I. TÊN ĐỀ TÀI: “Môt sô biên phap làm đồ chơi mầm non sáng tạo bằng nguyên
vật liệu thiên nhiên, phế liệu tại lớp chồi 2, trường mầm non 3, phường 3, năm học
2021-2022”.
II. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI, MÔ TẢ NỘI DUNG
1. Lý do chọn đề tài:
Như chúng ta đã biết, đồ chơi là một nhu cầu thiết yếu, không thể thiếu được trong
cuộc sống. Nó cần cho trẻ như thức ăn, nước uống Trong thời đại ngày nay, thời đại công
nghiệp hóa, hiện đại hóa, kinh tế phát triển, đồ chơi cho trẻ cũng rất phong phú, hiện đại.
Trong số đó, có những loại đồ chơi bổ ích, nhưng cũng không ít đồ chơi còn mang tính bạo
lực, phi giáo dục, độc hại đối với trẻ em. Tôi còn nhớ, tuổi ấu thơ, ai trong chúng ta cũng
một lần trải qua cái thời chơi đồ hàng bằng lá cây, bằng dây cuốn của các loại dây leo. Lấy
đất nặn để nặn thành nồi, chảo, bát…, lấy rơm hoặc dây len cuốn lại thành hình búp bê…
Bất luận trong hoàn cảnh nào đồ chơi ra đời sẽ phát triển trí tuệ cho trẻ, đồ chơi phong phú
đa dạng bao nhiêu thì kích thích được tính tò mò ham hiểu biết cùng khám phá của trẻ bấy
nhiêu. Đặc biệt trẻ lứa tuổi mầm non luôn có nhu cầu với đồ chơi mới. Trẻ thích được tự tay
tạo ra những món đồ chơi cho mình, những đồ chơi này đã phần nào thỏa mãn được nhu cấu
thiết yếu của trẻ thơ, ngoài những nhu cầu về dinh dưỡng, ăn mặc và phát triển thể lực, trẻ
thơ còn có những nhu cầu khác nữa mà các bậc phụ huynh cùng cô giáo nuôi dạy trẻ cần
quan tâm đến:
+ Thỏa mãn nhu cầu tham gia các hoạt động của trẻ
+ Thỏa mãn nhu cầu giải trí, vui chơi của trẻ.
+ Thỏa mãn nhu cầu nhận thức của trẻ.
+ Thỏa mãn nhu cầu giao tiếp của trẻ.
+ Thỏa mãn nhu cầu tưởng tượng của trẻ.
Để thỏa mãn được nhu cầu đó của trẻ đòi hỏi giáo viên mầm non phải luôn sáng tạo
ra nhiều đồ dùng, đồ chơi phù hợp với nội dung bài dạy, phù hợp với tình huống giáo dục
trong các hoạt động. Thực tế trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta, thường có rất nhiều
sản phẩm bị loại bỏ sau khi sử dụng, chẳng hạn như vỏ chai dầu gội, sữa tắm, lon bia, vỏ
hộp sữa, bìa lịch cũ,… đó là nguồn vật liệu rất phong phú và đa dạng để chúng ta tận dụng
nó tạo ra nhiều sản phẩm, tạo ra nguồn đồ chơi cho trẻ.
Việc tận dụng những nguyên vật liệu thiên nhiên và phế liệu để làm đồ dùng, đồ chơi
mầm non cho trẻ hoạt động là một việc làm rất có ý nghĩa, vừa tiết kiệm được tiền mua sắm
nguyên vật liệu, tạo ra những đồ dùng, đồ chơi mầm non mang tính sáng tạo, phong phú
vừa làm tăng số lượng đồ dùng đồ chơi mầm non cho trẻ, mà hiệu quả sử dụng lại khá cao.
Đồng thời góp phần làm giảm thiểu lượng rác thải, giảm chi phí cho công tác vệ sinh môi
trường.
Thực tế hiện nay, ở Trường Mầm non 3, đồ dùng đồ chơi mầm non tự tạo phục vụ
cho các hoạt động của trẻ còn hạn chế về số lượng, lại mang tính phổ biến, chưa phong phú
và sáng tạo. Giáo viên chưa chịu khó nghiên cứu cách làm, tìm kiếm những nguyên vật liệu
thiên nhiên và phế liệu để làm đồ dùng đồ chơi mầm non cho trẻ mà còn phụ thuộc nhiều
vào đồ dùng đồ chơi mầm non mua sẵn. Điều đó chưa kích thích được sự cố gắng, sáng tạo
của giáo viên cũng như chưa giúp cho trẻ tích cực, hứng thú cao khi tham gia vào các hoạt
động. Xuất phát từ những lý luận và thực tiễn trên, tôi quyết định chọn đề tài: “Mô_t sô` biê_n
pha`p làm đồ dùng, đồ chơi mầm non sáng tạo bằng nguyên vật liệu thiên nhiên và phế liệu,
tại lơ`p Chôbi 2 trường Mầm non 3.”
2. Mô tả nội dung:
2.1. Khảo sát thực tế:
Trong tháng 8 năm 2021, tôi tiến hành khảo sát số lượng đồ dùng trong lớp (Cả đồ
dùng, đồ chơi mầm non mua sẵn và đồ dùng, đồ chơi mầm non tự làm)
- Số lượng đồ dùng, đồ chơi mầm non trong lớp toàn trường còn hạn chế về số
lượng, trong đó nhiều đồ dùng đồ chơi mầm non mua sẵn trên thị trường và ít đồ dùng đồ
chơi mầm non tự làm, chưa phong phú, đa dạng.
- Nhiều giáo viên còn hạn chế trong việc tìm kiếm nguyên vật liệu, tận dụng thời
gian và nguyên vật liệu từ thiên nhiên và phế liệu sẵn có để làm làm đồ dùng, đồ chơi mầm
non phục vụ cho công tác giảng dạy, chưa chú trọng nhiều đến hoạt động tạo sản phẩm của
trẻ…
STT
Nô_i dung khalo sa`t Kê`t qual đâbu năm
Til lê_
1 Đáp ứng nhu cầu đồ dùng, đồ chơi trong lớp học 48 – 50 %
2 Môi trường ngoài lớp 30-40%
3 ĐDĐC phục vụ khi lên tiết dạy 50 - 55%
4 Trẻ hứng thú tham gia hoa_t đô_ng chơi vab ho_c 50 - 55%
2.2. Nguyên nhân thực trạng:
*Thuận lợi:
- Hiệu trưởng nhà trường quan tâm, tạo điều kiện bồi dưỡng chuyên môn, học tập,
hiệu phó chuyên môn tham quan các trường bạn, chụp ảnh làm tư liệu cho các giáo viên
trong trường, đầu tư CSVC-TTB- ĐDĐC, đồng thời bản thân tích cực tự nghiên cứu tài liệu,
học hỏi, trao đổi với đồng nghiệp….
- Nhà trường có đội ngũ giáo viên trẻ, nhiệt tình, có năng lực về chuyên môn, có ý
thức trách nhiệm trong công việc.
- Địa phương có nguồn vật liệu thiên nhiên và phế liệu tương đối dồi dào, dễ tìm, dễ
kiếm.
- Nhận thức của phụ huynh ngày càng được nâng cao, đa số phụ huynh nhiệt tình ủng
hộ cho các hoạt động và phong trào của Nhà trường.
- Phế liệu là kho tài nguyên vô tận
* Khó khăn:
- Công việc bận rộn nên không có nhiều thời gian đầu tư cho việc làm đồ dùng, đồ
chơi mầm non. Thời gian giành cho hoạt động làm đồ dùng tự tạo từ phế thải còn hạn chế
nặng về vấn đề xây dựng kế hoạch.
- Năng khiếu làm đồ dùng, đồ chơi mầm non của giáo viên cũng còn hạn chế. Kỹ
năng hướng dẫn trẻ tự tạo đồ dùng, đồ chơi còn hạn chế, còn nặng về kết quả sản phẩm.
- Tính sáng tạo và tính thẩm mỹ trong việc làm đồ dùng, đồ chơi mầm non của giáo
viên chưa cao, đặc biệt là việc tận dụng nguyên vật liệu thiên nhiên và phế liệu để làm đồ
dùng, đồ chơi mầm non cũng còn hạn chế.
- Tài liệu hướng dẫn làm đồ dùng, đồ chơi mầm non chưa nhiều.
- Chưa biết tận dụng môi trường để trưng bày sản phẩm để tạo cảm xúc thẩm mĩ cho
trẻ. Đồ dùng phục vụ cho hoạt động còn hạn chế.
2.3. Đề ra biện pháp:
Hoạt động làm đồ dùng, đồ chơi không thể thực hiện được nếu không có nguyên vật
liệu để làm đồ dùng, đồ chơi, việc sử dụng hợp lý các nguyên vật phế thải là rất quan trọng.
Sử dụng và tận dụng nguyên vật liệu phế thải để làm ra một sản phẩm mới góp phần gây
hứng thú cho trẻ tham gia vào hoạt động học; phát triển khả năng sáng tạo nghệ thuật cho
trẻ, góp phần giảm thiểu lượng rác thải, giảm chi phí phải xử lý rác cho ngành tài nguyên
môi trường, tiết kiệm được tiền mua sắm vật liệu.
Muốn thực hiện được điều này thì chúng ta phải chú ý đến những giải pháp:
Biê_n pháp 1: Lên kế hoạch làm đồ dùng đồ chơi tự tạo sử dụng trong các chủ đề
trong năm..
Biê_n pháp 2: Sưu tầm, lựa chọn, gom nhặt những nguyên vật liệu phế thải làm ĐD,
ĐC sao cho đảm bảo vệ sinh, an toàn và đẹp mắt.
Biê_n pháp 3: Tích cực nghiên cứu, học hỏi cách làm, tận dụng nguyên vật liệu thiên
nhiên và phế liệu để làm đồ dùng, đồ chơi mầm non.
Biê_n pháp 4: Quản lý đồ dùng
2.4. Những nội dung cần đạt:
+ Đáp ứng nhu cầu đồ dùng, đồ chơi trong lớp học: 80 %
+ Môi trường ngoài lớp: 80%
+ Đôb dubng đôb chơi phục vụ khi lên tiết dạy:80%
+ Trẻ hứng thú tham gia hoa_t đô_ng chơi vab ho_c: 90%
III. GIẢI BIỆN THỰC HIỆN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Biên pháp 1: Lên kế hoạch làm đồ dùng đồ chơi tự tạo sử dụng trong các chủ đề
trong năm…
Ngay từ cuối tháng 8, tôi đã thống nhất với giáo viên da_y chung bám sát vào kế
hoạch chung của nhà trường để xây dựng kế hoạch của cá nhân sao cho sát thực với nhóm,
lớp của mình và có hiệu quả cao. Vì vậy ngay từ đầu năm học ngoài việc dọn vệ sinh môi
trường trong và ngoài lớp học, vệ sinh đồ dùng dạy học, đồ dùng đồ chơi, đồ dùng vệ sinh
cá nhân trẻ bản thân tôi đã tìm hiểu sưu tầm những hình ảnh ngộ nghĩnh trang trí môi trường
nhóm lớp, tạo môi trường lớp học đẹp mắt phong phú thu hút trẻ ngay từ những ngày đầu
tiên bước vào lớp học. Đồng thời dựa vào kế hoạch năm của chuyên môn nhà trường lên kế
hoạch hoạt động các chủ đề chính trong năm học cho lớp mình phụ trách từ đó có kế hoạch
làm đồ dùng dạy học, đồ chơi tự tạo phù hợp với nội dung từng chủ đề, từng bài học phục
vụ cho các hoạt động trong ngày.
Từ nhu cầu hoạt động học và chơi của trẻ nên tôi đã khảo sát, kiểm tra, phân loại
toàn bộ đồ dùng phục vụ tất cả các hoạt động trong ngày của trẻ như: đồ dùng phục vụ cho
hoạt động học tập, đồ dùng phục vụ cho hoạt động vui chơi và các hoạt động khác theo từng
chủ đề tôi đã kiểm tra những gì còn thiếu trong chủ đề đó? và cần làm bổ sung thêm những
đồ dùng gì để phục vụ cho chủ điểm đang học, từ thực tế kiểm tra và khảo sát thực trạng của
lớp sau đó tôi mới bắt tay vào xây dựng kế hoạch làm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho từng
hoạt động trong ngày của trẻ ở các chủ điểm mà trẻ đang học và đang bắt đầu học một cách
có hiệu quả nhất.
Ví dụ: Chủ đề: Trường mần non các loại đồ chơi cần làm là: Cây xanh, ghế đá. Xích
đu, đu quay, cầu trượt...
Chủ đề: Bản thân Dép, tất, quần áo, mũ nón, cơ thể bạn trai, bạn gái...
Chủ đề Gia đình đồ chơi cần làm là: bàn ghế, giường, tủ, bát, ca cốc...
Chủ đề: Thế giới động vật đồ chơi cần làm là con gà, vịt, mèo, cá, tôm,..
Chủ đề: Thế giới thực vật- tết và mùa xuân Các loại đồ chơi cần làm là: Cây xanh,
hoa, quả, bánh trưng, giò, rau các loại....
Chủ đề: Bé với phương tiện giao thông có các loại đồ chơi thuyền buồn, máy bay, xe
đạp, xe máy, xích lô, xe điện...
Chủ đề: Các hiện tượng tự nhiên các loại đồ dùng đồ chơi cần làm là: Cây xanh, các
loại tranh ảnh về sông nước và các hiện tượng khác...
Chủ đề: Quê hương Đất nước Bác Hồ các loại đồ chơi cần làm là: nhà sàn, nhà
ngói, nhà rông, nhà tầng, lăng Ba`c, câbu My• Thuâ_n...
Ví dụ: Với những hộp sữa chua, vỏ thạch rau câu, vỏ chai sữa...Tôi sẽ tạo ra những
đồ chơi chiếc ô tô, những con trâu, con lợn ngộ nghĩnh để phục vụ cho hoạt động có chủ
định. Còn những malnh giấy màu, chai lọ nhựa, giấy bọc hoa, bìa thùng cát tông.... tôi sẽ cắt
tỉa tạo thành những bông hoa, những con vật ngộ nghĩnh để trang trí môi trường nhóm lớp
cho trẻ hoạt động. Nên khi bắt đầu làm đồ dùng đồ chơi cô phải tạo ra những loại đồ chơi
theo đúng chủ đề hoặc theo mục đích để sử dụng đồ chơi đó như thế nào cho phù hợp.
STT TÊN CHỦ ĐỀ TÊN ĐỒ DÙNG ĐỒ CHƠI
1 Trường Mầm non Đu quay, bập bênh, ngôi trường mầm non, ba lô,…
2 Bản thân Nón, dép, chiếc lược, gương, quần, áo,…
3 Gia đình Xoang, ly, máy xay sinh tố, đèn ngủ, quạt máy, ti vi, tủ lạnh, bàn,
ghế,…
4 Nghề nghiệp Cuốc, liềm, cưa, xẻng, nón lá, rổ, ống nghe,…
5 Thiên nhiên Dù, áo mưa, ghế tắm biển,…
6 Giao thông Xe ô tô, xe đạp, tàu, thuyền, đèn tín hiệu giao thông, vạch kẽ
đường,….
7 Thực vật Cây xanh, hoa, cỏ, cây ăn quả, rau, củ,…
8Quê hương – Bác
Hồ Nhà sàn, hoa sen,…
9 Động vật Các con vật: vịt, gà, mèo, voi, công, cá, chim, ......
Đây là một yếu tố quan trọng trong việc quyết định chất lượng và hiệu quả của quá
trình giáo dục. Đặc biệt đối với trường mầm non, nơi mà quá trình sư phạm không chỉ đơn
thuần là quá trình dạy học mà còn là quá trình chăm sóc nuôi dưỡng trẻ thì việc lập kế
hoạch cho cả năm học lại càng quan trọng. Lập kế hoạch là một biện pháp chủ yếu, nó giúp
giáo viên hình dung rõ ràng và chủ động hơn trong công việc.
Biên pháp 2: Sưu tầm, lựa chọn, gom nhặt những nguyên vật liệu phế thải làm
đồ dùng, đồ chơi sao cho đảm bảo vệ sinh, an toàn và đẹp mắt:
Để làm được đồ dùng đồ chơi mầm non thì phải có nguyên vật liệu. Trước khi làm một
sản phẩm gì thì tôi phải định hình phát họa trước đồ dùng – đồ chơi đó có dạng hình, khối
gì, cần phải có những nguyên vật liệu, phụ liệu gì để làm. Tôi tiến hành tái chế, phân loại,
làm sạch nguyên vật liệu để đảm bảo vệ sinh,an toàn khi sử dụng. Đây là khâu quan trọng
để khi thực hiện không bị lúng túng. Vì có ý tưởng làm đồ dùng, đồ chơi đã lau nên lúc nào
tôi cũng chú ý tìm nguyên vật liệu phế thải.
Tôi tích cực, chú trọng đến việc tìm kiếm nguyên vật liệu ở mọi lúc, mọi nơi và sử
dụng các nguyên vật liệu từ thiên nhiên như: lá cây khô, tươi, rơm, sỏi… Các nguyên vật
liệu là phế thải như: hộp sữa, lon bia, xốp, len vụn, vải vụn, gỗ, giấy gói kẹo,….để làm đồ
dùng, đồ chơi mầm non cho trẻ. Tuy nhiên khi lựa chọn vật liệu làm đồ dùng đồ chơi cần
chú ý:
+ Lựa chọn các vật liệu sạch, đảm bảo an toàn.
+ Tận dụng các vật liệu phổ biến, rẻ tiền.
+ Nguyên vật liệu dễ huy động được từ phụ huynh học sinh.
+ Vật liệu có màu sắ đẹp, kích thước vừa phải với tầm tay trẻ.
Ví dụ: Tôi dùng lịch cũ để cho trẻ làm quen với các khái niệm về thời gian và các số
tự nhiên; dùng bìa, cốc nhựa, giấy màu, bút màu, vải vụn để làm búp bê các loại cho trẻ học
về số lượng, chiều cao, kích thước… Đồ dùng phục vụ hoạt động, vệ sinh, lao động: Tận
dụng những can nước rửa bát, cắt làm bibnh trôbng hoa, làm làm bình tưới ...
Sau khi thu gom được, thì cô phải bắt tay ngay vào khâu vệ sinh như: lau chùi, phủi
bụi (giấy, báo, tờ lịch cũ, hộp catông..), súc sạch (nếu hũ, chai...vật không thấm nước),
ngâm xà phòng một lát rồi phơi khô. Nếu không làm sạch thì nguyên liệu sẽ bốc mùi khó
chịu, gây ô nhiễm môi trường, và sức khỏe. Loại bỏ những phần hư, phần không dùng, cất
giữ cẩn thận.
Từ những nguyên vật liệu phế thải tưởng như đã vứt đi như các loại vỏ chai nước
giải khát, các lọ dầu gội đầu, lọ comfor, vỏ chai nước mắm, vỏ chai nước rửa chén, nút chai
nhựa. . . với sự cần mẫn, bàn tay khéo léo của các giáo viên để thu lượm, góp nhặt, xử lý,
làm sạch, đảm bảo vệ sinh và không gây độc hại cho các cháu, không những giúp bảo vệ
môi trường mà có thể tái sử dụng để sáng tạo ra các đồ dùng đồ chơi từ chai nhựa thật ngộ
nghĩnh phục vụ cho chính các hoạt động giáo dục đạt hiệu quả.
Biên pháp 3: Tích cực nghiên cứu, học hỏi cách làm, tận dụng nguyên vật liệu
thiên nhiên và phế liệu để làm đồ dùng, đồ chơi mầm non: