n Câu h i 3:ỏ

ộ ạ Thông th ố ệ   ấ c m m s n xu t công nghi p ế ộ ạ   t đ  đ m ụ ư 0N. Em hay cho bi

28

ư ế ắ có ghi các thông s  trong đó có đ  đ m ví d  nh  20 ủ ướ c m m là gì? Cách tính nh  th  nào? c a n

ủ ướ ượ ở ơ ng Nit

ả ờ  Đ  đ m c a n ộ ạ ắ i: ướ c m m g i tên  ướ ạ ổ  đây là t ng hàm l ộ ạ ắ ọ  có c m m 20 đ  đ m nghĩa là trong 1 lít

ắ ẳ c m m. Ch ng h n, n ơ ứ ắ Tr  l trong 1 lít n ướ n c m m có ch a 20g nit .

ắ ướ ủ ế ạ Câu h i 4:ỏ

ờ ệ

ủ ướ ắ ỗ

ượ ủ

ứ ượ ng axit amin trên thu đ ầ ầ ố ị     N c m m là dung d ch đ m mà ch  y u là các acid amin,   c t o thành do quá trình th y phân protein cá nh  h  enzym protease có trong ợ c m m có ch a 335mg h n h p các axit amin.   2; 263,45mg H2O  c 572,4 mg CO ỗ    có trong h n

ượ ạ đ cá. Sau khi phân tích 100g n Phân h y hoàn toàn l và 36,43ml khí N2 (đktc). Tính thành ph n ph n trăm các nguyên t ợ h p axit amin trên?

ả ờ Tr  l i:

%C =

%H

%N=

29

%O = 100% ­(46,6%+ 8,74%+ 13,6%)=31,06%

Ử Ợ Ủ Ề Ữ Ơ Ứ Ấ CH  Đ  2. BÀI 21: CÔNG TH C PHÂN T  H P CH T H U C

ộ ọ

ủ ứ ơ ể ề ử ợ ầ ấ ứ ậ ệ   Trong n i dung c a bài này c n giúp h c sinh tìm hi u v  khái ni m ấ ữ    h p ch t h u

ả và cách l p công th c đ n gi n nh t và công th c phân t c . ơ

ả ­ Giáo viên cho HS xem hình  nh m t s  h p ch t h u c  t

ộ ố ợ ế ự ổ ế ợ   ấ ữ ơ ự  nhiên và h p ủ   ọ ầ t s  ph  bi n và t m quan tr ng c a

ầ ộ ố ấ ữ ơ ạ ấ ữ ơ ch t h u c  nhân t o, yêu c u HS cho bi ợ h p ch t h u c  trong cu c s ng.

ế ặ

ậ ậ ế ể

ấ ữ ơ ị ể ầ ậ ứ ề

ấ ữ ơ ơ ấ ữ ộ ợ ộ ợ ủ ề ử ủ ứ ộ ố   ­ GV rút ra k t lu n: Có vô vàn h p ch t h u c  có m t trong cu c s ng ố    có ử  ấ   ợ  c a h p ch t

ợ ể ằ h ng ngày, v y làm th  nào đ  có th  xác đ nh thành ph n các nguyên t ẽ trong m t h p ch t h u c , chúng ta s  tìm hi u v  cách l p công th c phân t ủ c a m t h p ch t h u c  thông qua ch  đ  “Công th c phân t ữ ơ h u c ”. ẫ ệ ơ ấ   D n d t h c sinh hình thành nên khái ni m v  Công th c đ n gi n nh t

ứ ử ắ ọ (CTĐGN) và công th c phân t

30

ề ầ ẳ ọ ả ề ố  (CTPT) và rút ra m i quan h  gi a chúng.  ể ử ụ ứ ệ ữ ả ụ Yêu c u h c sinh đi n vào b ng sau: (Có th  s  d ng b ng ph )

ệ ữ ọ ố ề Cho h c sinh đi n CTĐNG => rút ra m i liên h  gi chúng

ậ CTPT = (CTĐGN)n Nh n xét:

ế ậ ớ Thi c đ u  làm quen v i cách gi

t l p CTĐGN và CTPT là b ơ ể ắ ầ

ướ ầ ữ ậ ậ ề ằ ụ

ế ấ ự ề ế ậ

ế ấ ả ộ ơ ạ   ả i các d ng ữ ắ ọ   ẫ ầ ậ bài t p trong hóa h u c . Vì v y đ  n m v ng ph n này ta c n d n d t h c ự ặ ế ượ ấ ủ   ự ả c v n đ  b ng cách v n d ng các năng l c đ c thù c a i quy t đ  gi sinh t ễ   ứ ụ ả ư ọ môn h c nh   tính toán, gi i quy t v n đ  và v n d ng ki n th c vào th c ti n ứ ộ ượ ể đ  lĩnh h i đ c ki n th c m t cách đ n gi n nh t.

ế ậ ộ ố ươ ư ế Cách thi t l p nh  th  nào? Sau đây là m t s  ph ng pháp

1.

ế ậ Thi t l p CTĐGN

t l p CTĐGN trong sách giáo khoa có nêu. Tuy nhiên khi

Là các b ấ ế ậ ư ướ ề ượ c thi nhìn vào r t nhi u em ch a hình dung đ c cách làm.

ụ ụ ể

ố ợ ấ ế h p ch t X cho bi t %C= 40,00%; Ta đi vào ví d  c  th  sau: Ví d :  ụ K t qu  phân tích nguyên t

ạ ế %H=6,67%, còn l ả i là oxi

31

ướ ẫ H ng d n:

ướ ọ ợ ị ố ặ G i ý cho h c sinh xác đ nh tính các nguyên t ợ    có m t trong h p c 1.

B ấ ch t X.

ỉ ứ ố X là hidrocacbon nên ch  ch a nguyên t C, H và O

xHyOz (x, y, z là s  nguyên)

ọ ủ ố B

ứ ể B

ứ ợ

Đ  tìm đ c 3. ể ứ ố ể c 2ướ . G i CTĐGN c a X là: C ữ ệ   ể ự ướ ượ c x, y, z ta d a vào các bi u th c trên và các d  ki n ậ ể ụ   bài toán cho đ  áp d ng bi u th c nào cho phù h p. V y trong bài toán này ta áp ụ d ng bi u th c s  3.

ư Ta có nh  sau: %O = 100% ­ (%C+ %H)= 53,33%

ướ ứ ể ố B c 4. Thay s  vào bi u th c ta có:

CTĐGN là CH2O

ẽ ấ ẽ  nhi u em s  lúng túng   ấ   t

ướ ượ ố ệ ố ấ ề ẹ ả ỏ ấ ỏ ả ố ể ế c này có th  k t qu  s  mol r t l   Trong b ả ố c h  s  nguyên t không tìm ra đ i gi n nh t. Có m t m o nh  là s  chia t ề ệ ố ả c  chúng cho s  nh  nh t sau quy v  h  s  nguyên t ấ ẻ ộ ố ố  t i gi n nh t.

ỉ ệ sau: 1,65: 3,85: 1,1 =

Ví dụ: cho t  l ố ủ ộ ố ằ ậ ứ ộ C ng c  bài b ng m t s  bài t p theo 4 m c đ :

Ả Ậ TH O LU N NHÓM

ả ậ ữ ọ ậ ớ ế

ỏ ứ ớ

ế ậ ấ

ụ ẽ ể ầ

ọ ậ ạ ị ế ạ ợ

ầ ắ ứ   ư Ở ầ  ph n th o lu n này tôi đ a ra nh ng phi u h c t p v i 4 màu s c  ng ầ ượ ớ ứ ộ ứ   v i 4 m c đ  khác nhau l n l t là màu: Xanh, Vàng, Cam, Đ   ng v i 4 m c ụ ộ ả   ậ đ  Bi t, Thông hi u, V n d ng th p, V n d ng cao. Phát cho 4 nhóm c  4 ưở ế   ng m i nhóm s  phân công các b n trong nhóm phi u. Sau đó yêu c u nhóm tr ậ ạ   ả nh n phi u h c t p mà mình c m th y phù h p. Sau đó s  ch  đ nh 4 b n đ i ệ di n 4 nhóm lên trình bày ph n tr  l ỗ ẽ ấ ỉ ứ ộ ả ờ ủ i c a nhóm theo 4 m c đ .

ầ ượ ậ ồ

ả ớ ọ

ượ ế ả ấ t nh n xét. khi giao nhi m v ẽ ả ề ể i quy t các v n đ  đ  em nào cũng đ

ạ ộ ụ   ệ ọ Cho h c sinh trình bày r i các nhóm l n l ớ ấ ủ ự ợ ụ ể   c  th  phù h p v i năng l c kh  năng c a h c sinh các em s  c m th y b t áp ệ ự   c tham gia l c, lúng túng trong vi c gi vào ho t đ ng nhóm.

ộ ợ ỉ ứ ố

ế Phi u 1 :  ố ấ ữ ơ ị ầ ượ Sau khi phân tích m t h p ch t h u c  X ch  ch a 2 nguyên t t là 0,2mol và 0,4mol . Xác đ nh CTĐGN. là C và H. có s  mol l n l

ấ ộ Nicotin là ch t đ c có trong ố thu c lá. ế Phi u 2:

­ %N=17,284.

ấ ượ Khi   phân   tích   ch t   này   thu   đ c   %C=74,074;   %H=   8,642;

ị Xác đ nh CTĐGN.

2

ượ c 8,96 lít khí CO Phi u 3ế : Đ t cháy hoàn toàn m t hidrocac bon X thu đ

32

ị ộ ố (đktc) và  7,2 g H2O. Xác đ nh CTĐGN

ồ ầ ầ ế Phi u 4: Geranyl axetat là thành ph n chính có trong    tinh d u hoa h ng .

2 và 18g H2O.

ấ ố ượ Khi đ t cháy 19,6g ch t này thu đ c 52,8g CO

­

ị Xác đ nh CTĐGN.

ế ậ ứ ử 2.  Thi t l p công th c phân t qua 3 cách sau:

Cách 1: Thông qua CTĐGN

ư ể ế ố L u ý đ n bi u th c: ứ   CTPT = (CTĐGN)n  (n là s  nguyên)

ụ ụ ể Đi vào ví d  c  th  sau:

2. Xác đ nh CTPT (X). Bi

ộ ị ế   t Ví d  1ụ : M t hidrocacbon A có CTĐGN là CH

MA = 56.

ướ ẫ ả H ng d n gi i:

Theo bài ra ta có CTĐGN (A): CH2

CTPT (A): (CH2)n

MA= (12+2)n = 56 => n=4

4H8

ậ V y CTPT (A):  C

ự ố

ỉ ệ ố ế ề ệ ấ ố ổ ụ   i ch t v  b nh ph i do hút thu c lá g p hàng ch c Cách 2: D a vào % các nguyên t Ví d  1:ụ  T  l

ườ ố s  ng i không hút thu c lá. ầ ố ườ l n s  ng

ư ệ ấ ố Ch t gây nghi n và gây ung th  có trong thu c lá là

ị ế t M nicotin . Khi phân tích  A =

ấ ch t này: %C=74,074; %H= 8,642; %N=17,284. Xác đ nh CTPT (A); Bi 162.

ướ ẫ ả H ng d n gi i:

xHyNz

ủ ọ ướ B c 1. G i CTPT c a A là C

ướ ẽ ơ B c 2. ở ướ  b c này ta s  phân tích kĩ h n:

xHyNz  =>  xC    +   yH   +   zN

ử Khi phân tích phân t A ta có: C

1mol         x mol     y mol     z mol

M 12x        y        14z

100%        %C         %H      %N

ươ

Theo ph

ng trình ta có bi u th c

ụ ầ ắ ợ ọ Ph n này g i ý cho h c sinh áp d ng quy t c nhân chéo rút ra:

33

ố Thay s  vào ta có:

C10H14N2 ủ CTPT c a A là

ố ượ ả ẩ ự ế Cách 3: Tr c ti p theo kh i l ng s n ph m cháy

ể ầ ấ ầ

ậ Giáo viên có th  nh n m nh r ng đ y là d ng bài t p th ướ c gi ế ữ ể ự ị ướ ề ả ạ ắ ng cách gi ằ ắ   đ nh h ặ   ườ ng hay g p ả ậ   i bài t p này ộ ấ   i quy t m t v n đ  nào

ạ ắ ơ trong hóa h u c .Vì v y c n n m ch c nguyên t c, các b ể đ  phát tri n hình thành kĩ năng t đó.

ộ ụ ụ ể Đi vào m t ví d  c  th :

ấ ố ố

C, H, O. Đ t cháy hoàn toàn   ớ   ố ơ ủ ỉ 2  và 0,72 gam H2O. T  kh i h i c a Y so v i

ợ ứ Thí dụ: H p ch t Y ch a các nguyên t ượ c 1,76 gam CO ỉ ủ ấ ị 0,88g Y   thu đ không khí x p x  3,04. Xác đ nh CTPT c a Y.

ướ ẫ ả H ng d n gi i:

Các b ướ ể ả c đ  gi ậ i bài t p này:

ướ ự ố ể ấ B c 1: Ta tính s  mol các ch t có th  tính d a vào bài toán:

Ta có: MY = 3,04 x 29 = 88 =>

xHyOz  (x, y, z nguyên d

ướ ứ ặ ử ủ ươ Đ t công th c phân t c a Y là C ng) B c 2:

ả ứ ự ọ ợ ấ   Bài toán này d a vào ph n  ng đ t cháy: L u ý h c sinh các h p ch t

2 và H2O.

ứ ả ố ố ẽ ạ ư ẩ ch a C, H, O khi đ t cháy hoàn toàn s  t o ra s n ph m là CO

ế ư t ptp : B c 3ướ : Vi

CxHyOz    +   (x+­) O2     xCO2   +   y/2 H2O

ể ế ặ ơ ồ Ho c ta có th  vi t theo s  đ  sau:

CxHyOz    xCO2 + y/2H2O

1mol         x mol       y/2 mol

0,01 mol      0,04 mol    0,04mol

ứ ụ ư ừ ể ắ B c 4ướ : T  ptp : Ta áp d ng quy t c nhân chéo có bi u th c sau:

=> x = 4, y = 8

ậ ượ ư ế V y z đ c tính nh  th  nào?

Ta có: My = 12x + y +16z  Thay s  vàoố

 88 = 12.4 + 8+16.z  => z = 2

4H8O2

34

ủ CTPT c a Y là: C

Ử Ợ Ủ Ề Ấ Ấ Ơ CH  Đ  3. BÀI 22. C U TRÚC PHÂN T  H P CH T HŨU C

Ở ộ bài này có nhi u n i dung quan tr ng, đ  nghiên c u và hi u đ

ọ ủ ọ ầ ể ế t cách vi ể ượ ứ   c tính ứ ấ ạ   ế t công th c c u t o,

ấ ể ấ ề ợ ch t hóa h c c a h p ch t h u c  thì ta c n bi ử ợ hi u c u trúc phân t ấ ữ ơ ấ ữ ơ  h p ch t h u c .

ế ọ  l p 10 h c sinh đã đ

Ở ớ ơ ợ ạ ượ c làm quen cách vi ứ ấ ạ ề ế ế ằ ọ ọ ậ   ứ ấ ạ t công th c c u t o. Vì v y   i cho h c sinh v  công th c c u t o, li n k t hóa h c b ng bài

ầ c n kh i g i l ư ậ t p nhóm nh  sau:

ọ ậ ượ ế ẩ ị ở ử ụ S  d ng phi u h c t p sau: (Đ c chu n b nhà và sau đó trình bày)

ọ ở ớ ọ   ế ạ 1.   Lo i   liên   k t   hóa   h c  l p 10 đã h c

ủ ể ặ 2. Đ c đi m c a chúng

ượ   c

ườ ng   đ 3.   Chúng   th ố ạ ở  nào? t o b i nguyên t

ế

ộ ố  4,   NH3,

ủ t   ctct   c a   m t   s 4.   Vi ấ ợ h p   ch t   sau:   CH H2O, C2H6

ậ ở ả ế ế Và k t lu n b ng sau: (Trình chi u)

ị ế ộ Liên k t C ng hóa tr ế Liên k t ion

ọ ở ớ ọ   ế ạ 1.   Lo i   liên   k t   hóa   h c  l p 10 đã h c

ủ ể ặ ở ạ ặ 2. Đ c đi m c a chúng

ở ự ữ T o   b i   c p   eletron dùng chung

ạ T o   b i   l c   hút   tĩnh ệ đi n gi a các ion trái ớ ấ d u v i nhau

ạ ố ượ   c

35

ở T o   b i   các   nguyên   t phi kim ể ạ Kim lo i đi n hình và ể phi kim đi n hình ườ 3.   Chúng   th ng   đ ố ạ ở t o b i nguyên t  nào?

4.   Vi

ủ   ế t   CTCT   c a ấ ố ợ ộ m t   s     h p   ch t   sau: CH4, NH3, H2O, C2H6

ư ợ

Sau đó d n d t h c sinh vào bài: V y các h p ch t h u c  nh  ta đ ố ắ ọ ở ơ ữ ượ   ấ ữ ậ c ế    phi kim => liên k t gi a chúng là liên c t o b i các nguyên t

ẫ ế ượ ạ ế ầ bi t h u h t đ ị ế ộ k t c ng hóa tr .

ầ ế ấ ữ ơ ề c t o ch  b i 4 nguyên t

ượ ạ ư ư ậ ố r t ít nguyên t

ỉ ở ạ ẽ ấ ữ ơ ư ế ượ ể ậ ố     nh  v y nh ng t o ra vô vàn các   c hình thành nh  th  nào ta s  tìm hi u trong

ợ Tuy nhiên h u h t các h p ch t h u c  đ u đ ừ ấ ủ ế ch  y u sau: C, H, O, N. t ợ h p ch t h u c ? V y chúng đ bài này.

ọ ượ c h c cách vi t công th c c u t o ch

ứ ấ ạ ở ươ ệ ế

ẫ ấ ư ề ấ ễ ế ầ ở ọ ọ   ng trình hóa h c 10, ư ấ   t công th c c u   ng trình l p 10 h u nh  ít đ  c p đ n, nê h c sinh d  xao lãng

ế ắ ế Tuy đã đ ọ ầ ớ ư nh ng ph n l n các em h c sinh v n r t lúng túng trong vi c vi ớ ươ ạ t o. Vì   ch ầ ph n này và các quy t c vi t CTCT.

ệ ư ướ ẫ ế ọ ng d n h c sinh vi t CTCT theo

ườ ư ể ọ ệ ạ d ng tri n khai và rút g n nh  bình th Ngoài vi c đ a ra các khái ni m và h ng.

ề ầ ọ

ấ ằ ế ứ ế ế ậ ầ i là vi

ữ ơ ủ ọ ệ ỏ ấ Qua vi c theo dõi đi u tra th y r ng khi h i ph n nào khó h c nh t các   ủ ữ   ả ờ ề em đ u tr  l t CTCT. V y nên n u ki n th c ph n này không đ  v ng ọ ở ả ẽ s  là c n tr  cho quá trình h c hóa h u c  c a h c sinh.

ộ ố ả ễ i pháp giúp các em d  dàng vi ế ượ t đ ứ ấ   c công th c c u

Sau đây là m t s  gi ấ ữ ơ ợ ị ạ t o h p ch t h u c  mà không b  sai sót.

ể ượ ộ ế ấ ạ ủ ả Ph i hi u đ ọ c n i dung c a thuy t c u t o hóa h c

ướ ắ ị Quy t c: hóa tr  C (IV), H(I), O(II), N(III) B c 1.

ỗ ạ ế ố ộ ế   c: m i g ch ngang (­) là m t liên k t và s  liên k t c 2.

B ả ươ ứ ướ ớ ướ Nh  quy  ị ớ ng  ng v i hoá tr . ph i t

Ví d : ụ

ế ớ ấ ị Trong CTCT trên ta th y xung quanh C có 4 liên k t v i 4 H => C có hóa tr  IV

ướ ồ ủ ợ ấ ữ ơ ố B c 3.

ế ằ Ta bi ả ế ấ ạ

36

t r ng nguyên t  C là linh h n c a h p ch t h u c , không ủ ữ ơ ọ ộ có cacbon không ph i là h u c . Trong n i dung 2 c a thuy t c u t o hóa h c C   ạ   ế ớ ố ế ớ ngoài liên k t v i các nguyên t  khác thì C còn liên k t v i nhau t o thành m ch cacbon.

ễ Chính n i dung này giúp ta d  dàng vi

ạ ạ ế ượ t đ ể ể ế ộ ộ ở ạ c khung m ch cacbon theo t CTCT m t cách

ạ d ng m ch h  ( không vòng), m ch vòng và đ  tri n khai vi ầ ủ đ y đ .

4H8

ế ủ ợ ụ Ví d : Vi ấ t CTCT c a h p ch t có CTPT sau: C

ể ạ Ta có th  phán đoán cách hình thành m ch :

ở ạ ạ ạ ạ ạ  m ch không nhánh và m ch nhánh ­ D ng m ch h  có 2 lo i:

ế ư ạ + Ta vi t khung m ch không nhánh có 4 C nh  sau:  C­C­C­C

ị ủ ủ ề + Đi n hidro vào sao cho đ  hóa tr  c a C là 4:

ế ố ử ễ  H. ta d  dàng vi ế ượ   c t đ

ư ằ nh  sau: ố ấ B ng cách l y:  4 – s  liên k t = s  nguyên t CH3­CH2­CH2­CH3

ươ ự ế ắ ạ ạ ơ + T ng t ta vi t khung m ch có nhánh (nhánh ng n h n m ch chính):

ề ễ ị ủ + Đi n hidro vào cho đ  hóa tr : ta d  dàng vi ế ượ   c: t đ

ạ ­ D ng vòng:

ư ẽ ạ + V  khung m ch cacbon khép kín nh  sau:

ề + Ta cũng đi n H vào:

ọ ụ ố ủ Ở ầ ấ

ầ ấ ữ ơ

ấ ữ ử ợ ơ

ộ ợ ứ ồ ừ ế ể ạ ộ ơ ế  lĩnh h i ki n th c r i t

ữ ả ừ ợ ế     ph n cu i c a bài này là “M c IV. Liên k t hóa h c và c u trúc phân ủ   ấ ạ ế ử ợ  h p ch t h u c ” là ph n liên quan đ n d ng c u trúc trong không gian c a t ấ ữ ự ế ợ ơ    h p ch t h u c  không h p ch t h u c . Làm rõ trong th c t  các nguyên t ẳ ộ ấ ế ằ ặ n m trên cùng m t ph ng. m i liên k t khác nhau hình thành m t c u trúc hình   ế ơ ở  ự ấ ủ ẫ ạ d ng khác nhau, d n đ n tính ch t c a các ch t cũng khác nhau. D a trên c  s ứ ấ   ế ượ ấ ế c c u trúc, cách th c liên k t đ  t o ra m t h p ch t này n u hi u và bi t đ ữ ơ ọ ậ   ệ ự ẽ ủ ộ h u c  h c sinh s  ch  đ ng h n trong vi c t  đó v n ậ ụ d ng vào t ng bài t p, ng  c nh phù h p.

ệ ợ

ấ ữ ơ   i thi u v  liên k t đ n, liên k t đôi, liên k t ba trong h p ch t h u c . ế π kém  ề ế ế σ b n (khó b  đ t) và các liên k t  ị ứ ế ơ ế ừ ộ  m t liên k t ề c hình thành t

ớ ượ ễ ị ứ Gi Chúng đ ề b n (d  b  đ t).

ơ ể ự ầ Đ  tr c quan h n tôi đã s  d ng thêm ph n m m v  c u trúc 3D

ẽ ấ ề

ư

ề ử ụ ầ ộ M t trong nh ng ph n m m ti n ích đ  vi

ờ ạ

ự ứ

(Ph nầ   ể ế   ệ ề t m m ChemBioOffice 2018).  ử ở ạ ễ ẽ    d ng 3D   v  công th c hóa h c d  dàng và mô ph ng c u trúc phân t ễ ử ể ộ    đ  hình dung d  dàng sinh đ ng. Giúp các em quan sát c u trúc các phân t ố ồ ơ   h n  đ ng  th i   t o  cho  h c   sinh  s   h ng  thú,   mu n  tìm   tòi,   khám   phá chúng.

37

Ph n m m ChemBioOffice 2018

38

ộ ố ợ ộ ố ấ ủ ấ Đây là m t s  c u trúc 3D c a m t s  h p ch t

Ư Ạ Ự Ầ Ệ PH N 3. TH C NGHI M S  PH M

ụ Sau khi đã áp d ng các gi

ả ạ ọ ừ ọ ủ   ớ i pháp trên cho các l p 11A5, 11A8, 11A10 c a ấ ằ   i h c kì 1 năm h c 2020­2021 v a qua th y r ng

ố ố tr qu  đ t đ ễ ườ ng THPT Di n Châu 4 t ả ạ ượ ươ t. ng đ i t c t

ử ụ ươ ụ ế ề ng pháp tôi đã s  d ng phi u đi u tra đ

Tr ơ ướ c và sau khi áp d ng ph ề ớ ắ ầ ữ ả ặ ọ

ể  ữ   ể hi u h n v  nh ng khó khăn các em đã g p ph i khi m i b t đ u  h c hóa h u c . ơ

ầ ữ ơ ố ớ ề ậ ọ

ế ề ả ọ ứ ấ ạ t công th c c u t o, và gi

ế H u h t các ý ki n đ u nh n xét là vi c h c hóa h u c  đ i v i các em ơ ồ ặ i các ậ ệ ế ấ r t m  h , g p nhi u khó khăn khi g i tên, vi ạ d ng bài t p.

ế ể ớ ấ ề ấ ọ

ớ   Các em c m th y áp l c khi h c hóa h c, v i r t nhi u lí thuy t đ  nh , ứ ự ứ ạ ọ ớ ổ ả ọ ể công th c hóa h c quá ph c t p không th  nh  n i.

ứ ậ ặ

ộ ố ứ ề ệ i pháp trên đã th y r ng các em có h ng thú c m t s  quy lu t trong   ượ   ế ế c

ộ ố ả ấ ủ ộ ự ủ ế ấ ằ ụ Sau khi áp d ng m t s  gi ớ ớ ượ ế ọ ơ t h c, không th y quá n ng n , nh  đ h n v i các ti ộ ữ ơ ế ự  tìm tòi ch  đ ng trong vi c lĩnh h i ki n th c, ti p thu đ t t hóa h u c .Bi ớ ợ ứ ki n th c phù h p v i năng l c c a mình.

ừ ệ Sau khi phân lo i các nhóm h c sinh, giao cho các em t ng nhi m v  c

ọ ự ủ ạ ợ ể ậ ớ ỗ

ụ ụ  ạ ọ   th , các bài t p phù h p v i năng l c c a m i em, các em không còn ng i h c hóa n a.ữ

ả ể ệ ố ệ ế K t qu  th  hi n trong các s  li u sau:

ư ạ ụ ủ ệ ự 3.1. M c tiêu c a th c nghi m s  ph m

­

ệ ọ

39

Đánh giá k t qu  c a vi c áp d ng các gi ớ ả ủ ơ ươ ữ ạ ươ ề ế ụ ọ quen nhanh v i hóa h c h u c  thông qua ch ả ng IV. i pháp giúp h c sinh làm   ọ   ng v  hóa h c Đ i c

ơ ả ữ ơ ớ h u c  l p 11 c  b n

­

ệ ử ụ ả ị ả ủ Xác đ nh tính kh  thi c a vi c s  d ng các  gi ạ   i pháp này vào d y

h cọ

ư ạ ự ộ ệ 3.2. N i dung th c nghi m s  ph m

­

ự ố ớ ế ạ ả Đ i v i các l p th c nghi m, tôi ti n hành gi ng d y theo ch  đ ủ ề

ự ệ ầ đã xây d ng giáo án nh ớ ư ở ộ  n i dung ph n 2.

ố ớ ử ụ ứ ệ ả ớ ố Đ i v i các l p đ i ch ng, tôi s  d ng vi c kh o sát thông qua

­ phi u đi u tra.

ế ề

­ ủ ề

ề ộ ể ể ể ị ng đ  ki m ch ng tính kh

ệ ắ ượ ể  d ng tr c nghi m và t ứ ả  ứ   ướ i hình th c ố    tu n v i n i dung gi ng

lu n và 1 bài ki m tra  ớ ự ậ ể ế ể ự ụ ụ ủ ộ ở V  n i dung ki m tra, đánh giá đ nh l ự thi c a đ  tài, tôi ti n hành th c hi n qua 2 bài ki m tra 15 phút d ớ ộ ở ạ ự ậ t ầ ệ  ph n ph  l c 3)  nhau c a các l p th c nghi m (có n i dung các bài ki m tra

ề ộ ế

ị ế

ể ng d n) cho HS đ  các em ti n hành t ạ ộ ụ ệ

­ ướ (có h ở s  các em t ủ ế ti n trình, m c đ  tham gia c a các thành viên trong nhóm  t p.ậ

ả  đánh giá theo b ng ki m trên c ệ ở ỗ ứ ộ ế ự  đánh giá   V  n i dung đánh giá đ nh tính, tôi ti n hành phát phi u t ơ  ể ự ẫ ổ  ch c ho t đ ng nhóm, thông qua vi c giao nhi m v  và theo dõi   ủ ề ọ   ứ  m i ch  đ  h c

ố ượ ư ạ ự 3.3. Đ i t ệ ng th c nghi m s  ph m

ư ự ọ ạ ạ ng th c nghi m s  ph m là h c sinh l p 11 t ớ ủ i 3 l p c a tr ườ   ng

ố ượ Đ i t ễ ư ọ ớ ệ THPT Di n Châu trong năm h c 2020 – 2021 nh  sau:

­

ớ ổ ỹ ố ự ệ ớ ớ L p th c nghi m là 2 l p v i t ng s  s  là 85 em.

­

ớ ổ ỹ ố ứ ớ ố ớ L p đ i ch ng là 2 l p v i t ng s  s  là 81em.

ư ạ ả ự ệ ế 3.4.  K t qu  th c nghi m s  ph m

ị ượ 3.4.1. Phân tích đ nh l ng

ổ ọ ch c rèn luy n kĩ năng t h c cho h c sinh thông qua các ch  đ

ứ ươ ế ề ể ệ ạ ươ ng Đ i c

ự ọ ọ ố ả ọ ậ ủ ọ ể ả ố ủ ề    ng v  hóa h c h u c , tôi đã ti n hành ki m tra ư  ằ ơ ượ ế c k t qu  qua th ng kê nh

B ng 3.1.

Khi t ữ ủ ọ ậ h c t p c a ch ế k t qu  h c t p c a h c sinh b ng đi m s  thu đ sau:

ả ố ố ủ ể ế ể K t qu  th ng kê đi m s  c a  bài ki m tra trong quá trình

40

TN

ể Ki m tra sau TN

Điể m

xi

Kiể m  tra  đ uầ   TN

Kiể m  tra  giữ a  TN

ớ L p ĐC

Lớ p  TN Lớ p  ĐC Lớ p  TN Lớ p  ĐC Lớ p  TN

SL TL% SL TL% SL TL% SL TL% SL TL% SL TL%

0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0 2 0 0 0 0 0 0

2.35 0 3.70 0 0 2.45 3 2 2 0 3 0 0

9.41 4.94 0 3.53 6.17 4 8 9 4 0 5 11.11 3

5

9.41 3.53 12.3 4 20.9 9 15 17.65 17 8 14 17.28 3 10

6

23.5 3 33.3 3 20.9 9 29.6 3 22.3 5 20 24 27 15 17.65 17 19

7

20 35.2 9 33.3 3 18.5 2 23.5 3 17 15 16 19.75 30 27 20

8

18.8 2 18.5 2 29.4 1 20.9 9 29.4 1 16 12 14.81 25 25 17 15

9

0

8.23 2.45 6.17 6.17 10.5 9 7 2 9 10 11.76 5 5

0 0.0 0.0 2.35 1.18 10 0 0 1 2 0 0

ừ ố ệ ố ạ ả ồ ị ễ ế ể T  s  li u th ng kê t i b ng trên  tôi cũng đã ti n hành bi u di n qua đ  th  sau

ể ớ ượ ễ ể l p TN và l p ĐC đ c bi u di n qua đ  th ồ ị

41

Đi m xể ở ớ ầ i qua các l n ki m tra  ư hình 3.1, hình 3.2 và hình 3.3 nh  sau:

Hình 3.1.

ồ ườ ể ớ ớ ở ầ ể Bi u đ  đ ng lũy tích l p TN và l p ĐC ầ    l n ki m tra đ u

TN

42

ồ ườ ể ớ ớ ở ầ ữ ể Hình 3.2. Bi u đ  đ ng lũy tích l p TN và l p ĐC l n ki m tra gi a TN

ồ ườ ể ớ ớ ở ầ ể Hình 3.3. Bi u đ  đ ng lũy tích l p TN và l p ĐC l n ki m tra sau TN

ồ ượ ườ c đ

ấ ớ ườ ấ ơ T  bi u đ  hình 3.1, 3.2 và 3.3 chúng ta th y đ  phía bên ph i và th p h n so v i đ

ế ở ơ t

ộ i thu c nhóm trung bình và y u  ỏ ủ ỉ ệ ớ ờ ớ ừ ể ả ở ể  % HS có đi m x  HS khá, gi

ứ ẹ ng lũy tích c a l p TN và ĐC ngày càng h p, đi u này ch ng t

ủ ớ   ng lũy tích c a l p ứ   ủ ớ ng lũy tích c a l p ĐC, ch ng ớ  các l p TN ít h n các   ồ ả   ơ ớ i c a các l p TN l n h n l p ĐC. Đ ng th i kho ng ỏ  ề ủ ớ ớ ườ ổ ủ ố TN luôn  ỏ ỷ ệ t  l ớ l p ĐC và t  l ử cách gi a 2 đ ứ ộ m c đ  thay đ i c a 2 nhóm l p là không gi ng nhau.

ị Phân tích đ nh tính

ế ề

ự ọ ỹ ả ể ệ ử ụ ế   Thông qua vi c s  d ng các phi u đi u tra đ  đánh giá các kĩ năng, ki n ượ ủ ệ   ớ ố ả ế ứ i pháp và đ i sánh v i vi c c c a HS sau khi áp d ng các gi th c ti p thu đ ả ư ượ ế ủ ừ ầ ừ ọ ạ d y h c theo t ng ph n, t ng bài c a SGK, tôi thu đ c k t qu  nh  sau: ự ể ệ ể B ng ki m quan sát thái đ , hành vi và k  năng t ả    th  hi n b n h c, t

ạ ộ

ọ ọ c theo dõi:……………………………………… ộ ọ ậ thân thông qua ho t đ ng h c t p ượ H  tên h c sinh/nhóm đ

Tiêu Có Không chí

ộ 1/ N i dung   ế thuy t trình

ề ấ ầ 1 2 3 4 5 6

ữ ế   i nh ng n i dung chính (k t ấ 2/ C u trúc   báo cáo  ế thuy t trình 7

ố ụ ả ế 8

ữ ế

3/ Hình th cứ   trình bày  ả b n báo cáo   ế thuy t trình ợ t) h p lý ợ ợ ẽ ả ố

ị ng nghe phù h p

ề ả

ỹ 4/ K  năng thuy tế   trình/báo cáo

ể ả ắ

i nghe

43

ươ ườ ớ Đ y đầ ủ Chính xác ấ ể Có đi m nh n ự ế ứ ẫ D n ch ng th c t ẫ ặ ấ Đ t v n đ  h p d n ộ ế N i dung chính c n thuy t trình ộ ố ạ Ch t l lu n)ậ ợ   B  c c b n báo cáo, thuy t trình h p lý ể c, font/ki u ch  (vi ữ Kho ng cách gi a các dòng h p lý ể Hình v , b ng bi u, … b  trí h p lý ượ ố ượ ợ c đ i t ọ Gi ng truy n c m ử ỉ ề ọ Bi u c m v  gi ng nói, c  ch i nghe Ánh m t khi quan sát ng ườ ả i nghe ướ 9 Kích th ả 10 11 12 Xác đ nh đ 13 14 ườ 15 16 Kh  năng bao quát nh ng ng 17 ữ ng tác v i ng T

ươ ệ T 18 ng ti n, công ễ

ả 19 20 ươ ớ ng tác v i các ph ầ ế ị ụ t b  có nhu n nhuy n c , thi ợ ử X  lí tình hu ng 1 cách phù h p ả Kh  năng qu n lý th i gian

ể ự V i b ng quan sát này giáo viên có th  s  d ng đ  các nhóm t

ể ạ ộ ớ ả ế ự

ờ ể ử ụ ặ ỗ ọ ặ ộ ừ ế

ệ ụ ọ ỗ ọ ạ

ọ ậ ể ọ ự ệ

ươ ữ ồ ọ

ể ể ế ứ ể

ể ượ ư ả ớ ỹ

đánh giá   ế   ủ ẫ l n nhau n u là n i dung ho t đ ng c a nhóm; ho c có th  giáo viên tr c ti p   theo dõi đánh giá t ng h c sinh; ho c phát cho m i h c sinh 1 phi u đánh giá và   giao nhi m v  cho m i h c sinh quan sát và đánh giá 1 b n trong nhóm, trong ẫ ớ   l p khi tham gia h c t p đ  h c sinh đánh giá l n nhau. Khi th c nghi m tôi đã ử ẳ ử ụ   ng pháp đánh giá đ ng đ ng gi a các nhóm và gi a các h c sinh s  d ng ph ớ v i nhau. ỗ ự ế K t qu  đánh giá d a trên s  tiêu chí “có” đ  cho đi m, m i tiêu chí “có”   ứ ộ ạ   ạ ứ c đ  x p lo i m c đ  đ t ng  ng v i 1 đi m. Căn c  vào s  đi m thu đ ế ể   c nhóm k  năng này thành các m c đ  (MĐ) nh  sau: MĐ1 = 1 đ n 9 đi m; ể ể ể ế ế ươ ố ể t ứ ộ ượ đ ế MĐ2 = 10 đ n 13 đi m; MĐ3 = 14 đ n 17 đi m. MĐ4 = 18 đ n 20 đi m.

ổ ộ ỹ ự ọ ự ể  th h c, t

ả ạ ộ ả ệ ể ả ợ ế B ng 3.4. T ng h p k t qu  đánh giá  hi n b n thân thông qua ho t đ ng h c t p thái đ , hành vi và k  năng t ả ọ ậ  theo b ng ki m 3.4

ứ ố Đ i ch ng

Th cự   nghi mệ M c đứ ộ

ố ượ ố ượ S  l ng T  l %ỷ ệ S  l ng T  l %ỷ ệ

46

25,00% 21,19% 21 17 ứ ộ M c đ  4

54,17% 48,31% 39 ứ ộ M c đ  3

16,67% 14,41% 14 12 ứ ộ M c đ  2

4,17% 16,09% 4 13 ứ ộ M c đ  1

44

ố ệ ừ ể ả ồ T  các b ng s  li u nêu trên, chúng ta có các bi u đ  sau đây:

ấ ồ Căn c  b ng s  li u và bi u đ  trên ta th y vi c

h c, t ồ ứ ớ

ệ ệ ấ

ự ệ ở ệ đánh giá thái đ , hành vi ứ ả ố ệ ể ộ   ạ ộ ọ ậ ự ọ ự ể ệ ả ằ    th  hi n b n thân thông qua ho t đ ng h c t p b ng hình và k  năng t ơ ẳ ứ ự ấ    đánh th c đánh giá đ ng đ ng cho th y tính khách quan h n so v i hình th c t ự ọ ủ ọ   giá. Cũng thông qua đây cho chúng ta th y vi c rèn luy n kĩ năng t  h c c a h c ố ơ t h n. sinh nhóm th c nghi m là t

ậ ế ư

ứ ấ ố ệ

ụ ệ ệ ạ ọ

ọ ậ ư ầ ủ ự ạ ộ ự ớ ả ượ ố ệ ụ   ằ V i b ng s  li u thu th p đ c nh m đánh giá các kĩ năng các đ nh m c ạ ệ ự ự ề   ự ọ tiêu, xây d ng và th c hi n k  ho ch t  h c cũng nh  kĩ năng đánh giá và đi u ứ ự ọ ủ ả ỉ ớ  h c c a b n thân. V i hình th c l y s  li u đánh giá thông qua ch nh ý th c t   ạ ộ   ẫ ự ệ ọ  đánh giá l n nhau trong nhóm h c t p thông qua các ho t đ ng vi c h c sinh t ệ ế ậ ế ti p nh n, giao nhi m v , xây d ng k  ho ch s u t m tài li u, h c li u, tham   gia tích c c hay không vào các ho t đ ng chung c a nhóm,…

ế ầ ậ 3.3. K t lu n ph n 3

ọ ừ

ươ ạ ệ

ụ ơ ồ ạ ộ ự ệ

ế ự ả ự ụ ứ ệ ể ẳ ớ

ủ ọ ế ệ ả ỡ

ệ ỏ ỡ ồ ưỡ

ự ự ọ ớ   ọ ả i pháp d y h c giúp h c sinh làm quen v i T  quy trình áp d ng các gi ự ọ ờ ữ    h c cho HS thông ch ng trình hóa h u c  đ ng th i rèn luy n các kĩ năng t ọ ậ ụ ể ệ   qua vi c tham gia các ho t đ ng h c t p c  th , tôi đã ti n hành th c nghi m và ị ki m ch ng k t qu  th c nghi m. V i m c tiêu c a th c nghi m là kh ng đ nh   ệ   ả ủ ề tính kh  thi, hi u qu  c a đ  tài nói riêng giúp h c sinh kh i b  ng  trong vi c ể   ơ ữ ọ làm quen v i hóa h c h u c , thông qua đó giúp HS b i d ng và phát tri n năng l c t ớ  h c.

ế ừ ệ ữ ả ả ự ừ ấ ằ ủ ể ụ ể

ệ ọ

ự ố ự ư ự h c, năng l c giao ti p, năng l c gi

ế ể ề ạ

ụ   ệ Thông qua k t qu  th c nghi m chúng tôi nh n th y r ng vi c áp d ng ầ ấ ớ   ừ ả i pháp vào t ng bài t ng ng  c nh t ng ch  th  c  th  góp ph n r t l n các gi ể   vào rèn luy n các kĩ năng cho h c sinh, thông qua đó hình thành và phát tri n ả   ự ự ọ ượ i đ c các năng l c c t lõi nh : năng l c t ự   ư ế ấ quy t v n đ  và sáng t o, … cũng nh  hình thành và phát tri n các năng l c chuyên bi tệ

ỉ ệ ọ

ự ể ả

ượ ự ắ ế   Ngoài ra không ch  giúp rèn luy n các kĩ năng cho h c sinh mà còn là y u ở ộ    thúc đ y s  hình thành, phát tri n các năng l c cho HS là r t kh  quan b i n i ộ   c đ ng

45

ấ i h c, phát huy đ ọ ậ ễ ế ấ ễ ạ ề ự ự ẩ ự ố t ườ ọ ứ ề dung g n li n th c ti n, d  t o h ng thú cho ng ạ ả ự l c tìm tòi gi  l c sáng t o trong h c t p. i quy t v n đ  và tính t

Ầ Ế Ế Ị Ậ PH N IV. K T LU N VÀ KI N NGH

ậ ế 4.1. K t lu n

ệ ụ ủ ề ụ ặ ế ệ ớ ố Th c hi n m c tiêu c a đ  tài, đ i chi u v i các nhi m v  đ t ra,

­ tôi đã thu đ

ượ ữ ả ự ế c nh ng k t qu  sau:

ề ầ Thông qua đ  tài đã góp ph n vào:

ệ ả ả ệ ơ C i thi n kh  năng t ự ọ ự  h c, t ế  tin h n trong giao ti p, làm vi c nhóm.

ế ượ ứ ệ ấ ọ ọ ơ ả K t qu  thu đ c cho th y h c sinh có h ng thú h n trong vi c h c hóa

ữ ơ h u c .

ệ ọ ọ ở

Áp d ng công ngh  thông tin vào trong hóa h c giúp các bài h c tr  nên ộ ị ơ ụ sinh đ ng, thú v  h n.

ị ế 4.2. Ki n ngh

ẫ i pháp vào th c t

ặ ạ ề

ệ ạ ự ầ

ỗ ọ ể ị ng ki n th c ph

ố ắ ướ ạ ượ ế ứ ể ọ ằ ứ c m c năng l c t

ầ ạ ể ầ ự ầ ừ ể

ế ấ

ự ấ ượ ụ

ọ ể ự ễ ạ ướ ươ ư ụ ặ ề   ự ế ả ả ụ  gi ng d y v n còn g p khá nhi u Khi áp d ng các gi ế ậ   ứ ư ẫ ọ khó khăn, do h c sinh v n ch a có ý th c và năng l c còn nhi u h n ch . v y ấ ạ   ể ạ ỗ ả đ  đ t hi u qu  cao nh t m i giáo viên chúng ta c n c  g ng tìm tòi sáng t o ự ủ ươ   ơ ng h n, c n hi u rõ năng l c c a m i h c sinh đ  đ nh h ự ố   ả ả pháp d y h c nh m đ m b o giúp cho h c sinh đ t đ i ế ọ ấ t. T  đó các thi u c n có nh t  đ  giúp h c sinh phát tri n các năng l c c n thi   ộ   ề ể ậ ụ i quy t các v n đ  trong cu c em có th  v n d ng các năng l c vào th c ti n gi ủ   ầ ố s ng  và góp ph n nâng cao ch t l ng theo đúng m c tiêu c a ch ả ọ ướ ng d y h c h ệ ự c th c hi n nh  sau: ng trình giáo d c 2018 đ t ra. Các b

ọ ậ ướ ụ ộ ị ơ B c 1: Hình thành đ ng c , xác đ nh m c tiêu h c t p.

ướ ế ạ ự ọ ự B c 2: Xây d ng k  ho ch t h c.

ướ ự ế ệ ạ ự ọ ở ớ B c 3: Th c hi n k  ho ch t h c (  nhà và trên l p).

ướ ề ả ỉ B c 4:  Đánh giá và đi u ch nh b n thân.

ệ ộ ố Tuy nhiên trong đ  tài còn m t s  nhi m v  ch a th c hi n đ

ệ ượ ậ ế ụ ữ ể ề

46

ụ ư ệ ạ ọ ứ ớ ụ ấ ượ ề   c v y nên ọ   ẽ ế ụ ố ắ ả b n thân tôi s  ti p t c c  g ng đ  đ  tài hoàn thi n h n n a, ti p t c h c ỏ h i, nghiên c u v i m c tiêu nâng cao ch t l ự ơ ng d y h c.

47

Ả Ệ TÀI LI U THAM KH O

ỉ ự ệ ọ , Th c nghi m hóa h c hũu c ơ, 1

ấ ả ệ Thái Doãn T nh­ Vũ  Qu c Trung (2012) Nhà xu t b n Giáo d c ố ụ  Vi t Nam .

ễ ỉ ữ ọ ơ   Hóa h c h u c , 2

ữ ấ ả ụ ủ Nguy n H u Đ nh (Ch  biên), Đõ Đình Ráng (2016),  ệ Nhà xu t b n giáo d c Vi t Nam.

ầ ầ ơ ợ ị ử Danh pháp h p ch t h u c ấ ữ ơ, 3

ố ấ ả ủ Tr n Qu c S n (Ch  biên), Tr n Th  T u,  ụ Nhà xu t b n Giáo d c.

ễ ủ ạ ọ 4

ộ ố ươ ạ ọ ỗ ươ ậ ng Pháp Và Kĩ Thu t D y H c D y Và H c Tích ư  ạ ọ , NXB Đ i H c S

Nguy n Lăng Bình (ch  biên) ­ Đ  H ng Trà(2019),  ự C c ­ M t S  Ph Ph mạ

ọ ạ , Sách giáo khoa hóa h c 11c  b n, ơ ả NXB giáo 5

ệ ộ B  Giáo d c và Đào t o ụ d c Vi ụ t Nam

ươ ụ ạ ổ Ch ụ ng trình giáo d c ph  thông ­ 6

ổ ộ B  Giáo d c và Đào t o (2018),   ộ ươ Ch ng trình t ng th ể, website B  GD&ĐT

ủ ị 7

ướ ự ể ọ   D y h c theo ổ   ườ ọ ở ườ ng ph ạ  tr

ấ ả ộ ộ Lê Đình Trung (Ch  biên), Phan Th  Thanh H i (2018),   ị ng hình thành và phát tri n năng l c ng đ nh h i h c  ạ ọ ư ạ thông, Nhà xu t b n Đ i h c S  ph m, Hà N i.

Ứ ự ệ ạ ọ ng d ng công ngh  thông tin trong d y h c và 8

ố ồ P.GS.TS Cao C  Giác,  ọ h c hóa h c ụ ọ , NXB ĐHSP Thành Ph  H  Chí Minh.

Các trang web: https://www.youtube.com/, http://www.hoahoc.org, http://violet.vn/,  http://www.hoahocngaynay.com/,...

48

9

Ụ Ụ PH  L C 1

ế ố : PHI U ĐI U TRA  Ế Phi u s  1

ả ờ

Em hãy tr  l

i các câu h i sau b ng cách tích vào ô tr ng

ữ ơ

ơ

ơ

Trong môn hóa h c ph n hóa vô c  hay h u c  khó h n?

1.

ữ ơ

ơ

Vô c                        H u c

ữ ơ

Trong ph n hóa h u c  ph n nào em c m th y khó h c nh t?

2.

ế

Vi

t CTCT

­

ế

ươ

Vi

t ph

ng trình

­

ượ

Gi

ậ i các bài t p đ nh l

ng

­

G i tên

­

ươ

ữ ơ

ọ ở ớ

ươ

ng c a ph n hóa h u c  đã h c

l p 11. Em th y ch

ng nào khó

Trong các ch ấ

3. hi u nh t?

ạ ươ

ọ ữ ơ

Đ i c

ng v  hóa h c h u c

­

Hidrocacbon no

­

Hidrocacbon không no

­

Hidrocacbon th mơ

­

Ancol – phenol

­

Andehit – Axit cacboxylic

­

ấ ữ ơ

4.

Theo em ch t h u c  là gì?

ơ ể ố

ấ ạ

Là ch t t o nên c  th  s ng

­

ừ ộ ố ợ

ấ ủ

ư

3

Là h p ch t c a cacbon (tr  m t s  h p ch t nh  CO, CO

2, mu i cacbonat (CO

2)­,

­ xianua , cacbua,…)

H  và tên:………………………………………… L p………………………….

ườ

Tr

ng: …………………………………………………………………………..

ơ

Xin chân thành cám  n em !

49

Ụ Ụ PH  L C 2.

ị ượ ể Các bài ki m tra đ nh l ng

ố ể Bài ki m tra s  1.

ấ ữ ơ ề ợ ệ Câu 1: Nêu khái ni m v  h p ch t h u c ?

ể ấ ượ ế ạ t, hay n u các giai đo n trong quy trình n u r u Câu 2: D a vào hi u bi

ươ ư ế ng pháp lên men? ạ g o theo ph

ế ạ ạ ọ ổ Trong các giai đo n đó thì giai đo n nào có quá trình bi n đ i hóa h c?

ả Gi i thích?

4H8  hãy vi

ừ ứ ử ế ứ ấ ạ sau C t các công th c c u t o có Câu 3: T  công th c phân t

th  có?ể

ướ ể ề ẫ ấ H ng d n ch m và bi u đi m

ộ N i dung đáp án

Câu  h iỏ Bi uể   đi mể

2, mu i ố

ấ ủ ừ ợ ợ Câu 1: H p ch t h u c  là h p ch t c a C (tr  CO, CO

ấ ữ ơ cacbonat, xianua,cacbua,..) 2,0

ạ Câu 2: Các giai đo n n u r ấ ượ ạ u g o

0,3 B

ả B

B

ư B

uượ . B

cướ  1: N uấ  nguyên li u.ệ cướ  2: R i men. cướ  3: Lên mên ấ cướ  4: Ch ng c t. cướ  5: Ủ r ể ướ ể ẫ ố (Có th  không nêu b c 5 v n có đi m t i đa)

ế ổ ạ

ọ ạ các giai đo n đó thì giai đo n  có quá trình bi n đ i  hóa h c là gđ 3.

50

ườ ng =>  ấ ể ườ ộ ượ ạ Vì  Gđ3. Chuy n tinh b t trong g o thành đ ự ế ổ u( có s  bi n đ i ch t) Chuy n đ ể ng thành r 0,2

4H8

ủ ế 1,0 Câu 3: Các CTCT có th  có c a C

1,0 CH3­CH2­CH2­CH3

1,0

ố ể ạ ậ Bài ki m tra s  2: (Theo d ng bài t p Pisa)

ạ ế i (WHO), ch  m t đ ng tác r a tay s ch đã làm

ẩ ỉ ộ ộ ướ ổ ứ Theo T  ch c Y t ả ớ

ớ ế ớ  Th  gi ề ườ cũng khuy n cáo th

ệ ồ

i 35% kh  năng lây truy n vi khu n. Tr ử ị ạ ệ ị

ử c s ch ho c dung d ch r a tay có c n là bi n pháp  ệ ế ứ ể ự ả ơ ư ế ả c r a tay khô đ n gi n theo công th c

ứ ẩ

ướ ử ồ ị ế

ẩ ạ ạ

ằ ẩ ị ả ệ ộ ượ c khuy n ngh  đ m b o tiêu di ộ ị ế ế ướ ử ỷ ệ ể ề l

ồ ả ồ  đ  đi u ch  n ầ ộ ạ ẩ ể ồ ử ả ạ ị gi m t c tình hình đ i d ch COVID­ ế ộ ế 19, B  Y t ng xuyên r a tay v i xà phòng/xà bông/dung  ướ ạ ử ị ặ d ch r a tay nhanh và n ả ả ừ ơ phòng ng a đ n gi n nh ng hi u qu  giúp h n ch  kh  năng lây lan d ch b nh.  ướ ử Ta cũng có th  t  pha ch  cho mình n sau: Công Th c Làm N c R a Tay Khô Sát Khu n B ng C n Chu n WHO ạ   t các lo i Theo WHO, dung d ch c n 80 đ  đ ặ ồ   virus, vi khu n gây h i. Tuy nhiên, n u b n có dung d ch c n 90 đ  ho c c n ể 100 đ , b n cũng có th  pha loãng chúng theo t   c r a tay ướ ử đúng chu n. Đ  pha n ằ c r a tay khô b ng c n, ta c n:

Chu n bẩ ồ ể ồ ị

ộ ầ Đ  pha ra n ng đ  dung d ch là c n 80%, glycerol 1.45%, hydrogen peroxide (H2O2) 0.125%. C n có:

(cid:0) ị ứ Bình đ nh m c: 1000 ml

(cid:0) ồ C n 96: 833,3

(cid:0) Oxy già: 41,7 ml

(cid:0) Glyxerin: 14,5 ml

(cid:0) ể ạ ị ượ ể ứ ử Bình x t: B n có th  dung bình/ chai x t đã đ c kh  trùng đ  ch a dung

ị ầ ị d ch dùng d n.

(cid:0) ướ ấ ặ ướ ể ộ N c c t ho c n c đung sôi đ  ngu i: 1000 ml

(cid:0) Ố ể ể ộ ị ng xilanh đ  đo chính xác th  tích các dung d ch trong khi pha tr n.

ế ị ử ỉ ệ ượ ta thu đ

ệ ầ ử ể ẩ ị

Sau khi pha ch  đúng quy trình và t  l c dung d ch r a tay khô. Câu h i 1:ỏ  Nguyên li u c n đ  pha ch  dung d ch r a tay khô chu n WHO là  ế gì?

ế ướ ử ể ể ổ ệ  các nguyên li u đ  pha ch  n c r a tay khô? Có th  thay đ i

51

Câu h i 2:ỏ  T  l ỉ ệ ượ t  l  đ ỉ ệ c không?

ầ ệ ở ọ các dòng s n

ẩ ưỡ ấ ợ ấ ng xu t hi n  i ích cho quá trình d

ả ng da. Khi  ố ứ ầ

glyxerin =92 mol/g

C, H, O có ph n trăm theo kh i  t là: 39,13%;  8,70%  và 52,17% . Hãy xác đ nh CTĐGN và CTPT  ế Câu h i 3:ỏ  Glyxerin là thành ph n hóa h c th ườ ề ợ ph m chăm sóc da. Đây là h p ch t có nhi u l ố ấ phân tích  glyxerin th y có ch a các nguyên t ầ ượ ượ ng l n l l ủ c a glixerin. Bi t  M

ướ ể ề ẫ ấ H ng d n ch m và bi u đi m

ộ N i dung đáp án

0

Câu  h iỏ Bi uể   đi mể

­

­

ồ C n 96 Câu 1:

­

Oxy già 2,0

­

Glyxerin

ướ ấ N c c t

0 : Oxy già : Glyxerin : N c c t =

ồ ướ ấ 1,0 Câu 2: C n 96

833,3:41,7:14,5:110,5 2,0

ể ỷ ệ ổ ượ có th  thay đ i đ

ộ ồ ư ạ ố ớ ả c nh ng ph i đ m b o sao cho  0 m i có tác ả ả ể i thi u 60

ế T  l ế ồ sau khi pha ch  n ng đ  c n đ t t ẩ ụ d ng di t khu n.

xHyOz  (x, y, z là

ươ ọ Câu 3: Theo bài ra ta g i CTĐGN c a glyxerin là C ng) ố s  nguyên d 1,0

ứ ụ ể Áp d ng bi u th c tính ta có:

1,0

= 1:2,67:1= 3:8:3 1,0

CTĐGN là C3H8O3

CTPT  = (CTĐGN)n 1,0

(12.3+8+16.3)n = 92 1,0

n = 1

52

CTPT là C3H8O3

ắ ế ệ ể ự ậ lu n) t (Tr c nghi m – t ố  1 ti

Tr c nghi m

ế ặ ế ng có H, hay g p O, N sau đó đ n hal, S, P...

ồ ặ ầ ấ ữ ơ

ọ ọ ả ử ợ ủ  h p ch t h u c  là? ố ủ ế  ch  y u là C và H. ố ư  khác nh  Cl, N, P, O. ủ ế ủ ế

ễ ả ứ

ọ ấ ạ

.

ử .

ế ữ

ử ử  trong phân t ử  trong phân t ử .  trong phân t

ượ ể ứ ơ ả . ấ ủ   c dùng đ  đ nh nghĩa công th c đ n gi n nh t c a

ị ố ứ ể ả ấ ử ủ ỗ  c a m i nguyên

trong phân t

ứ ể ả ị ả ỉ ệ ố  t ề ố i gi n v  s  nguyên t ử

ử trong phân t .

ỉ ệ ứ ể ả ị ầ ố ủ    ph n trăm s  mol c a

trong phân t ả ỉ ệ ố ứ ể ị ử s  nguyên t C và H có

2H2) và benzen (C6H6), hãy ch n nh n xét đúng trong

ọ ậ

ử ứ ề ố ứ ơ   ề  và khác nhau v  công th c đ n

ấ ả

ử ứ ề ố ứ ơ   ề  và gi ng nhau v  công th c đ n

ấ ả

ử ứ ề ứ ơ   ề  và khác nhau v  công th c đ n

ấ ả

ử ứ ơ ấ ả và cùng công th c đ n gi n nh t.

53

ủ ể Bài ki m tra s  3: ắ ệ I. ầ ấ ữ ơ ố  trong h p ch t h u c ? Câu 1: Thành ph n các nguyên t ườ ả ấ A. Nh t thi t ph i có cacbon, th ố ồ B. G m có C, H và các nguyên t  khác. ố ấ ả t c  các nguyên t C. Bao g m t  trong b ng tu n hoàn. ể Câu 2: Đ c đi m chung c a các phân t ầ 1. Thành ph n nguyên t ể ứ 2. Có th  ch a nguyên t ị ế ộ ế 3. Liên k t hóa h c ch  y u là liên k t c ng hoá tr . ế ế 4. Liên k t hoá h c ch  y u là liên k t ion. ơ 5. D  bay h i, khó cháy. ọ ả 6. Ph n  ng hoá h c x y ra nhanh. Nhóm các ý đúng là: A. 4, 5, 6.         B. 1, 2, 3             C. 1, 3, 5.          D. 2, 4, 6. Câu 3: C u t o hoá h c là? ữ ố ượ ế ng liên k t gi a các nguyên t A. S  l ử ữ ạ ế B. Các lo i liên k t gi a các nguyên t ử ứ ự  trong phân t  liên k t gi a các nguyên t C. Th  t ử ữ ế ấ ả D. B n ch t liên k t gi a các nguyên t ể ị Câu 4: Phát bi u nào sau đ ấ ữ ơ ợ h p ch t h u c ? ứ ơ A. Công th c đ n gi n nh t là công th c bi u th  s  nguyên t ử ố t . ấ ứ ơ B. Công th c đ n gi n nh t là công th c bi u th  t  l ố ủ c a các nguyên t ấ ơ ứ C. Công th c đ n gi n nh t là công th c bi u th  t  l ố ử m i nguyên t . ứ ơ ấ D. Công th c đ n gi n nh t là công th c bi u th  t  l .ử trong phân t ấ Câu 5: Cho ch t axetilen (C các nh n xét sau: ấ A. Hai ch t đó gi ng nhau v  công th c phân t gi n nh t. ấ B. Hai ch t đó khác nhau v  công th c phân t gi n nh t. ấ C. Hai ch t đó khác nhau v  công th c phân t gi n nh t. ấ ứ D. Hai ch t đó có cùng công th c phân t ặ Câu 6: Đ c đi m chung c a các cacbocation và cacbanion là?

ấ ả ề ả ứ

ả ứ

ợ ượ ả ứ ả ỏ ỗ c ra kh i h n h p ph n  ng.

ặ ể ọ ủ ấ ữ ơ

ẩ ấ ộ ả

ậ ư ấ ấ ườ ườ ườ ườ ộ ướ ộ ướ ấ ị ng nh t đ nh. ấ ị ng nh t đ nh. ị ng xác đ nh.

ủ ế ấ ữ ơ

ự ầ ế ấ ử

ư ủ ng t ồ ế ộ ề  nhau nh ng v  thành ph n phân t ẳ 2­ là đ ng đ ng c a nhau.

ấ ủ ử ng phân t

là đ ng phân c a nhau. π  và   m t   liên   k t ế ộ σ.

ế ế ậ

ơ ế ớ ấ ữ h p ch t h u c  liên k t v i nhau không theo trong phân t

2­, do

ầ ề h n kém nhau m t hay nhi u nhóm ­CH

ộ ẳ

ấ ồ ư ấ ấ ấ ử ứ ấ ạ   ề  nh ng khác nhau v  công th c c u t o

ấ ồ ủ

c g i là các ch t đ ng đ ng c a nhau. ứ ấ ọ ử ượ  đ ấ ồ   c g i là các ch t đ ng

ệ ượ ấ

ọ ươ ượ ấ ạ ề ấ ộ ỉ ơ ự  nhau, ng t   ệ   ọ c g i là hi n ng các ch t có c u t o và tính ch t hoá h c t 2­) đ

ng? ồ ồ ồ ị

ồ ạ ợ ứ ấ ợ ộ ộ

ạ ặ

ư ợ

ấ ữ ơ ấ ủ ợ ẫ

ấ ủ ẫ

ấ ả ề

ấ ạ ử ọ  và c u t o hóa h c

ử ồ

ủ ứ ử

54

σ π ồ ủ ụ ạ ự ủ ự ế ế A. Kém b n và có kh  năng ph n  ng r t kém. ề ấ ề ữ B. Chúng đ u r t b n v ng và có kh  năng ph n  ng cao. ể ễ C. Có th  d  dàng tách đ ề ả ứ ả D. Kém b n và có kh  năng ph n  ng cao. ả ứ ợ Câu 7: Ph n  ng hóa h c c a các h p ch t h u c  có đ c đi m là? ấ ả ng x y ra r t nhanh và cho m t s n ph m duy nh t. A. Th ộ ướ ả ng x y ra ch m, không hoàn toàn, không theo m t h B. Th ả ng x y ra r t nhanh, không hoàn toàn, không theo m t h C. Th ả D. Th ng x y ra r t ch m, nh ng hoàn toàn, không theo m t h ể Câu 8: Phát bi u nào sau đây là sai? ọ ị ợ A. Liên k t hóa h c ch  y u trong h p ch t h u c  là liên k t c ng hóa tr . ấ ươ ấ ạ B. Các ch t có c u t o và tính ch t t ề ộ khác nhau m t hay nhi u nhóm ­CH ồ ố ượ C. Các ch t có cùng kh i l ế ồ D.   Liên   k t   ba   g m   hai   liên   k t Câu 9: K t lu n nào sau đây là đúng? ử ử ợ A. Các nguyên t ứ ự ấ ị  nh t đ nh. m t th  t ử ơ B. Các ch t có thành ph n phân t ữ ọ đó tính ch t hóa h c khác nhau là nh ng ch t đ ng đ ng. ứ C. Các ch t có cùng công th c phân t ẳ ượ ọ đ D. Các ch t khác nhau có cùng công th c phân t ủ phân c a nhau. Câu 10: Hi n t chúng ch  h n kém nhau m t hay nhi u nhóm metylen (­CH ượ t ẳ ố A. Đ ng phân.        B. Đ ng v .             C. Đ ng đ ng.         D. Đ ng kh i. ế π trong phân t ử ấ  thu c lo i h p ch t Câu 11: H p ch t ch a m t liên k t  ở ơ A. không no.          B. m ch h .        C. th m.        D. no ho c không no. ạ ấ ữ ơ ượ c phân lo i nh  sau: Câu 12: H p ch t h u c  đ ứ A. Hiđrocacbon và h p ch t h u c  có nhóm ch c. B. Hiđrocacbon và d n xu t c a hiđrocacbon. ơ C. Hiđrocacbon no, không no, th m và d n xu t c a hiđrocacbon. D. T t c  đ u đúng. ể Câu 13: Phát bi u không chính xác là ầ ộ ụ ấ ủ ấ A. Tính ch t c a các ch t ph  thu c vào thành ph n phân t ố ượ ấ B. Các ch t có cùng kh i l  là đ ng phân c a nhau ng phân t ủ ấ C. Các ch t là đ ng phân c a nhau thì có cùng công th c phân t D. S  xen ph  tr c t o thành liên k t ạ , s  xen ph  bên t o thành liên k t .

ườ ớ ượ ng ch t d  oxi hóa CuO ng

2, h i n

ậ ấ ơ ướ ấ ữ ơ c H ấ ư i ta   ấ   ế ọ 2O và khí N2. Ch n k t lu n chính xác nh t

ặ ắ

ố ắ ợ

ấ ắ ứ ể  C, H, N.   ể

ố ợ C, H, N, O.

ở 36

oC), heptan (sôi   98ở ằ

oC),  oC). Có th  tách riêng các ch t đó b ng cách

ể ấ 151ở

ư ấ tế

6H5OH (X); HOC6H4OH (Y); C6H5CH2CH2OH (Z).Các

D. Chi ề ướ ấ ấ ẫ ấ ủ   i   đây   đ u   là   d n   xu t   c a

ấ ồ ủ

ộ ợ Câu 14: Nung m t h p ch t h u c  X v i l th y thoát ra khí CO ế trong các k t lu n sau: ứ A. X ch c ch n ch a C, H, N và có th  có ho c không oxi ấ ủ B. X là h p ch t c a 3 nguyên t ắ C. Ch t X ch c ch n có ch a C, H, có th  có N. ấ ủ D. X là h p ch t c a 4 nguyên t ỗ ợ Câu 15: Cho h n h p các ankan sau: pentan (sôi  oC), nonan (sôi  ở octan (sôi   126 nào sau đây? ế A. K t tinh.     B. Ch ng c t        C. Thăng hoa Câu   16: Các   ch t   trong   nhóm   ch t   nào   d hidrocacbon? A. CH2Cl2, CH2Br­CH2Br, NaCl, CH3Br, CH3CH2Br B. CH2Cl2, CH2Br­CH2Br, CH3Br, CH2=CHCOOH, CH3CH2OH. C. CH2Br­CH2Br, CH2=CHBr, CH3Br, CH3CH3 D. HgCl2, CH2Br­CH2Br, CH2=CHBr, CH3CH2Br Câu 17: Cho các ch t: Cấ ẳ ch t đ ng đ ng c a nhau là A. Y, Z.        B. X, Z,               C. X, Y.                D. X, Y, Z.

ơ phân t .ử  CTĐGN c a ủ

ấ ữ ơ ặ ấ ợ

ấ ữ ơ ấ ợ

Câu 18.. Licopen, công th cứ  phân tử C40H56 là ch tấ  màu đỏ trong quả cà  chua, chỉ ch aứ  liên k tế  đôi và liên k tế  đ n trong Licopen là: C40H56                 B. C20H28                        C.  C10H14          D. C5H7  ợ Câu 19: C p h p ch t nào sau đây là h p ch t h u c  ? A. CO2, CaCO3.      B. CH3Cl, C6H5Br.      C. NaHCO3, NaCN.        D. CO, CaC2. Câu 20: Dãy ch t nào sau đây là h p ch t h u c  ? A. (NH4)2CO3, CO2, CH4, C2H6.        B. C2H4, CH4, C2H6O, C3H9N. C. CO2, K2CO3, NaHCO3, C2H5Cl.     D. NH4HCO3, CH3OH, CH4, CCl4.

ế ủ ồ ồ  đ t xu t t

ọ ắ ề ấ ừ ổ ồ

ạ ị ặ ầ

ư ế ợ ạ ấ ơ

ồ ừ ư ư ộ ố

ế ế ượ ị ượ ử ụ ả ạ t đ n nh  m t lo i th o d

ấ ạ ượ ệ

ự ố ớ ứ ụ ỏ

55

ứ ư ạ ộ ơ ơ ồ ộ ắ ở ạ ự ậ II. T  lu n:  ư ả ạ ượ ầ    qu  có hình d ng nh  hoa c a cây h i, loài c chi Tinh d u h i ủ ế ở ề ầ ướ c ta. Tinh d u h i có  mi n B c n   cây này m c nhi u và phân b  ch  y u  ủ ế ấ   ớ ấ ồ ươ ng v  đ c tr ng n ng  m v i thành ph n ch  y u là ch t màu vàng nh t, h ề   ạ ơ ế trans­anethol chi m h n 80% k t h p cùng h n 20 ho t ch t khác t o nên nhi u ỏ ố ớ ứ ợ l i ích đ i v i s c kh e. ị ệ ầ c s  d ng nh  m t bài thu c đông y tr  b nh và    x a đã đ Tinh d u h i t ị  ả ư ộ ượ c có tính  m, v  cay mang kh  năng tr c bi đ ọ ự ệ c tinh hàn, ki n tì và tiêu th c… Ngày nay y h c hi n đ i cũng ch ng minh đ   ộ   ầ d u hoa h i có nhi u tác d ng tích c c đ i v i s c kh e nh  làm tăng nhu đ ng ủ ệ ầ   ườ  các c  tr n, kích thích ho t đ ng c a h  th n đ ề ế ự ng ru t, h n ch  s  co th t

ề ạ ầ ấ ồ ả

ẩ ả ố kinh. Bên c nh đó trong tinh d u hoa h i cũng có nhi u ho t ch t mang kh năng kháng khu n, kháng virus, ch ng viêm và gi m đau r t t ạ ấ ố t.

ồ ầ ượ ườ ấ ộ i ta tách đ

ố ừ ớ ố

ơ ả ứ ị ự ự ị

ẩ ấ ặ ệ ủ ấ Câu h i :ỏ  T  tinh d u h i, ng c anetol­m t ch t th m. Anetol có  ả ỉ t  kh i so v i hidro là 74. Đ t cháy hoàn toàn 22,2 g anetol sau ph n  ng cho s n  2SO4 đ c, bình 2 đ ng dung d ch Ca(OH) ph m đi qua bình 1 đ ng dung d ch H 2.  ế ủ  CTPT c a enatol. Th y bình 1 tăng 16,2 g và bình 2 có xu t hi n 150g k t t a.

ướ ấ ẫ  H ng  d n ch m:

ệ ắ Đáp án tr c nghi m

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

A B A B B D B C D C A D B A B B B D B B

ự ậ T  lu n:

ộ N i dung đáp án

Câu  h iỏ Bi uể   đi mể

Theo bài ra ta có: Manetol = 74x2 =148mol/g

1,0 nanetol= 22,2/148 = 0,15 mol

mb1 tăng = mH2O = 16,2 g    =>   nH2O =16,2/18=0,9mol

ế ủ  =mCaCO3  = 150g   => nCO2 = nCaCO3 = 150/100 = 1,5 mol

1,0 mk t t a

Ta có ptpu sau:

CxHyOz    +   (x+­) O2     xCO2   +   y/2 H2O

ể ế ặ ơ ồ Ho c ta có th  vi t theo s  đ  sau:

CxHyOz    xCO2 + y/2H2O

1mol         x mol       y/2 mol

0,15 mol      1,5 mol    0,9mol

Ta có:      x =  10, y = 12 1,0

1,0

z =           =>       CTPT là C10H12O

56