SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: MỘT SỐ HÌNH THỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC, TỰ GIÁC CỦA HỌC SINH NHẰM LAN TỎA VĂN HÓA ĐỌC TẠI TRƢỜNG THPT NGHI LỘC 5
LĨNH VỰC: KỸ NĂNG SỐNG
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN TRƢỜNG THPT NGHI LỘC 5
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: MỘT SỐ HÌNH THỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC, TỰ GIÁC CỦA HỌC SINH NHẰM LAN TỎA VĂN HÓA ĐỌC
TẠI TRƢỜNG THPT NGHI LỘC 5 LĨNH VỰC: KỸ NĂNG SỐNG
Ngƣời thực hiện : Nguyễn Thị Thúy Hằng
Chức vụ : Nhân viên Thƣ viện
Số điện thoại : 0965475568
THÁNG 4, NĂM 2023
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ ........................................................................................ 1 1. Lí do chọn đề tài ................................................................................................. 1
2. Mục đích của nghiên cứu đề tài ......................................................................... 2
3. Tính mới đề tài ................................................................................................... 2
4. Đối tƣợng, thời gian và phạm vi nghiên cứu ..................................................... 3
5. Phƣơng pháp nghiên cứu.................................................................................... 3
6. Đóng góp đề tài……………………………………………………………….4
PHẦN II. NỘI DUNG ............................................................................................ 5 I. CƠ SỞ LÍ LUẬN ................................................................................................ 5
1. Khái niệm hoạt động trải nghiệm ....................................................................... 5
2. Các hình thức hoạt động trải nghiệm ................................................................. 5
3. Đặc điểm của hoạt động trải nghiệm ................................................................. 6
4. Tầm quan trọng hoạt động trải nghiệm để phát huy tính tích cực, tự giác của học sinh nhằm lan tỏa văn hóa đọc ........................................................................ 6
5. Các bƣớc tiến hành hoạt động trải nghiệm để phát huy tính tích cực, tự giác của học sinh trong nhà trƣờng nhằm lan tỏa văn hóa đọc ..................................... 7
6. Vai trò Văn hóa đọc ........................................................................................... 7
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN ......................................................................................... 8
1. Từ thực tiễn nội dung đổi mới chƣơng trình giáo dục ....................................... 8
2. Thực trạng hoạt động thƣ viện tại trƣờng THPT Nghi Lộc 5 ............................ 8
2.1. Khái quát về Trƣờng THPT Nghi Lộc 5 ........................................................ 8
2.2. Khảo sát thực trạng hoạt động thƣ viện trƣờng THPT Nghi Lộc 5 ................ 9
2.3. Đánh giá chung về hoạt động thƣ viện trƣờng THPT Nghi Lộc 5 ............... 12
2.3.1. Ƣu điểm ................................................................................................... 12
2.3.2. Tồn tại, hạn chế ....................................................................................... 12
2.3.3. Nguyên nhân của những tồn tại trên ....................................................... 13
2.4. Khảo sát thực trạng tổ chức một số hình thức hoạt động trải nghiệm phát huy tính tích cực, tự giác của học sinh nhằm lan tỏa văn hóa đọc tại trƣờng THPT Nghi Lộc 5................................................................................................. 15
III. GIẢI PHÁP VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN NỘI DUNG MỘT SỐ HÌNH THỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC, TỰ
GIÁC CỦA HỌC SINH NHẰM TỎA VĂN HÓA ĐỌC TẠI TRƢỜNG THPT NGHI LỘC 5 ........................................................................................... 17
1. Xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm bằng hình thức tổ chức các cuộc thi Văn hóa đọc nhằm thúc đẩy phong trào đọc sách và phát triển văn hóa đọc trong nhà trƣờng phù hợp với tình hình thực tế ........................................ 17
1.1. Tổ chức cho học sinh tham gia viết bài dự thi Đại sứ văn hóa đọc tỉnh Nghệ An ............................................................................................................ 18
1.2. Tổ chức cuộc thi viết bài “Tìm hiểu về lịch sử truyền thống nhà trƣờng” nhằm giáo dục học sinh giữ gìn và phát huy truyền thống “Tôn sƣ trọng đạo” trƣờng THPT Nghi Lộc 5 .................................................................................. 19
1.3. Tổ chức cuộc thi Kể chuyện theo sách chủ đề “Nhận thức đổi mới sáng tạo”, “Sách cho bạn cho tôi” nhằm xây dựng thói quen đọc sách, trang bị kỹ năng và phƣơng pháp đọc cho học sinh ............................................................ 20
2. Tổ chức hoạt động trải nghiệm bằng hình thức ứng dụng công nghệ thông tin nhằm phát triển kỹ năng, giáo dục cho học sinh phát huy tính tích cực, tự giác . 21
2.1. Tổ chức làm Video phóng sự, kịch ngắn với chủ đề nhớ ơn thầy cô, về mái trƣờng các em đang học tập nhằm rèn luyện đạo đức, kỹ năng cho học sinh ...... 22
2.2. Tổ chức cuộc thi video Giới thiệu sách hay trực tuyến lan tỏa văn hóa đọc ..................................................................................................................... 23
3. Tổ chức xây dựng mô hình tủ sách lớp học tạo không gian mở để học sinh tiếp cận sách, đọc sách, hình thành thói quen đọc sách và phát triển văn hóa đọc trong nhà trƣờng .......................................................................................... 24
4. Hoạt động tổ chức tiết học trên lớp có lồng ghép hình thức sân khấu hóa tác phẩm, khơi dậy lòng đam mê đọc sách, lan tỏa văn hóa đọc ............................... 25
5. Phối hợp với các lực lƣợng giáo dục trong nhà trƣờng để tổ chức hoạt động trải nghiệm giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THPT ...................................... 26
6. Hoạt động trải nghiệm phối hợp Đoàn trƣờng tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm củng cố, nâng cao kiến thức, giáo dục nhân cách cho học sinh ...................... 29
6.1. Tổ chức cho học sinh làm báo tƣờng nhân ngày nhà giáo Việt Nam 20/11 ...... 29
6.2. Tổ chức cuộc thi giải đấu Cờ vua - Cờ tƣớng giúp nâng cao trí lực, phát triển toàn diện .................................................................................................... 30
7. Hình thức tổ chức câu lạc bộ diễn đàn thƣ viện trƣờng .................................. 31
7.1. Tổ chức mạng lƣới cộng tác viên thƣ viện hoạt động hiệu quả. ................ 31
7.2. Khích lệ học sinh thành lập câu lạc bộ về sách để lan tỏa việc đọc sách ......... 32
8. Tổ chức tham quan thực tế ............................................................................... 34
8.1. Tham quan các khu di tích lịch sử ............................................................. 34
8.2. Tham quan Thƣ viện tỉnh ........................................................................... 35
9. Tổ chức hoạt động giao lƣu trao đổi ................................................................ 36
9.1. Tổ chức liên kết phối hợp chặt chẽ với các thƣ viện cùng cấp khác (giải pháp mƣợn liên thƣ viện) .................................................................................... 36
9.2. Xây dựng mô hình thƣ viện xanh ............................................................... 37
IV. KHẢO SÁT TÍNH CẤP THIẾT VÀ TÍNH KHẢ THI CỦA CÁC GIẢI PHÁP ĐỀ XUẤT ................................................................................................. 38
1. Mục đích khảo sát ............................................................................................ 38
2. Nội dung và phƣơng pháp khảo sát ................................................................. 38
2.1. Nội dung khảo sát....................................................................................... 38
2.2. Phƣơng pháp khảo sát và thang đánh giá ................................................... 38
2.2.1. Về tính cấp thiết .................................................................................... 38
2.2.2. Về tính khả thi ....................................................................................... 39
3. Đối tƣợng khảo sát ........................................................................................... 39
3.1 Tính cấp thiết ............................................................................................... 41
3.2. Tính khả thi ................................................................................................ 41
PHẦN III. KẾT LUẬN .......................................................................................... 48 1. Kết luận ............................................................................................................ 48
2. Một số đề xuất .................................................................................................. 48
TÀI LIỆU THAM KHẢO PHẦN V. PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Từ viết tắt: Từ đầy đủ
ATGT An toàn giao thông
BGH Ban giám hiệu
BGD&ĐT Bộ giáo dục và đào tạo
CBTV Cán bộ thƣ viện
CSGD Cơ sở giáo dục
GVCN Giáo viên chủ nhiệm
GV Giáo viên
GD&ĐT Giáo dục và đào tạo
GDPL Giáo dục pháp luật
HS Học sinh
QĐ Quyết định
SKKN Sáng kiến kinh nghiệm
THPT Trung học phổ thông
UBND Ủy ban nhân dân
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lí do chọn đề tài
Ngạn ngữ Gruzia có một câu rất hay rằng: “Học tập là hạt giống của kiến thức, kiến thức là hạt giống của hạnh phúc”. Sự học tự bao đời nay đã là con đƣờng nhanh nhất để giúp mỗi ngƣời vƣơn tới những điều tốt đẹp trong cuộc sống. Nhận thức đƣợc tầm quan trọng của học tập, từ trƣớc đến nay, Đảng và Nhà nƣớc ta luôn có sự quan tâm hàng đầu với sự nghiệp giáo dục, đáp ứng nhu cầu hiện đại hoá đất nƣớc trong thời kì hội nhập. Việc học cũng không phải là ngày một ngày hai mà là suốt đời.
Trong giai đoạn giáo dục hiện nay, đổi mới phƣơng pháp nhằm nâng cao chất lƣợng dạy học là vấn đề đƣợc quan tâm hàng đầu. Nghị quyết số 88/2014/ QH13 ngày 28/11/2014 của Quốc hội nêu ra một trong những quan điểm đổi mới giáo dục và đào tạo ở nƣớc ta là: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại, phát huy tính tích cực, chuyển mạnh quá trình giáo dục chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Học đi đôi với hành, lý luận gắn bó với thực tiễn. Khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức các hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học…đặc biệt nhấn mạnh hình thức học tập trải nghiệm”.
Hoạt động trải nghiệm là hoạt động giữ vai trò rất quan trọng trong chƣơng trình giáo dục phổ thông mới. Hoạt động này giúp cho học sinh có nhiều cơ hội trải nghiệm để vận dụng những kiến thức học đƣợc vào thực tiễn, từ đó hình thành năng lực thực tiễn cũng nhƣ phát huy tiềm năng sáng tạo của bản thân. Thông qua các hoạt động trải nghiệm, những việc làm cụ thể, học sinh phát huy tính tích cực, chủ động, tự giác và sáng tạo của bản thân. Các em đƣợc tham gia vào tất cả các khâu của quá trình hoạt động từ thiết kế, chuẩn bị, thực hiện và đánh giá kết quả. Bên cạnh đó, học sinh còn đƣợc bày tỏ quan điểm, ý tƣởng và lựa chọn ý tƣởng của chính mình.
Nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục trong nhà trƣờng phổ thông, ngày 31/12/2015, Bộ GD&ĐT đã có Công văn số 6841/BGDĐT-GDTX về việc đổi mới thƣ viện và phát triển văn hóa đọc trong nhà trƣờng phổ thông, mầm non nhằm phát huy hiệu quả của hệ thống thƣ viện trƣờng học, thúc đẩy phong trào đọc, hình thành thói quen đọc, góp phần phát triển văn hóa đọc trong nhà trƣờng và cộng đồng. Đồng thời khuyến khích học sinh tìm hiểu, thực hành các hoạt động nghiên cứu khoa học và vận dụng kiến thức, kỹ năng vào thực tiễn. Ngày 15/03/2017, Thủ tƣớng Chính phủ ban hành Quyết định số 329/QĐ-TTg phê duyệt Đề án phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng đến năm 2020, định hƣớng đến năm 2030. Ngày 30/9/2021, Sở GD&ĐT Nghệ An ban hành Kế hoạch số 2008/KH-SGD&ĐT về “Đổi mới hoạt động thƣ viện trƣờng học và phát triển văn hóa đọc trong các trƣờng mầm non, phổ thông trên địa bàn tỉnh Nghệ An đến năm 2025, định hƣớng đến
1
năm 2030”; Công văn số 625/SGD&ĐT-CTTT-GDTX ngày 27/3/2023 về việc tăng cƣờng hoạt động thƣ viện và phát triển văn hóa đọc trong các CSGD.
Đối với nhà trƣờng thì thƣ viện có vai trò rất quan trọng góp phần đổi mới giáo dục và nâng cao chất lƣợng hoạt động. Thƣ viện trƣờng học đƣợc xem là một bộ phận cơ sở vật chất trọng yếu, trung tâm sinh hoạt văn hóa và khoa học của nhà trƣờng. Thƣ viện góp phần nâng cao chất lƣợng giảng dạy của giáo viên, bồi dƣỡng kiến thức cơ bản về khoa học và xây dựng thói quen tự học, tự nghiên cứu cho học sinh, tạo cơ sở từng bƣớc thay đổi phƣơng pháp dạy và học, đồng thời thƣ viện tham gia tích cực vào việc bồi dƣỡng tƣ tƣởng chính trị và xây dựng nếp sống văn hóa mới cho các thành viên nhà trƣờng.
Qua nhiều năm làm công tác thƣ viện tại nhà trƣờng, tôi nhận thấy đối với thƣ viện trƣờng học để phát huy tính tích cực, tự giác của học sinh một cách tốt nhất là việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm lan tỏa văn hóa đọc trong nhà trƣờng. Làm tốt nhiệm vụ này là ngƣời cán bộ thƣ viện góp phần rất lớn vào việc hoàn thành nhiệm vụ giảng dạy và học tập của giáo viên và học sinh. Mặt khác, thực trạng hiện nay đầu sách ở các thƣ viện trƣờng học có số lƣợng nhất định nên khi học sinh có nhu cầu mƣợn đông thƣ viện không đáp ứng đủ. Phần lớn thời gian học trên lớp, học thêm đã chiếm hầu hết thời gian trong ngày nên học sinh không có thời gian lên thƣ viện mƣợn sách. Các em chƣa nhận thấy đƣợc giá trị của sách, thiếu nghiêm túc trong việc đọc, thậm chí sai lầm trong việc đọc sách.
Bên cạnh đó, Sự phát triển nhƣ vũ bão của công nghệ thông tin, nhu cầu học sinh sử dụng tài liệu online và các video bài giảng trên mạng nhiều. Nhƣng vì bản thân mỗi học sinh tự tìm hiểu nên chƣa có tính chọn lọc ở tài liệu, một số em tìm tài liệu rồi lại vào những trang mạng không tốt. Cho nên tăng cƣờng hoạt động thƣ viện và phát triển văn hóa đọc đƣợc đặt ra là hết sức cần thiết.
Xuất phát từ những lí do trên, tôi mạnh dạn nghiên cứu và ứng dụng đề tài: “Một số hình thức hoạt động trải nghiệm phát huy tính tích cực, tự giác của học sinh nhằm lan tỏa văn hóa đọc tại trường trung học phổ thông Nghi Lộc 5”.
2. Mục đích của nghiên cứu đề tài
Đề tài đƣa ra một số hình thức hoạt động trải nghiệm thực tế để phát huy tính tích cực, tự giác của học sinh, từ đó lan tỏa văn hóa đọc, khơi dậy niềm đam mê đọc sách, hình thành thói quen đọc sách, nâng cao đƣợc giá trị của sách trong học sinh.
3. Tính mới đề tài
Tính mới đƣợc thể hiện ở góc độ giải pháp mới mẻ, sáng tạo, mang tính thực tế cao, dễ áp dụng vì để phát triển kỹ năng phát huy năng lực của học sinh. Vì trong hoạt động giáo dục, việc tạo mọi cơ hội, điều kiện để học sinh đƣợc thể hiện mình, biết cách vận dụng vào cuộc sống của chính mình là hết sức quan trọng.
2
Đề tài đƣa ra giải pháp phát huy tính tích cực, tự giác của học sinh thông qua một số hình thức hoạt động trải nghiệm từ đó lan tỏa văn hóa đọc, góp phần nâng cao giá trị văn hóa đọc, khơi dậy niềm đam mê đọc sách, biết chọn sách hay sách tốt, khƣớc từ sách xấu, độc hại. Từ đó hình thành thói quen đọc sách cho học sinh trƣờng THPT Nghi Lộc 5.
4. Đối tƣợng, thời gian và phạm vi nghiên cứu
- Đối tƣợng: Học sinh THPT trƣờng THPT Nghi Lộc 5
- Thời gian: Từ năm học 2021-2022 và 2022-2023
- Phạm vi nghiên cứu: Sáng kiến đƣợc áp dụng trong lĩnh vực thƣ viện
trƣờng học.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
Đề tài nghiên cứu dựa trên cơ sở phƣơng pháp luận duy vật biện chứng và quan điểm của Đảng về nội dung chƣơng trình đổi mới giáo dục và hoạt động trải nghiệm. Đồng thời tác giả thu thập các tài liệu liên quan đến lĩnh vực nghiên cứu, đặc biệt về hoạt động trải nghiệm trong nhà trƣờng; phân tích, phân loại, xác định các khái niệm cơ bản; tham khảo các công trình nghiên cứu có liên quan để hình thành cơ sở lý luận cho đề tài.
5.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phƣơng pháp quan sát: quan sát các hoạt động của giáo viên và học sinh
để góp phần xây dựng cơ sở thực tiễn của đề tài.
- Phƣơng pháp điều tra bằng phiếu: Xây dựng mẫu phiếu điều tra, khảo sát
với các câu hỏi nhằm đánh giá thực trạng các hoạt động trải nghiệm phát huy tính tích cực, tự giác của học sinh nhằm lan tỏa văn hóa đọc tại trƣờng trung học phổ thông Nghi Lộc 5”.
- Phƣơng pháp phỏng vấn: Nhằm tìm hiểu thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến các hoạt động trải nghiệm phát huy tính tích cực, tự giác của học sinh nhằm lan tỏa văn hóa đọc tại trƣờng trung học phổ thông Nghi Lộc 5” và nguyên nhân của thực trạng trên.
- Phƣơng pháp chụp ảnh thực tế các sản phẩm từ các lớp tham gia hoạt động.
5.3. Phương pháp thống kê, xử lý số liệu
Sử dụng phƣơng pháp thống kê toán học để xử lý các kết quả nghiên cứu
nhằm rút ra kết luận khoa học.
Sử dụng các công thức toán thống kê nhƣ: tần suất, số trung bình cộng, trung bình, … để xử lý số liệu trong quá trình điều tra, khảo sát nhằm lƣợng hóa kết quả nghiên cứu của đề tài.
3
6. Đóng góp của đề tài
Tổ chức các hoạt động nâng cao văn hóa đọc, khơi dậy niềm đam mê đọc sách, tạo thói quen đọc sách cho học sinh bằng hình thức hoạt động trải nghiệm để tạo ra các sản phẩm là một sự kết hợp mới mẻ nhƣng lại có ý nghĩa thực tế. Đề tài đã đề xuất ý tƣởng, cụ thể hóa cách thức thực hiện trải nghiệm từ đó phát huy tính tích cực, tự giác trong học sinh, không những thế tôi còn nhận thấy hoạt động trải nghiệm không chỉ trong lĩnh vực thƣ viện mà còn thể hiện ở tất cả các lĩnh vực giáo dục khác trong cấp học THPT.
Tổ chức hoạt động trải nghiệm đã tạo điều kiện cho con ngƣời khám phá, chủ động, sáng tạo trong việc tìm kiếm kiến thức, giải quyết các vấn đề thực tiễn… thay cho việc hàn lâm lý thuyết, học sinh đƣợc trải nghiệm, khám phá kiến thức qua hành động, học qua việc làm, chỉ có nhƣ vậy học sinh mới đƣợc khắc sâu bền vững.
Đề tài giúp học sinh hiểu rõ hơn về giá trị văn hóa đọc, rèn luyện học sinh
kỹ năng đọc hiểu, vận dụng.
Các giải pháp đƣa ra đã đƣợc triển khai, kiểm nghiệm, trong hai năm học 2021-2022 và 2022-2023 đã mang lại sự phấn khởi, hứng thú cho học sinh và giáo viên. Hoạt động trải nghiệm lan tỏa văn hóa đọc góp phần cải thiện chất lƣợng học tập của học sinh, phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động tìm tòi, sáng tạo của học sinh để xây dựng môi trƣờng học tập tích cực, an toàn, thân thiện điều này khẳng định đúng đắn của giả thiết khoa học đề tài.
Đề tài không chỉ giúp cho học sinh có những hiểu biết nền tảng về đạo đức, giá trị sống để hoàn thiện bản thân và nhân cách mà còn phát triển đƣợc nhiều kỹ năng sống, năng lực tƣ duy, năng lực công nghệ thông tin và phẩm chất cần có của ngƣời học sinh cũng nhƣ tạo điều kiện để đóng góp cho cộng đồng xã hội. Đề tài đáp ứng đƣợc quan điểm, yêu cầu, tình hình đổi mới công tác giáo dục theo yêu cầu phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh của Bộ giáo dục và đào tạo. Vận dụng đề tài vào thực tiễn trong hoạt động thƣ viện nhà trƣờng đã mang lại hiệu quả cao hơn so với cách thức hoạt động trƣớc đây.
Cán bộ thƣ viện đã làm tốt công tác tham mƣu, khích lệ động viên, tập hợp sự đoàn kết, sáng tạo của cán bộ, giáo viên, công nhân viên và học sinh, các bậc phụ huynh nhờ đó mà những năm qua phong trào văn hóa đọc phát triển mạnh mẽ. Thƣ viện đã tổ chức đƣợc 5 cuộc thi nhƣ cuộc thi giới thiệu sách hay, cuộc thi Đại sứ văn hóa đọc, thi tìm hiểu truyền thống nhà trƣờng, thi làm giá sách, tủ sách lớp học, thi kể chuyện theo sách… từ đó tạo ra sự lan tỏa văn hóa đọc. Đặc biệt sự sáng tạo của cán bộ, giáo viên trƣờng đã lập ra thƣ viện số, câu lạc bộ toán học, hay hội yêu sách Nghi Lộc 5 lồng ghép phát huy văn hóa đọc góp phần giáo dục học sinh và định hƣớng nghề nghiệp qua việc đọc sách.
4
PHẦN II. NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN
1. Khái niệm hoạt động trải nghiệm
Hoạt động trải nghiệm là hoạt động giáo dục, dƣới sự hƣớng dẫn của nhà giáo dục, từng cá nhân học sinh đƣợc tham gia trực tiếp vào các hoạt động khác nhau của đời sống nhà trƣờng cũng nhƣ ngoài xã hội với tƣ cách là chủ thể của hoạt động, qua đó phát triển năng lực thực tiễn, phẩm chất nhân cách và phát huy tiềm năng sáng tạo của cá nhân mình.
2. Các hình thức hoạt động trải nghiệm
Chƣơng trình Hoạt động trải nghiệm đƣợc tổ chức theo bốn loại hoạt động sau:
Sinh hoạt dƣới cờ. Sinh hoạt lớp. Hoạt động theo chủ đề (Hoạt động trải nghiệm thƣờng xuyên, Hoạt động
trải nghiệm định kì).
Hoạt động câu lạc bộ.
Sinh hoạt dưới cờ: Tiết sinh hoạt này đƣợc tổ chức theo quy mô toàn trƣờng. Nội dung hoạt động của tiết sinh hoạt dƣới cờ gắn liền với nội dung hoạt động của chủ điểm giáo dục, có tính định hƣớng, chuẩn bị cho các hoạt động của tuần và của tháng. Nhà trƣờng cần tạo cơ hội cho học sinh các lớp luân phiên đảm nhận việc tổ chức thực hiện tiết sinh hoạt này dƣới sự hƣớng dẫn của lãnh đạo nhà trƣờng, tổng phụ trách, giáo viên chủ nhiệm lớp.
Sinh hoạt lớp: Sinh hoạt lớp đƣợc tổ chức theo quy mô lớp học. Nội dung hoạt động của tiết sinh hoạt lớp gắn liền với nội dung hoạt động của chủ điểm giáo dục, sơ kết hoạt động trong tuần, chuẩn bị cho các hoạt động của tuần và tháng tiếp theo. Giáo viên chủ nhiệm tạo cơ hội cho tất cả học sinh trong lớp đƣợc tham gia các hoạt động.
Hoạt động theo chủ đề: Hoạt động theo chủ đề bao gồm Hoạt động trải
nghiệm thƣờng xuyên và Hoạt động trải nghiệm định kỳ.
Hoạt động trải nghiệm thƣờng xuyên đƣợc thực hiện đều đặn từng tuần hoặc tháng, thực hiện ở trƣờng và cả ở nhà với nhiệm vụ trải nghiệm đƣợc giao nhƣ nhau đến từng học sinh. Hoạt động trải nghiệm thƣờng xuyên đảm bảo quá trình hình thành năng lực và phẩm chất cho học sinh đƣợc diễn ra thực sự; giáo viên phối hợp với phụ huynh học sinh để hƣớng dẫn, theo dõi và đánh giá kết quả hoạt động của học sinh.
Hoạt động trải nghiệm định kỳ đƣợc thực hiện theo khoảng thời gian nhất định, ví dụ 2 hoạt động/học kỳ hay 2 hoạt động/năm học. Hoạt động trải nghiệm định kỳ thực hiện nội dung mang tính tổng hợp hơn, mở ra các cơ hội không gian rộng hơn và sân chơi lớn hơn để học sinh tăng cơ hội trải nghiệm cũng nhƣ thể
5
hiện bản thân. Hoạt động trải nghiệm định kỳ đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lƣỡng về nội dung hoạt động, phƣơng tiện và điều kiện thực hiện, về sự hỗ trợ của cộng đồng,...
Hoạt động câu lạc bộ: Hoạt động câu lạc bộ là các hoạt động theo nhu cầu, sở thích, năng khiếu và hoạt động mang tính định hƣớng nghề nghiệp đƣợc thực hiện ngoài giờ học các môn văn hoá và là hình thức tự chọn.
3. Đặc điểm của hoạt động trải nghiệm
Hoạt động trải nghiệm là hoạt động giáo dục đƣợc thực hiện bắt buộc từ lớp 1 đến lớp 12; ở tiểu học đƣợc gọi là Hoạt động trải nghiệm, ở trung học cơ sở và trung học phổ thông đƣợc gọi là Hoạt động trải nghiệm, hƣớng nghiệp.
Hoạt động trải nghiệm và Hoạt động trải nghiệm, hƣớng nghiệp là hoạt động
giáo dục do nhà giáo dục định hƣớng, thiết kế và hƣớng dẫn thực hiện.
Hoạt động tạo cơ hội cho học sinh tiếp cận thực tế, thể nghiệm các cảm xúc tích cực, khai thác những kinh nghiệm đã có và huy động tổng hợp kiến thức, kĩ năng của các môn học để thực hiện những nhiệm vụ đƣợc giao hoặc giải quyết những vấn đề của thực tiễn đời sống nhà trƣờng, gia đình, xã hội phù hợp với lứa tuổi.
Thông qua hoạt động này, những kinh nghiệm đã trải qua chuyển hoá thành tri thức mới, hiểu biết mới, kĩ năng mới góp phần phát huy tiềm năng sáng tạo và khả năng thích ứng với cuộc sống, môi trƣờng và nghề nghiệp tƣơng lai.
Hoạt động trải nghiệm và Hoạt động trải nghiệm, hƣớng nghiệp góp phần hình thành, phát triển các phẩm chất chủ yếu, năng lực chung và các năng lực đặc thù cho học sinh; nội dung hoạt động đƣợc xây dựng dựa trên các mối quan hệ của cá nhân học sinh với bản thân, với xã hội, với tự nhiên và với nghề nghiệp.
4. Tầm quan trọng hoạt động trải nghiệm để phát huy tính tích cực, tự
giác của học sinh nhằm lan tỏa văn hóa đọc
“Hoạt động trải nghiệm là hoạt động giữ vai trò rất quan trọng trong chƣơng trình giáo dục phổ thông mới. Hoạt động này, giúp cho học sinh có nhiều cơ hội trải nghiệm để vận dụng những kiến thức học đƣợc vào thực tiễn từ đó hình thành năng lực thực tiễn cũng nhƣ phát huy tiềm năng sáng tạo của bản thân”.
Thông qua các hoạt động trải nghiệm, những việc làm cụ thể, học sinh phát huy tính tích cực, chủ động, tự giác và sáng tạo của bản thân. Các em đƣợc tham gia vào tất cả các khâu của quá trình hoạt động từ thiết kế, chuẩn bị, thực hiện và đánh giá kết quả. Bên cạnh đó, các em còn đƣợc bày tỏ quan điểm, ý tƣởng và lựa chọn ý tƣởng của chính mình.
Góp phần bồi dƣỡng cho học sinh (HS) tình yêu quê hƣơng đất nƣớc, ngƣời thân, bạn bè… có ý thức tôn trọng và ứng xử tốt với mọi ngƣời xung quanh, kể cả các em nhỏ tuổi hơn mình, sống hòa nhã, sẵn sàng giúp đỡ ngƣời khác, tích cực tham gia vào các công việc chung; ý thức xây dựng môi trƣờng sống thân thiện; ý thức chấp hành tốt những nội quy, quy định của pháp luật, các chuẩn mực đạo
6
đức… khi tham gia vào các hoạt động nhƣ học tập, vui chơi, giải trí, hoặc các hoạt động xã hội khác ở bất cứ nơi nào.
Góp phần mở rộng tri thức về tự nhiên, xã hội, con ngƣời… mà bài học trên
lớp chƣa có điều kiện và thời gian mở rộng.
5. Các bƣớc tiến hành hoạt động trải nghiệm để phát huy tính tích cực,
tự giác của học sinh trong nhà trƣờng nhằm lan tỏa văn hóa đọc
* Có 5 bƣớc giúp tổ chức thành công học trải nghiệm :
Bƣớc 1. Xác định nội dung của hoạt động nhận thức.
Bƣớc 2. Tìm hiểu thực trạng, thông tin, địa điểm.
Bƣớc 3. Xác định mục tiêu và sản phẩm đầu ra của hoạt động trải nghiệm.
Bƣớc 4. Xác định các phƣơng pháp dạy học trải nghiệm.
Bƣớc 5. Tổ chức hoạt động học tập trải nghiệm.
6. Vai trò Văn hóa đọc
Văn hoá đọc là một khái niệm có hai nghĩa. Văn hoá đọc, theo nghĩa rộng, đó là nền văn hoá đọc của mỗi quốc gia thể hiện qua chủ trƣơng, đƣờng lối, chính sách của Nhà nƣớc, của cộng đồng và ý thức của mỗi thành viên trong xã hội về xây dựng phát triển cơ sở vật chất (thƣ viện, phòng đọc, xuất bản phát hành sách, tài liệu...) nhằm phát triển văn hóa đọc. Văn hoá đọc, theo nghĩa hẹp là đọc có văn hoá, đó là ứng xử đối với việc đọc: thể hiện qua thói quen đọc, sở thích đọc và kỹ năng đọc của mỗi ngƣời đọc.
Văn hóa đọc là một bộ phận của văn hóa, có vai trò quan trọng trong việc hình thành nên tâm hồn, nhân cách, đạo đức, lối sống, khả năng thích nghi của học sinh, góp phần bồi dƣỡng, phát triển trí tuệ, kỹ năng sống cho học sinh.
Văn hóa đọc là một bộ phận của phát triển văn hóa, là giải pháp quan trọng không thể thiếu để xây dựng thành công một xã hội học tập hƣớng tới mục tiêu phát triển bền vững nguồn nhân lực của đất nƣớc góp phần vào sự thành công của công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nƣớc.
Văn hóa đọc gắn liền với nâng cao dân trí, tạo điều kiện cho học sinh tiếp
cận với thông tin và tri thức dễ dàng và thuận tiện.
Hiện nay khi nền kinh tế Việt Nam đang định hƣớng chuyển nhanh và mạnh sang nền kinh tế tri thức, cùng với sự bùng nổ về thông tin, nhiều vấn đề đƣợc đặt ra, điều này đòi hỏi mỗi chúng ta, đặc biệt là giới trẻ, học sinh, sinh viên phải luôn nỗ lực học hỏi, đổi mới, ứng xử chắt lọc trong vô vàn thông tin để có thể tồn tại và đứng vững. Để làm đƣợc điều đó rất cần đến sự tích lũy về văn hóa, vốn hiểu biết, kinh nghiệm sống…Sự tích luỹ đó đƣợc thể hiện qua một quá trình học tập lâu dài, không chỉ việc học ở trƣờng mà phần quan trọng quyết định là quá trình tự học, qua việc đọc sách mỗi cá nhân, nói rộng ra đó là văn hóa đọc.
7
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN 1. Từ thực tiễn nội dung đổi mới chƣơng trình giáo dục
Chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 đƣợc xây dựng theo định hƣớng tiếp cận năng lực, phù hợp với xu thế phát triển chƣơng trình của các nƣớc tiên tiến, nhằm thực hiện yêu cầu của Nghị quyết 88/2014/QH13 của Quốc hội “tạo chuyển biến căn bản, toàn diện về chất lƣợng và hiệu quả giáo dục phổ thông; kết hợp dạy chữ, dạy ngƣời và định hƣớng nghề nghiệp, góp phần chuyển biến nền giáo dục nặng nề truyền thụ kiến thức sang nền giáo dục phát triển toàn diện cả về phẩm chất và năng lực, hài hòa trí, đức, thể, mĩ và phát huy tốt nhất tiềm năng của mỗi học sinh”.
Ngày 21/11/2019 Luật thƣ viện đã đƣợc Quốc hội thông qua và Việt Nam đang thực hiện đổi mới chƣơng trình sách giáo khoa giáo dục phổ thông theo yêu cầu của Nghị quyết 88/2014/QH13. “Chúng ta phải đổi mới từng yếu tố để tạo ra chất lƣợng giáo dục phổ thông đáp ứng yêu cầu mới của thực tế cuộc sống và hội nhập thế giới”. Trong đó một phần rất quan trọng để tạo nên mô hình trƣờng học chất lƣợng, góp phần hình thành thói quen đọc sách, năng lực tự học, tự nghiên cứu và sáng tạo cho học sinh chính là phát triển và nâng cao hiệu quả thƣ viện trƣờng học.
Thực hiện Quyết định số 329/QĐ-TTg ngày 15/03/2017 của Thủ tƣớng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng đến năm 2020, định hƣớng đến năm 2030. Kế hoạch 519/KH-UBND ngày 31/8/2017 của UBND tỉnh Nghệ An về việc phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng đến năm 2020, định hƣớng đến năm 2030, trên địa bàn tỉnh Nghệ An, Sở Giáo dục và Đào tạo ban hành Kế hoạch số 2008/KH-SGD&ĐT ngày 30/9/2021 về “Đổi mới hoạt động thƣ viện trƣờng học và phát triển văn hóa đọc trong các trƣờng mầm non, phổ thông trên địa bàn tỉnh Nghệ An đến năm 2025, định hƣớng đến năm 2030”; và Công văn số 625/SGD&ĐT-CTTT-GDTX ngày 27/3/2023 về việc tăng cƣờng hoạt động thƣ viện và phát triển văn hóa đọc trong các cơ sở giáo dục, nhằm nâng cao nhận thức về văn hóa đọc, khơi dậy niềm đam mê đọc sách, hình thành thói quen đọc, ý thức tự học, học tập thƣờng xuyên, suốt đời của ngƣời dân, đặc biệt là học sinh, phát huy vai trò, trách nhiệm của các cơ sở giáo dục và đào tạo đối với việc xây dựng và phát triển văn hóa đọc, góp phần xây dựng xã hội học tập.
2. Thực trạng hoạt động thƣ viện tại trƣờng THPT Nghi Lộc 5
2.1. Khái quát về Trường THPT Nghi Lộc 5
Trƣờng THPT Nghi Lộc 5 thành lập vào tháng 8 năm 2006, đƣợc xây dựng trên mảnh đất xã Nghi Lâm, huyện Nghi Lộc tỉnh Nghệ An - Một vùng quê xứ Nghệ còn nhiều khó khăn và nghèo khổ. Địa bàn trƣờng đóng lại sát cạnh với ngôi trƣờng có bề dày lịch sử 60 năm là trƣờng THPT Nghi Lộc 2, và trƣờng Nghi Lộc 5 cũng là ngôi trƣờng trẻ nhất trong năm trƣờng THPT của huyện Nghi Lộc, nhƣng trãi qua 18 năm xây dựng, phát triển và trƣởng thành, đến nay nhà trƣờng có tổng
8
số cán bộ, giáo viên, công nhân viên là 66 ngƣời và 26 lớp học với hơn 1000 học sinh. Nhà trƣờng đã phấn đấu nỗ lực vƣợt bậc trên nhiều phƣơng diện, đặc biệt là công tác chuyên môn đạt nhiều thành tích đáng ghi nhận, tạo đƣợc niềm tin sâu sắc đối với nhân dân và lãnh đạo các cấp. Năm học 2015-2016 trƣờng Sở Giáo dục đào tạo Nghệ An trao bằng công nhận trƣờng chuẩn Quốc gia và đến nay nhà trƣờng đang xây dựng trƣờng học đạt chuẩn chất lƣợng giai đoạn 3.
Trong những năm qua lãnh đạo nhà trƣờng luôn quan tâm phát triển văn hóa đọc cho các em học sinh, Chỉ đạo triển khai nhiều hoạt động nhằm tuyên truyền nâng cao văn hóa đọc cho các em. Đặc biệt luôn có sự kết hợp chặt chẽ với phụ huynh, với các tổ chức đoàn thể trong nhà trƣờng để tổ chức cho học sinh trải nghiệm, hình thành và phát triển một số phẩm chất, năng lực quan trọng thông qua đọc sách.
Hình ảnh trường THPT Nghi Lộc 5
2.2. Khảo sát thực trạng hoạt động thư viện trường THPT Nghi Lộc 5
Quá trình công tác tại nhà trƣờng, tôi nhận thấy thực trạng hoạt động thƣ
viện trƣờng THPT Nghi Lộc 5 diễn ra nhƣ sau:
Công tác phục vụ bạn đọc tại thƣ viện qua 2 hình thức:
- Hình thức phục vụ bạn đọc tại chỗ (phòng đọc mở):
+ Thƣ viện trƣờng THPT Nghi Lộc 5 có chỗ ngồi đọc khoảng 50 ngƣời ngồi đọc trong một lúc. Trang thiết bị cơ sở vật chất đầy đủ, thoáng mát. Bên cạnh đó, thƣ viện trƣờng có 08 giá sách và 02 tủ sách bằng nhôm kính có kiếng để sách trƣng bày và tủ sách pháp luật, 01 tủ đựng báo và tạp chí. Thƣ viện mở nên thuận tiện cho việc bạn đọc chọn sách đọc ở trong thƣ viện. Vì là thƣ viện trƣờng học nên bạn đọc chủ yếu là học sinh và giáo viên, công nhân viên trong trƣờng tham gia đọc sách báo.
+ Đến đọc ở thƣ viện nhà trƣờng cũng có nhiều báo, tạp chí nhƣ: Nhân dân, Nghệ An, Giáo dục thời đại, Lao động, Tạp chí Giáo dục, Tài hoa trẻ, Dạy và học ngày nay, Toán học tuổi trẻ, Hóa học tuổi trẻ, Văn học tuổi trẻ …nên bạn đọc cũng thƣờng xuyên đến với thƣ viện để cập nhật tin tức hàng ngày.
+ Bạn đọc khi đến đọc sách, báo, tạp chí tại thƣ viện thì xuất trình thẻ thƣ viện .
9
+ Bạn đọc tự chọn sách trên giá, mang sách đƣợc chọn đến bàn đọc, đọc tài
thƣ viện. Sách đọc xong để lại vị trí cũ.
+ Bạn đọc nhận lại thẻ thƣ viện tại CBTV.
Hình 1: Học sinh đến đọc sách tại phòng thư viện
- Hình thức mượn sách, báo về nhà:
+ Bạn đọc đến với thƣ viện trƣờng THPT Nghi Lộc 5 hầu nhƣ là giáo viên và học sinh nên chủ yếu là mƣợn về nhà tham khảo vì thời gian ở trƣờng cũng không có nhiều thời gian để nghiên cứu hết tài liệu mà bạn đọc cần tham khảo đƣợc.
+ Bạn đọc đến thƣ viện mƣợn tài liệu tham khảo, báo chí về nhà thì trình thẻ thƣ viện và tự chọn tài liệu mà mình thích rồi ghi phiếu yêu cầu mƣợn (ghi đầy đủ thông tin nhƣ họ tên, lớp – bộ môn rồi kí tên đƣa cho thủ thƣ rồi mƣợn sách về nhà. Mỗi bạn đọc đƣợc mƣợn tối đa là 02 cuốn và đƣợc mƣợn trong thời gian là một tuần mà chƣa tham khảo xong thì đến thƣ viện xin gia hạn thêm ngày mƣợn để đƣợc mƣợn thêm. Khi đến trả sách mà không có nhu cầu mƣợn thêm thì nhận lại thẻ thƣ viện và ra về.
Hình 2: Học sinh đến mượn sách tại thư viện nhà trường
Với quy trình mƣợn trả sách nhƣ trên thì không phải khi nào ngƣời học cũng có thời gian để lên thƣ viện. Do đó cần phải đổi mới hoạt động thƣ viện để nâng cao chất lƣợng và hiệu quả hoạt động.
Ngày nay, internet ngày càng phát triển thì việc tiếp cận thông tin trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Chúng ta những ngƣời làm về giáo dục nên biết tận dụng
10
những ƣu điểm của công nghệ để hình thành định hƣớng cho học sinh của mình tiếp cận nguồn thông tin phù hợp, những tài liệu hay
Cùng với sự phát triển của Nhà trƣờng, hệ thống thƣ viện Trƣờng Nghi Lộc 5 đã luôn không ngừng đổi mới hoạt động nhằm phát huy vai trò giáo dục, xã hội của thƣ viện, của sách báo trong nền kinh tế tri thức, góp phần nâng cao chất lƣợng giáo dục trong nhà trƣờng. Lãnh đạo nhà trƣờng luôn quan tâm sát sao với công tác thƣ viện, phòng thƣ viện đƣợc xây khang trang, có 01 phòng đọc cho giáo viên và 01 học sinh rộng rãi thoáng mát đạt chuẩn, có 01 phòng kho sách để tài liệu, sách báo phục vụ bạn đọc. Vốn tài liệu nhà trƣờng có hơn 6.115 bản sách với các loại tham khảo, nghiệp vụ giáo viên, sách giáo khoa, sách pháp luật, đạo đức và sách Bác Hồ.
Cán bộ thƣ viện nhà trƣờng đƣợc đào tạo bài bản, đạt chuẩn trình độ chuyên môn, yêu nghề, có tinh thần trách nhiệm cao. Luôn tìm tòi, học hỏi, sáng tạo trong công việc. Hoạt động thƣ viện luôn phối hợp với Đoàn trƣờng và giáo viên chủ nhiệm để tổ chức cho các em học sinh nhiều sân chơi bổ ích bằng các hoạt động nâng cao văn hóa đọc, khơi dậy niềm đam mê đọc sách, tôn vinh giá trị của sách trong nhà trƣờng nhƣ cuộc thi: Giới thiệu sách hay trực tuyến, Cuộc thi Giá sách đẹp, tìm hiểu truyền thống nhà trƣờng hay cuộc thi kể chuyện và làm theo sách.
Tuy nhiên, vốn tài liệu của thƣ viện đầu năm học 2022-2023 hiện có 6.115 bản sách trên giá sách chủ yếu chỉ có sách giáo khoa, sách bài tập, sách tham khảo phục vụ cho việc học tập. Các đầu sách không đa dạng, báo chí chủ yếu là báo kén ngƣời đọc nhƣ báo nhân dân, báo Nghệ An, báo giáo dục thời đại, báo lao động không có báo hoa học trò, không có báo phù hợp với lứa tuổi học sinh và những cuốn sách tinh hoa, tâm lý, dạy kỹ năng sống với lứa tuổi… thì số lƣợng rất ít 337 cuốn. Số lƣợng sách nhà trƣờng bổ sung hằng năm vào thƣ viện rất ít.
TT 1 2 3 Năm học 2020-2021 2021-2022 2022-2023 Loại sách, báo Sách tham khảo Sách tham khảo Sách tham khảo Số lƣợng (cuốn) 74 26 35
(Bảng số liệu bổ sung sách hàng năm vào thư viện)
Không gian đọc của thƣ viện trang trí chƣa hấp dẫn do đó chƣa thực sự thu hút đƣợc bạn đọc đến với thƣ viện. Hơn nữa thời gian phục vụ của thƣ viện là vào giờ hành chính lúc đó các em đang học trên lớp cả ngày, chỉ 5-15 phút giải lao không đủ thời gian để các em lựa chọn cuốn sách mà mình yêu thích.
Hàng năm thƣ viện vẫn tổ chức các hoạt động nhƣ: Tổ chức tuyên truyền, giới thiệu sách nhân các ngày lễ lớn và giới thiệu sách mới tuy nhiên chƣa thu hút đƣợc sự quan tâm của giáo viên và học sinh. Theo sổ theo dõi, thống kê bạn đọc đến với thƣ viện thì tỷ lệ học sinh đến phòng đọc sách của thƣ viện rất thấp.
11
TT Năm học Tỷ lệ
Số học sinh toàn trƣờng Số học sinh đến thƣ viện đọc sách, báo/ năm học
1 2020-2021 964 235 24,37%
2 2021-2022 1004 263 26,19%
3 2022-2023 1048 347 33,11%
Bảng số liệu thống kê học sinh đến thư viện hàng năm
2.3. Đánh giá chung về hoạt động thư viện trường THPT Nghi Lộc 5
2.3.1. Ưu điểm
Trƣờng có thƣ viện với diện tích tƣơng đối lớn, cơ bản đáp ứng tiêu chuẩn về khuôn viên, có phòng kho để lƣu trữ, xử lý hồ sơ, học liệu liên quan đến công tác thƣ viện.
Cán bộ thƣ viện có trình độ đạt chuẩn, kỹ năng công tác đảm bảo, nhiệt tình
trong công việc nên việc quản lý thƣ viện cơ bản tốt, có hệ thống.
Hàng năm nhà trƣờng đều có sự đầu tƣ nhất định để bổ sung thêm sách, tài liệu tham khảo, thực hiện sửa chữa, nâng cấp về cơ sở vật chất để duy trì hoạt động thƣ viện. Ban giám hiệu nhà trƣờng luôn quan tâm đến công tác tổ chức tuyên truyền giới thiệu sách, báo, công tác phục vụ bạn đọc.
Bạn đọc là học sinh ngày càng có ý thức trong việc đọc sách, gìn giữ tài liệu, biết cách sử dụng thƣ viện thành thạo, dần tự hình thành cho mình một văn hóa đọc sách đúng cách.
Số lƣợng học sinh đăng ký làm thẻ thƣ viện ngày càng tăng. Cụ thể năm học 2019-2020: 185 thẻ; năm học 2020-2021: 210 thẻ; năm học 2021-2022: 250 thẻ; năm học 2022-2023: 285 thẻ.
2.3.2. Tồn tại, hạn chế
Do ảnh hƣởng mạnh mẽ của công nghệ thông tin dẫn đến lƣợng học sinh có thói quen đọc sách trong toàn trƣờng còn chƣa cao. Vì vậy việc tạo thói quen đọc sách là hình thành văn hóa đọc cho học sinh là một yếu tố quan trọng hàng đầu trong việc định hƣớng các em tới thƣ viện.
Nguồn kinh phí của nhà trƣờng còn eo hẹp nên kinh phí để chi cho hoạt động thƣ viện, mua sắm sách báo, tài liệu còn hạn chế. Điều này dẫn đến nguồn sách phục vụ đọc cũng chƣa đƣợc đa dạng, phong phú nên phần nào giảm sự hứng thú đọc cho học sinh.
Tuy nhiên trong thực tế, vì những lí do khách quan và chủ quan khác nhau nên việc đầu tƣ xây dựng thƣ viện đạt chuẩn, thƣ viện tiên tiến hay thƣ viện điện tử còn chƣa đƣợc quan tâm đúng mức. Đặc biệt là nhà trƣờng chƣa thật sự chú trọng đầu tƣ và phát triển thƣ viện theo mô hình “Thƣ viện xanh”, “Thƣ viện mở” để bắt kịp xu thế của thời đại và cũng là yêu cầu của đổi mới công tác giáo dục trong giai
12
đoạn hội nhập nhƣ Điều 24 trong Thông tƣ 32 quy định về phát triển Văn hóa đọc cũng khẳng định: Trƣờng phổ thông phải tạo điều kiện cho giáo viên, học sinh tiếp cận và sử dụng thông tin thƣ viện, các nguồn thông tin hữu ích khác để phát triển văn hóa đọc; Trƣờng phổ thông có trách nhiệm phát triển kỹ năng đọc và tìm kiếm thông tin cho giáo viên và học sinh.
Nhà trƣờng chỉ mới tập trung đầu tƣ nâng cấp thƣ viện, kể cả về quy mô cũng nhƣ phƣơng thức quản lí kể từ khi năm học 2015-2016 trƣờng THPT Nghi Lộc 5 đƣợc Sở Giáo dục và đào tạo Nghệ An công nhận là trƣờng đạt chuẩn Quốc gia mức độ một. Hiện nay nhà trƣờng đang gấp rút tập trung xây dựng chuẩn giai đoạn ba, theo đó các hạng mục phục vụ cho công tác dạy và học của nhà trƣờng đã đƣợc nâng cấp để trở nên khang trang hơn. Thƣ viện nhà trƣờng cũng nhƣ văn hóa đọc của học sinh đƣợc chú ý để phát triển hơn, số đầu sách tham khảo, chuyên sâu cũng đƣợc các em quan tâm khai thác nhiều hơn. Dù vậy, nhìn chung không gian đọc sách, các hạng mục sách vẫn chƣa thực sự hấp dẫn, chƣa thuyết phục bạn đọc. Học sinh vẫn thấy bất tiện khi tiếp cận với sách thƣ viện, nhiều nhu cầu và ƣớc mơ đọc sách trong một không gian mở của các em chƣa đƣợc đáp ứng thỏa mãn. Nghĩa là cần sự vào cuộc và đầu tƣ, thiết kế bài bản của Nhà trƣờng để các em có đƣợc một thƣ viện xanh thực sự.
2.3.3. Nguyên nhân của những tồn tại trên
Thƣ viện là nơi để lƣu trữ, cung cấp, truyền bá thông tin, tài liệu tới tất cả mọi ngƣời. Thƣ viện trƣờng học không nằm ngoài số ấy. Hiện nay, mỗi trƣờng học đều có một hệ thống thƣ viện, nhiều nơi còn đạt Thƣ viện chuẩn. Đặc biệt, thƣ viện trƣờng THPT Nghi Lộc 5 cũng có một thƣ viện với quy mô đạt chuẩn, nhƣng vì sao thƣ viện nhà trƣờng vẫn chƣa đƣợc học sinh mặn mà lui tới thƣờng xuyên. Nguyên nhân chủ yếu nhƣ sau:
Thứ nhất, nguyên nhân đầu tiên có thể nói là sự tác động của xã hội, đặc biệt là “quy luật lây lan của môi trƣờng giáo dục học đƣờng”. Cụ thể là nhiều trƣờng học trên địa bàn chƣa chú trọng đến đầu tƣ và khai thác thƣ viện để phục vụ cho công tác giảng dạy của giáo viên cũng nhƣ phát triển văn hóa đọc trong học sinh.
Thứ hai, vốn tài liệu trong thƣ viện chƣa nhiều, hình thức, tài liệu còn chƣa đa dạng phong phú, số lƣợng sách hạn chế. Chủ yếu vẫn chỉ có sách giáo khoa và sách tham khảo, ít những tài liệu giải trí. Thêm vào đó, việc đầu tƣ kinh phí còn khiêm tốn, số lƣợng máy tính kết nối internet trong thƣ viện không nhiều, tài liệu bổ sung không thƣờng xuyên, liên tục... cũng làm cho chất lƣợng của hoạt động thƣ viện chƣa đƣợc nâng cao
Thứ ba, việc mƣợn sách và đọc sách chỉ tập trung ở một số học sinh có ý thức học và yêu thích đọc sách. Đa số học sinh thỉnh thoảng hoặc không lên thƣ viện mƣợn sách và đọc sách. Thƣ viện chƣa thật sự đƣợc học sinh yêu thích và tìm đến, chƣa có sự lan tỏa trong cộng đồng.
13
Thứ tƣ, sự tác động của thời đại công nghệ số, thƣ viện truyền thống thực sự khó hấp dẫn bạn đọc bởi lẽ bạn đọc có thể mua sách, đọc sách mọi lúc, mọi nơi khi có điện thoại thông minh.
Thứ năm: Thông thƣờng ở mỗi trƣờng giờ nghỉ giải lao giữa các tiết học là 5 phút, khoảng thời gian này không đủ để học sinh lên thƣ viện đọc sách. Do đó nhiều em đã chọn ngồi trong lớp nói chuyện với các bạn, hay ra sân chơi hơn là lên thƣ viện. Hơn nữa ở bậc THPT không bố trí giờ thƣ viện nên đa số các em gặp khó khăn trong khâu mƣợn sách, đọc sách.
Thứ sáu: Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động thƣ viện còn hạn chế nên phần nào cũng ảnh hƣởng đến hiệu quả hoạt động, quản lý công tác thƣ viện, đến hoạt động giáo dục của nhà trƣờng.
Ngoài ra, sự vào cuộc, tinh thần đổi mới sáng tạo của cán bộ thƣ viện cũng nhƣ đội ngũ giáo viên nhà trƣờng chƣa cao. Giáo viên bộ môn mới chỉ chú ý đến môn dạy của mình, chƣa xem việc cập nhật các văn bản, công văn chỉ đạo về đổi mới thƣ viện là việc cần sự đóng góp tiếng nói của mình. GVCN cũng chƣa thực sự quan tâm đến việc đọc sách của các em, chƣa chú trọng xây dựng mô hình thƣ viện lớp học hay đốc thúc học sinh lớp mình đọc sách ở thƣ viện trƣờng. Nhiều học sinh chƣa có thói quen đọc sách báo vậy nên việc tạo thói quen đọc sách và hình thành văn hóa đọc cho học sinh là một yếu tố quan trọng hàng đầu trong việc định hƣớng các em tới thƣ viện. Nhƣ vậy có thể nói, sở dĩ có sự thờ ơ của học sinh đối với thƣ viện là do nhà trƣờng và các thầy cô chƣa định hƣớng tốt. Mặt khác cũng do cán bộ thƣ viện chƣa sâu về nghiệp vụ, chƣa thực sự trở thành cầu nối giữa bạn đọc và vốn tài liệu, đâu đó chƣa thật mặn mà với công việc, chƣa thật nhiệt tình với học sinh…
Đã đến lúc nhà trƣờng và tập thể cán bộ giáo viên cần quan tâm hơn tới câu chuyện về “Thƣ viện thời 4.0” đã đƣợc đặt ra trong nhiệm vụ phát triển văn hóa đọc hiện nay. Đó cũng là một xu hƣớng tất yếu của thời đại số để tiếp cận và đẩy mạnh văn hóa đọc ở Việt Nam trong thời gian tới. Chúng ta phải đổi mới cách thức tổ chức và hoạt động thƣ viện trƣờng học nhằm tạo môi trƣờng thuận lợi cho học sinh tiếp cận thƣờng xuyên với sách bằng nhiều hình thức nhƣ “Thƣ viện xanh”, “Thƣ viện thân thiện”, “Thƣ viện điện tử”… Muốn làm đƣợc điều đó trƣớc hết nhà trƣờng phải khảo sát nhu cầu học sinh theo từng vùng miền, từng lứa tuổi, để từ đó lập kế hoạch mua sắm, xác định nguồn tài liệu phù hợp với nhu cầu học tập, giải trí của các em. Bên cạnh đó, cán bộ thƣ viện và tập thể giáo viên nhà trƣờng cũng phải xây dựng kế hoạch hoạt động thƣ viện đảm bảo phù hợp, có hình thức hoạt động linh hoạt, phong phú nhằm tạo hứng thú cho học sinh đến đọc và học… Chỉ khi có sự vào cuộc tích cực của các ban ngành, của nhà trƣờng thì những hạn chế, tồn tại trên đây về quản lý và khai thác thƣ viện nhằm phát triển văn hóa đọc cho học sinh mới có thể khắc phục đƣợc, mô hình thƣ viện mở luôn là mơ ƣớc không chỉ của học sinh mà là của cả giáo viên trong chiến lƣợc đổi mới giáo dục hiện nay.
14
2.4. Khảo sát thực trạng tổ chức một số hình thức hoạt động trải nghiệm phát huy tính tích cực, tự giác của học sinh nhằm lan tỏa văn hóa đọc tại trường THPT Nghi Lộc 5
Trong những năm học vừa qua tại trƣờng THPT Nghi Lộc 5, nhận thức của đội ngũ giáo viên về tính cấp thiết phải đổi mới giáo dục HS đã thay đổi và có nhiều chuyển biến. Việc áp dụng tổ chức các hoạt động trải nghiệm đã đƣợc thực hiện, song không thƣờng xuyên vì thế tính khả thi khi sử dụng chƣa cao. Giáo viên vẫn nặng về truyền thụ kiến thức mà chƣa tổ chức cho HS nhiều hoạt động trải nghiệm. Việc tổ chức các hoạt động giáo dục thông qua hoạt động trải nghiệm nhằm rèn luyện khả năng tự chủ tự học, khả năng sáng tạo, kỹ năng giải quyết các tình huống thực tiễn và kỹ năng sống cho học sinh chƣa đƣợc thực sự quan tâm, chƣa đƣợc áp dụng rộng rãi.
Vấn đề tiếp theo nằm ở ngƣời học đó là sự thờ ơ, ngại thể hiện của học sinh. Vấn đề này gần nhƣ mang tính hệ thống, rất nhiều học sinh khi thực hiện hoạt động trải nghiệm gắn liền một tình huống, nhiệm vụ GV giao còn rất lúng túng Ngƣời học thƣờng ngại nói ra những cảm xúc, suy nghĩ thực về vấn đề. Trình bày giữa tập thể một vấn đề luôn là hạn chế của số đông ngƣời học. Gần nhƣ học sinh rất hạn chế kĩ năng này dẫn đến tình trạng GV làm hộ cho học sinh.
Vấn đề khó khăn nữa khi tổ chức hoạt động trải nghiệm hiện nay đó chính cơ sở vật chất trƣờng học. Cơ sở vật chất trƣờng học hiện nay đƣợc trang bị tƣơng đối tối, khang trang trƣờng lớp nhƣng thiết bị dạy học lại hạn chế, nếu có thì chất lƣợng chƣa cao. Phòng học đã sạch đẹp nhƣng lại quá nhỏ để tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho ngƣời học.
Để đánh giá sự cần thiết của hoạt động trải nghiệm xây dựng cho học sinh
thói quen đọc sách và phát triển văn hóa đọc tôi đã tiến hành khảo sát nhƣ sau:
a. Đối với giáo viên
Sau khi sử dụng đề tài vào thực nghiệm giáo dục, tôi đã tiến hành khảo sát trắc nghiệm 56 giáo viên tại trƣờng bằng https://docs.google.com/forms.. đánh giá mức độ khi tổ chức một số hình thức hoạt động trải nghiệm lan tỏa văn hóa đọc, xây dựng thói quen đọc sách tại trƣờng. Kết quả nhƣ sau: (Phiếu khảo sát xem ở phụ lục 1)
Câu hỏi 1: Thầy/Cô hãy đánh giá lợi ích của các hoạt động trải nghiệm mà
thƣ viện nhà trƣờng tổ chức?
15
Câu hỏi 2: Thầy/Cô đánh giá các hình thức hoạt động trải nghiệm đƣợc tổ chức cho học sinh ở trƣờng mình công tác?
b. Đối với học sinh
Sau khi sử dụng đề tài vào thực nghiệm giáo dục, tôi tiến hành khảo sát 221 em học sinh trắc nghiệm qua https://docs.google.com/forms... đánh giá cảm nhận của mình khi tham gia các hoạt động trải nghiệm nâng cao văn hóa đọc tại trƣờng, tôi thu đƣợc kết quả nhƣ sau: (Phiếu khảo sát xem Phụ Lục 2)
Câu hỏi 1: Thăm dò cảm nhận của các em học sinh khi tham gia các hoạt
động trải nghiệm nâng cao văn hóa đọc tại trƣờng?
Câu hỏi 2: Em hãy đánh giá các hình thức hoạt động trải nghiệm mà mình
tham gia ở trƣờng?
16
Câu hỏi 3: Thăm dò đánh giá lợi ích của tổ chức hoạt động trải nghiệm mà
mình tham gia ở trƣờng?
Qua kết quả điều tra, có thể nhận thấy học sinh rất hứng thú khi tham gia các hoạt động trải nghiệm, nhất là các hoạt động về văn hóa đọc trong nhà trƣờng, nhƣng tổ chức hoạt động còn khá ít, GV cũng ít áp dụng vào các hoạt động giáo dục còn các em khai thác ứng dụng trải nghiệm khá nhiều. Trong quá trình trải nghiệm không chỉ HS đƣợc cung cấp kiến thức, kỹ năng mà còn đƣợc thể hiện năng khiếu bản thân, đƣợc trực tiếp thực hành . Từ những học sinh năng động cho đến học sinh trầm tính thì cũng đều có hứng thú nhất định và mong muốn đƣợc trải nghiệm để tạo ra các sản phẩm phục vụ cho quá trình học tập.
Trên đây là những lí do, dẫn đến vì sao phải đổi mới các hoạt động giáo dục bằng cách tổ chức một số hoạt động trải nghiệm để nâng cao giá trị về đạo đức, rèn luyện kỹ năng, phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh. Từ những thực tế trên cùng với việc tổ chức hoạt động trải nghiệm ở trƣờng tôi và tâm huyết của ngƣời cán bộ thƣ viện đã trải nghiệm trong những năm qua là cơ sở quyết định tôi chọn đề tài “Một số hình thức hoạt động trải nghiệm để phát huy tính tích cực, tự giác của học sinh nhằm lan tỏa văn hóa đọc tại trường THPT Nghi Lộc 5” đồng thời đề xuất đƣa ra giải pháp góp phần nâng cao chất lƣợng các hoạt động giáo dục, lan tỏa văn hóa đọc thông qua hình thức hoạt động trải nghiệm.
III. GIẢI PHÁP VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN NỘI DUNG MỘT SỐ HÌNH THỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC, TỰ GIÁC CỦA HỌC SINH NHẰM TỎA VĂN HÓA ĐỌC TẠI TRƢỜNG THPT NGHI LỘC 5
1. Xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm bằng hình thức tổ chức các cuộc thi Văn hóa đọc nhằm thúc đẩy phong trào đọc sách và phát triển văn hóa đọc trong nhà trƣờng phù hợp với tình hình thực tế
Phát triển văn hóa đọc trong trƣờng học hiện nay là một việc cực kì quan trọng, không chỉ giúp các em học sinh có niềm say mê đọc sách, còn giúp ích rất nhiều cho các em trong học tập. Tổ chức hoạt động trải nghiệm thông qua các cuộc thi văn hóa đọc mục đích lan tỏa niềm đam mê đọc sách đối với thế
17
hệ trẻ, trao đổi, chia sẻ những kinh nghiệm của việc đọc sách trong nhà trƣờng và cộng đồng, từ đó khuyến khích đƣa phong trào đọc sách trở thành thói quen, nét đẹp văn hóa trong toàn thể cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh toàn trƣờng. Nâng cao nhận thức của học sinh và cộng đồng dân cƣ về vai trò và tầm quan trọng của việc đọc sách đối với việc tƣ duy, giáo dục và rèn luyện nhân cách con ngƣời, hƣớng tới xây dựng một xã hội ham đọc để đáp ứng với xã hội thông tin, nền kinh tế tri thức và một xã hội phát triển bền vững. Góp phần nâng cao trình độ, chất lƣợng đào tạo của nhà trƣờng trong giai đoạn đất nƣớc đổi mới và hội nhập. Tạo môi trƣờng thân thiện, lành mạnh để học sinh có điều kiện giao lƣu, học tập, góp phần nâng cao chất lƣợng dạy và học, qua đó góp phần thực hiện phong trào “Trƣờng học hạnh phúc, thầy cô hạnh phúc, học sinh hạnh phúc”
1.1. Tổ chức cho học sinh tham gia viết bài dự thi Đại sứ văn hóa đọc
tỉnh Nghệ An
Đây là cuộc thi do Sở GD&ĐT Nghệ An tổ chức, nhà trƣờng yêu cầu tất
cả các học sinh phải tham gia đầy đủ, nghiêm túc.
Thƣ viện kết hợp với Đoàn trƣờng và Nhóm Ngữ văn động viên, hƣớng dẫn học sinh tham gia. Những năm vừa qua, trƣờng luôn đạt chỉ tiêu về số lƣợng bài viết tham dự. Tuy những bài viết của các em chƣa may mắn đạt giải nhƣng điều đó đã một phần giúp các em có hứng thú và thời gian để đọc và viết. Từ đó, các em cũng hình thành đƣợc năng lực tự học, sáng tạo và giải quyết vấn đề.
Trong năm học 2021 - 2022, Sở Giáo dục và Đào tạo đã có công văn về việc tổ chức cuộc thi Đại sứ văn hóa đọc tỉnh Nghệ An lần thứ 4, năm 2022. Hi vọng, dƣới sự hƣớng dẫn, đốc thúc của cán bộ giáo viên nhà trƣờng, các em sẽ có đƣợc những sản phẩm gây ấn tƣợng.
Hình ảnh minh họa từ cuộc thi:
Hình ảnh: Bài dự thi Đại sứ văn hóa đọc
18
1.2. Tổ chức cuộc thi viết bài “Tìm hiểu về lịch sử truyền thống nhà trường” nhằm giáo dục học sinh giữ gìn và phát huy truyền thống “Tôn sư trọng đạo” trường THPT Nghi Lộc 5
Nhằm giáo dục học sinh trong trƣờng phát huy đƣợc truyền thống thể hiện sự kính trọng, lễ phép, biết ơn thầy cô giáo. Lan tỏa thông điệp và đƣa chủ đề của tuần lễ học tập suốt đời vào cuộc sống một cách thiết thực. Triển khai các chƣơng trình học tập trực tuyến, đẩy mạnh các ứng dụng trong dạy học và hoạt động thƣ viện, khuyến khích cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh toàn trƣờng tham gia, giao lƣu chia sẻ về sách, văn hóa đọc, nghiên cứu khoa học… góp phần xây dựng cộng đồng học tập trực tuyến. Mục tiêu bồi dƣỡng thói quen viết lách và đọc sách lành mạnh, gia tăng hứng thú đọc sách, nâng cao khả năng đọc hiểu, phát triển năng lực mở rộng phạm vi kiến thức cho học sinh, hƣớng dẫn các em vận dụng những kiến thức và kỹ năng có đƣợc vào học tập và cuộc sống. Tạo sân chơi bổ ích giúp các em học sinh tự tin thể hiện các khả năng của bản thân cũng nhƣ tinh thần làm việc đồng đội. Thúc đẩy phong trào đọc sách, đa dạng hóa hình thức đọc sách, đối với cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh trong nhà trƣờng.
Nội dung kế hoạch (Xem ở phần phụ lục 9)
Kết quả: 100% các lớp tham gia và 22 lớp có thành tích cao trong cuộc thi trong đó có 03 giải nhất, 04 giải nhì; 09 giải ba và 06 giải khuyến khích. Cuộc thi đƣợc đăng tải lên trang facebook (https://www.facebook.com/nghiloc5school ) của nhà trƣờng để lan tỏa cộng đồng.
Hình ảnh minh họa:
H1. Hình ảnh: Bài viết chất lượng của học sinh
H2. Hình ảnh: Bài thuyết trình video chất lượng
19
H.3. Hình ảnh trao giải cuộc thi tìm hiểu truyền thống nhà trường
1.3. Tổ chức cuộc thi Kể chuyện theo sách chủ đề “Nhận thức đổi mới sáng tạo”, “Sách cho bạn cho tôi” nhằm xây dựng thói quen đọc sách, trang bị kỹ năng và phương pháp đọc cho học sinh
Thực hiện Công văn 558/SGDĐT-VP ngày 21/3/2023 triển khai Ngày sách và Văn hóa đọc Việt Nam 2023, nhằm nâng cao nhận thức về văn hóa đọc và khơi dậy lòng đam mê đọc sách, hình thành thói quen đọc, ý thức tự học, học tập thƣờng xuyên, suốt đời của ngƣời dân, đặc biệt là học sinh, phát huy vai trò, trách nhiệm của các cơ sở giáo dục và đào tạo đối với việc xây dựng và phát triển văn hóa đọc, góp phần xây dựng xã hội học tập. Trƣờng THPT Nghi Lộc 5 đã ban hành kế hoạch số 63/KH-THPT.NL5 ngày 21/3/2023 thi Kể chuyện theo sách chủ đề “Sách cho bạn, cho tôi” , tạo sân chơi cho học sinh trong toàn trƣờng, qua đó giúp cho việc học tập các môn học khác của các em đƣợc tốt hơn. Giáo dục cho các em học sinh nhận thức cao về văn hóa đọc, thông qua hội thi rèn luyện cho các em tính tự giác học tập, đoàn kết, giao lƣu với các bạn trong trƣờng để học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau. Nội dung Kế hoạch kể chuyện theo sách
Hình thức tổ chức: Sinh hoạt dƣới cờ
Triển khai thực hiện nội dung (xem ở phần Phụ lục 10)
Kết quả 100% chi đoàn tham gia hội thi Kể chuyện theo sách năm học 2022- 2023, giải thƣởng đạt đƣợc 01 giải nhất; 2 giải nhì; và 03 giải ba. Tạo sự lan tỏa vô cùng to lớn trong học sinh và cán bộ giáo viên nhà trƣờng. Hình ảnh cuộc thi đã đƣợc đăng tải trên page: https://www.facebook.com/nghiloc5school của Nhà trƣờng.
Hình ảnh minh họa:
Hình ảnh tổ chức và trao giải cuộc thi kể chuyện theo sách
20
Một số hình ảnh tham gia hội thi kể chuyện theo sách của học sinh
2. Tổ chức hoạt động trải nghiệm bằng hình thức ứng dụng công nghệ thông tin nhằm phát triển kỹ năng, giáo dục cho học sinh phát huy tính tích cực, tự giác
Khi tổ chức các hoạt động giáo dục có những chủ đề rất phù hợp với việc trải nghiệm thực tế. Với cách làm thông thƣờng, giáo viên sẽ tổ chức trải nghiệm, sau đó học sinh viết bài thu hoạch hoặc nhóm sẽ tiến hành báo cáo. Tuy nhiên, nếu có ứng dụng công nghệ thông tin thì việc trải nghiệm này sẽ thú vị hơn rất nhiều. Và cũng để phát huy khả năng sáng tạo và khả năng hợp tác của học sinh, giáo viên có thể định hƣớng sản phẩm là tác phẩm văn học, giới thiệu sách về Bác Hồ, sách Kỹ năng sống hay giới thiệu sách hạt giống tâm hồn, hay phóng sự, hoặc kịch ngắn… và yêu cầu học sinh làm việc nhóm để thực hiện.
Giáo viên cần hƣớng dẫn học sinh sử dụng các thiết bị công nghệ để tạo ra các sản phẩm nhƣ điện thoại thông minh để chụp ảnh minh họa, quay các video theo các chủ đề nhất định. Giáo viên hƣớng dẫn học sinh sử dụng máy tính để cài đặt các phần mềm hỗ trợ, cách dựng, biên tập video bằng các phần mềm nhƣ canva, camtasia, Xilisoft video converter.
Có thể thấy, việc để học sinh có thể thảo luận để lên ý tƣởng, viết kịch bản và thực hiện các video này có thể phát huy rất nhiều năng lực và phẩm chất của học sinh. Điều dễ nhận thấy nhất là học sinh bắt buộc phải giao tiếp và hợp tác để giải quyết vấn đề. Để sản phẩm lớp mình có chất lƣợng và sự khác biệt, đòi hỏi phải có năng lực sáng tạo và năng lực thẩm mỹ cũng nhƣ khả năng ngôn ngữ của mỗi cá nhân. Thông qua việc hoàn thiện sản phẩm, các em cũng sẽ đƣợc nâng cao năng lực ứng dụng công nghệ thông tin vào học tập. Và điều dễ nhận thấy, các em sẽ chăm chỉ hơn, có trách nhiệm hơn, biết yêu thƣơng và chia sẻ hơn. Đồng thời tổ chức hoạt động trải nghiệm thông qua cuộc thi nhằm phát triển văn hóa đọc, từ đó khơi gợi đƣợc niềm đam mê đọc sách, xây dựng môi trƣờng an toàn, thân thiện và thỏa sức sáng tạo.
21
2.1. Tổ chức làm Video phóng sự, kịch ngắn với chủ đề nhớ ơn thầy cô, về
mái trường các em đang học tập nhằm rèn luyện đạo đức, kỹ năng cho học sinh
Tháng 11 hàng năm, vào ngày 20/11 từ lâu đã đƣợc xem là một ngày lễ “Tôn sƣ trọng đạo” để tôn vinh các nhà giáo, ngƣời đã đứng trên bục giảng hàng ngày truyền đạt những tri thức quý báu và cách sống trở thành ngƣời có ích cho xã hội đối với những thế hệ học trò. Nhƣ trở thành thông lệ, vào ngày 20/11 tất cả các trƣờng trong cả nƣớc lại nô nức với các hoạt động do những học sinh trong trƣờng thực hiện nhƣ: Thi văn nghệ, lễ mít tinh chào mừng ngày nhà giáo Việt Nam, thi báo tƣờng… và nhiều hoạt động có ý nghĩa khác nhằm giáo dục lòng biết ơn đối với thầy cô, truyền thống tôn sƣ trọng đạo, ý thức thi đua rèn luyện đạo đức, kỹ năng sống, có ý thức, có mục tiêu học tập rõ ràng, phấn đấu trở thành con ngoan, trò giỏi, là công dân có ích cho quê hƣơng đất nƣớc.
Nhà trƣờng chỉ đạo, cán bộ thƣ viện phối hợp với Đoàn trƣờng tổ chức hoạt động trải nghiệm cuộc thi dựng video “Nhớ ơn thầy cô” tạo một sân chơi để các em thể hiện tài năng bản thân, giúp các em bày tỏ tấm lòng tri ân của mình tới thầy cô giáo. Thông qua làm video, phóng sự về các thầy cô. Cuộc thi dựng video “Nhớ ơn thầy cô” đƣợc tổ chức trên cơ sở học sinh tự xây dựng kịch bản, dựng phim ngắn tối đa không quá 5 phút tôn vinh những nét đẹp, sự cống hiến, tâm huyết với nghề của thầy/cô giáo để giúp học sinh trở thành con ngoan, trò giỏi. Thông qua cuộc thi chúng tôi mong muốn gửi một thông điệp tới học trò hãy luôn trân quý ngƣời thầy dìu dắt, dạy dỗ của mình.
Cách thức thực hiện:
Đối tƣợng: Là học sinh trong nhà trƣờng THPT Nghi Lộc 5. Mỗi cá
nhân/nhóm/tổ chỉ đƣợc dự thi một tác phẩm.
Mỗi video chỉ đƣợc dự thi một lần. Nếu có > 1 ngƣời gửi trùng 1 video dự
thi, giáo viên sẽ tính cho ngƣời gửi trƣớc (tránh tranh chấp về bản quyền).
Sau khi tiếp nhận tác phẩm của đối tƣợng dự thi chúng tôi sẽ chấm sơ khảo, lựa chọn ra các tác phẩm chất lƣợng đăng trên các kênh Facebook ,Fanpage, Youtube, Tiktok của trƣờng để tăng lƣợng để tăng lƣợng yêu thích “like”, share, comment phục vụ việc tính điểm về lƣợng tƣơng tác. Các nền tảng mạng xã hội của trƣờng.
Hình ảnh minh họa từ cuộc thi:
Hình 1: Video nhớ ơn thầy cô 20/11
22
Hình 2: Video phóng sự về mái trường
2.2. Tổ chức cuộc thi video Giới thiệu sách hay trực tuyến lan tỏa văn
hóa đọc
Cuộc thi làm video giới thiệu sách đƣợc ban thƣ viện phối hợp với đoàn trƣờng tổ chức. Trong điều kiện dịch bệnh cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, việc tổ chức cuộc thi "Làm video clip giới thiệu sách" đã mang lại hiệu quả cao trong việc lan tỏa văn hóa đọc tới các học sinh. Bên cạnh việc phải tìm kiếm, khám phá để hiểu những tri thức trong cuốn sách mình lựa chọn, học sinh còn phải nghiên cứu, tìm tòi các ứng dụng để làm video. Trong quá trình đó, các em sẽ vừa đƣợc lĩnh hội kiến thức, vừa đƣợc bồi dƣỡng, rèn luyện các kỹ năng cần thiết.
Nội dung hoạt động (xem phần Phụ lục 11)
Hình ảnh minh họa:
Một số hình ảnh Hội thi làm video giới thiệu sách
23
Kết quả, 100% chi đoàn tham gia, trong đó mỗi khối có 1 giải nhất, 2 giải nhì, 3 giải 3 và 10 giải khuyến khích. Video giới thiệu sách hay đƣợc đăng lên trang Thƣ viện trƣờng và trang https://www.facebook.com/nghiloc5school nhà trƣờng. Hiệu ứng của cuộc thi cũng đƣợc lan tỏa đến mọi đối tƣợng.
3. Tổ chức xây dựng mô hình tủ sách lớp học tạo không gian mở để học sinh tiếp cận sách, đọc sách, hình thành thói quen đọc sách và phát triển văn hóa đọc trong nhà trƣờng
Mục đích: Khai thác hiệu quả hoạt động các loại hình thƣ viện: “Thƣ viện lớp học”, “Thƣ viện góc lớp”... tạo không gian mở để học sinh thuận lợi trong việc tiếp cận với sách, đọc sách; thực hiện việc luân chuyển sách, báo, vốn tài liệu giữa thƣ viện chung về thƣ viện lớp học, các loại hình thƣ viện thân thiện; tạo nhu cầu, thói quen giao lƣu sách trong học sinh, giáo viên nhằm làm phong phú, đa dạng về sách, tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh dễ dàng tiếp cận sách để đọc. Xây dựng tủ sách thƣ viện lớp học để các em có thể trao đổi,chia sẻ kinh nghiệm học tập với nhau.
Yêu cầu:Giá sách đẹp tại lớp học phải đúng các loại sách theo quy định:
Sách tham khảo; sách kỹ năng sống, sách pháp luật và Bác Hồ, tạp chí.
100% các lớp tham gia cuộc thi làm giá sách lớp học đẹp, tủ sách lớp học. Tổ chức các cuộc thi một cách thiết thực, bổ ích và tiết kiệm. Đảm bảo
nội dung và mục đích đề ra, nâng cao chất lƣợng và hiệu quả.
Mỗi lớp tham gia cuộc thi làm 01 tủ sách, giá sách thƣ viện đẹp tại lớp. Trên giá sách quy định các loại sách nhƣ: Sách tham khảo; sách kỹ năng sống, sách pháp luật và Bác Hồ, tạp chí.
Chấm điểm tại lớp, và xét thi đua cuối kỳ, cuối năm. Kết quả 100% chi đoàn tham gia làm giá sách thƣ viện lớp học đẹp. Trong đó có 01 giải nhất; 04 giải nhì; 03 giải ba và 10 giải khuyến khích. Hình ảnh cuộc thi đƣợc đăng lên trang page Nghi Lộc 5 (https://www.facebook.com/nghiloc5school). Hiệu ứng cuộc thi mang lại học sinh có hứng thú hơn trong việc học tập, trao đổi với bạn bè, thầy cô.
Hình ảnh minh họa
Hình ảnh một số giá sách thư viện lớp học đẹp
24
4. Hoạt động tổ chức tiết học trên lớp có lồng ghép hình thức sân khấu
hóa tác phẩm, khơi dậy lòng đam mê đọc sách, lan tỏa văn hóa đọc
Hình thức này giáo viên có thể hƣớng dẫn học sinh xây dựng kịch bản ở những bài học có tình huống, tuy nhiên, phổ biến hơn cả là các bộ môn Ngữ văn, Lịch sử, Giáo dục công dân. Những tình huống có vấn đề trong lịch sử, trong đời sống thực tiễn hay trong văn học dân gian đều có thể đƣợc xây dựng thành những kịch bản hay cho học sinh đóng vai thể hiện.
Trong đóng vai nhân vật, cần chú ý các nguyên tắc sau để đảm bảo tính hiệu
quả của phƣơng pháp:
Đảm bảo khai thác kiến thức cơ bản, trọng tâm: Giáo viên khi lựa chọn nội dung có sử dụng phƣơng pháp đóng vai thì bám sát chƣơng trình, sách giáo khoa để đạt đƣợc mục tiêu dạy học. Mỗi bài cụ thể giáo viên cần cân nhắc lựa chọn nhân vật, tình huống để sử dụng phƣơng pháp đóng vai.
Đảm bảo tính khả thi: Khả thi về kịch bản: Kịch bản đƣợc xây dựng dựa vào mục tiêu, nội dung bài học, phải có kịch tính để gây sự hứng thú, gây sự chú ý, đồng thời kịch bản phải có tính giáo dục, bồi dƣỡng cảm xúc, thẩm mỹ cho ngƣời học. Kịch bản phải tôn trọng sự thật lịch sử đối với kiểu đóng vai nhân vật lịch sử. Vì vậy giáo viên cần hỗ trợ học sinh tìm nguồn tham khảo chính thống, và giáo viên phải kiểm duyệt trƣớc khi học sinh diễn trƣớc lớp.
Khả thi về mặt thời gian: Đối với bài dạy nội khóa có sử dụng phƣơng pháp đóng vai thì thời gian đóng vai trò quan trọng. Với thời gian 45 phút, giáo viên cần cân đối giữa các hoạt động, chọn nội dung sử dụng phƣơng pháp đóng vai phù hợp.
Đảm bảo tính tích cực, chủ động. Hoạt động đóng vai phải phát huy đƣợc tinh thần làm việc tập thể, khả năng hợp tác, làm việc nhóm của học sinh. Qua hoạt động đóng vai học sinh phải làm việc nhóm, đòi hỏi sự tự giác và tích cực của tất cả các thành viên. Vì vậy trong quá trình dạy học giáo viên phải luôn chú ý quan sát, nắm bắt tâm lí từng đối tƣợng học sinh để có biện pháp lôi kéo các em vào bài học một cách tự nhiên nhất. Giáo viên yêu cầu phải có biên bản làm việc nhóm, có phân công nhiệm vụ và đánh giá về tinh thần thái độ của từng thành viên. Việc làm này sẽ giúp giáo viên nắm bắt đƣợc tình hình của học sinh từ đó đƣa ra những biện pháp cụ thể với mỗi đối tƣợng học sinh đó.
Đảm bảo nguyên tắc tự nguyện. Khi tự nguyện các em sẽ chủ động, tích cực,
tự giác và sáng tạo trong khám phá tri thức.
Làm việc theo nhóm: Giáo viên tổ chức học sinh làm việc theo nhóm trong thời gian khoảng 2 phút. Hết thời gian, giáo viên tổ chức học sinh tranh luận. Bằng kiến thức của mình, học sinh đƣa ra ý kiến, quan điểm đánh giá của mình. Giáo viên khuyến khích học sinh tăng cƣờng đƣa ra ý kiến thông qua các câu hỏi gợi mở.
25
Kết thúc tranh luận, giáo viên tổng kết, chốt lại vấn đề bằng cách đƣa ra
những đánh giá khách quan và gợi cho học sinh những suy nghĩ sâu sắc hơn.
Hình ảnh minh họa:
H1: Một số hình ảnh Sân khấu hóa trong tác phẩm văn học
H2: Hình ảnh thảo luận, tranh luận nhóm tác phẩm văn học
Việc đóng vai và tổ chức tranh luận không những làm không khí học tập sống động, lôi cuốn học sinh tham gia tìm hiểu mà còn rèn luyện kỹ năng phản biện, tranh luận cho học sinh. Học sinh đƣợc trải nghiệm trong một tình huống lịch sử “ảo” và đƣợc thể hiện cảm xúc, thái độ của mình qua tình huống. Thành công của một tình huống đóng vai sẽ là thành công “kép” cho việc phát huy năng lực và phẩm chất cho học sinh.
5. Phối hợp với các lực lƣợng giáo dục trong nhà trƣờng để tổ chức hoạt
động trải nghiệm giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THPT
a) Mục tiêu biện pháp
Hƣớng tới huy động đƣợc các lực lƣợng giáo dục trong và ngoài trƣờng
tham gia tổ chức các hoạt động trải nghiệm, hƣớng nghiệp cho học sinh.
26
Tạo đƣợc sự đồng thuận thông qua cơ chế phối hợp, thống nhất giữa các lực lƣợng giáo dục trong việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm, hƣớng nghiệp cho học sinh.
Phát huy sức mạnh tập thể, tăng cƣờng thêm các điều kiện cần thiết để tổ
chức các hoạt động trải nghiệm, hƣớng nghiệp thuận lợi và hiệu quả.
b) Nội dung biện pháp
Nêu cao vai trò và trách nhiệm của đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân
viên trong việc tổ chức hoạt động trải nghiệm, hƣớng nghiệp cho học sinh.
Xây dựng kế hoạch và phân công thành viên trong Ban giám hiệu phụ trách triển khai hoạt động trải nghiệm, hƣớng nghiệp; phân công giáo viên chủ nhiệm và giáo viên giảng dạy các môn dựa trên năng lực, sở trƣờng, điều kiện của giáo viên và nguyên vọng của học sinh.
Kết hợp với cha mẹ học sinh tham gia xây dựng kế hoạch tổ chức các hoạt động trải nghiệm, hƣớng nghiệp của nhà trƣờng. Xác định rõ cơ chế phối hợp các lực lƣợng trong và ngoài nhà trƣờng trong triển khai hoạt động trải nghiệm, hƣớng nghiệp cho học sinh.
c) Cách thực hiện biện pháp
Thƣờng xuyên tổ chức các hoạt động trải nghiệm, hƣớng nghiệp thông qua động ngoại khóa, để làm tốt công tác này rất cần sự tham gia của lực lƣợng ngoài nhà trƣờng.
Có kế hoạch chỉ đạo giáo viên, Đoàn thanh niên lựa chọn hình thức tổ chức đảm bảo cho học sinh đƣợc trải nghiệm có hiệu quả, khai thác cảm xúc của học sinh trong quá trình hoạt động và phát huy tối đa tính sáng tạo của các em.
Triển khai họp cha mẹ để thống nhất việc phối hợp, xây dựng nề nếp học tập
và cùng hỗ trợ học sinh giải quyết các bài tập ứng dụng.
Tăng cƣờng xây dựng mối quan hệ với các cơ quan, doanh nghiệp trên địa bàn, làm cơ sở để học sinh tham quan, tìm hiểu về nghề nghiệp, công việc của ngay chính những ngƣời thân trong gia đình.
d) Điều kiện thực hiện biện pháp
Cán bộ quản lý phải nắm vững năng lực của đội ngũ hiện có của mình, hiểu rõ vai trò của từng lực lƣợng trong tổ chức các hoạt động trải nghiệm, hƣớng nghiệp để huy động, phân công và sử dụng đúng.
Cần xây dựng cơ chế phân công và phối hợp lực lƣợng đảm bảo tính dân chủ, mọi ngƣời đƣợc tham gia cùng bàn về cơ chế phối hợp để thống nhất khi triển khai lực lƣợng trong và ngoài nhà trƣờng cùng tham gia tổ chức các hoạt động trải nghiệm, hƣớng nghiệp.
27
Trong tổ chức, triển khai phối hợp các lực lƣợng với các hoạt động, nhà
trƣờng phải đóng vai trò chủ động.
Không ngừng tăng cƣờng kiểm tra, giám sát nguồn lực nhằm sử dụng có
hiệu quả nguồn lực và xử lý kịp thời những sai phạm.
Làm tốt công tác xã hội hóa, vận động chính quyền, hội cha mẹ học sinh, huy động nguồn tài trợ của các nhà hảo tâm, doanh nghiệp để trang bị các phƣơng tiện cần thiết nhất cho hoạt động học tập của học sinh cũng nhƣ tổ chức cho học sinh đi tham quan, thực tế.
Đầu tƣ cơ sở vật chất phù hợp với mô hình văn hóa nhà trƣờng: Nhƣ không gian, trang thiết bị làm việc, trang phục… sẽ giúp họ dễ cảm nhận vì tính hữu hình của nó, khiến họ tin tƣởng và gắn bó hơn với nhà trƣờng. Tạo điều kiện cho đội ngũ giáo viên trong việc học tập, nghiên cứu và có cơ chế khuyến khích phù hợp.
Hình ảnh minh họa.
H1: Hình ảnh tết sum vầy xuân yêu thương 2023.
H2: Hình ảnh học sinh tham gia câu lạc bộ thiện nguyện
28
6. Hoạt động trải nghiệm phối hợp Đoàn trƣờng tổ chức hoạt động ngoài
giờ lên lớp nhằm củng cố, nâng cao kiến thức, giáo dục nhân cách cho học sinh
Ở trƣờng phổ thông hoạt động ngoài giờ lên lớp là một hoạt động bắt buộc và gắn liền với hoạt động dạy và học, nhằm góp phần thực hiện tốt mục tiêu giáo dục toàn diện hƣớng học sinh vào các hoạt động tập thể có tổ chức, có mục đích giáo dục cụ thể. Các hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm góp phần củng cố, nâng cao kiến thức, kỹ năng giáo dục nhân cách cho học sinh. Nhà trƣờng tổ chức các hoạt động ngoài giờ, dạy lồng ghép các nội dung giáo dục pháp luật (GDPL) cho học sinh nhƣ giáo dục ATGT; Luật chăm sóc, Luật giáo dục trẻ em, sức khỏe và dinh dƣỡng học đƣờng… Chú trọng các hoạt động Đoàn, hoạt động ngoại khóa rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh.
Ở trƣờng THPT Nghi Lộc 5, cấp ủy, BGH nhà trƣờng đã chỉ đạo Thƣ viện phối hợp Đoàn trƣờng lồng ghép các hoạt động giới thiệu sách hay, kể chuyện theo sách, làm báo tƣờng, hoạt động vui chơi giải trí rèn luyện kỹ năng trí não cho học sinh vào hoạt động ngoài giờ. Qua sân chơi này các em đƣợc giáo dục toàn diện đức, trí, thể, mỹ…
6.1. Tổ chức cho học sinh làm báo tường nhân ngày nhà giáo Việt Nam 20/11 Mục đích Tạo sân chơi lành mạnh và điều kiện cho học sinh đƣợc phát huy tài năng sáng tác văn thơ, tài năng hội họa của mình nhằm phục vụ tốt cho hoạt động học tập, Phát huy sức mạnh tập thể, sự sáng tạo của các đoàn viên thanh niên.
Tạo môi trƣờng để học sinh bày tỏ những cảm xúc của mình về thầy cô, bạn bè và mái trƣờng, đồng thời đẩy mạnh phong trào xây dựng “Trƣờng học thân thiện, học sinh tích cực’’, Lƣu giữ và tôn vinh những tình cảm tốt đẹp của học sinh với thầy cô, mái trƣờng, bạn bè trong quá trình học tập và sinh hoạt tại trƣờng THPT Nghi Lộc 5.
Nội dung hoạt động: (X em phụ lục 12) Hình ảnh minh họa:
Hình ảnh báo tường của các lớp
29
6.2. Tổ chức cuộc thi giải đấu Cờ vua - Cờ tướng giúp nâng cao trí lực,
phát triển toàn diện
Mục đích:
Hƣớng tới kỷ niệm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam 22/12/2022. Có thêm hoạt động bổ ích, vui tƣơi chào đón năm mới 2023. Góp phần tăng cƣờng các hoạt động lành mạnh để học sinh tham gia ngoài giờ học, nâng cao trí tuệ tƣ duy.
Tạo thêm sân chơi để đoàn viên, thanh niên trong trƣờng thử sức mình trên các lĩnh vực khác nhau theo khả năng của các nhân; đồng thời cũng là cơ hội giao lƣu, hiểu biết lẫn nhau nhằm phục vụ tốt cho công tác học tập, rèn luyện.
Nội dung hoạt động: (Xem Phụ lục 13)
Hình ảnh minh họa:
Hình ảnh cuộc thi giải đấu cờ vua, cờ tướng
6.3. Tổ chức các hoạt động Hội diễn văn nghệ chào mừng ngày thành lập
Đoàn 26/3
Mục đích: Là hoạt động thiết thực của học sinh chào mừng ngày thành lập Đoàn. Đáp ứng nhu cầu hoạt động văn hoá tinh thần của học sinh; tạo sân chơi phù hợp, lành mạnh, bổ ích, góp phần xây dựng phong trào văn hoá - văn nghệ của nhà Trƣờng. Hội diễn đƣợc tổ chức gọn nhẹ, thiết thực, để lại ấn tƣợng tốt trong cán bộ, công chức, viên chức và học sinh.
Yêu cầu:Mỗi lớp 1 tiết mục. Tạo sân chơi bổ ích, tiết kiệm
Nội dung: Tham gia Hội diễn là các tác phẩm ca ngợi tình bạn, tình yêu quê
hƣơng đất nƣớc và khát vọng tuổi trẻ.
Hình thức: Múa, kịch các tiết mục có dàn dựng nghệ thuật (có số lƣợng
tham gia trên 5 ngƣời). Hình ảnh minh họa:
30
Hình ảnh hội diễn Văn nghệ chào mừng ngày 26/3
7. Hình thức tổ chức câu lạc bộ diễn đàn thƣ viện trƣờng
7.1. Tổ chức mạng lưới cộng tác viên thư viện hoạt động hiệu quả.
Theo Quyết định 01/2003/QĐ-BGD&ĐT hàng năm, các trƣờng phổ thông đều ban hành Quyết định thành lập tổ cộng tác viên thƣ viện. Tổ cộng tác viên thƣ viện là lực lƣợng hỗ trợ đắc lực để thƣ viện thực hiện nhiệm vụ trong bối cảnh đội ngũ cán bộ thƣ viện hạn chế mà chất lƣợng nhu cầu dùng tin của bạn đọc ngày càng gia tăng nhanh chóng. Từ thực trạng chung của ngành và tình hình thực tế của thƣ viện trƣờng THPT Nghi Lộc 5, tôi nhận thấy rằng việc cán bộ thƣ viện biết cách cộng tác với đội ngũ giáo viên và ngay chính học sinh thông qua mạng lƣới cộng tác viên thƣ viện là góp phần quan trọng cho sự thành công của các hoạt động thƣ viện. Cán bộ thƣ viện càng thu hút đƣợc nhiều cá nhân có năng lực, nhiệt huyết cùng tham gia tổ cộng tác viên thì hiệu quả hoạt động càng cao.
Chính vì vậy, vào đầu mỗi năm học, tôi thƣờng tƣ vấn cho hiệu trƣởng về việc thành lập mạng lƣới cộng tác viên thƣ viện. Sự tham gia trực tiếp của những bạn đọc tích cực vào công tác thƣ viện tạo nên sự hình thành của mạng lƣới cộng tác viên thƣ viện. Hoạt động của đội ngũ này có ảnh hƣởng rất lớn đến việc nâng cao chất lƣợng văn hóa giáo dục của thƣ viện, ảnh hƣởng tới chất lƣợng của công tác bổ sung, tuyên truyền, phân loại, xử lý sách thƣ viện. Biết tổ chức đội ngũ cộng tác viên, thƣ viện sẽ phát huy đƣợc tính tích cực, chủ động trong việc phục vụ kịp thời các nhiệm vụ đề ra.
Thành viên của tổ cộng tác viên thƣ viện bao gồm: (Xem phần phụ lục 14)
Lãnh đạo nhà trƣờng phụ trách trực tiếp công tác thƣ viện (Hiệu trƣởng hoặc Phó Hiệu trƣởng): Chỉ đạo chung các hoạt động của mạng lƣới cộng tác viên thông qua cán bộ thƣ viện. Hiệu trƣởng có trách nhiệm ban hành Quyết định thành lập tổ cộng tác viên thƣ viện.
Phụ huynh học sinh tham gia mạng lƣới cộng tác viên thƣ viện thƣờng là Hội trƣởng hội phụ huynh của trƣờng, có nhiệm vụ phối hợp với cán bộ thƣ viện trong việc tổ chức hoạt động nhƣ ngày sách Việt Nam, ngày hội đọc sách, triển lãm
31
sách… Có thể hỗ trợ kinh phí khuyến đọc cho thƣ viện hoặc trực tiếp tham gia các cuộc vận động quyên góp sách.
Giáo viên tham gia mạng lƣới cộng tác viên thƣờng là Đoàn trƣờng và Giáo viên chủ nhiệm. Đây là thành phần có vai trò rất quan trọng trong các hoạt động thƣ viện, là cầu nối và là ngƣời chỉ đạo trực tiếp học sinh tham gia hoạt động thƣ viện.
Học sinh tham gia mạng lƣới cộng tác viên là bạn đọc thân thiết, có lòng yêu
thích sách, năng nổ, nhiệt tình quan tâm đến hoạt động thƣ viện.
Cán bộ thƣ viện phụ trách trực tiếp các hoạt động của mạng lƣới cộng tác viên. Là ngƣời chịu trách nhiệm phân công, hƣớng dẫn, tổ chức hoạt động cho cộng tác viên, đặc biệt là nhóm cộng tác viên học sinh. Cán bộ thƣ viện phải tổ chức cac hoạt động với các hình thức phong phú, đa dạng, tạo môi trƣờng năng động và thân thiện để thu hút học sinh tham gia.
Tổ cộng tác viên là lực lƣợng hỗ trợ đắc lực để thƣ viện thực hiện nhiệm vụ trong bối cảnh đội ngũ cán bộ thƣ viện hạn chế mà nhu cầu thông tin và sách báo của bạn đọc lại cao.
Ví dụ: Mỗi giờ ra chơi là 5 phút, nếu chỉ cán bộ thƣ viện phục vụ thì tối đa khoảng 10 lƣợt bạn đọc, nhƣng nếu có thêm 3 bạn cộng tác viên (mỗi bạn phục vụ đƣợc 10 lƣợt bạn đọc) thì 5 phút giờ ra chơi thƣ viện sẽ phục vụ 40 lƣợt bạn đọc.
* Một số lƣu ý để mạng lƣới cộng tác viên hoạt động hiệu quả.
- Cán bộ thƣ viện phải nhận thức rõ vai trò của tổ cộng tác viên; động viên, thuyết phục những cá nhân có năng lực, tâm huyết cùng chung tay với mình trong công tác thƣ viện. Trân trọng đóng góp của từng thành viên trong tổ; thƣ viện đề xuất khen thƣởng, tuyên dƣơng xứng đáng đối với cá nhân, thực hiện tốt trong tổ cộng tác viên.
- Đồng thời, cán bộ thƣ viện phải xây dựng kế hoạch hoạt động chặt chẽ, cụ
thể hợp lý.
- Cuối cùng, mỗi cán bộ thƣ viện phải không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp để trở thành “hoa tiêu”, nhân tố quyết định trong mọi hoạt động của tổ cộng tác thƣ viện nói riêng, công tác thƣ viện trƣờng học nói chung. Nếu làm đƣợc nhƣ vậy, thƣ viện mới thực sự góp phần tích cực cho học sinh và giáo viên trong các hoạt động giảng dạy và học tập mang tính tƣơng hỗ trong một môi trƣờng học tập sáng tạo và năng động.
7.2. Khích lệ học sinh thành lập câu lạc bộ về sách để lan tỏa việc đọc sách
Cơ sở xây dựng: Ai cũng có những ngƣời bạn có cùng sở thích và việc kiếm một ngƣời cùng sở thích đọc sách là không khó. (Có thể kết bạn trên mạng xã hội).
Mục đích:
+ Có động lực đọc sách. Cùng nhau tiến bộ, trƣởng thành qua việc đọc sách.
32
+ Chia sẻ với nhau những câu chuyện, nguồn kiến thức mà mình tiếp thu đƣợc. Cùng tìm kiếm ra những đầu sách hay, thú vị, phù hợp với cả hai hoặc cả hội nhóm.
Cách thức thực hiện:
- Mỗi ngày cố gắng liên lạc gặp gỡ nhau 15-20 phút để nói những thông tin,
câu chuyện mà mình tiếp nhận đƣợc.
- Hỏi ý kiến nhau về những cuốn sách ƣa thích để cùng nhau nghe nhận xét, dễ dàng trao đổi: Ví dụ: 2 bạn có cùng sở thích đọc những câu chuyện vui tƣơi, giọng văn trẻ con thì nên chọn những câu chuyện của Nguyễn Nhật Ánh hoặc Cuộc phiêu lƣu của Tom, Sawyer.
+ Kết quả đạt được khi thực hiện giải pháp:
Phù hợp với hầu hết mọi lứa tuổi. Nhiều đầu sách sẽ đƣợc chia sẻ đến mọi ngƣời.
Những cuốn sách hay, đúng lứa tuổi sẽ đƣợc đọc và lan tỏa tới nhiều ngƣời.
Để dàng thực hiện, gần gũi với mọi ngƣời, góp phần nâng cao chất lƣợng
sách, đọc và tiếp thu tri thức.
+ Hình ảnh minh họa:
H1: Hình ảnh nhóm đọc sách
33
H2.Hình ảnh câu lạc bộ, hội yêu sách Nghi Lộc 5
8. Tổ chức tham quan thực tế
8.1. Tham quan các khu di tích lịch sử
Mục đích: Giáo dục tình yêu quê hƣơng đất nƣớc, tri ân các anh hùng dân tộc, khơi dậy niềm tự hào, tự tôn dân tộc, xây dựng tinh thần khởi nghiệp…mục đích phải rõ ràng thì mới xác định đƣợc nơi cần đến và các nội dung khác.
Yêu cầu: Xây dựng kế hoạch: Ban đại diện cha mẹ học sinh, GVCN, học sinh tham gia xây dựng. Nội dung kế hoạch phải bao gồm: nơi đến, số lƣợng học sinh, phụ huynh tham gia; bố trí xe ( nếu đi xa); kinh phí học sinh, phụ huynh đóng góp, ăn uống…
Các bước thực hiện: Sau khi kế hoạch đƣợc xây dựng, GVCN cùng Ban đại diện cha mẹ học sinh lớp thay mặt lớp trình cho Hiệu trƣởng phê duyệt. Nếu đƣợc sự cho phép của lãnh đạo thì mới đƣợc triển khai kế hoạch.
Liên hệ với điểm đến: các đoàn nên làm điều này để mình có sự chủ động, tốt nhất là có học sinh cũ của trƣờng đang công tác tại địa điểm đó thì càng thuận lợi. Nên trao đổi với ngƣời quản l điểm đến mục đích của chuyến đi để họ có sự sắp xếp, chuẩn bị.
Tổ chức chuyến đi: GVCN thông báo cho học sinh thời gian, địa điểm tập trung, xuất phát để quản lý, kể cả địa điểm gần. Quán triệt những nguyên tắc, quy định của đoàn nhƣ: tôn trọng nội quy, quy định của địa điểm đến, tuân thủ sự quản lý hƣớng dẫn của trƣởng đoàn, viết bài thu hoạch sau chuyến đi…
Hơn 2000 năm trƣớc, Đức Khổng Tử đã từng nói “ Những gì ta nghe, ta sẽ quên. Những gì ta thấy, ta sẽ nhớ. Những gì ta làm, ta sẽ hiểu”. Các cụ ta ngày xƣa có câu “ Đi một ngày đàng, học một sàng khôn” hay “ Trăm nghe không bằng một thấy” để nói rằng đi ra sẽ mở mang hiểu biết, sẽ khôn ra là một thực tế…và cũng để nói rằng thực tế phải đƣợc kiểm nghiệm bằng tai mắt, chứ không phải chỉ đƣợc. Tai đã nghe rồi nhƣng mắt phải đƣợc thấy nữa thì thực tế kia mới thật là xác tín.
34
Hình ảnh minh họa:
Hình ảnh trải nghiệm Đoàn đi thắp hương tại nhà bia tưởng niệm
8.2. Tham quan Thư viện tỉnh
Mục đích hoạt động tham quan, trải nghiệm tại thƣ viện, bảo tàng vô cùng ần thiết, bổ ích với mọi ngƣời, nhất là đối với các em học sinh. Thông qua những hoạt động này, các em có thể mở mang kiến thức, sự hiểu biết, từ đó hình thành và nuôi dƣỡng nhân cách, tâm hồn, ƣớc mơ cho các em.
Thời gian gần đây, nhiều trƣờng học trên địa bàn tỉnh Nghệ An tổ chức cho học sinh tham gia các hoạt động trải nghiệm bổ ích tại Thƣ viện và Bảo tàng Nghệ An. Tại đây, các em học sinh đƣợc cán bộ thƣ viện giới thiệu sách; tìm hiểu kiến thức về các lĩnh vực văn hóa, lịch sử, địa lý, khoa học… thông qua những câu hỏi, câu đố vui; tham gia đọc sách và viết cảm nhận, giới thiệu về cuốn sách đƣợc đọc; xây dựng các clip tuyên truyền và giới thiệu sách. Ngoài ra, các em còn đƣợc tham gia các trò chơi vận động tạo niềm vui, hứng thú cũng nhƣ rèn luyện kỹ năng. Những hoạt động này giúp học sinh nhận thấy tầm quan trọng của việc đọc sách; nâng cao ý thức tự học, tự rèn luyện tính chủ động, tích cực, sáng tạo; đồng thời cũng góp phần nâng cao chất lƣợng và hiệu quả giáo dục.
Thƣ viện tỉnh Nghệ An cũng có nhiều hoạt động trải nghiệm khác nhƣ thi viết chữ đẹp, thi vẽ tranh theo sách; kể chuyện theo sách; tham gia nhiều trò chơi dân gian nhƣ kéo co, nhảy bao bố, bịt mắt bắt dê,… Đến đây, các em còn đƣợc hƣớng dẫn làm thẻ mƣợn và đọc sách tại Thƣ viện.
Hình ảnh học sinh tham quan học tập thư viện tỉnh Nghệ An
Hy vọng việc phối hợp hoạt động giữa thƣ viện và các trƣờng học sẽ đƣợc triển khai thƣờng xuyên và nhân rộng để các em học sinh có thể tham gia những
35
chuyến trải nghiệm bổ ích, lý thú; đồng thời giúp phát huy hiệu quả hơn vai trò, chức năng của các thiết chế văn hóa này.
9. Tổ chức hoạt động giao lƣu trao đổi 9.1. Tổ chức liên kết phối hợp chặt chẽ với các thư viện cùng cấp khác
(giải pháp mượn liên thư viện)
Thƣ viện trƣờng của chúng ta luôn hoạt động với nguồn tài liệu vố có của riêng thƣ viện mình. Nhƣng nguồn tài liệu đó dù có phong phú, đa dạng đến đâu thì khả năng đáp ứng nhu cầu thông tin của bạn đọc cũng không thể nào thỏa mãn hết đƣợc. Việc mƣợn sách, tài liệu giữa các thƣ viện cùng cấp với nhau, nó nhƣ một sự thỏa thuận cùng có lợi giữa các thƣ viện để đạt đƣợc lợi ích chung. Nó là một dịch vụ cho mƣợn sách, tài liệu giữa các thƣ viện nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu của sử dụng của đọc giả.
Vậy khi nào thì cán bộ thƣ viện cần phải sử dụng đến giải pháp này:
- Khi dịp tổ chức ngày hội, lễ lớn trong năm nhằm để khuyến khích phát triển phong trào đọc sách nhƣ ngày sách Việt Nam, ngày hội đọc sách, hƣởng ứng tuần lễ đọc sách… Bằng nhiều hình thức triển lãm, trƣng bày sách, xếp sách nghệ thuật. Những hoạt động này luôn cần rất nhiều sách cùng chủng loại, kích cỡ, màu sắc, đặc biệt là còn phải cùng chuyên đề… để gây đƣợc sự chú ý tới ngƣời đọc mà vẫn đảm bảo tính thẩm mỹ.
- Khi mà học sinh, giáo viên cần đến những cuốn sách, tài liệu dùng để nghiên cứu các cuộc thi sáng tạo khoa học, giáo viên giỏi cấp tỉnh, học sinh giỏi tỉnh, các tài liệu về địa chí địa phƣơng… mà thƣ viện mình không có, hoặc liên hệ mua mà bây giờ tài liệu đó không còn xuất bản nữa.
- Khi mà nguồn kinh phí của nhà trƣờng hạn hẹp, không có khả năng để chi cho việc mua sắm tài liệu, trang thiết bị thƣ viện thì ngƣời cán bộ thƣ viện cần nghĩ ngay đến việc mƣợn liên thƣ viện với trƣờng khác để đáp ứng trƣớc mắt nhu cầu cần thiết của bạn đọc trong một khoảng thời gian nào đó.
- Ngoài ra còn có một số yêu cầu cấp thiết khác mà thƣ viện mình cần phải nhờ sự hỗ trợ. Tất cả các hoạt động của thƣ viện, kể cả việc liên hệ mƣợn liên thƣ viện từ các thƣ viện bạn, ngƣời cán bộ thƣ viện luôn phải xin sự chỉ đạo của Ban giám hiệu trƣớc và phải tuân thủ quy định thỏa thuận trong biên bản mà cán bộ thƣ viện và Ban giám hiệu của 2 trƣờng đã ký kết với nhau. Giải pháp mƣợn tài liệu liên thƣ viện với các trƣờng khác không phải là một giải pháp khó, mà ngƣời cán bộ thƣ viện chỉ cần linh hoạt, chủ động liên hệ và giữ đúng cam kết thì trƣờng bạn sẽ đáp ứng ngay. Nó không chỉ là giải pháp giúp ngƣời đọc đƣợc tiếp cận tài liệu mà thƣ viện mình không có mà còn là cách để giảm bớt kinh phí cho thƣ viện mình khi mà nguồn kinh phí còn eo hẹp và là cơ hội để các cán bộ thƣ viện giao lƣu, học hỏi, cũng nhƣ chia sẻ những cái có và chƣa có của các thƣ viện với nhau. Tạo thêm những tài liệu mới đƣợc luân chuyển giữa các thƣ viện cùng cấp với nhau, làm mới cho thƣ viện mình và tạo thêm hứng thú cho ngƣời đọc. Trong trƣờng hợp thƣ viện
36
mình muốn mƣợn tài liệu của thƣ viện bạn để phục vụ cho ngày lễ nhƣ “Ngày hội đọc sách” thì ngƣời cán bộ thƣ viện cần phải làm phiếu tích thăm dò sở thích đọc sách của một lƣợng học sinh nào đó để mình còn định hƣớng mƣợn những loại tài liệu nào. Làm nhƣ thế thì mới kích thích các em tham gia vào hoạt động đọc.
H1. Hình ảnh những cuốn sách mượn của thư viện Nghi Lộc 1
9.2. Xây dựng mô hình thư viện xanh
Mục đích: Tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh chủ động khám phá, tìm tòi
kiến thức tiếp cận thƣờng xuyên với sách.
Yêu cầu: Cán bộ thƣ viện tham mƣu với cấp ủy, lãnh đạo nhà trƣờng xây
dựng một thƣ viện xanh.
Địa điểm: Thoáng mát thân thiện, tạo cảm giác thoải mái gần gũi, cụ thể
nằm giữa sân vƣờn xà cừ, ao cá, vƣờn rau công đoàn.
Hình thức: Xây dựng thƣ viện theo hƣớng mở trang bị cơ sở vật chất và tổ chức hoạt động tại phòng đọc. Chia ra các góc hoạt động nhƣ góc đọc, góc viết, góc nghe, góc vẽ… Xây dựng và đa dạng hóa các đầu sách phù hợp với từng lứa tuổi khối lớp. Ngoài vốn sách luân chuyển từ thƣ viện nhà trƣờng, thƣ viện xanh liên tục đƣợc bổ sung thƣờng xuyên từ sự huy động ủng hộ, xã hội hóa từ các nguồn lực.
Tổ chức hoạt động: Khi đã xây dựng đƣợc cơ sở vật chất cho “Thƣ viện xanh” thì việc tổ chức hoạt động nhƣ thế nào cho hiệu quả phải cần lƣu ý. Để mang lại hiệu quả thiết thực, tránh trƣờng hợp chủ yếu chỉ trƣng bày, nhà trƣờng đã tổ chức triển khai việc đọc sách một cách có kế hoạch, cụ thể và phù hợp với thực tế. Ban giám hiệu nhà trƣờng giao nhiệm vụ cho cán bộ thƣ viện phối hợp với Đoàn thanh niên, giáo viên chủ nhiệm các lớp để điều hành hoạt động. Mỗi khối lớp đƣợc phân công, phụ trách một tủ sách hoặc một khu vực nhất định. Mỗi lớp lại có một bạn tự quản phụ trách thƣ viện xanh lớp mình, các em có trách nhiệm hƣớng dẫn các bạn đọc sách, bảo quản sách. Ban tự quản đã thực hiện rất có nề nếp và đã trở thành thói quen. Sách đƣợc xếp vào tủ sách thân thiện, các loại sách phân ra các mảng nhƣ phục vụ học tập, trang bị kiến thức, kỹ năng sống, báo tạp chí, vui chơi giải trí, thơ truyện, an toàn giao thông, pháp luật...
37
Hình ảnh lan tỏa tiết đọc hạnh phúc và đôi bạn cùng tiến
Với mô hình này sẽ hình thành các nhóm cùng sở thích, hình thành đôi bạn cùng tiến, nhóm bạn cùng giúp nhau học tập, tạo môi trƣờng học tập năng động, sáng tạo. Cũng chính nhờ mô hình này mà trên sân trƣờng luôn rộn tiếng cƣời, tạo tính lan tỏa trong việc đọc sách.
IV. KHẢO SÁT TÍNH CẤP THIẾT VÀ TÍNH KHẢ THI CỦA CÁC
GIẢI PHÁP ĐỀ XUẤT
1. Mục đích khảo sát
Nhằm chứng minh sự cần thiết, tính khả thi của hình thức hoạt động trải nghiệm phát huy tính tích cực, tự giác của học sinh tại trƣờng THPT Nghi Lộc 5 nhằm lan tỏa văn hóa đọc hiện nay thông qua các giải pháp đã đƣợc đề xuất, tôi tiến hành khảo nghiệm bằng phiếu thăm dò ý kiến đối với giáo viên và học sinh trƣờng THPT Nghi Lộc 5 nơi tôi công tác. Kết quả thăm dò đạt đƣợc sự đồng thuận cao, tập trung và đã nhận đƣợc những đóng góp có giá trị. Những ý kiến đóng góp về tính khả thi của các biện pháp đó giúp tôi có quyết tâm để thực hiện sáng kiến kinh nghiệm và hy vọng sẽ đạt đƣợc hiệu quả mong muốn khi vận dụng kết quả nghiên cứu vào quá trình công tác bằng các hoạt động trải nghiệm tại trƣờng THPT Nghi Lộc 5 trong giai đoạn hiện nay.
2. Nội dung và phƣơng pháp khảo sát
2.1. Nội dung khảo sát
Về nội dung khảo sát, tôi tập trung vào 2 vấn đề chính nhƣ sau:
- Các giải pháp đƣợc đề xuất có thực sự cần thiết đối với vấn đề nghiên cứu.
- Các giải đƣợc đề xuất có khả thi đối với vấn đề nghiên cứu hiện tại không.
2.2. Phƣơng pháp khảo sát và thang đánh giá
Phƣơng pháp đƣợc sử dụng để khảo sát là trao đổi bằng bảng hỏi, với thang
đánh giá 04 mức với cách cho điểm nhƣ sau:
2.2.1. Về tính cấp thiết
Không cấp thiết 1 điểm Ít cấp thiết 2 điểm Cấp thiết 3 điểm Rất cấp thiết 4 điểm
38
2.2.2. Về tính khả thi
Không khả thi 1 điểm Ít khả thi 2 điểm Khả thi 3 điểm Rất khả thi 4 điểm
Sau đó tôi tính điểm trung bình cho mỗi nội dung khảo sát theo phần mềm
excel.
Quy ƣớc thang đo: Để tạo điều kiện thuận lợi cho việc đánh giá và phân tích dữ liệu một cách hợp lí và khoa học, thông tin thu thập đƣợc từ kết quả khảo sát quy ƣớc dựa vào giá trị trung bình trên thang đo với giá trị khoảng cách bằng (điểm tối đa - điểm tối thiểu)/ n = (4-1)/4 = 0.75, vậy ý nghĩa của các mức tƣơng ứng với bản dƣới đây:
Quy ƣớc xử lí thông tin phiếu khảo sát
3 4
1 Không cấp thiết 2 Ít cấp thiết Cấp thiết Rất cấp thiết
1.0 -1.75 1.75 -2.5 2.5 -3.25 3.25 -4.0
Không khả thi Ít khả thi Khả thi Rất khả thi
1.0 -1.75 1.75 -2.5 2.5 - 3.25 3.25 -4.0 Điểm quy ƣớc Mức độ Điểm trung bình Mức độ Điểm trung bình
3. Đối tƣợng khảo sát
Tổng hợp các đối tƣợng khảo sát
TT 1 2 3 Đối tƣợng Học sinh - Trƣờng THPT Nghi Lộc 5 Giáo viên – Trƣờng THPT Nghi Lộc 5 Số lƣợng 221 56 277
3.1. Tính cấp thiết
Khảo sát thăm dò 221 HS trƣờng THPT Nghi Lộc 5 về sự cấp thiết của các hoạt động đề xuất ở đề tài, thu kết quả nhƣ sau: (Phiếu khảo sát xem phần phụ lục 5)
Hoạt động
T T
Cấp thiết
Rất cấp thiết
Cấp độ Ít cấp thiết
Không cấp thiết
1
0
0
11
210
2
0
0
195
26
Xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm bằng hình thức tổ chức các cuộc thi Văn hóa đọc nhằm thúc đẩy phong trào đọc sách và phát triển văn hóa đọc trong nhà trƣờng phù hợp với tình hình thực tế Tổ chức hoạt động trải nghiệm bằng hình thức ứng dụng công nghệ thông tin nhằm phát triển kỹ năng, giáo dục cho
39
Hoạt động
T T
Cấp thiết
Rất cấp thiết
Cấp độ Ít cấp thiết
Không cấp thiết
3
0
1
185
35
4
0
0
24
197
5
0
0
31
190
6
0
0
195
26
7
0
1
24
196
học sinh phát huy tính tích cực, tự giác Tổ chức xây dựng mô hình tủ sách lớp học tạo không gian mở để học sinh tiếp cận sách, đọc sách, hình thành thói quen đọc sách và phát triển văn hóa đọc trong nhà trƣờng Hoạt động tổ chức tiết học trên lớp có lồng ghép hình thức sân khấu hóa tác phẩm, khơi dậy lòng đam mê đọc sách, lan tỏa văn hóa đọc Phối hợp với các lực lƣợng giáo dục trong nhà trƣờng để tổ chức hoạt động trải nghiệm giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THPT Hoạt động trải nghiệm phối hợp Đoàn trƣờng tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm cũng cố, nâng cao kiến thức, giáo dục nhân cách cho học sinh Hình thức tổ chức câu lạc bộ diễn đàn thƣ viện trƣờng
8
0
1
182
38
Tổ chức tham quan thực tế
9
0
0
29
195
Tổ chức hoạt động giao lƣu trao đổi
Khảo sát thăm dò 56 GV trƣờng THPT Nghi Lộc 5 về sự cấp thiết của các hoạt động đề xuất ở đề tài, thu kết quả nhƣ sau: (Phiếu khảo sát xem phần phụ lục 7)
Hoạt động
T T
Cấp thiết
Rất cấp thiết
Cấp độ Ít cấp thiết
Không cấp thiết
1
0
0
11
210
2
0
0
195
26
3
0
1
185
35
4
0
0
24
197
5
0
0
31
190
Xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm bằng hình thức tổ chức các cuộc thi Văn hóa đọc nhằm thúc đẩy phong trào đọc sách và phát triển văn hóa đọc trong nhà trƣờng phù hợp với tình hình thực tế Tổ chức hoạt động trải nghiệm bằng hình thức ứng dụng công nghệ thông tin nhằm phát triển kỹ năng, giáo dục cho học sinh phát huy tính tích cực, tự giác Tổ chức xây dựng mô hình tủ sách lớp học tạo không gian mở để học sinh tiếp cận sách, đọc sách, hình thành thói quen đọc sách và phát triển văn hóa đọc trong nhà trƣờng Hoạt động tổ chức tiết học trên lớp có lồng ghép hình thức sân khấu hóa tác phẩm, khơi dậy lòng đam mê đọc sách, lan tỏa văn hóa đọc Phối hợp với các lực lƣợng giáo dục trong nhà trƣờng để tổ chức hoạt động trải nghiệm giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THPT
40
Hoạt động
T T
Cấp thiết
Rất cấp thiết
Cấp độ Ít cấp thiết
Không cấp thiết
6
0
0
195
26
Hoạt động trải nghiệm phối hợp Đoàn trƣờng tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm cũng cố, nâng cao kiến thức, giáo dục nhân cách cho học sinh
7
Hình thức tổ chức câu lạc bộ diễn đàn thƣ viện trƣờng
0
1
24
196
8
Tổ chức tham quan thực tế
0
1
182
38
9
Tổ chức hoạt động giao lƣu trao đổi
0
0
29
195
3.2. Tính khả thi
Khảo sát thăm dò 221 HS trƣờng THPT Nghi Lộc 5 về sự khả thi của các hoạt động đề xuất ở đề tài, thu kết quả nhƣ sau:(Phiếu khảo sát xem ở phụ lục 6)
Cấp độ
Hoạt động
T T
Ít khả thi
Khả thi
Rất khả thi
Không khả thi
1
0
0
11
210
2
0
0
195
26
3
0
1
185
35
4
0
0
24
197
5
0
0
31
190
6
0
0
195
26
7 8 9
Xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm bằng hình thức tổ chức các cuộc thi Văn hóa đọc nhằm thúc đẩy phong trào đọc sách và phát triển văn hóa đọc trong nhà trƣờng phù hợp với tình hình thực tế Tổ chức hoạt động trải nghiệm bằng hình thức ứng dụng công nghệ thông tin nhằm phát triển kỹ năng, giáo dục cho học sinh phát huy tính tích cực, tự giác Tổ chức xây dựng mô hình tủ sách lớp học tạo không gian mở để học sinh tiếp cận sách, đọc sách, hình thành thói quen đọc sách và phát triển văn hóa đọc trong nhà trƣờng Hoạt động tổ chức tiết học trên lớp có lồng ghép hình thức sân khấu hóa tác phẩm, khơi dậy lòng đam mê đọc sách,lan tỏa văn hóa đọc Phối hợp với các lực lƣợng giáo dục trong nhà trƣờng để tổ chức hoạt động trải nghiệm giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THPT Hoạt động trải nghiệm phối hợp Đoàn trƣờng tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm cũng cố, nâng cao kiến thức, giáo dục nhân cách cho học sinh Hình thức tổ chức câu lạc bộ diễn đàn thƣ viện trƣờng Tổ chức tham quan thực tế Tổ chức hoạt động giao lƣu trao đổi
0 0 0
1 1 0
24 182 29
196 38 195
Khảo sát thăm dò 56 GV trƣờng THPT Nghi Lộc 5 về sự khả thi của các hoạt
động đề xuất ở đề tài, thu kết quả nhƣ sau: :(Phiếu khảo sát xem ở phụ lục 8)
41
Hoạt động
T T
Khả thi
Rất khả thi
Cấp độ Ít khả thi
Không khả thi
1
0
0
11
210
2
0
0
195
26
Xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm bằng hình thức tổ chức các cuộc thi Văn hóa đọc nhằm thúc đẩy phong trào đọc sách và phát triển văn hóa đọc trong nhà trƣờng phù hợp với tình hình thực tế Tổ chức hoạt động trải nghiệm bằng hình thức ứng dụng công nghệ thông tin nhằm phát triển kỹ năng, giáo dục cho học sinh phát huy tính tích cực, tự giác
3
0
1
185
35
4
0
0
24
197
Tổ chức xây dựng mô hình tủ sách lớp học tạo không gian mở để học sinh tiếp cận sách, đọc sách, hình thành thói quen đọc sách và phát triển văn hóa đọc trong nhà trƣờng Hoạt động tổ chức tiết học trên lớp có lồng ghép hình thức sân khấu hóa tác phẩm, khơi dậy lòng đam mê đọc sách,lan tỏa văn hóa đọc
5
0
0
31
190
Phối hợp với các lực lƣợng giáo dục trong nhà trƣờng để tổ chức hoạt động trải nghiệm giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THPT
6
0
0
195
26
Hoạt động trải nghiệm phối hợp Đoàn trƣờng tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm cũng cố, nâng cao kiến thức, giáo dục nhân cách cho học sinh
7
Hình thức tổ chức câu lạc bộ diễn đàn thƣ viện trƣờng
0
1
24
196
8
Tổ chức tham quan thực tế
0
1
182
38
9
Tổ chức hoạt động giao lƣu trao đổi
0
0
29
195
4. Kết quả khảo sát về sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đã
đề xuất
4.1. Sự cấp thiết của các giải pháp đã đề xuất
Đánh giá sự cấp thiết của các giải pháp đề xuất
Các thông số
Các giải pháp
T T
Mức
1
3.94
Rất cấp thiết
2
3.1
Cấp thiết
3
3.13
Xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm bằng hình thức tổ chức các cuộc thi Văn hóa đọc nhằm thúc đẩy phong trào đọc sách và phát triển văn hóa đọc trong nhà trƣờng phù hợp với tình hình thực tế Tổ chức hoạt động trải nghiệm bằng hình thức ứng dụng công nghệ thông tin nhằm phát triển kỹ năng, giáo dục cho học sinh phát huy tính tích cực, tự giác Tổ chức xây dựng mô hình tủ sách lớp học tạo không gian mở để học sinh tiếp cận sách, đọc sách, hình thành thói quen đọc sách và
Cấp thiết
42
Các thông số
Các giải pháp
T T
Mức
4
3.9
5
3.88
Rất cấp thiết Rất cấp thiết
6
3.1
Cấp thiết
phát triển văn hóa đọc trong nhà trƣờng Hoạt động tổ chức tiết học trên lớp có lồng ghép hình thức sân khấu hóa tác phẩm, khơi dậy lòng đam mê đọc sách, lan tỏa văn hóa đọc Phối hợp với các lực lƣợng giáo dục trong nhà trƣờng để tổ chức hoạt động trải nghiệm giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THPT Hoạt động trải nghiệm phối hợp Đoàn trƣờng tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm cũng cố, nâng cao kiến thức, giáo dục nhân cách cho học sinh Hình thức tổ chức câu lạc bộ diễn đàn thƣ viện trƣờng
7
3.88
Tổ chức tham quan thực tế
8
3.14
Tổ chức hoạt động giao lƣu trao đổi
9
3.91
Rất cấp thiết Cấp thiết Rất cấp thiết
Từ số liệu thu đƣợc ở bảng trên có thể rút ra những nhận xét
- Các giải pháp “Một số hình thức hoạt động trải nghiệm phát huy tính tích cực, tự giác của học sinh nhằm lan tỏa văn hóa đọc tại trƣờng THPT Nghi Lộc 5” có mức độ cấp thiết cao, với điểm chung bình chung của 9 biện pháp là 3,55. Khoảng cách giữa các giá trị điểm trung bình không quá xa nhau. Điều này chứng tỏ rằng, các đối tƣợng khảo sát tuy khác nhau nhƣng các ý kiến đánh giá chung là tƣơng đối đồng đều.
- Mặc dù đối tƣợng khảo sát có cách đánh giá khác nhau, nhƣng theo quy luật số lớn, có thể nói đa số lƣợt ý kiến đánh giá đều thống nhất cho rằng cả 9 hoạt động đề xuất là có tính cấp thiết. Trong đó hoạt động “Tổ chức các cuộc thi Văn hóa đọc” đƣợc đánh giá cao nhất với =3,94, xếp bậc 1/9.
4.2. Tính khả thi của các giải pháp đã đề xuất
Đánh giá tính khả thi của các giải pháp đề xuất
Các thông số
Các giải pháp
T T
Mức
1
3.94
Rất khả thi
2
3.1 Khả thi
Xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm bằng hình thức tổ chức các cuộc thi Văn hóa đọc nhằm thúc đẩy phong trào đọc sách và phát triển văn hóa đọc trong nhà trƣờng phù hợp với tình hình thực tế Tổ chức hoạt động trải nghiệm bằng hình thức ứng dụng công nghệ thông tin nhằm phát triển kỹ năng, giáo dục cho học sinh phát huy tính tích cực, tự giác
3
Tổ chức xây dựng mô hình tủ sách lớp học tạo không gian mở để 3.13 Khả thi
43
Các thông số
Các giải pháp
T T
Mức
học sinh tiếp cận sách, đọc sách, hình thành thói quen đọc sách và phát triển văn hóa đọc trong nhà trƣờng
4
3.9
Rất khả thi
Hoạt động tổ chức tiết học trên lớp có lồng ghép hình thức sân khấu hóa tác phẩm, khơi dậy lòng đam mê đọc sách, lan tỏa văn hóa đọc
5
3.88
Phối hợp với các lực lƣợng giáo dục trong nhà trƣờng để tổ chức hoạt động trải nghiệm giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THPT
Rất khả thi
6
3.1 Khả thi
Hoạt động trải nghiệm phối hợp Đoàn trƣờng tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm cũng cố, nâng cao kiến thức, giáo dục nhân cách cho học sinh
7
Hình thức tổ chức câu lạc bộ diễn đàn thƣ viện trƣờng
3.88
Rất khả thi
8
Tổ chức tham quan thực tế
3.14 Khả thi
9
Tổ chức hoạt động giao lƣu trao đổi
3.91
Rất khả thi
Từ số liệu thu đƣợc ở bảng trên có thể rút ra những nhận xét
- Kết quả khảo sát cho thấy, các đối tƣợng tham gia khảo sát đã đánh giá tính khả thi của các giải pháp “Một số hình thức hoạt động trải nghiệm phát huy tính tích cực, tự giác của học sinh nhằm lan tỏa văn hóa đọc tại trƣờng THPT Nghi Lộc 5” tƣơng đối đồng đều. Điểm chung bình chung của cả 9 giải pháp là 3,55 điểm. Điều đó chứng tỏ rằng các đối tƣợng khảo sát tuy khác nhau về cƣơng vị nhƣng các ý kiến đánh giá chung là tƣơng đối thống nhất.
- Mặc dù đối tƣợng khảo sát có cách đánh giá khác nhau, nhƣng theo quy luật số lớn, có thể nói đa số lƣợt ý kiến đánh giá đều thống nhất cho rằng cả 9 hoạt động đề xuất là có tính khả thi. Trong đó hoạt động “Tổ chức các cuộc thi văn hóa đọc” đƣợc đánh giá cao nhất với = 3,94 xếp bậc 1/9.
Nhƣ vậy, “Một số hình thức hoạt động trải nghiệm phát huy tính tích cực, tự giác của học sinh nhằm lan tỏa văn hóa đọc tại trƣờng THPT Nghi Lộc 5” mà tác giả đề xuất trong đề tài đều đƣợc học sinh đánh giá mức độ cấp thiết và khả thi cao.
V. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƢỢC KHI THỰC HIỆN GIẢI PHÁP THÔNG
QUA HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM
Áp dụng đề tài “Một số hình thức hoạt động trải nghiệm phát huy tính tích cực, tự giác của học sinh nhằm lan tỏa văn hóa đọc tại trƣờng THPT Nghi Lộc 5” đã góp phần tạo nên những kết quả rất đáng ghi nhận nhƣ sau:
44
1. Kết quả định tính
Chúng ta có thể thấy số lƣợng học sinh quan tâm tìm hiểu và đọc sách tăng lên đáng kể. Với các hoạt động đã đƣợc sử dụng trong suốt quá trình thực nghiệm đã kích thích tính tích cực, tự giác tìm tòi, tự nghiên cứu, chủ động sáng tạo của học sinh trong học tập rèn luyện và quá trình hoàn thiện nhân cách. Điều này thể hiện rất rõ qua biểu hiện học sinh qua từng hoạt động. Thời gian đầu trải nghiệm các em chƣa quen với môi trƣờng hoạt động nên còn rụt rè, thụ động trong việc trao đổi, thảo luận, chia sẻ trong các diễn đàn đặc biệt là khả năng diễn đạt vận dụng kiến thức đã thu nhận đƣợc từ việc đọc sách chƣa cao. Ngoài ra do thói quen đọc sách còn hạn chế, việc tham gia các hoạt động tập thể chƣa nhiều, phần lớn các em chƣa biết tìm kiếm thông tin cần đạt ở mỗi yêu cầu, một số học sinh khác tìm đƣợc kiến thức từ việc đọc sách nhƣng chƣa biết vận dụng và áp dụng để giải quyết các vấn đề nảy sinh trong quá trình học tập. Càng về sau học sinh bộc lộ rõ tính tự lực, sự chủ động trong quá trình tiếp cận với sách. Kỹ năng chọn đọc sách dần hoàn thiện, các kỹ năng đọc hiểu của các em đã tăng lên. Trong các phong trào hoạt động, các em tích cực chủ động, tìm tòi và giải quyết các vấn đề phát sinh trong cuộc sống với giải pháp giáo dục kỷ luật tích cực này góp phần hình thành nhân cách hình mẫu thanh niên thời đại mới. Đặc biệt khả năng khai thác, phân tích thông tin, thu nhận đƣợc ngày càng vững vàng và cách diễn đạt nội dung thu nhận cũng rất phong phú. Khi giáo viên yêu cầu diễn đạt một vấn đề học tập nào đó thì học sinh có nhiều cách khác nhau để diễn đạt nhƣ tóm tắt, cảm nghĩ của mình, bài học rút ra, hay hình thành và phát triển kỹ năng sống. Qua diễn đạt nhƣ vậy học sinh không những nắm vững kiến thức thu nhận từ sách mà còn thể hiện rõ sự phát triển một bậc về mặt tƣ duy, kỹ năng sống.
2. Kết quả định lƣợng a. Đối với học sinh Tôi đã tiến hành khảo sát thăm dò 221 em học sinh tại trƣờng để thống kê học sinh trƣớc và sau khi sử dụng giải pháp “Một số hình thức hoạt động trải nghiệm phát huy tính tích cực, tự giác của học sinh nhằm lan tỏa văn hóa đọc tại trƣờng THPT Nghi Lộc 5” , kết quả thu đƣợc: (Phiếu khảo sát xem ở phụ lục 3).
Trƣớc khi sử dụng giải pháp
Sau khi sử dụng giải pháp
Năm học
Tích cực
Tích cực
Không tích cực
Không thay đổi hành vi
Thay đổi hành vi và nhận thức
Không tích cực
Không thay đổi hành vi
Thay đổi hành vi và nhận thức
2022- 2023
160/221 61/221
61/221
160/221
210/221 11/221
11/221
210/221
72.3%
27.6%
27.6%
72.3%
95%
4.9%
4.9%
95%
45
Từ bảng thống kê ta có biểu đồ:
Từ kết quả trên cho thấy học sinh trong trƣờng đã đổi mới về nhận thức, đổi mới về hành vi, có chuyển biến rất nhiều về kỹ năng sống so với thời điểm chƣa tổ chức thực hiện biện pháp.
b. Đối với giáo viên
Năm học: Hiệu quả
2022-2023 Sau khi sử dụng đề tài vào thực nghiệm giáo dục, tôi đã tiến hành khảo sát 56 giáo viên tại trƣờng bằng phiếu thăm dò đánh giá mức độ tổ chức “Một số hình thức hoạt động trải nghiệm phát huy tính tích cực, tự giác của học sinh nhằm lan tỏa văn hóa đọc tại trƣờng THPT Nghi Lộc 5”, kết quả thống kê khảo sát ý kiến giáo viên sau tiến hành giải pháp: (Phiếu thăm dò ý kiến xem phần mục lục 4) Không tiếp tục nhân rộng 2/56 3.57% Không hiệu quả 2/56 3.57% Tiếp tục nhân rộng 54/56 96.4% 54/56 96.4%
Biểu đồ đánh giá:
Nhƣ vậy, phần lớn giáo viên đều thống nhất cao và đồng thuận tiếp tục nhân rộng và sử dụng giải pháp.
46
3. Kết quả đạt đƣợc sau quá trình áp dụng biện pháp
Trong những năm qua nhờ áp dụng những hình thức hoạt động trải nghiệm cụ thể, với mục tiêu phát triển các kỹ năng sống thiết thực và cụ thể, tôi còn định hƣớng cho học sinh tiếp tục phát huy tinh thần năng động, sáng tạo với các hoạt động trải nghiệm khác ngoài giờ học. Để giúp học sinh phát huy, tôi còn đề xuất kiến nghị với các tổ chức Đoàn trƣờng, Công đoàn hay Ban cơ sở vật chất của nhà trƣờng… để tổ chức các hoạt động khác nhƣ: Hoạt động nhân đạo, lao động công ích…
Hình ảnh học sinh gói bánh chưng thiện nguyện và lao động công ích
Trong những năm học qua, nhờ sự nỗ lực và tâm huyết trong công tác thƣ viện, tôi đã đạt đƣợc những kết quả đáng ghi nhận, đóng góp vào chất lƣợng giáo dục toàn diện của nhà trƣờng. Ngoài ra khi tổ chức hoạt động trải nghiệm cụ thể, với mục tiêu phát huy tính tích cực, tự giác học sinh nhằm lan tỏa văn hóa đọc, học sinh chủ động tham gia, qua đó các năng lực của các em cũng đƣợc rèn luyện và phát triển nhƣ năng lực tự học, năng lực giao tiếp, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo, năng lực công nghệ thông tin và truyền thông v.v.. Những kết quả đạt đƣợc của học sinh đã phần nào khẳng định đƣợc năng lực, uy tín, đạo đức của ngƣời giáo viên trƣớc học sinh, phụ huynh, nhà trƣờng và xã hội. Đó là niềm hạnh phúc và cũng là động lực lớn lao của tôi trên hành trình công tác và cống hiến.
47
PHẦN III. KẾT LUẬN
1. Kết luận
Đề tài “Một số hình thức hoạt động trải nghiệm phát huy tính tích cực, tự giác của học sinh nhằm lan tỏa văn hóa đọc tại trƣờng THPT Nghi Lộc 5” đã đƣợc hoàn thành với sự nỗ lực nghiên cứu của bản thân, sự quan tâm tạo điều kiện của Ban giám hiệu Nhà trƣờng, sự phối hợp cộng tác của các em học sinh và đồng nghiệp. Đề tài đã hệ thống lại những lí luận chung về hoạt động trải nghiệm và văn hóa đọc. Đề tài cũng đã trình bày đƣợc các giải pháp, cách thức tổ chức và các địa chỉ một số hoạt động trải nghiệm phát huy tính tích cực, tự giác nhằm lan tỏa văn hóa đọc tại trƣờng THPT Nghi Lộc 5.
Đề tài “Một số hình thức hoạt động trải nghiệm phát huy tính tích cực, tự giác của học sinh nhằm lan tỏa văn hóa đọc tại trƣờng THPT Nghi Lộc 5” đã đƣợc tôi áp dụng trong hai năm học 2021-2022 và 2022-2023 và kết quả thống kê thực nghiệm cho thấy hiệu quả bƣớc đầu đáng ghi nhận. Các giải pháp cũng đã đƣợc các trƣờng THPT lân cận huyện Nghi Lộc và trên toàn tỉnh Nghệ An đã triển khai hoạt động rất nhiều cho thấy đề tài tôi nghiên cứu là rất khả thi và có khả năng áp dụng rộng rãi trong các CSGD..
Qua nghiên cứu đề tài này tôi nhận thấy rằng việc tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh là thật sự cần thiết để đáp ứng nhu cầu và xu thế tất yếu là phải đổi mới hình thức giáo dục hiện nay.
Vai trò của Ban giám hiệu rất quan trọng trong chiến lƣợc phát triển giáo dục nhà trƣờng. Ngƣời thủ lĩnh phải có tâm và tầm, phải cƣơng quyết nhƣng cũng phải linh hoạt, tích cực trong chỉ đạo thực thi những nhiệm vụ của cấp trên. Sách, văn hóa đọc là cái căn bản, là lõi của mọi thành công. Việc đổi mới và tìm giải pháp nâng cao hoạt động thƣ viện là vô cùng quan trọng để góp phần đƣa sách đến gần hơn, nhiều hơn với học sinh.
Đơn vị tôi thực tế đã quản lý và tổ chức hoạt động thƣ viện khoa học, hiệu quả, cung ứng kịp thời các loại hình tài liệu của thƣ viện cho giáo viên và học sinh; chủ động đón đầu, tiếp thu sự phát triển của Công nghệ thông tin, bƣớc đầu đƣa trang thiết bị hiện đại, phần mềm tin học phục vụ công tác quản lý thƣ viện và phục vụ bạn đọc. Thu hút giáo viên và học sinh tham gia các hoạt động thƣ viện bằng các hình thức sinh động phong phú.
2. Một số đề xuất
2.1. Đối với Sở giáo dục và đào tạo Nghệ An
Tổ chức hoạt động trải nghiệm là nhiệm vụ trọng tâm đòi hỏi sự vào cuộc của tất cả hệ thống giáo dục. Việc thiết kế các hoạt động trải nghiệm để tổ chức cho học sinh học tập đã đem lại hiệu quả cao trong dạy học, đặc biệt là các phong trào hoạt động bề nổi, qua đó góp phần hình thành và phát triển năng lực cho học sinh, xây dựng môi trƣờng học tập tích tự, tự giác. Việc tổ chức các hoạt động này
48
đòi hỏi cán bộ thƣ viện phải có kinh nghiệm, trình độ chuyên môn giỏi. Vì vậy đề nghị Sở Giáo dục và đào tạo cần tăng cƣờng mở các khóa học bồi dƣỡng, chứng chỉ chuyên môn nghiệp vụ cho thƣ viện trƣờng học.
2.2. Đối với nhà trƣờng
Cần nâng cao trình độ năng lực của đội ngũ cán bộ, nhân viên thƣ viện. Tạo điều kiện cho nhân viên thƣ viện tham dự các lớp nâng cao năng lực quản lý và điều hành thƣ viện hiện đại;
Tổ chức đi tham quan, khảo sát, học hỏi kinh nghiệm của thƣ viện tại các trƣờng
lớn trong nƣớc, tổ chức hội thảo chuyên đề nâng cao chuyên môn nghiệp vụ;
Khuyến khích động viên cán bộ, nhân viên thƣ viện tự học, nâng cao trình độ ngoại ngữ và tin học. Có hình thức khích lệ, động viên để nhân viên thƣ viện có điều kiện học đi đôi với hành;
Đào tạo ngƣời dùng tin, biên soạn nội dung, chƣơng trình, trong đó cần trang
bị cho ngƣời dùng tin về kiến thức, kỹ năng, thái độ khi đến thƣ viện;
Trong khuôn khổ đề tài, tôi chỉ mới thiết kế các hoạt động trải nghiệm và áp dụng ở một trƣờng học cụ thể là trƣờng THPT Nghi Lộc 5. Trên cơ sở kết quả của đề tài có thể triển khai hƣớng nghiên cứu của đề tài với các nội dung khác trong chƣơng trình giáo dục, áp dụng có hiệu quả trên nhiều đối tƣợng học sinh.
Xin chân thành cảm ơn!
Nghi Lộc, tháng 4 năm 2023
Tác giả
49
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Chƣơng trình giáo dục phổ thông, hoạt động trải nghiệm- Bộ giáo dục và
Đào tạo, Hà Nội, tháng 01 năm 2018
2. Luật thƣ viện, các kỹ năng hƣớng dẫn nghiệp vụ thƣ viện 2019, Nhà xuất
bản Lao động, 2020, 28cm
3. Cẩm nang công tác thƣ viện trƣờng học trong thời kỳ hiện đại/ Ánh
Dƣơng, Minh Quân tuyển chọn và hệ thống, Nhà xuất bản Lao động, 2020, 28cm
4. Đề án phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng đến năm 2020, định hƣớng
2030 số 329/ QĐ – TTg của Thủ tƣớng chính phủ ngày 15/3/2017.
5. Công văn số 2008/ KH- SGD&ĐT Nghệ An về kế hoạch đổi mới hoạt động thƣ viện trƣờng học và phát triển văn hóa đọc trong các trƣờng mầm non, phổ thông trên địa bàn tỉnh Nghệ An đến năm 2025, định hƣớng đến năm 2030.
6. Hƣớng dẫn kĩ năng quản lí nghiệp vụ công tác thƣ viện đạt hiệu quả cao/
Quý Lâm, Kim Phƣợng sƣu tầm. - H.: Lao động – Xã hội, 2014; 28 cm
7. Cẩm nang nghề thƣ viện / Tiến sĩ Lê Văn Viết., Lao động -Xã hội, 2000;
24cm
8. Các đề cƣơng, đề tài SKKN của những năm 2020-2021; 2021-2022.
PHẦN IV. PHỤ LỤC
PHỤ LỤC 1: PHIẾU KHẢO SÁT DÀNH CHO GIÁO VIÊN
PHỤ LỤC 2: PHIẾU KHẢO SÁT DÀNH CHO HỌC SINH
PHỤ LỤC 3: KHẢO SÁT THĂM DÒ MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM HỌC SINH TRƢỚC VÀO SAU KHI TIẾN HÀNH GIẢI PHÁP
Họ và tên học sinh: .......................................................Trƣờng THPT Nghi Lộc 5
Trƣớc khi sử dụng giải pháp
Sau khi sử dụng giải pháp
Tích cực
Không tích cực
Tích cực
Không tích cực
Thay đổi hành vi và nhận thức
Không thay đổi hành vi
Không thay đổi hành vi
Em hãy vui lòng cho mức độ thay đổi của học sinh trƣớc và sau khi thực hiện các giải pháp “ Một số hình thức hoạt động trải nghiệm phát huy tính tích cực, tự giác của học sinh nhằm lan tỏa văn hóa đọc tại trƣờng THPT Nghi Lộc 5”. (Đánh dấu X vào ô tương ứng) Năm học
2022- 2023
Thay đổi hành vi và nhận thức
PHỤ LỤC 4: KHẢO SÁT THĂM DÒ MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM GIÁO VIÊN TRƢỚC VÀO SAU KHI TIẾN HÀNH GIẢI PHÁP
Họ và tên giáo viên: .................................................Trƣờng THPT Nghi Lộc 5
Thầy cô hãy vui lòng cho đánh giá mức độ tổ chức “Một số hình thức hoạt động trải nghiệm phát huy tính tích cực, tự giác của học sinh nhằm lan tỏa văn hóa đọc tại trƣờng THPT Nghi Lộc 5”. (Đánh dấu X vào ô tương ứng)
Năm học: Hiệu quả Không hiệu quả Tiếp tục nhân rộng
2022-2023
Không tiếp tục nhân rộng
PHỤ LỤC 5: PHIẾU KHẢO SÁT TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Mẫu Phiếu dành cho học sinh
PHỤ LỤC 6: PHIẾU KHẢO SÁT TÍNH KHẢ THI CỦA ĐỀ TÀI
Mẫu phiếu dành cho học sinh
PHỤ LỤC 7: PHIẾU KHẢO SÁT TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Mẫu phiếu dành cho Giáo viên
PHỤ LỤC 8: PHIẾU KHẢO SÁT TÍNH KHẢ THI CỦA ĐỀ TÀI
Mẫu phiếu dành cho Giáo viên
PHỤ LỤC 9: CUỘC THI TÌM HIỂU TRUYỀN THỐNG NHÀ TRƢỜNG VÀ GIÁ SÁCH THƢ VIỆN LỚP HỌC ĐẸP
PHỤ LỤC 10: HOẠT ĐỘNG CUỘC THI KỂ CHUYỆN THEO SÁCH
PHỤ LỤC 11: HOẠT ĐỘNG GIỚI THIỆU SÁCH HAY
PHỤ LỤC 12: CUỘC THI BÁO TƢỜNG
PHỤ LỤC 13: CUỘC THI CỜ VUA CỜ TƢỚNG
PHỤ LỤC 14: MẠNG LƢỚI CỘNG TÁC VIÊN THƢ VIỆN
PHỤ LỤC 15: MỘT SỐ HÌNH ẢNH HOẠT ĐỘNG LIÊN QUAN