SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN

TRƯỜNG THPT TƯƠNG DƯƠNG 1 -------------

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

“MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP HUẤN LUYỆN CHUYÊN BIỆT NHẰM NÂNG CAO THÀNH TÍCH THI ĐẤU HKPĐ MÔN NHẢY XA TẠI TRƯỜNG THPT TƯƠNG DƯƠNG 1”

(Thuộc lĩnh vực Giáo dục thể chất)

N À M

Tác giả: Đậu Xuân Việt - Nguyễn Hồng Tuấn

Tổ: Xã hội.

Điện thoại: 0919548566 - 0919894678

Tương Dương - Năm 2023

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

“MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP HUẤN LUYỆN CHUYÊN BIỆT NHẰM NÂNG CAO THÀNH TÍCH THI ĐẤU HKPĐ MÔN NHẢY XA TẠI TRƯỜNG THPT TƯƠNG DƯƠNG 1”

(Thuộc lĩnh vực Giáo dục thể chất)

N À M

MỤC LỤC

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

DANH MỤC BẢNG BIỂU, BIỂU ĐỒ, HÌNH ẢNH

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................... 1 1. Lí do chọn đề tài............................................................................................. 1 2. Mục đích, đối tượng và phạm vi nghiên cứu. ................................................ 2 3. Phương pháp nghiên cứu................................................................................ 3 4. Giới hạn đề tài. .............................................................................................. 3 5. Tổng quan về sáng kiến.................................................................................. 3 6. Tính mới và dự kiến đóng góp của đề tài....................................................... 3 Phần II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ................................................................ 4 Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN THỰC TIỄN....................................................... 4 1. Cơ sở khoa học............................................................................................ 4 1.1. Cở sở lý luận ............................................................................................... 4 1.2. Cơ sở thực tiễn ........................................................................................... 5 2. Thực trạng nghiên cứu ................................................................................... 6 Chương 2. ĐỀ XUẤT CÁC BÀI TẬP CHUYÊN BIỆT, CÁC GIẢI PHÁP TRONG CÔNG TÁC HUẤN LUYỆN ĐẠT THÀNH TÍCH CAO …………..9

2.1. Các kiến thức, phương pháp cơ bản, các bài tập chuyên biệt nâng cao kĩ thuật, kĩ năng môn nhảy xa dùng trong dạy học và huấn luyện………………..9

2.1.1. Giới thiệu kĩ thuật môn nhảy xa ………………………………….…......9

2.1.2. Phương pháp giảng dạy, huấn luyện cơ bản kỹ thuật nhảy xa…………10

2.1.3. Một số bài tập chuyên biệt nhằm nâng cao thành tích trong quá trình huấn luyện và thi đấu tại trường THPT Tương Dương 1……………….….…14

2.2. Các giải pháp trong công tác huấn luyện, giảng dạy. .............................18 2.2.1. Giải pháp 1: Tìm hiểu đặc điểm học sinh vùng miền ............................ 18 2.2.2. Giải pháp 2: Xây dựng kế hoạch huấn luyện ........................................ 19 2.2.3. Giải pháp 3: Lựa chọn nhân tố và hình thành đội tuyển .........................19

2.2.4. Giải pháp 4: Xây dựng hệ thống các bài tập phù hợp với trình độ của học sinh................................................................................................................... 20

2.2.5. Cách thức thực hiện giải pháp 4............................................................. 20 2.2.6. Giải pháp 6: Rèn luyện ý chí và tâm lý thi đấu...................................... 23 2.2.7. Giải pháp 7: Giao nhiệm vụ tự tập, tự rèn luyện ................................... 24

2.2.8. Giải pháp 8: Tạo điều kiện tốt nhất để các em hưng phấn hơn trong quá trình luyện tập................................................................................................... 24

2.3. Khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất đước áp dụng tại trường THPT Tương Dương 1. .…………………………….……….24

2.3.1. Mục đích khảo sát. ………………………………………..……………24

2.3.2. Nội dung và phương pháp khảo sát. ……………………...……………25

2.3.3. Đối tượng khảo sát. …………………………………………...………..26

2.3.4. Kết quả khảo sát về tính cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đã đề xuất ...…………………………………………………………………………26

Chương 3. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM......................................................... 28 3.1. Mục Đích:.................................................................................................. 28 3.2. Đối tượng và địa bàn thực nghiệm............................................................ 28 3.2.1. Thực nghiệm tại trường THPT Tương Dương 1 nơi chúng tôi công tác……………………………………………………………………………...28

3.2.2. Thực nghiệm tại trường THPT Tương Dương 2 (tại HKPĐ cấp huyện năm 2019)......................................................................................................... 28

3.2.3. Điều tra kết quả môn nhảy xa sau thực nghiệm………………………..28

Phần III- KẾT LUẬN...................................................................................... 32 1. Ý nghĩa của đề tài......................................................................................... 32 2. Bài học kinh nghiệm và hướng phát triển.................................................... 32 3. Kiến nghị...................................................................................................... 32 TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................ 34 PHỤ LỤC 1

PHỤ LỤC 2

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

TT Từ viết tắt Đầy đủ

1. TDTT Thể dục thể thao

2. HLV Huấn luyện viên

3. VĐV Vân động viên

4. GDTC Giáo dục thể chất

5. CSVC Cơ sở vật chất

6. THCS Trung học cơ sở

7 THPT Trung học phổ thông

8 HKPĐ Hội khỏe phù đổng

9 BGDĐT Bộ giáo dục đào tạo

DANH MỤC BẢNG BIỂU, BIỂU ĐỒ, HÌNH ẢNH

BẢNG:

Bảng 1: Số liệu khối 12..................................................................................... 6 Bảng 2: Số liệu khối 11...................................................................................... 7 Bảng 3: Số liệu khối 10...................................................................................... 7 Bảng 4: Bảng khảo sát thành tích nhảy xa qua 3 kì HKPĐ gần đây ................. 8

Bảng 5: Tổng hợp các đối tượng khảo sát…………..………………………...26

Bảng 6: Đánh giá sự cấp thiết của các giải pháp đề xuất. …………………....26

Bảng 7: Đánh giá tính khả thi của các giải pháp đề xuất. …………………….27

Bảng 8: Số lượng học sinh biết luật và yêu thích môn nhảy xa khối 12 ....... 29 Bảng 9: Số lượng học sinh biết luật và yêu thích môn nhảy xa khối 11 ….... 29 Bảng 10: Số lượng học sinh biết luật và yêu thích môn nhảy xa khối 10 …... 30

BIỂU ĐỒ:

Biểu đồ 1: Biểu đồ khảo sát mức độ yêu thích các môn ở khối 12 (trước khi áp dụng biện pháp).................................................................................................31

Biểu đồ 2: Biểu đồ khảo sát mức độ yêu thích các môn ở khối 12 (sau khi áp dụng biện pháp)................................................................................................ 31

HÌNH ẢNH:

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Lí do chọn đề tài.

Đất nước ngày càng phát triển kéo theo phong trào tập luyện TDTT phát triển mạnh mẽ. Đặc biệt là thế hệ trẻ học sinh - sinh viên. Là một nước xã hội chủ nghĩa đang chuyển mình toàn diện về mọi mặt để phù hợp, thích ứng với xu thế phát triển của nhân loại. Vì vậy, Đảng và Nhà nước rất quan tâm đến sự phát triển thể chất cho mọi người, đặc biệt là học sinh - sinh viên. Các Nghị quyết của Đảng và Nhà nước luôn đánh giá “Công tác giáo dục thể chất cho thế hệ trẻ là một mặt quan trọng không thể thiếu được trong giáo dục và đào tạo”.

Trong hệ thống giáo dục, Giáo dục thể chất là môn học bắt buộc có tầm quan trọng không thể thay thế nhằm phát triển toàn diện cho học sinh về Đức - Trí - Thể - Mỹ. Ngay từ bậc mầm non, tiểu học các em đã được tập luyện thông qua những bài học mang tính chất vừa học vừa chơi, sang THCS thì được nâng cao hơn với những bài tập, những môn thể thao bắt đầu định hướng cho học sinh hướng đến sự đam mê lâu dài, gắn bó, từ đó phát huy hết khả năng của bản thân, nâng cao sức khỏe. Chương trình học của môn GDTC trong nhà trường, môn điền kinh được xây dựng và đưa vào ngay từ bậc tiểu học, THCS với nhiều môn khác nhau như chạy ngắn, bật xa tại chổ, nhảy cao, nhảy xa … Nổi bật có môn nhảy xa, là môn học dể tập, phù hợp với nhiều lứa tuổi và phát triển thể chất, thể trạng của người tập rất tốt.

Các bài tập nhảy xa đã được loài người sử dụng từ thời cổ Hy Lạp. Song lịch

sử của môn nhảy xa được ghi nhận từ năm:

-1851 môn nhảy xa được đưa vào chương trình giảng dạy và thi đấu ở các

trường Đại Học ở nước Anh.

- 1880 - 1890 môn nhảy xa phát triển mạnh ở nhiều nước Pháp, Mỹ, Đức,

Nga, Thụy điển, Nauy.

- 1896 với việc khôi phục truyền thống Đại hội thể thao Olympic Aten Hy Lạp. Môn nhảy xa trở thành nội dung chủ yếu trong chương trình thi đấu của các Đại hội thể thao Olympic.

* Sự phát triển kỹ thuật nhảy xa:

- Với sự khao khát vươn tới những đỉnh cao thành tích, các VĐV, Huấn luyện viên, các nhà khoa học luôn tìm tòi các phương pháp có hiệu quả nhất trong tập luyện và thi đấu.

- Ngày xưa, trong thi đấu VĐV chỉ biết nhảy xa “kiểu ngồi”. Ngày nay các VĐV đã biết sử dụng nhảy xa kiểu “ưỡn thân” hoặc “cắt kéo”. (Năm 1920, nhảy xa kiểu “ưỡn thân” ra đời do VĐV B.Tuelos Phần Lan thực hiện đầu tiên. Năm 1991, VĐV Mike Power ( Mỹ ) nêu kỷ lục Thế giới với kiểu nhảy “cắt kéo”).

- Sự thay đổi về luật thi đấu cũng là yếu tố tác động mạnh đến sự tiến bộ và

1

thay đổi của kỷ thuật nhảy xa.

Thành tích môn nhảy xa phát triển qua các giai đoạn:

* Nam Thế giới:

- Năm 1864 thành tích Thế giới đầu tiên của nam được công bố kỷ lục là

5m48.

- Năm 1896 tại Thế vận hội lần thứ nhất (Athène Hy Lạp) kỷ lục Thế giới là

6m25.

- Năm 1936 tại Thế vận hội lần thứ XI (berlin, Đức) vận động viên Mỹ da đen Jess Owens lập kỷ lục với thành tích 8m13, kỷ lục này giữ 24 năm. Sau đó vận động viên Bop .Bimon lập kỷ lục Thế giới với thành tích 8m90 (Mexico 1968).

- Năm 1991 Vận động viên Mike Power ( Mỹ ) lập kỷ lục Thế giới là 8m95.

Kỷ lục này vẫn được giữ cho đến ngày hôm nay.

* Nữ Thế giới:

- Năm 1948 tại thế vận hội lần thứ XIV ở Londres Anh Vận động viên nữ mới được chính thức thi đấu trong các Thế vận hội, Vận động viên người Hung-ga-ri đạt thành tích cao nhất là 5m96, đến năm 1994 Vận động viên Helen Drister Đức lập kỷ lục Thế giới là 7m74. Kỷ lục này vẫn được giữ cho đến ngày hôm nay.

* Kỷ lục môn nhảy xa của Việt Nam :

- Nam : 7,89m : Bùi Văn Đồng lập Tại kỳ Sea Games thứ 29.

- Nữ : 6m68 : Bùi Thị Thu Thảo lập Tại kỳ Sea Games thứ 29.

Song song với phong trào thể thao quần chúng, thể thao thành tích được phát triển sớm và mạnh mẽ ở trường THPT Tương Dương 1 chúng tôi. Đó cũng là quy luật tất yếu của sự phát triển, là nguyện vọng chính đáng của phụ huynh, học sinh vùng miền núi nói chung và Tương Dương nói riêng. Trong các kỳ HKPĐ nhiều năm gần đây nhà trường có rất nhiều học sinh giỏi tỉnh ở các nội dung của môn GDTC trong đó có nội dung Nhảy xa.

Với hơn 20 năm công tác và những năm được nhà trường giao nhiệm vụ huấn luyện đội tuyển Điền kinh cùng các đồng nghiệp, chúng tôi đã có kinh nghiệm trong công tác huấn luyện và giảng dạy, vì vậy chúng tôi mạnh dạn đưa ra sáng kiến kinh nghiệm:“Một số phương pháp huấn luyện chuyên biệt nhằm nâng cao thành tích thi đấu HKPĐ môn Nhảy xa tại trường THPT Tương Dương 1”

2. Mục đích, đối tượng và phạm vi nghiên cứu.

2.1. Mục đích.

2

Phương pháp góp phần quan trọng trong công tác giảng dạy cũng như huấn luyện cho đội tuyển điền kinh trong đó có nội dung Nhảy xa trường THPT Tương Dương 1, góp phần nâng cao trình độ vận động viên nhảy xa, nhằm góp phần đưa thành tích thể thao huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An đạt thành tích cao tại các kỳ thi HKPĐ, đại hội TDTT các cấp.

2.2. Đối tượng.

Học sinh THPT và học sinh đặc biệt có năng khiếu về môn nhảy xa.

2.3. Phạm vi nghiên cứu.

Khảo sát, điều tra nội dung nhảy xa các trường THPT lân cận và thực trạng

môn nhảy xa ở học sinh trong trường THPT Tương Dương 1.

Trên cơ sở đó áp dụng cho giáo viên THPT, đặc biệt là HLV nhảy xa, các bộ

môn thể thao khác cũng có thể áp dụng một số bài tập và giải pháp ở đề tài này.

3. Phương pháp nghiên cứu.

Từ cơ sở lí luận, cơ sở thực tiễn dẫn đến việc cần thực hiện, rút kinh nghiệm

từ tuyển chọn vận động viên, huấn luyện áp dụng vào thực tiễn.

+ Phương Pháp điều tra. Kiểm tra mức độ yêu thích môn Nhảy xa, kết quả

phát triển sau quá trình huấn luyện.

+ Phương Pháp đọc tài liệu và thu thập tài liệu về Nhảy xa.

+ Phương Pháp đàm thoại: Thường xuyên trao đổi kinh nghiệm hay từ các

đồng nghiệp thuộc bộ môn GDTC, từ các HLV cấp sở.

4. Giới hạn đề tài.

Huấn luyện là một quá trình, ở đây chúng tôi chỉ đưa ra một số giải pháp chuyên biệt giúp đội ngũ giáo viên GDTC THPT áp dụng vào giảng dạy và huấn luyện nội dung Nhảy xa.

5. Tổng quan về sáng kiến.

Thời gian từ: 1/2016 - 4/2023.

6. Tính mới và dự kiến đóng góp của đề tài.

6.1.Tính mới:

- Đề tài đề xuất được các biện pháp quản lí, sử dụng thiết bị dạy học trực

tuyến mà các đề xuất trước chưa đề cập.

- Phương pháp huấn luyện nhằm nâng cao thành tích thi đấu HKPĐ môn Nhảy xa tại trường THPT Tương Dương 1 là giải pháp hoàn toàn mới phù hợp với điều kiện cở sở vật chất của trường đem lại hiệu quả cao.

6.2. Dự kiến đóng góp của đề tài:

- Áp dụng cho giáo viên cấp THPT, đặc biệt là HLV Nhảy xa, các bộ môn

khác cũng có thể vận dụng một số bài tập và giải pháp ở đề tài này.

- Góp phần phát huy năng lực, tư duy sáng tạo, trí tưởng tượng cho học sinh,

3

đem đến cho các em học sinh niềm yêu thích môn Nhảy xa.

Phần II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

Chương 1

CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN

1. Cơ sở khoa học.

1.1. Cở sở lý luận.

Trong lĩnh vực TDTT phong trào, môn Điền kinh mà trong đó Nhảy xa được coi là một trong những môn thể thao hay được đưa vào nội dung thi đấu nhất. Với dụng cụ và sân bãi tập luyện đơn giản, dễ tập. Bài tập Nhảy xa phù hợp với nhiều lứa tuổi, giới tính, mọi tầng lớp nhân dân lao động. Mặt khác, sân bãi đơn giản, dễ tập nên nhảy xa giữ vị trí chủ yếu trong chương trình giáo dục thể chất ở trường học, trong chương trình huấn luyện thể lực, trong chương trình thể thao cho mọi người và thể thao thành tích cao.

Tập luyện môn nhảy xa có hệ thống và khoa học có tác dụng tốt trong việc giữ gìn, tăng cường và củng cố sức khỏe cho người người tập. Thông qua bài tập nhảy xa giúp cho người tập hoàn thiện về các chức năng:

Đối với hệ thần kinh: Rèn luyện tính linh hoạt quá trình thần kinh tăng lên rõ

rệt, phản xạ nhanh.

Đối với hệ vận động: Tăng cường sức mạnh cơ bắp, đặc biệt là cơ chân về sức

mạnh và sức bật.

Đối với cơ quan phân tích có ý nghĩa quan trọng, đặc biệt là các cơ quan cảm thụ bản thể ở cổ, giúp cho sự phối hợp động tác phức tạp và những xung đột từ cơ quan tiền đình, có một vai trò lớn để giúp thăng bằng cho cơ thể ở tư thế trên không (khi bay).

Đặc biệt trong khi thi đấu có thời gian vận động ngắn nên chức năng các cơ

quan thực vật, tuần hoàn, hô hấp ít biến đổi và mau hồi phục.

Nhảy xa còn rèn luyện tinh thần dũng cảm, ý chí kiên cường, khắc phục khó

khăn. Nó thiết thực trong đời sống sinh hoạt hàng ngày.

Ở Việt Nam, môn thể thao Điền kinh nói chung trong đó Nhảy xa trong trường học đã thu hút sự quan tâm của các nhà nghiên cứu, các nhà khoa học, nhà giáo dục chuyên môn ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Kết quả nghiên cứu của các công trình này đã đưa ra số liệu đánh giá thực trạng phát triển môn Nhảy xa của học sinh phổ thông, sinh viên các trường cao đẳng, đại học cũng như đưa ra các biện pháp, bài tập nâng cao hiệu quả tập luyện.

4

Nhảy xa là môn thể thao khi hoạt động, đòi hỏi sự vận động của rất nhiều các bộ phận của cơ thể: Hệ cơ chân, tay, vai cổ và hệ xương khớp như các khớp chân đầu gối, cột sống…Vì vậy, Nhảy xa có tác dụng tốt không chỉ đối với thể trạng mà còn rất tốt cho cả hệ vận động và hệ thần kinh ... Quá trình vận động với cư li ngắn, chạy nhanh, bật nhảy, rướn cơ thể bay lên không về trước...hai chân phải nhanh, mạnh, sức rướn cơ thể phải hoạt động tối đa, mắt phải tập trung nhìn trước, thực hiện toàn bộ kĩ thuật phải chuẩn từng bước chạy, giậm nhảy, trên không và

tiếp đất tốt để có hiệu quả cao nhất.

Trong quá trình tập luyện và thi đấu Nhảy xa, người tập không ngừng hình thành và cũng cố các kĩ thuật động tác, các phản xạ có điều kiện, nhằm tăng cường khả năng phối hợp giữa hệ thần kinh trung ương với các cơ quan vận động, các cơ quan nội tạng trong cơ thể để xây dựng các kĩ năng, kĩ thuật động tác, tiến tới hình thành kĩ xảo động tác.

Để đạt được điều này người tập Nhảy xa phải tiến hành tập luyện thường xuyên, liên tục, có hệ thống, khoa học và hợp lý. Với phương châm: Luyện tập - thích ứng - phát triển. Chính vì vậy, các giáo viên tuỳ từng đối tượng mà sử dụng khối lượng vận động một cách hợp lí, phù hợp với khả năng tiếp thu của học sinh.

1.2. Cơ sở thực tiễn.

Nhảy xa là một nội dụng thi đấu của môn Điền kinh được đưa vào thi đấu tại các kỳ Đại hội thể thao, Hội khỏe phù đổng cấp Huyện, cấp Tỉnh, Toàn quốc và môn Nhảy xa được đưa vào giảng dạy bắt buộc trong chương trình thể dục trung học phổ thông ở lớp 11 và 12, đây cũng là môn học mà được kế thừa từ cấp dưới lên nên ngày càng phát triển mạnh trong các trường phổ thông. Điều đáng lưu ý là bắt đầu HKPĐ cấp tỉnh lần thứ 17 năm 2016 đến nay thì các vận động viên thuộc các trường năng khiếu sẽ không được tham gia thi đấu mà chỉ những học sinh không chuyên mới được thi đấu trong giải này và theo quyết định số 91/2011/QĐ- UBND tỉnh Nghệ An ban hành quy định về khen thưởng đối với các tập thể cá nhân đạt thành tích cao trong các kì thi quốc tế, khu vực quốc tế, quốc gia, cấp tỉnh và giải thưởng do tỉnh quy định. Trong đó quyết định ban hành mức thưởng rất cao, đây là những động lực không hề nhỏ để các em học sinh và thầy (cô) giáo huấn luyện ra sức tập luyện để đạt kết quả cao vì vậy việc nâng cao chất lượng môn Nhảy xa trong hệ thống các môn điền kinh ở trường Trung học phổ thông là hết sức cần thiết nhằm trang bị cho học sinh một số kiến thức, kỹ năng, kỹ thuật, thể lực, chiến thuật thi đấu, tâm lý khi thi đấu.

Bên cạnh đó còn giáo dục cho học sinh ý thức và thói quen tập thể dục thể thao nhằm tăng cường sức khỏe và hiểu biết về Luật môn Nhảy xa và động tác kỹ thuật, để rèn luyện sức khỏe, phát triển thể lực và thi đấu.

Qua quá trình giảng dạy nghiên cứu và trực tiếp là người hướng dẫn cho học sinh đi thi đấu ở các kì HKPĐ chúng tôi nhận thấy muốn đạt được thành tích cao phải có 1 quá trình tập luyện lâu dài hết sức khổ luyện, có kế hoạch hợp lý và khoa học trong huấn luyện.

Môn Nhảy xa trong hệ thống các môn Điền kinh được đưa vào thi đấu chính

thức tại HKPĐ các cấp với 2 nội dung thi đấu đó là đơn nam, đơn nữ.

Trong quá trình tập luyện cũng như thi đấu môn Nhảy xa để đạt kết quả cao trước tiên cần tạo cho các em niềm say mê, hứng thú trong khi tập luyện nắm vững nội dung và thực hiện các động tác kĩ thuật một cách tốt nhất thì người giáo viên, HLV đóng vai trò hết sức quan trọng, cần tìm tòi những phương pháp tối ưu, đưa ra những bài tập huấn luyện hợp lí để trang bị cho các em những kĩ năng, kĩ xảo, các kĩ thuật, chiến thuật thi đấu… chính vì vậy người giáo viên, HLV cần nghiên cứu tìm tòi kỹ nội dung bài tập, làm mẫu chính xác từng động tác, thao tác thuần 5

thục, phân tích rõ ràng từng chi tiết kỹ thuật động tác trước khi lên lớp, ngoài ra giáo viên cũng phải tập luyện làm mẫu động tác phải đạt được yêu cầu chính xác, đẹp đúng kỹ thuật. Vì những động tác làm mẫu dễ gây được ấn tượng trong trí nhớ các em. Khi phân tích, giảng giải kĩ thuật động tác nên ngắn gọn, súc tích, dễ hiểu, mặt khác dùng tranh ảnh, video để minh hoạ tạo sự chú ý cho các em.

Do đặc điểm tâm sinh lý của các em là học sinh thường hay hiếu động, thiếu tập trung, nhất là trong những giờ học ngoại khoá do ảnh hưởng các yếu tố bên ngoài. Vậy giáo viên cần quán triệt học sinh thực hiện nghiêm túc nội qui trong giờ học. Giáo viên thường xuyên tuyên dương khích lệ những cá nhân tích cực tham gia tập luyện và ghi nhận những thành quả của học sinh đã đạt được trong những năm qua. Tạo được niềm tin, lòng tự hào của mỗi thành viên trong đội. Đồng thời cũng thẳng thắn nêu và phân tích những khuyết điểm còn yếu kém, khó khăn chưa khắc phục được.

Trường THPT Tương Dương 1 là ngôi trường nằm trên địa bàn huyện vùng cao đặc biệt khó khăn với học sinh hầu như các em học sinh ở các xã vùng sâu vùng xa về theo học, nhưng các em rất đam mê văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao, chính vì vậy phong trào tập luyện TDTT của trường khi nào cũng rầm rộ, các em đã thành lập được các câu lạc bộ như bóng đá, bóng chuyền, điền kinh … nhờ đó mà phong trào TDTT của trường phát triển rất mạnh mẽ.

2. Thực trạng nghiên cứu.

* Số liệu khảo sát sự yêu thích bộ môn Nhảy xa so với các môn Điền kinh khác của các em học sinh trường THPT Tương Dương 1 năm học 2019 - 2020:

Môn Nhảy cao Nhảy xa Chạy bền Chạy ngắn Chạy tiếp sức Lớp Sĩ số

12A 25 8 8 5 1 3

12B 24 7 8 4 2 3

12C 29 10 8 6 2 3

12D 23 6 7 5 2 2

12E 22 7 7 5 1 2

12G 25 8 9 5 1 2

12H 26 8 8 6 1 3

12I 25 8 8 5 1 3

12K 25 9 8 4 2 2

12L 19 7 6 4 1 1

6

Bảng 1: Số liệu khối 12

Môn Nhảy cao Nhảy xa Chạy ngắn Chạy bền Chạy tiếp sức Lớp Sĩ số

11A 31 9 10 8 1 3

11B 28 9 9 7 1 2

11C 29 10 8 7 2 2

11D 23 7 7 5 1 3

11E 26 8 8 6 2 2

11G 28 9 8 7 1 3

11H 18 6 6 4 1 1

11I 22 7 7 5 1 2

11K 27 8 9 6 2 2

11L 26 8 8 6 1 3

Bảng 2: Số liệu khối 11

Môn Nhảy cao Nhảy xa Chạy ngắn Chạy bền Chạy tiếp sức Lớp Sĩ số

10A 40 12 11 9 3 5

10B 34 11 10 8 2 3

10C 41 12 12 10 3 5

10D 39 11 12 9 2 6

10E 34 10 10 9 2 3

10G 36 10 12 8 2 4

10H 34 10 10 8 1 5

10I 35 12 11 8 1 3

10K 34 10 10 8 2 4

10L 32 10 9 7 2 4

7

Bảng 3: Số liệu khối 10

Từ số liệu kiểm tra, khảo chúng tôi thấy trong các môn điền kinh, các em học sinh đam mê, yêu thích môn nhảy xa chiếm tỉ lệ rất thấp hơn so môn chạy ngắn, nhảy cao trong các hoạt động TDTT nhà trường, đó là những băn khoan trăn trở làm sao khơi dậy lòng đam mê môn nhảy xa hơn nữa, chính vì vậy, giáo viên GDTC chúng tôi và các đồng nghiệp trong trường có quyết tâm đưa môn nhảy xa của trường ngày càng phát triển mạnh.

Để được như vậy vai trò của giáo viên GDTC không nhỏ, đặc biệt học trò cũng ghi nhận, noi theo lớp đàn anh, đàn chị đi trước đã thành công trong đội tuyển điền kinh môn nhảy xa, là sự hiệu ứng cộng hưởng các phong trào chung của nhà trường.

* Bảng khảo sát thành tích Nhảy xa qua 3 kì HKPĐ gần đây của các

trường THPT trong 3 huyện Tương Dương, Con Cuông, Kỳ sơn.

Giải

TT Tên trường Kì HKPĐ Nhất Nhì Ba Thành tích

1 THPT Tương Dương 1 01 0 01

1 giải nhất nữ, 1 giải ba nữ.

2 THPT Tương Dương 2 0 0 0

Lần thứ XVII, XVIII, XIX 3 THPT Kỳ Sơn 0 0 0

tỉnh Nghệ An 4 THPT Con Cuông 0 0 0

5 THPT Mường Quạ 0 0 0

8

Bảng 4: Bảng khảo sát thành tích Nhảy xa qua 3 kì HKPĐ tỉnh gần đây

Chương 2

ĐỀ XUẤT CÁC BÀI TẬP CHUYÊN BIỆT, CÁC GIẢI PHÁP

TRONG CÔNG TÁC HUẤN LUYỆN ĐẠT THÀNH TÍCH CAO

2.1. Các kiến thức, phương pháp cơ bản, các bài tập chuyên biệt nâng cao

kỹ thuật, kỹ năng môn nhảy xa dùng trong dạy học và huấn luyện.

2.1.1. Giới thiệu kỹ thuật môn nhảy xa:

Nhảy xa bao gồm nhiều động tác liên tục, nhưng người ta có thể chia thành 4

giai đoạn sau:

- Chạy lấy đà và chuẩn bị giậm nhảy.

- Giậm nhảy.

- Bay trên không.

- Rơi xuống đất.

* Chạy lấy đà và chuẩn bị giậm nhảy:

Cự ly chạy lấy đà khoảng 15m – 25m đối với nam, 10m – 20m đối với nữ

hoặc có thể ngắn hơn đối với người mới tập.

Khoảng cách chạy lấy đà được xác định bằng nhiều cách như đo bằng bàn chân, bằng bước đi (hai bước đi thường bằng một bước chạy) hoặc đo bằng thước dây. Người ta thường đo ngược trở lại từ ván giậm tới vạch bắt đầu chạy đà.

Tư thế chạy lấy đà là một chân đặt phía trước, chân kia đặt phía sau cách nhau khoảng 1 – 2 bàn chân. Nếu chạy đà với số bước chẵn thì đặt chân giậm nhảy trên vạch xuất phát, còn chân kia đặt phía sau và ngược lại. Ở vị trí này thân trên hơi ngả về trước, trọng tâm cơ thể dồn về chân trước, khớp gối hơi chùng, hai tay thả lỏng hoặc một tay đặt phía trước, tay kia đặt phía sau (gần giống như xuất phát cao trong chạy cự ly trung bình).

Tốc độ chạy lấy đà trong nhảy xa được tăng dần tới 4 – 6 bước cuối cùng đạt

tốc độ cao. Người ta duy trì tốc độ cao đó tới lúc giậm nhảy.

Trong khi chạy lấy đà VĐV không nên nhìn vào vạch kiểm tra hay nhìn vào ván giậm nhảy để điều chỉnh. Các bước chạy lấy đà phải ổn định và trở thành thói quen để đạt được sự phối hợp tốt nhất giữa chạy lấy đà nhanh với giậm nhảy nhanh, mạnh, chính xác. Sau mỗi lần nhảy, người ta xem những dấu vết chân để lại ở vạch kiểm tra và ở ván giậm nhảy để điều chỉnh cự ly chạy lấy đà chính xác.

Những bước cuối cùng của chạy lấy đà (2 – 4 bước) cần có ý thức để chuẩn bị giậm nhảy, lúc này trọng tâm hơi hạ thấp xuống bằng cách tăng độ dài bước trước bước cuối cùng.

9

Việc đặt chân vào ván rất quan trọng. Chân giậm phải đặt bằng cả bàn theo hướng từ trên xuống dưới và ra sau, điểm đặt phải gần với điểm dọi của tổng trọng tâm thân thể.

Trong chạy lấy đà thân trên hơi ngả về phía trước, đến khi giậm nhảy thì thân

giữ gần như thẳng đứng.

* Giai đoạn giậm nhảy:

Lực giậm nhảy trong nhảy xa rất lớn (700 – 800kg đối với vận động viên cấp cao) vì vậy giậm nhảy nhất thiết là phải chân mạnh. Đối với thiếu niên hoặc người mới tập, việc lựa chọn chân giậm nhảy bằng cách cho họ nhảy xa một cách tự nhiên bằng đà ngắn.

Khi tiếp xúc với ván giậm, toàn bộ trọng lượng cơ thể dồn lên chân giậm nhảy, do vậy chân giậm nhảy hơi khụy để giảm chấn động. Khi giậm nhảy cần nhanh chóng duỗi hết các khớp chân giậm nhảy. Kết thúc giậm nhảy góc giữa thân trên và đùi chân lăng khoảng 95 độ, bàn chân, cẳng chân, đùi của chân giậm gần như nằm trên một đường thẳng hơi ngả về trước với góc độ giậm nhảy khoảng 68 – 72 độ. Động tác kết thúc giậm nhảy như vậy gọi là “bước bộ trên không” khi chân bắt đầu rời khỏi ván giậm. Các cánh tay đều kết thúc bằng động tác dừng lại đột ngột khi khuỷu tay ở mức ngang vai để nâng trọng tâm thân thể lên và giữ thăng bằng.

* Giai đoạn bay trên không:

Kết thúc giậm nhảy ở tư thế “bước bộ”, sau đó đưa đùi chân giậm ra trước, lên trên ngang với đùi chân đá lăng, hình thành tư thế bước bộ trên không, với VĐV thì bước bộ được càng nhiều trên không khoảng cách bay càng xa (kiểu cắt kéo). Đến Cuối thời gian bước bộ, lúc này thân hơi ngả về thước, đùi hơi nâng lên và cẳng chân hơi duỗi ra. Ở tư thế này người nhảy chuẩn bị vào giai đoạn rơi xuống đất.

* Giai đoạn rơi xuống đất:

Sau khi hoàn thành các động tác trong giai đoạn bay, người nhảy chuyển sang tư thế rơi xuống đất. Ở tư thế này thân trên hơi ngả về trước, hai chân nâng đùi lên cao, cẳng chân duỗi giữ cho gót chân, chỉ thấp hơn gót chân một chút, hai tay đưa ra phía trước. Khi chân chạm cát (nệm) thực hiện ngồi sâu xuống, khuỵu gối lao người về trước, hai tay đánh mạnh xuống dưới, ra sau. Cuối cùng người có thể đổ về trước hoặc ngã sang một bên, sao cho không một bộ phận nào của cơ thể chạm xuống hố cát ở vị trí phía sau vị trí của gót chân. Tuy nhiên, trong huấn luyện và thi đấu, để đạt được kết quả cao nhất thường thì VĐV vươn hết tầm chân và tay để bay xa nhất nên khi tiếp đất rơi xuống bằng mông, nhưng thân người vươn về trước.

2.1.2. Phương pháp giảng dạy, huấn luyện cơ bản kỹ thuật nhảy xa.

 Nhóm các bài tập chuyên môn cơ bản áp dụng trong giảng dạy và huấn

luyện.

10

Trong bộ môn nhảy xa, qua quá trình hình thành và phát triển, các nhà khoa học, các huấn luyện viên cùng các nhà làm giáo dục thể chất đã nghiên cứu, đúc kết ra được bốn kiểu nhảy xa: Kiểu nhảy tự do, kiểu ngồi, kiểu ưỡn thân, kiểu cắt kéo. Mỗi kiểu nhảy xa thì có một số động tác kỹ thuật của cơ thể riêng nhưng chung quy

lại, trong quá trình giảng dạy và huấn luyện cơ bản đều phải xây dựng và tập luyện qua các bài tập sau:

Bài tập 1: Chạy đà và chuẩn bị giậm nhảy.

- Đo đà: dùng thước đo, hoặc đo theo cách hai bước đi thường bằng một bước

chạy.

- Chạy chậm tăng dần đều ở cự li ngắn.

- Tập chạy tăng tốc độ 20 m – 40m tốc độ tối đa.

ơ

11

* Chú ý 4 bước cuối cùng trước khi giậm nhảy:

Bài tập 2: Kỹ thuật chạy đà và giậm nhảy bước bộ:

- Tại chỗ tập đặt chân giậm và giậm nhảy.

- Chạy 1 bước, 3 bước đà làm động tác giậm nhảy.

- Tập bước bộ liên tục.

- Chạy đà 3 – 5 bước giậm nhảy bước bộ.

- Chạy đà ngắn giậm nhảy bước bộ qua xà thấp 40 – 50 cm đặt cách ván giậm

một nữa đường bay.

- Chạy đà 7 – 11 bước làm động tác giậm nhảy bước bộ rơi xuống hố cát

(nệm) bằng chân lăng rồi chạy thẳng ra khỏi hố cát (nệm).

- Chạy đà 5 bước giậm nhảy bước bộ.

- Chạy đà 13 – 15 bước làm động tác giậm nhảy bước bộ rơi xuống hố cát (nệm)

bằng chân lăng (yêu cầu đặt chân giậm đúng ván giậm nhảy).

Bài tập 3: Kỹ thuật bay trên không và rơi xuống đất:

- Nhảy xa tại chỗ, rơi xuống nệm (hố cát) bằng hai chân.

12

- Nhảy xa với đà ngắn, thu chân giậm về trước cùng với duỗi chân lăng.

- Nhảy xa với đà ngắn và trung bình.

Bài tập 4: Hoàn thiện kiểu nhảy:

- Hoàn thiện từng phần kỹ thuật động tác của kiểu nhảy, xác định cự ly chạy

đà chính thức.

- Nhảy xa với chiều dài đà tăng dần và nhịp điệu động tác ổn định.

- Thi đấu, kiểm tra đánh giá kết quả.

Những bài tập trên kết hợp với các bài tập bổ trợ, các bài tập thể lực dựa vào chương trình của từng cấp học, kế hoạch dạy học của từng năm học, để đưa ra phân phối chương trình cho từng địa phương, từng trường và từng cá nhân giáo viên, HLV xây dựng riêng cho mình một bài dạy, một chương trình huấn luyện hợp lí để đạt được hiệu quả cao nhất trong giảng dạy học sinh và các VĐV đạt thành tích tốt nhất trong thi đấu.

 Nhóm các bài tập bổ trợ.

Theo nhà nghiên cứu Quang Hưng trong sách “Bài tập chuyên môn trong Điền kinh” Nhà xuất bản TDTT đã đưa ra một số bài tập nâng cao thành tích từng giai đoạn trong nhảy xa như:

Bài tập 1: Bổ trợ chạy đà: Chạy đà trên đường chạy, chạy qua phần đầu tiên

của đà bằng 6 bước chạy có đàn tính, chạy đà bình thường có giậm nhảy 5 – 6 lần.

Bài tập 2: Bài tập bổ trợ giậm nhảy: Gánh tạ 20 – 40 kg đi bước dài, chạy đà bật lên bằng hai chân giậm, chạy đà 4 – 6 bước giậm nhảy và rơi xuống trên chân lăng, chạy đà 4 – 6 bước giậm nhảy bước bộ bay qua rào, chạy đà 4 – 8 bước nhảy xa chạm tay vào vật được treo trên cao.

13

Bài tập 3: Bổ trợ động tác trên không: Chạy đà 4 – 6 bước giậm nhảy bước bộ bay qua giới hạn giữa 2 đường cách nhau 180 – 220 cm rơi xuống bằng chân lăng, chạy đà 4 – 6 bước giậm nhảy trên cầu bật và thực hiện động tác trên không,

Bài tập 4: Bổ trợ giai đoạn rơi xuống đất: Treo người trên vòng treo cách trước 1m đặt một rào cao 100cm để nhảy cao, thực hiện nhịp chậm, trung bình, chân giậm trước, chân lăng sau và chạm đất bằng mũi chân, chạy 4 – 6 bước làm động tác nhảy xa chú ý lăng hai chân thẳng trước.

 Nhóm các bài tập phát triển thể lực.

Trong tập luyện và thi đấu thể thao nói chung và môn nhảy xa nói riêng thể lực đóng vai trò hết sức quan trọng, nó quyết định đến thành tích của VĐV bởi trong một cuộc đấu VĐV có trình độ thi đấu tương đương nhau thì VĐV nào duy trì được thể lực và sức bền chuyên môn tốt hơn sẽ là người quyết định kết quả cuộc đấu đó. Các bài tập phát triển thể lực bao gồm:

Bài tập 1: Phát triển sức nhanh.

+ Chạy bước nhỏ, nâng cao đùi, chạy đạp sau.

+ Chạy 30m xuất phát cao.

+ Chạy 60m xuất phát thấp.

+ Chạy biến tốc.

+ Chạy tăng tốc cự ly 30m - 40m.

+ Nhảy dây.

+ Một số trò chơi phát triển thể lực.

Bài tập 2: Bài tập phát triển sức mạnh. + Đứng lên ngồi xuống bằng chân giậm.

+ Nhảy lò cò. + Lò cò bằng chân giậm trong hố cát.

+ Bật cóc.

+ Bật cóc lên bật thang tam cấp.

+ Đi vịt.

Bài tập 3: Bài tập phát triển sức bền.

+ Chạy bền trên địa hình tự nhiên.

+ Chạy bền tính thời gian.

+ Chạy bền có biến tốc.

+ Một số trò chơi phát triển sức bền.

2.1.3. Một số bài tập chuyên biệt nhằm nâng cao thành tích trong quá trình huấn luyện và thi đấu tại trường THPT Tương Dương 1.

Huấn luyện thành tích cao là một quá trình lâu dài, nguyên tắc cơ bản là phải dựa vào những kiến thức khoa học và những bài tập được xây dựng, soạn thảo qua 14

tích lũy kinh nghiệm thực tiễn trong quá trình nghiên cứu và giảng dạy, huấn luyện. Để đạt được những thành tích đáng kể trong các kỳ HKPĐ cấp tỉnh, chúng tôi đã nổ lực tìm tòi, học hỏi, qua nhiều năm huấn luyện củng đã xây dựng được một số bài tập chuyên biệt dựa trên điều kiện thực tế của nhà trường nhằm nâng cao thành tích trong huấn luyện và thi đấu.

Khi xây dựng những bài tập này, chúng tôi nhận thấy, ban đầu mỗi VĐV có một kiểu nhảy khác nhau theo bản năng…Căn cứ vào thế mạnh của từng vận động viên để hướng dẫn, chỉnh sửa kỹ thuật và tập các bài tập bổ trợ để các em đạt thành tích cao nhất.

Đặc điểm cốt lõi của môn nhảy xa là chạy nhanh nhất để tạo ra tốc độ nằm ngang lớn nhất, giậm nhảy mạnh nhất để bay được cao và xa nhất (và góc bay hợp lý). Ngoài những bài tập cơ bản nêu trên, từ điều kiện thực tế khó khăn của một trường miền núi, chúng tôi đã xây dựng được một số bài tập chuyên biệt để nâng cao thành tích các em tại trường THPT Tương dương 1 như sau:

Bài tập 1: Bài tập với dây thun.

Dây thun được cắt ra từ xăm xe máy hoặc ô tô đủ bền để không bị đứt, hai đầu được nối lại với nhau thành vòng tròn, một đầu cố định vào lốp ô tô hoặc vật cố định, đầu còn lại quàng qua hông. Tập chạy tại chổ kéo dây, nhằm tăng sức rướn cơ thể và sức mạnh của mủi chân củng như toàn bộ cơ chân. Ngoài ra tác dụng của dây thun còn rất nhiều bài tập thể lực khác.

Bài tập 2: Bài tập với bao cát.

15

Bao cát được làm từ hai ống tay áo hoặc ống quần được may lại và bỏ cát vào, sau đó cột chặt, lưu ý là làm vừa với chiều rộng cơ thể VĐV (HLV giao cho các VĐV về tự làm).

+ Đeo bao cát vào hông chạy từ chậm đến nhanh.

+ Đeo bao cát bật cóc, nhảy lò cò (Đường bằng và lên cầu thang).

+ Đeo bao cát tại chổ bật nhảy bằng chân giậm nhảy.

Tác dụng: Tăng khả năng chịu đựng, vượt qua giới hạn chịu đựng của cơ thể,

tạo ra sự thích ứng ở mức cao nhất có thể của VĐV khi kết thúc huấn luyện.

Bài tập 3: Tập với Nẹp chân.

Nẹp chân được làm bằng bao cát hoặc nhiều thanh chì bỏ trong túi vải, được

bó chặt quanh bắp chân. Tác dụng tăng sức mạnh của chân, sức rướn của cơ thể.

+ Đeo nẹp chân chạy nhanh tại chổ.

+ Đeo nẹp chân bật cóc, nhảy lò cò (Đường bằng và lên cầu thang).

+ Đeo nẹp chân chạy đà, giậm nhảy thực hiện toàn bộ kĩ thuật nhảy xa.

+ Đeo nẹp chân giậm nhảy đập lá.

Bài tập 4: Nhảy qua chướng ngại vật.

16

Bài tập này kết hợp với hai cột nhảy cao được đặt hai bên hố nhảy, được gác qua bởi một thanh xà rất nhẹ (không gây chấn thương cho VĐV khi tập), HLV căn

góc độ bay của VĐV để đặt xà ngang nhằm bắt buộc người tập phải vươn chân bay qua được xà. Mục đích tạo ra góc độ bay cao nhất khi đạt vận tốc nằm ngang lớn nhất để có thành tích tốt nhất khi thực hiện kỹ thuật.

+ Tập nhảy qua xà thấp.

+ Tập nhảy qua xà cao dần.

Bài tập 5: Nhảy đập lá.

HLV chuẩn bị một cây sào dài, đầu ngọn sào được nối một đoạn dây có treo lá cây hoặc một miếng vải, được treo ngang giữa hố nhảy, yêu cầu VĐV thực hiện chạy đà, giậm nhảy và đập trúng lá. Mục đích nhằm cải thiện góc độ bay cho VĐV. Bài tập này các em có thể tập mọi lúc, mọi nơi nếu có điều kiện phù hợp để nâng cao sức bật, sức mạnh cơ chân …

+ Tại chỗ bật nhảy đập lá.

+ Chạy đà giậm nhảy bằng chân giậm nhảy đập lá.

17

Bài tập 6: Chạy lên dốc. Với địa thế của trường chúng tôi thuộc miền núi, dốc nhiều nên chúng tôi thường cho VĐV tập chạy lên dốc, khoảng cách ngắn đến dài, từ chậm đến nhanh tốc độ tối đa. Mục đích phát huy hết khả năng sức rướn của cơ thể, tăng cường sức mạnh cơ chân nhất là một phần ba chân phía trước bàn chân.

Bài tập 7: Quan sát băng hình, tập luyện.

Trước, trong và sau khi tập luyện thì chúng tôi đều cho VĐV của mình xem băng hình của các VĐV đạt thành tích cũng như các thầy cô làm mẫu trên các nền tảng mạng xã hội, sau đó cả thầy và trò cùng mổ xẻ nhiều lần để tìm ra yếu lĩnh động tác, áp dụng vào tập luyện và thi đấu để đạt thành tích cao nhất.

Bài tập 8: Chiến thuật trong thi đấu.

Trong bất cứ môn thể thao nào đều có chiến thuật và phải vận dụng nó một cách bài bản, thuần thục thì mới đạt thành tích tốt nhất. Trong nhảy xa, sự tập trung vào mỗi bước chạy, đo đà và giậm nhảy chính xác, là yếu tố tiên quyết để thành tích của mỗi lần nhảy xa nhất. Vì thế, chúng tôi tập trung rèn luyện cho các em tính tập trung cao cho mỗi lần nhảy, không bị mất tập trung trong bất kỳ tình huống nào xảy ra trên sân. Bài tập đo đà, giậm nhảy được tập đi tập lại liên tục và thành kỷ năng, song song với đó là rèn luyện tính tập trung, tính lì trước đám đông bằng cách cho thi đấu thử nhiều lần có khán giả cổ vũ, tạo tình huống gây ức chế khi đã hoàn thiện kỹ thuật nhảy xa.

Từ hệ thống những kiến thức về nhảy xa, các bài tập từ cơ bản đến nâng cao, để quá trình dạy học và huấn luyện đạt được thành quả tốt nhất thì cần phải xây dựng một giáo trình khoa học, có chiều sâu. Chúng tôi đã nghiên cứu, qua quá trình thực nghiệm mạnh dạn đưa ra các giải pháp nhằm cụ thể những mục tiêu đạt thành tích tốt nhất cho đội tuyển nhảy xa trường THPT Tương Dương 1 khi tham gia HKPĐ các cấp cũng như các giải thể thao phong trào khác.

2.2. Các giải pháp trong công tác giảng dạy, huấn luyện.

2.2.1. Giải pháp 1: Tìm hiểu đặc điểm học sinh theo vùng miền.

18

Để hoàn thành công tác tốt trong giảng dạy, huấn luyện trước tiên giáo viên,

HLV cần nắm bắt được được đặc điểm vị trí địa lí, khí hậu từng vùng miền.., phong tục tập quán, các môn thể thao yêu thích của địa phương...Từ đó xây dựng kế hoạch chi tiết để hướng các em vào học tập và thi đấu theo mục tiêu đã xây dựng.

2.2.2. Giải pháp 2: Xây dựng kế hoạch giảng dạy, huấn luyện.

Kế hoạch là bước đầu tiên cho bất kỳ một hoạt động nào; Xây dựng kế hoạch là tổng quan của mọi vấn đề trong quá trình giảng dạy và huấn luyện. Quá trình huấn luyện bất luận xuất phát từ những công việc nào đều cần phải xác định rõ được tính mục đích và kế hoạch tỉ mỉ, quá trình tập luyện thể dục thể thao cũng không nằm ngoài những yêu cầu trên.

Tập luyện thể dục thể thao được tiến hành dựa vào một kế hoạch nhất định có thể khắc phục được tính tùy tiện và phiến diện trong tập luyện thể dục thể thao, có lợi trong việc nâng cao chất lượng huấn luyện, ngoài việc giúp các em đạt thành tích cao trong tập luyện, thi đấu còn hình thành cho các em những thói quen tốt trong học tập và cuộc sống. Chính vì vậy trước khi bắt tay vào huấn luyện, giảng dạy thì HLV, giáo viên phải xây dựng được một kế hoạch cụ thể, bài bản, khoa học, logic, giúp cho giáo viên định hướng được thời gian, không gian, phương pháp tập luyện từ đó sẽ chủ động hơn trong công việc; giúp cho HLV, giáo viên tự tin thoải mái trong việc thực hiện kế hoạch huấn luyện và giúp các em hình thành được thói quen tập luyện.

Đầu tiên, một kế hoạch giảng dạy hoàn chỉnh phải bao gồm mục tiêu tập luyện, nội dung, phương pháp và thời gian tập luyện…và chú ý xác định được thời gian huấn luyện, để đưa ra kế hoạch huấn luyện hợp lý. Từ đó có thể xây dựng kế hoạch dài hạn hay ngắn hạn tùy vào nội dung của khóa huấn luyện, giảng dạy như: Kế hoạch giảng dạy theo năm, kế hoạch giảng dạy theo mùa, kế hoạch giảng dạy tháng và kế hoạch giảng dạy tuần…

Thứ hai, khi xây dựng kế hoạch giảng dạy bắt buộc phải đảm bảo tính khoa học trong giảng dạy và huấn luyện thể thao. Thông thường nên sắp xếp tập luyện tốc độ và linh hoạt trước, tập luyện sức mạnh, sức bền sắp xếp sau. Sắp xếp các bài tập có cường độ, lượng vận động từ bé đến lớn. Tập luyện kỹ thuật cần tiến hành từ đơn giản đến phức tạp, từ dễ đến khó. Nói dể hiểu là xây dựng kế hoạch tập luyện phải đơn giản, rõ ràng, cụ thể, thực tế và trọng điểm.

Thứ ba, Xây dựng kế hoach giảng dạy, huấn luyện phải dựa vào CSVC trang thiết bị, dụng cụ thực tế; kế hoạch phải thông qua tổ - nhóm và trình Hiệu trưởng phê duyệt nội dung thực hiện.

2.2.3. Giải pháp 3: Lựa chọn học sinh có tố chất và hình thành đội tuyển.

19

Trong nội dung nhảy xa nói riêng thì ngoài sự nỗ lực tổ chức luyện tập của HLV, VĐV thì khâu chọn nhân tố đóng vai trò hết sức quan trọng là yếu tố then chốt, nó quyết định rất lớn đến thành tích cuối cùng của đội tuyển. Vai trò HLV là quan trọng, nhưng tuyển chọn đúng vận động viên cũng vô cùng quan trọng, vì nếu chọn được em đam mê mà không có năng khiếu hoặc có năng khiếu mà không đam

mê, không chịu khó đều không thể thành công.

- Cách thức thực hiện: Qua khảo sát các trường trong huyện Tương Dương thì hầu như các trường đều tổ chức HKPĐ cấp trường lựa chọ học sinh có năng khiếu từ đó giao cho giáo viên huấn luyện rồi hình thành đội tuyển Điền kinh trường.

Ở trường với sự tham mưu của chúng tôi và được sự quan tâm, chỉ đạo của ban giám hiệu và tư vấn của nhóm GDTC thì năm nào cũng tổ chức HKPĐ cấp trường sớm hơn thời gian dự định, từ đó giáo viên sẽ có nhiều thời gian hơn cho giảng dạy và huấn luyện.

Riêng nội dung Nhảy xa chúng tôi thực hiện như sau:

Bước 1: Lập danh sách những em giỏi nhất trong khối qua quá trình sàng lọc

từ HKPĐ cấp trường..

Bước 2: Triển khai các GV trong nhóm rà soát và bổ sung các VĐV do các đồng chí đó phát hiện trong quá trình giảng dạy (học sinh đã từng tham gia HKPĐ ở cấp THCS đặc biệt những em đã có thành tích xuất sắc).

Bước 3: Tiếp tục cho thi đấu từ đó thành lập đội tuyển Điền kinh mà trong đó

có nội dung Nhảy xa.

Bước 4: Phân công cho giáo viên phụ trách nội dung Nhảy xa và bắt đầu quá

trình huấn luyện.

2.2.4. Giải pháp 4: Xây dựng hệ thống các bài tập phù hợp với trình độ của

học sinh.

Để có thể lựa chọn các bài tập nâng cao hiệu quả cho quá trình huấn luyện trước hết phải xác định được nguyên tắc vừa sức, phải lựa chọn bài tập dựa vào cơ sở tâm lý, sinh lý dựa vào mục tiêu yêu cầu của kế hoạch, chương trình huấn luyện. nguyên tắc huấn luyện; cần bám và vận dụng nguyên tắc vừa sức, nguyên tắc tăng tiến, nguyên tắc thường xuyên - liên tục và nguyên tắc hệ thống. Xây dựng các nguyên tắc lựa chọn bài tập nhằm nâng cao hiệu quả cho công tác huấn luyện giữa trên những yếu tố sau:

- Các bài tập được lựa chọn phải phù hợp với đối tượng tập luyện về tâm lý,

trình độ, điều kiện tập luyện...

- Các bài tập được lựa chọn phải đảm bảo tính hệ thống, tính vừa sức, và nâng cao dần, hình thức tập luyện từ đơn giản đến phức tạp, phù hợp với đặc điểm của đối tượng tập luyện.

- Các bài tập được lựa chọn phải phù hợp với điều kiện thực tiễn, kế hoạch

chuyên môn và đặc điểm của hoạt động thi đấu trong môn nhảy xa.

2.2.5. Giải pháp 5: Cách thức thực hiện giải pháp 4 (Xây dựng hệ thống

các bài tập phù hợp với trình độ của học sinh).

20

Có thể nói giải pháp thứ 4 là giải pháp cốt lõi và quan trọng nhất trong quá trình huấn luyện bởi vì đây là giải pháp về chuyên môn, đòi hỏi HLV phải là người

tâm huyết với bộ môn, phải tìm luôn tòi nghiên cứu để lựa chọn các bài tập một cách khoa học và hợp lý mới đem lại hiệu quả nhất định, dựa trên kế hoạch và hệ thống các bài tập chúng tôi thường phân chia quá trình huấn luyện thành 3 giai đoạn như sau:

* Giai đoạn 1: Giai đoạn huấn luyện ban đầu (Giai đoạn huấn luyện các kĩ

thuật cơ bản).

Mục tiêu của giai đoạn huấn luyện ban đầu là làm cho người học nắm vững khâu cơ bản của kĩ thuật động tác ở những nét chung và thực hiện được động tác theo yêu cầu cơ bản. Giai đoạn này có ý nghĩa rất quan trọng vì tạo ra nền móng để đạt tới trình độ tốt nhất kĩ thuật của VĐV nhảy xa. Đây là giai đoạn hình thành kĩ năng ban đầu để thực hiện những nét chính của động tác. Những nét đặc trưng của cơ chế sinh lí hình thành kĩ năng là sự lan toả các phản xạ vận động, sự căng thẳng cơ bắp không cần thiết do sự khuyếch tán của các quá trình hưng phấn ở vỏ bán cầu đại não. Giai đoạn huấn luyện các kĩ thuật cơ bản kết hợp với rèn luyện thể lực tạo được vốn kỹ năng vận động tăng tri thức để hình thành nền tảng ban đầu của tài năng thể thao.

Nhiệm vụ của giai đoạn này là:

- Giảng dạy những phần chính của kĩ thuật mà người học chưa nắm được.

- Bảo đảm hoàn thành khâu cơ bản của kĩ thuật nói chung.

- Giảng dạy nhịp điệu phối hợp chung khi thực hiện kĩ thuật.

- Loại bỏ những cử động không cần thiết, sự căng thẳng thừa và không tự

nhiên khi thực hiện các động tác.

- Trong giai đoạn giảng dạy ban đầu phải huấn luyện các động tác kĩ thuật cơ bản của môn nhảy xa, hình thành kĩ năng thực hiện và vận dụng chúng trong thi đấu.

- Ban đầu học các giai đoạn kĩ thuật đơn lẻ, sau đó luân phiên kết hợp với động tác khác. Trình tự học tập các động tác kĩ thuật, các biện pháp và các phương án thực hiện kĩ thuật động tác đó được tiến hành theo nguyên tắc từ động tác chủ yếu đến động tác thứ yếu.

- Để giải quyết các nhiệm vụ trên, trước hết cần xây dựng cho người học khái niệm chung về các kĩ thuật động tác thông qua lời nói, thị giác, vận động, học thực hiện kĩ thuật, Sau đó người học tập luyện nhiều lần các giai đoạn kĩ thuật, có thể toàn bộ hay từng phần.

Các bài tập ở giai đoạn này là những kĩ thuật cơ bản của nhảy xa, bao gồm các bài tập chạy đà, chạy đà và giậm nhảy, giậm nhảy và bước bộ, trên không và tiếp đất và một số trò chơi phát triển thể lực. Tùy vào kế hoạch và thời gian mà HLV phân chia bài tập cho phù hợp.

* Giai đoạn 2: Giai đoạn huấn luyện chuyên sâu (Giai đoạn huấn luyện kĩ

21

thuật chuyên sâu và rèn luyện thể lực).

Mục tiêu của giai huấn luyện chuyên sâu là làm chính xác trình tự thực hiện động tác tới các chi tiết, đạt tới sự liên kết nhẹ nhàng và tiết kiệm. Làm cho người học hiểu sâu hơn về đặc điểm, yêu cầu thực hiện động tác chính xác tới các chi tiết, cũng như nhận thức đầy đủ các quy luật liên quan tới việc thực hịên động tác. Hình thành cho họ khả năng thực hiện động tác chính xác trong không gian, thời gian và mức độ dùng sức. Mở rộng và củng cố kĩ năng thực hiện các biện pháp và các phương án kĩ thuật đánh cầu, đi sâu nghiên cứu và hoàn thiện các kĩ thuật trên cơ sở nắm vững các chi tiết động tác. Ở giai đoạn này tính chuyên môn hóa được thể hiện rõ hơn, tỉ lệ huấn luyện chuyên môn về thể lực, kỹ thuật, tâm lý tăng lên đáng kể nhằm phát triển thành tích thể thao cao và làm cơ sở cho việc phát triển đỉnh cao. Nhiệm vụ giai đoạn này là:

- Hợp lí hoá cấu trúc động tác khi thực hiện động tác kĩ thuật.

- Tăng tính chuẩn xác thực hiện động tác kĩ thuật. Việc nắm vững các động

tác kĩ thuật ở giai đoạn này trong điều kiện phức tạp hơn.

- Thực hiện kết hợp với các động tác kĩ thuật khác.

- Thay đổi độ khó hoàn thành động tác.

- Nâng cao yêu cầu chất lượng và hiệu quả hoàn thành động tác.

- Tạo mô hình đơn giản của tình huống thi đấu mà trong đó thời gian cần

thiết để thực hện động tác bị hạn chế.

- Thực hiện bài tập kĩ thuật trong điều kiện có tác động của yếu tố bên ngoài. Có thể đạt được những điều trên thông qua việc làm phức tạp hoá chính động tác kĩ thuật đó và nhất là làm phức tạp hoá các điều kiện thực hiện nó.

Các bài tập thường sự dụng ở giai đoạn này là bài tập kĩ thuật cơ bản kết hợp với kĩ thuật nâng cao và bài tập phát triển thể lực bao gồm bài tập kĩ thuật nâng cao, bài tập phát triển thể lực chung và chuyên môn.

* Giai đoạn 3: Giai đoạn huấn luyện hoàn thiện thể thao (cũng cố và hoàn

thiện kĩ năng, kĩ xảo, thể lực và tâm lý thi đấu).

Là giai đoạn hình thành kỹ xảo trong thi đấu, trình độ chuyên môn của VĐV đạt đến trình độ đỉnh cao. Lượng vận động trong huấn luyện tương ứng với thi đấu càng lớn và việc tuân thủ theo nguyên tắc thích hợp càng nghiêm ngặt cho nên HLV phải đặc biệt thận trọng điều hòa mối quan hệ giữa khối lượng và cường độ của lượng vận động trong huấn luyện. Giai đoạn này ta cần giải quyết những nhiệm vụ sau:

- Củng cố kĩ năng liên kết các giai đoạn kĩ thuật đã học và thực hiện các giai

đoạn kĩ thuật đó phù hợp tối đa với các đặc điểm cá nhân của người tập.

- Xác định các dạng kĩ thuật thực hiện có hiệu quả nhất (kiểu nhảy sở

trường).

22

- Tăng cường độ, lượng vận động, thực hiện hoàn thiện kĩ thuật một cách linh

hoạt, điêu luyện.

- Nắm vững yếu lĩnh các giai đoạn kĩ thuật nhảy xa để hoàn thành chức năng

của mình trong quá trình luyện tập và thi đấu.

- Thực hiện kĩ thuật một cách tin tưởng và ổn định khi có các yếu tố cản trở

tác động từ bên ngoài.

- Thực hiện động tác kĩ thuật trong điều kiện mệt mỏi và căng thẳng tâm lí.

Hoàn thiện kĩ thuật phải được tiến hành trong điều kiện sát thực với điều kiện thi đấu, yêu cầu ngưới tập thực hiện kĩ thuật với tốc độ nhanh nhất, chuẩn xác nhất trong điều kiện thi đấu, kể cả ở trạng thái mệt mỏi và căng thẳng tâm lí cao.

Để hoàn thiện kĩ thuật nhảy xa, cần sử dụng các bài tập khác nhau, liên kết các giai đoạn kĩ thuật và luân phiên chúng trong một trình tự nhất định ở các điều kiện thi đấu thay đổi. Tăng cường thi đấu, giao lưu để có tâm lí, kĩ thuật tốt nhất cho việc hoàn thiện kĩ thuật, nâng cao thành tích thi đấu.

Trình độ phát triển thể lực và các khả năng cần thiết tạo nên những điều kiện thuận lợi để nắm vững các giai đoạn kĩ thuật trong nhảy xa. Vì vậy, trong quá trình dạy học, huấn luyện kĩ thuật nhảy xa cần đảm bảo các điều kiện sau:

- Phát triển ở người học khả năng dự định tinh tế những hành động của mình khi tính toán chuẩn xác từ đo đà, tốc độ tối đa khi chạy, giậm nhảy tốt nhất để tạo ra góc bay cao và xa nhất để đạt thành tích tối đa cho một lần nhảy.

- Phát triển các tố chất thể lực chuyên môn, chủ yếu là sức mạnh cơ chân và

sức rướn cơ thể, độ nhạy của lực bật nhảy.

- Phát triển sức nhanh, khả năng phản ứng của các giác quan với những điều kiện tập luyện, thi đấu khác nhau từ đó rèn giũa ý chí vươn lên khi thực hiện động tác.

Các bài tập thường sự dung ở giai đoạn này là các bài tập hoàn thiện kĩ thuật, bài tập được thực hiện đi thực hiện laị nhiều lần, nổ lực vượt qua giới hạn cá nhân, tăng cường các bài thể lực chung và chuyên môn.

Tùy vào kế hoạch huấn luyện dài hay ngắn từ đó phân chia các giai đoạn và

số buổi tập luyện cho phù hợp.

2.2.6. Giải pháp 6: Rèn luyện ý chí và tâm lý thi đấu.

- Mục đích:

Ngoài huấn luyện hình thành kỹ năng, kỹ xảo cho VĐV thì khâu rèn luyện ý

chí và tâm lý thi đấu là rất quan trọng trong quá trình huấn luyện.

+ Giúp các em tự tin và phát huy hết những phẩm chất và năng lực của bản

thân.

+ Biết vượt qua từng giới hạn của bản thân qua từng giai đoạn huấn luyện khó

23

khăn và tâm lí khi thi đấu.

- Cách thức thực hiện:

+ Tập luyện dưới áp lực cao (Cổ động viên theo dõi nhiều), thi đấu tập nhiều,

tập luyện ở các môi trường khác nhau, địa điểm khác nhau.

+ Tập vượt qua giới hạn cá nhân.

2.2.7. Giải pháp 7: Giao nhiệm vụ tự tập, tự rèn luyện.

- Mục đích:

Ngoài việc tập luyện khi có HLV, các em cần tự tập luyện càng nhiều càng

tốt, đây cũng là một khâu hết sức quan trọng trong quá trình huấn luyện.

+ Rèn luyện cho các em ý thức, tính tự giác trong tập luyện TDTT.

+ Giúp cho các em củng cố, hoàn thiện được những điểm yếu mà khi luyện

tập các em đang mắc phải.

- Cách thức thực hiện:

+ Cuối những buổi tập giáo viên nhận xét ưu, nhược của các vận động viên.

+ Giao nhiệm vụ cụ thể cho VĐV các bài tập để tự tập.

+ Kiểm tra bài cũ ở buổi tập sau.

2.2.8. Giải pháp 8: Tạo điều kiện tốt nhất để các em hưng phấn hơn trong

quá trình luyện tập.

- Mục đích:

Trong quá trình huấn muốn đạt được kết quả cao thì các em phải có một tinh thần thoải mái từ đó dẫn tới sự hứng thú và hưng phấn hơn trong quá trình tập luyện.

+ Giúp các em có một tinh thần thoải mái sau những buổi tập căng thẳng, các

em sẽ yêu thích và đam mê bộ môn nhảy xa hơn.

+ Tạo môi trường đoàn kết giữa các em trong lớp, giúp các em hiểu nhau hơn

biết giúp đỡ nhau trong quá trình tập luyện cũng như thi đấu.

- Cách thức thực hiện:

+ Giúp các em hiểu được TDTT là cực kỳ quan trọng cho sức khỏe.

+ Giáo viên, HLV luôn động viên, khích lệ học sinh trong mọi trường hợp. Liên hệ phụ huynh, giáo viên chủ nhiệm, nhà trường tạo ra môi trường thoải mái nhất để các em tập luyện.

+ Tăng cường mối đoàn kết, khen ngợi đúng lúc để học sinh, VĐV vượt qua

giới hạn của bản thân tạo nên một thành tích tốt hơn.

2.3. Khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất đước

áp dụng tại trường THPT Tương Dương 1.

24

2.3.1. Mục đích khảo sát.

Nhằm thu thập thông tin, số liệu khách quan từ các em học sinh, các giáo viên dạy Thể dục, HLV, VĐV của trường THPT Tương Dương 1 để kiểm chứng giáo án, giáo trình giảng dạy, huấn luyện đội tuyển thông qua các bài tập, các giải pháp mà nhóm nghiên cứu đưa ra có thật sự hiệu quả, cấp thiết với chương trình và điệu kiện hiện tại của nhà trường hay không. Từ đó tiếp tục củng cố, tìm hiểu, học hỏi, rút kinh nghiệm và nâng cao hiệu quả học tập của học sinh. Đặc biệt phát huy tối đa thành tích của VĐV trong quá trình huấn luyện để tham gia HKPĐ cấp tỉnh đạt kết quả cao nhất.

2.3.2. Nội dung và phương pháp khảo sát.

a. Nội dung khảo sát:

- Tính cấp thiết của các giải pháp đề xuất đối với vấn đề nghiên cứu hiện nay:

Với chương trình mới, học sinh được lựa chọn môn thể thao yêu thích đề học tập, vấn đề cấp thiết là làm thế nào để các em chọn môn nhảy xa, nhất là tạo ra sự đam mê cho các em có năng khiếu phát huy hết khả năng của mình trong các giải thi đấu thể thao, trong đó quan trọng nhất là các kỳ HKPĐ các cấp. Đòi hỏi giáo viên, HLV phải nổ lực, tạo dựng được thương hiệu riêng có, một bề dày thành tích của các thế hệ học sinh mà các em đang học nhìn vào luôn thấy tự hào. Các giải pháp chúng tôi đưa ra với mong muốn tạo ra tính đột phá trong phương pháp huấn luyện, tính khoa học trong rèn luyện, tập luyện từ đó chọn được những em có tố chất, có đam mê môn nhảy xa. Đào tạo, bồi dưỡng các em từ khối lớp này, đến khối lớp khác gối nhau để luôn sẳn sàng nguồn cho HKPĐ củng như các giải thể thao các cấp. Từ đó cho thấy tính cấp thiết của đề tài, của các giải pháp chúng tôi đưa ra trong vấn đề nghiên cứu hiện nay luôn mới.

- Tính khả thi của các giải pháp đối với vấn đề nghiên cứu hiện tại:

Các giải pháp được đưa ra sau một quá trính lâu dài thực nghiệm thực tế và có kết quả cao trong các kỳ HKPĐ cấp tỉnh, cũng như các giải đấu thể thao phong trào các cấp, những bài tập dựa trên điều kiện thực tế của trường THPT Tương Dương 1, từ đó chúng tôi đưa ra các giải pháp một cụ thể nhằm hiện thực hóa các bài tập một cách khoa học, có tính hệ thống, tính luân phiên từ nhẹ đến nặng, từ thấp đến cao, phát huy tối đa tố chất, năng lực của VĐV để đạt kết quả tốt nhất có thể trong các cuộc thi đấu.

b. Phương pháp khảo sát và thang đánh giá:

- Phương pháp được sử dụng để khảo sát là Trao đổi bằng bảng hỏi; bảng tính

của phần mềm Microsoft Office Excel.

- Thang đánh giá 04 mức (tương ứng với điểm số từ 1 đến 4):

Không cấp thiết; Ít cấp thiết; Cấp thiết và Rất cấp thiết.

Không khả thi; Ít khả thi; Khả thi và Rất khả thi.

25

Tính điểm trung bình theo phần mềm Microsoft Office Excel.

2.3.3. Đối tượng khảo sát.

Các giải pháp chủ yếu tập trung cho đối tượng chuyên sâu là VĐV tham gia vào đội tuyển nhảy xa tham gia HKPĐ các cấp. Để đảm bảo xác suất tính chính xác cao chúng tôi mở rộng đối tượng khảo sát ngoài đội tuyển điền kinh, HLV, giáo viên dạy môn thể dục ra còn chọn ngẩu nhiên 3 lớp của ba khối 10, 11, 12.

TT Đối tượng Số lượng

104 1 Học sinh chọn ngẩu nhiên mổi khối lớp: 12A; 11D; 10C7

12 2 VĐV đội tuyển điền kinh

6 3 Giáo viên, HLV môn thể dục của trường THPT Tương Dương 1

122

∑

Bảng 5: Tổng hợp các đối tượng khảo sát

2.3.4. Kết quả khảo sát về tính cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đã

đề xuất.

a) Sự cấp thiết của các giải pháp đã đề xuất.

TT Các giải pháp Các thông số

X Mức

3,50 Rất cấp thiết 1 Giải pháp 1: Tìm hiểu đặc điểm học sinh theo

vùng miền.

3,80 Rất cấp thiết 2 Giải pháp 2: Xây dựng kế hoạch giảng dạy,

huấn luyện.

3,75 Rất cấp thiết 3 Giải pháp 3: Lựa chọn học sinh có tố chất và

hình thành đội tuyển.

3,81 Rất cấp thiết 4 Giải pháp 4: Xây dựng hệ thống các bài tập

phù hợp với trình độ của học sinh.

3,72 Rất cấp thiết 5 Giải pháp 5: Cách thức thực hiện giải pháp 4.

3,55 Rất cấp thiết 6 Giải pháp 6: Rèn luyện ý chí và tâm lý thi đấu.

3,55 Rất cấp thiết 7 Giải pháp 7: Giao nhiệm vụ tự tập, tự rèn

luyện.

3,72 Rất cấp thiết

8 Giải pháp 8: Tạo điều kiện tốt nhất để các em hưng phấn hơn trong quá trình luyện tập.

26

Bảng 6: Đánh giá sự cấp thiết của các giải pháp đề xuất

Từ số liệu thu được ở bảng trên có thể rút ra những nhận xét: Các giải pháp mà chúng tôi đề xuất xuất phát từ thực tiển nhiều năm thực nghiệm tại trường THPT Tương Dương 1 và đạt được nhiều kết quả ở các kỳ HKPĐ cấp tỉnh. Mỗi kỳ HKPĐ chúng tôi lại rút ra được kinh nghiệm và nâng cao được tính khoa học của các bài tập hơn. Nhất là trong giai đoạn hiện tại, chương trình giáo dục phổng thông mới, để xây dựng mà duy trì một đội tuyển tập luyện điền kinh trong đó có đội tuyển nhảy xa là phải thật sự thúc đẩy được đam mê, ham muốn của các em đến với môn học. Vì vậy, việc đưa ra các giải pháp trên điều kiện thực tế khó khăn của nhà trường luôn cấp thiết. Từ khảo sát đã cho thấy điều đó.

b) Tính khả thi của các giải pháp đã đề xuất.

Các thông số TT Các giải pháp

X Mức

3,50 Rất khả thi 1 Giải pháp 1: Tìm hiểu đặc điểm học sinh theo

vùng miền.

3,77 Rất khả thi 2 Giải pháp 2: Xây dựng kế hoạch giảng dạy,

huấn luyện.

3,83 Rất khả thi 3 Giải pháp 3: Lựa chọn học sinh có tố chất và

hình thành đội tuyển.

3,85 Rất khả thi 4 Giải pháp 4: Xây dựng hệ thống các bài tập

phù hợp với trình độ của học sinh.

3,60 Rất khả thi 5 Giải pháp 5: Cách thức thực hiện giải pháp 4.

3,60 Rất khả thi 6 Giải pháp 6: Rèn luyện ý chí và tâm lý thi đấu.

3,62 Rất khả thi 7 Giải pháp 7: Giao nhiệm vụ tự tập, tự rèn

luyện.

3,66 Rất khả thi

8 Giải pháp 8: Tạo điều kiện tốt nhất để các em hưng phấn hơn trong quá trình luyện tập.

Bảng 7: Đánh giá tính khả thi của các giải pháp đề xuất

27

Từ số liệu thu được ở bảng trên có thể rút ra những nhận xét: Qua khảo sát giúp chúng tôi nhận thấy được tính khả thi cao của các giải pháp mà đề tài đưa ra. Vì những giải pháp này được đúc rút từ thực tế, kinh nghiệm và luân phiên bổ sung, nâng cao tính hiệu quả qua một quá trình dài giảng dạy và huấn luyện. Phải nói các giải pháp tương đối hiệu quả với điều kiện hiện có về cơ sở vật chất, dụng cụ hiện có của trường THPT Tương Dương 1.

Chương 3

THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM

3.1. Mục Đích:

Nhằm đánh giá kết quả của phương pháp huấn luyện, kiểm chứng các bài tập chuyên biệt mà đề tài nghiên cứu, bên cạnh đó khắc phục những khó khăn và hạn chế trong công tác giảng dạy và huấn luyện ở bộ môn nhảy xa.

3.2. Đối tượng và địa bàn thực nghiệm.

3.2.1. Thực nghiệm tại trường THPT Tương Dương 1 nơi chúng tôi công tác.

Áp dụng Phương pháp huấn luyện và các bài tập chuyên biệt môn Nhảy xa mà đề tài đã nghiên cứu vào thực tế cho học sinh và đội tuyển nhảy xa từ 10/1/2016 - 15/04/2023 chúng tôi thu được kết quả như sau:

* Tại HKPĐ cấp tỉnh lần thứ XVII năm 2016.

+ Đạt giải nhất nội dung nhảy xa nữ: Nguyễn Thị Quỳnh Như - lớp 11L.

- Từ phương pháp huấn luyện trên áp dụng 1 số giải pháp, phương pháp vào

huấn luyện chạy ngắn, đẩy tạ và thu được kết quả khả quan như sau:

+ Đạt giải nhất nội dung đẩy tạ nữ: Quang Thị Ngân – Lớp 11E.

+ Đạt giải ba nội dung chạy ngắn nữ: Nguyễn Thị Quỳnh Như – Lớp 11L.

* Tại HKPĐ cấp tỉnh lần thứ XIX:

+ Đạt giải ba nội dung nhảy xa nữ: Lô Thị Kiều Phương – Lớp 11I.

+ Đạt giải ba nội dung chạy ngắn nữ: Lô Thị Kiều Phương – Lớp 11I.

3.2.2. Thực nghiệm tại trường THPT Tương Dương 2 (tại HKPĐ cấp

huyện năm 2019).

+ Đạt giải nhì nhảy xa nữ: Vi Thị Yến Nhi – 11C.

+ Đạt giải nhì nhảy xa nam: Lô Thanh Nhàn – 11B.

+ Đạt giải nhì chạy 100m nam: Lương Tuấn Khang – 10K.

Ngoài những kết quả nếu trên, trong các cuộc thi thể thao quần chúng các cấp, đội tuyển điền kinh trường THPT Tương Dương 1 luôn đạt thành tích cao như: Đại hội thể dục thể thao cấp huyện, Đại hội thể dục thể thao cấp tỉnh, đại hội thể dục thể thao các dân tộc thiểu số cấp tỉnh …

3.2.3. Điều tra kết quả môn nhảy xa sau thực nghiệm.

28

- Số lượng học sinh biết luật và yêu thích môn nhảy xa tăng cao sau khi kết thúc thi đấu HKPĐ do sự hưởng ứng và lan tỏa từ thành tích nhảy xa của nhà trường.

(Số liệu năm 2023)

Môn Nhảy xa Chạy ngắn Nhảy cao Chạy bền Chạy tiếp sức Lớp Sĩ số

12A 33 7 8 12 2 4

12B 26 6 7 10 1 2

12C 29 8 7 10 1 3

12D 30 8 8 10 2 3

12E 34 9 9 11 2 3

12G 34 9 8 11 2 4

12H 26 6 6 10 1 3

12I 24 6 7 8 1 2

12K 22 6 6 8 1 1

12L 23 6 6 8 1 2

Bảng 8: Số lượng học sinh biết luật và yêu thích môn nhảy xa khối 12

Môn Nhảy cao Nhảy xa Chạy bền Chạy tiếp sức Chạy ngắn Lớp Sĩ số

11A 34 8 10 12 1 3

11B 40 10 10 12 3 5

11C 37 9 10 11 3 4

11D 36 9 9 12 4 4

11E 38 9 10 12 3 4

11G 35 9 9 11 3 3

11H 33 8 8 10 3 4

11I 34 9 8 10 3 4

11K 33 8 7 11 3 4

11L 33 7 7 10 3 5

29

Bảng 9: Số lượng học sinh biết luật và yêu thích môn nhảy xa khối 11

Môn Nhảy xa Chạy ngắn Nhảy cao Chạy bền Chạy tiếp sức Lớp Sĩ số

10A1 40 12 11 9 3 5

10A2 34 11 10 8 2 3

10A3 41 12 12 10 3 5

10C1 39 11 12 9 2 6

10C2 34 10 10 9 2 3

10C3 36 10 12 8 2 4

10C4 34 10 10 8 1 5

10C5 35 12 11 8 1 3

10C6 34 10 10 8 2 4

10C7 32 10 9 7 2 4

Bảng 10: Số lượng học sinh biết luật và yêu thích môn nhảy khối 10

Tiến hành khảo sát mức độ yêu thích môn học:

30

Đây là kết quả khảo sát ý kiến của học sinh lớp 12B trường THTP Tương Dương 1 sau khi học xong tiết học có áp dụng biện pháp nâng cao thi đấu môn nhảy xa đã nêu trên:

Biểu đồ 1: Biểu đồ khảo sát mức độ yêu thích các môn điền kinh ở khối 12

12

Chạy ngắn

10

Nhảy cao

8

Nhảy xa

6

4

2

0

12A

12B

12C

12D

12E

12G

12H

12I

12K

12L

(trước khi áp dụng biện pháp)

14

Chạy ngắn

12

Nhảy cao

Nhảy xa

10

Chạy bền

8

Chạy tiếp sức

6

4

2

0

12A

12B

12C

12D

12E

12G

12H

12I

12K

12L

Biểu đồ 2: Biểu đồ khảo sát mức độ yêu thích các môn điền kinh ở khối 12 (sau khi áp dụng biện pháp).

Qua biểu đồ so sánh học sinh khối 12 tôi thấy trước khi áp dụng biện pháp thì số lượng học sinh chọn các môn chạy ngắn và nhảy cao nhiều hơn, tuy nhiên sau khi áp dụng biện pháp trong quá trình dạy học, số lượng học sinh yêu thích, hiểu biết về luật nhảy xa nhiều hơn. Tiến hành tương tự với các khối 10,11 cũng thu được kết quả rất tích cực.

Đó là những thành quả sau trong quá trình giảng dạy và nghiên cứu từ đó tìm ra những phương pháp tối ưu nhất trong giảng dạy và huấn luyện, nhằm đưa thành tích nhảy xa của trường ngày càng phát triển và đạt thành tích cao hơn trong các kì HKPĐ cấp tỉnh.

31

Điều này một lần nữa khẳng định các biện pháp mà tôi lựa chọn áp dụng thực sự giúp học sinh tăng cường hiệu quả để đưa thành tích nhảy xa của học sinh nhà trường ngày một cao hơn trên đấu trường cụm và toàn quốc.

Phần III- KẾT LUẬN

1. Ý nghĩa của đề tài

Đề tài là quá trình tích lũy kinh nghiệm lâu năm qua các kỳ HKPĐ củng như trong công tác giảng dạy, huấn luyện của bản thân, là sự nghiên cứu khá công phu và khoa học thông qua thành thích mà các VĐV đã đạt được từ các cuộc thi TDTT các cấp. Ngay từ khi về trường chúng tôi đã được tổ, nhóm phân công chủ yếu huấn luyện nội dung điền kinh trong đó có mô nhảy xa. Sau một thời gian dài gắn bó, chúng tôi rất trăn trở và suy nghĩ phải làm sao để ngày càng nhiều học sinh yêu thích bộ môn này, bởi vì nó là một bộ môn thể thao khá dể tập, dể tiếp thu và đặc biệt rất dể kich thích sự hưng phấn của giới trẻ. Cơ duyên đến với chúng tôi để viết nên đề tài trong những năm gần đây về những thành tích trong công tác huấn luyện tại các kì hội khỏe.

Đề tài thực tế được kiểm nghiệm từ kì HKPĐ tỉnh Nghệ An năm 2015-2016,

2017- 2018, 2019-2020 tại trường THPT Tương Dương 1 áp dụng thành công.

2. Bài học kinh nghiệm và hướng phát triển.

a. Bài học kinh nghiệm

- Khâu tuyển chọn vận động viên là quan trọng nhất. Nếu chọn người có năng khiếu mà không đam mê, hoặc người có đam mê nhưng không có năng khiếu thì đều không thể đào tạo được VĐV có thành tích cao trong TDTT.

- Xây dựng kế hoạch, giáo trình huấn luyện phải hợp lí dựa trên điều kiện thực tế của trường.

- Công tác phối hợp giữa HLV với nhóm, tổ, nhà trường - gia đình phải thống

nhất và đồng bộ.

b. Hướng phát triển.

- Đề tài áp dụng cho giáo viên và HLV chuyên nhảy xa ở cấp độ THPT, một

số giải pháp nhỏ trong đề tài áp dụng cho HLV bộ môn GDTC.

3. Kiến nghị.

Đối với phụ huynh và học sinh: Cần nhận thức đúng về vai trò quan trọng của bộ môn GDTC, cần xác định đúng hướng theo tinh thần của Bộ giáo dục đào tạo đặt ra “Mỗi em xác định 1 môn thể thao yêu thích để luyện tập hàng ngày nhằm nâng cao sức khỏe cho bản thân”; mỗi em nên chọn cho mình một bộ môn thể thao mà trong đó nhảy xa là một lựa chọn để có thể tham gia ngoại khóa ở mọi lúc, mọi nơi.

Đối với các nhà trường THPT:

32

- Giáo viên GDTC là người đi đầu trong phát triển phong trào thể dục thể thao quần chúng nhưng cũng cần đẩy mạnh hơn nữa phong trào thể thao thành tích, cần hướng tới nghề nghiệp cho những học sinh có năng khiếu thể thao nói chung và năng khiếu nhảy xa nói riêng.

- BGH các nhà trường cần quan tâm hơn nữa đến thể thao thành tích, tạo điều kiện cho các giáo viên làm công tác bồi dưỡng đội tuyển về cả CSVC và kinh phí luyện tập đầy đủ.

Đối với sở GD&ĐT: Tiếp tục đẩy mạnh phong trào TDTT như những năm qua và tổ chức hội thảo, gặp mặt những huấn luyện viên, những học sinh có thành tích cao trong hoạt động TDTT của tỉnh nhà.

TÁC GIẢ ĐỀ TÀI

33

Đậu Xuân Việt - Nguyễn Hồng Tuấn

I LIỆU THAM KHẢO

1. PGS-TS. Trịnh Trung Hiếu – “Lý Luận và Phương pháp giáo dục TDTT

trong nhà trường” – Nhà xuất bản TDTT – Hà Nội năm 2001.

2. V.B Pô Pop (1984), “ Nhảy xa”, Nhà xuất bản TDTT.

3. PGS-TS. Dương Nghiệp Chí – “ Điền Kinh” – Nhà xuất bản TDTT –

2000.

4. “ Điền kinh” – NXB Thể Dục Thể Thể Thao - Hà Nội 2000.

5. Sách hướng dẫn giảng dạy Thể Dục Thể Thao.

6. Sách Thể dục 10 dành cho giáo viên ( NXB Giáo dục 2006 – Vũ Đức

Thu – Tổng chủ biên kiêm chủ biên).

7. Sách Thể dục 11 dành cho giáo viên ( NXB Giáo dục 2007 – Vũ Đức

Thu - Tổng chủ biên, Trương Anh Tuấn – chủ biên).

8. Sách Thể dục 12 dành cho giáo viên ( NXB Giáo dục 2008 – Vũ Đức

Thu – Tổng chủ biên, Trương Anh Tuấn – chủ biên).

9. Tham khảo tài liêu, kho dự liệu trên internet, skkn trên mạng và SKKN

34

các đồng nghiệp.

PHỤ LỤC 1

Mẫu số 1:

KHẢO SÁT SỰ CẤP THIẾT CỦA CÁC GIẢI PHÁP ĐỀ XUẤT.

PHIẾU KHẢO SÁT

Họ và tên: ……………………………

Bộ môn: ………………………….….

Lớp: ….........................................……

Trường THPT Tương Dương 1.

Thầy cô và các em hãy đánh dấu (X) vào mức thang đánh giá được cho là hợp

lí nhất:

Cấp thiết TT Giải pháp Rất cấp thiết (4đ) Ít cấp thiết (2đ) Không cấp thiết (1đ) (3đ)

1

2

Lưu ý: Mỗi giải pháp chỉ đánh điểm vào một mức thang đánh giá.

Mẫu số 2:

KHẢO SÁT TÍNH KHẢ THI CỦA CÁC GIẢI PHÁP ĐỀ XUẤT.

Họ và tên: ……………………………

Bộ môn: ………………………….….

Lớp: ….........................................……

Trường THPT Tương Dương 1.

Thầy cô và các em hãy đánh dấu (X) vào mức thang đánh giá được cho là hợp

lí nhất:

Khả thi TT Giải pháp Rất khả thi (4đ) Ít khả thi (2đ) Không khả thi (1đ) (3đ)

1

2

35

Lưu ý: Mỗi giải pháp chỉ đánh vào một mức thang đánh giá.

Mẫu số 3:

PHIẾU KHẢO SÁT

Họ và tên: ……………………………

Lớp: ….......................................……

Trường THPT Tương Dương 1.

Em hãy đánh dấu (X) vào môn thể thao điền kinh mà em yêu thích nhất trong

các môn sau:

Chạy ngắn Nhảy cao Nhảy xa Chạy bền Chạy tiếp sức

Lưu ý: Mỗi em chọn một môn

Mẫu số 4:

PHIẾU KHẢO SÁT

Kính gửi: ……………………………………………………………….….

Chức vụ: …………………………………………………………………...

Trường: ………………………………………………………………….…

Đệ tạo điều kiện giúp chúng tôi hoàn thành SKKN “Một số phương pháp huấn luyện chuyên biệt nhằm nâng cao thành tích thi đấu HKPĐ môn Nhảy xa tại trường THPT Tương Dương 1”

Xin đồng chí vui lòng cho biết thành tích môn nhảy xa qua các kì HKPĐ cấp

tỉnh những năm gần đây:

Thành tích HKPĐ

Lần – Năm Giải nhất Giải nhì Giải ba

XVII - 2016

XVIII - 2018

XIX - 2020

Tương Dương, ngày……tháng….. năm……

36

Người khảo sát

PHỤ LỤC 2

HÌNH ẢNH HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP VÀ THAM GIA HKPĐ CÁC CẤP CỦA ĐỘI TUYỂN ĐIỀN KINH TRƯỜNG THPT TƯƠNG DƯƠNG 1

Hình 1: Trường THPT Tương Dương 1

37

Hình 2: Đội tuyển diền kinh trường THPT đạt giải cao tại HKPĐ tỉnh

Hình 3: Học sinh Trường THPT TD1 tại giải đại hội TDTT huyện Tương Dương

38

Hình 4: Học sinh trường THPT Tương Dương 1 tham gia giải toàn quốc

39

Hình 3-4: Học sinh trường THPT Tương Dương 1 tham gia HKPĐ tỉnh Lần thứ XVIIII

40

41

42