1
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài.
Ai cũng mong muốn con cái lớn lên trong một môi trường lành mạnh, được
học tập, được chăm sóc một cách tốt nhất, chính thế ngày nay nền giáo dục
Việt Nam đặc biệt quan tâm hướng đến sự giáo dục nhân cách, giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ lứa tuổi mầm non nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện vcác
mặt thẩm mỹ, trí tuệ, tình cảm.
Ông cha ta có câu:
“Uốn cây từ thủa còn non
Dạy con từ thủa con còn ngây thơ”
Để dạy trẻ tính tự lập ngay từ khi còn nhỏ là điều cùng cần thiết đối với
các bậc cha mẹ cũng như của giáo viên đứng lớp. Trong đó, việc giáo dục trẻ
một thói quen vệ sinh sạch sẽ, biết bảo vệ thể bản thân, biết thực hiện được
những kỹ năng sống cần thiết, phù hợp với độ tuổi ngay tnhững việc nhỏ nhặt
việc làm cần thiết gia đình, nhà trường hội cần giáo dục trẻ ngay từ
khi trẻ bước vào đời. Tuy nhiên khi sống trong gia đình, cha mẹ, ông luôn
xem trẻ những em chưa làm được , phải cần người lớn làm thay. Dần
dần như một thói quen khiến cho trẻ luôn dựa dẫm, chưa kỹ năng phục vụ
bản thân và khó thích nghi với những thay đổi mới. Khi đến độ tuổi đi học, bước
chân vào trường mầm non trẻ chưa tính tự lập, tự phục vụ nhân cho bản
thân khiến cho trẻ khó hòa nhập với môi trường mới. Chính vì điều đó, tôi rất
quan tâm đến vẫn đề giáo dục tính tự lập cho trẻ càng sớm càng tốt. Tôi luôn
cảm thấy lo lắng, băn khoăn suy nghĩ làm thế nào để trẻ tự phục vnhân cho
bản thân bằng những công việc đơn giản phù hợp mà không dựa dẫm, ỉ lại người
lớn?
Qua thời gian công tác, chăm sóc, giáo dc tr trường mm non Kim
Hoa, tôi thấy đưc thc trng trên diễn ra hằng năm đối vi tt c các lứa tui.
Năm học 2023-2024 được s phân công của Bạn giám hiệu, tôi nhận nhim v
ch nhim lp mẫu giáo nhỡ 4 tuổi A1, tôi nhận thấy các cháu lớp tôi chưa
thc s hình thành tính tự lập, chưa kỹ năng tự phc v nhân lp hc.
Tôi đã nhận thức sâu sắc vai trò của mình trong việc giúp trẻ lớp tôi hình thành
phát huy tính t lập. Chính vy, tôi đã la chn viết đề tài SKKN “Mt s
giải pháp hình thành phát huy tính t lp cho tr 4-5 tui tại trường Mm
non Kim Hoa”
2. Mục đích nghiên cứu.
- Nhằm đánh giá thc trng việc giáo dục tính tự lập khả năng t phc
v cho tr 4 - 5 tuổi trong trường Mm non.
2
- To s liên thông về giáo dục tính t lập kh năng t phc v cho tr
độ tui mầm non đến la tui hc đường nhằm nâng cao kỹ năng sống k
năng tự phc v cho tr góp phần phát triển toàn diện nhân cách của tr.
- m ra một s giải pháp giáo dục tính tự lp cho tr phù hợp với độ tui,
vi phong tc tp quán của địa phương, đồng thời nâng cao nhận thc ca ph
huynh.
3. Đối tượng nghiên cứu.
Trường mầm non Kim Hoa nơi tôi đang công tác 197 hc sinh 4-5 tui
nhưng việc nghiên cứu tt c tr trong trường gp nhiều khó khăn nên tôi sẽ đi
sâu vào nghiên cứu tr lớp tôi trc tiếp ging dạy lp 4TA1 vi 38 hc sinh
(trong đó có 20 học sinh n, 18 hc sinh nam).
4. Phạm vi và kế hoch nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu: Lp MGN 4TA1 trong trường mm non Kim Hoa.
Thời gian nghiên cứu: T tháng 9/2023 đến tháng 3/2024
5. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết t sách vở, tài liệu.
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin.
- Phương pháp thống kê, sử lý số liu.
- Phương pháp đàm thoại.
- Phương pháp quan sát hướng dn thực hành luyện tp.
- Phương pháp sử dụng tình huống.
- Phương pháp nêu gương, khích lệ.
PHN II. GII QUYT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở luận ca vấn đề
Hin nay, mỗi gia đình cha mẹ đều bn rn với công việc bên ngoài, hay
chiu chuộng con cái, chưa chú trọng đến k năng sống, k năng tự lp sm cho
con. Hầu như cha mẹ giao con cái cho ông bà chăm, thuê người giúp việc hoc
th lỏng con cái. Do đó những đứa tr này luôn tính li, da dm, không
biết làm công việc đơn giản phc v nhân, không nề nếp thói quen tốt.
Ngược li vi nhng tr này là những tr được rèn tính t lp t sm, tr s luôn
mnh dn, t tin hc hi, biết phc v nhân, biết làm những công vic va
sc, phù hợp với độ tui.
Những đứa tr được giáo dục tính tự lp t nh thì nhanh nhẹn và hoạt bát,
ni trội hơn hn so vi nhng tr khác thì nhanh nhẹn hoạt bát, ni trội hơn
hn so vi nhng tr khác. Còn đối vi tr mm non rt nhiu tr xut hiện tình
trng da dm, li, được nuông chiều một cách thái quá dẫn đến không biết
làm một s việc đơn giản như không biết mc quần áo, không biết t đi giày,
dép, không thích t đi thích được người ln bế ẵm…. rất nhiều nguyên
3
nhân dẫn đến tình trạng này trong đó thiếu tính tự lập một nguyên nhân trọng
tâm nhất. Do đó việc giáo dục tính tự lp cho tr cần được áp dụng càng sm
càng tốt, phương pháp rt quan trọng cần thiết. Tạo tính t lp cho tr
không phải ch có hướng dn cho tr t lo cho bản thân mà còn giúp tr t quyết
định các vấn đề của mình. Đó cũng là cách giúp tr vận động suy nghĩ, sáng tạo
và tự tin.
Việc áp dụng các phương pháp giáo dục tính t lp cho tr ngày nay đưc
nền giáo dục đc biệt chú trọng. Các trường mầm non luôn đ cao trách nhiệm
ca từng giáo viên trong việc giáo dục tr t lp sớmđiều đó hết sc cn thiết,
mang li cho tr k năng sống hoàn thiện từng ngày.
II. Thc trng ca vấn đề
1. Thun li
* V phía nhà trường: Ban giám hiệu luôn quan tâm, to mọi điều kin cho
từng giáo viên tham gia d chuyên đề, hi ging, kiến tp sinh hoạt chuyên môn
t, giúp giáo viên chia s kinh nghim, hc hi lẫn nhau cùng tiến b trong công
vic. To mọi điều kiện cho giáo viên tham gia các lp bồi dưỡng để nâng cao
trình độ chuyên môn nghiệp v.
* V phía bản thân: Bản thân là một giáo viên có 10 năm kinh nghim, làm
t trưởng chuyên môn 5 năm liên tiếp, đã đạt danh hiệu giáo viên dy gii cp
trường nhiều năm, lại nhit huyết vi nghề, yêu thương trẻ, kính trọng ph
huynh, có trách nhiệm trong công việc.
* V phía giáo viên: Giáo viên trong lớp đoàn kết, c 2 đều giáo viên
trẻ, trình độ trên chuẩn, biết cùng nhau đưa ra các biện pháp giáo dục k năng
sng, k năng tự phc v, rèn tính tự lập sao cho phù hp vi kh năng nhận
thc ca tr.
* V phía ph huynh: Đa s ph huynh đồng thuận quan tâm, giúp đ
ng phi hp với giáo viên trong công tác chăm sóc nuôi ỡng chăm sóc giáo
dc trẻ, thường xuyên chia s với giáo viên về tình hình sức khỏe và những tính
cách sở thích, thói quen của tr nhà để những biện pháp đồng nht trong
việc chăm sóc và giáo dục tr.
2. Khó khăn
Tuy cùng một đ tuổi, nhưng kh năng nhận thức không đồng đều. Mt s
tr đến lp lại quá nhút nhát do sc khe yếu nên không muốn tham gia vào các
hoạt đng tp th như lao động, v sinh…, ngược li mt s tr lại quá hiếu
động, nhiều khi chưa làm theo các yêu cu của tuân theo nội quy ca lp,
chưa kỹ năng t phc v bản thân, chưa tính t lập, chưa biết gi gìn v
sinh cơ thể mà luôn phụ thuộc vào bố mẹ, cô giáo.
4
Tr chưa chủ động, chưa mạnh dạn, chưa tự lp h tr các bạn khi
tham gia vào các hoạt động.
Đa số ph huynh đều làm công việc chính buôn bán, m công nhân nên
ít có thời gian dành cho con mà phần lớn là nhờ cậy ông bà chăm sóc, chưa quan
tâm nhiều đến con cái dẫn đến tình trng tr da dẫm, chưa k ng tự lp
sm.
Vi nhng thun lợi khó khăn nêu trên, một giáo viên được phân
công giảng dy ti lp mẫu giáo nh 4-5 tuổi trong năm học 2023-2024, tôi đã
đặt ra vấn đ tìm ra một s giải pháp để phi hợp cùng vi ph huynh trong
việc khơi dậy và phát huy tính tự lp cho tr lớp tôi một cách tốt nht.
3. Khảo sát học sinh đầu năm
Trong quá trình chăm sóc ging dạy, tôi nhận thy kh năng tự lp ca tr
còn thấp. Hay nói đúng hơn là tr không thích t mình làm việc mà có thể tr d
dàng thực hiện. Tôi tiến hành khảo sát khả năng tự lp ca tr đầu năm như sau:
Bảng kết quả khảo sát đầu năm
STT
Nội dung
Tổng
số trẻ
Đạt
Chưa đạt
Số trẻ
Tỉ lệ%
Số trẻ
Tỉ lệ %
1
Kỹ năng tự phục vụ bản
thân
38
16
42,1%
22
57,9%
2
Kỹ năng giữ gìn vệ sinh
38
15
39,5%
23
60,5%
3
Kỹ năng hỗ trợ người
khác
38
14
36,8%
24
63,2%
Qua khảo sát, tôi thấy tr lớp tôi đa số còn chưa biết cách tự phc v bn
thân, chưa ý thc gi gìn v sinh thân thể, đặc bit k năng giúp đ người
khác còn rất ít trẻ đạt yêu cu. Tr lớp tôi còn luôn li, da dm vào giáo
trong lp, nếu không có cô giúp hoặc nhc nh thì trẻ không biết phải làm gì.
III. Các giải pháp đã áp dụng.
1. Giải pháp 1: Xác định nhng k năng tự lập cơ bản cn dy tr.
người lớn bao bọc tr thế nào cũng không th đi theo con suốt cuc
đời, thế chúng ta cần dy tr k năng t lp ngay t để tr thể tr thành
người trưởng thành không ph thuc. vậy ngay từ đầu năm học tôi đã đặt ra
các mục tiêu để rèn luyện các kỹ năng cho trẻ lớp mình như sau:
* K năng tự chăm sóc bản thân:
K năng này giúp tr thể thc hin mt s k ng t phc v v ăn
ung, v sinh nhân, bo v sc khỏe, phòng chống mt s tai nạn thông
thường…Khi trẻ đến lp mầm non thì các tr vẫn đang học cách tự chăm sóc
mình, vậy giáo viên cần theo dõi sát sao tng hoạt động ca tr để kp thi
khuyến khích chỉ dy. Bt c lúc nào tr th làm một việc gì, cho trẻ
5
làm được hay không, giáo viên cũng nên biểu dương s c gng ca tr
khuyến khích trẻ th làm li mt ln nữa. Giáo viên không nên vội giúp tr mà
điu cn thiết là hướng dn tr t làm và cho trẻ có đủ thời gian để t làm những
việc này, việc nhanh hay chm tùy thuộc vào mỗi đa trẻ. Vì thế đừng tạo áp lực
vi tr mà hãy x khéo léo rèn kỹ năng tự phc v bản thân cho tr mi
lúc, mọi nơi, trong mọi thời điểm, hình thành cả hành động thói quen cho tr
trong sinh hot.
C thể, giáo viên nên hướng dn tr nhng k năng phục v để chăm sóc
bản thân như:
- Giáo dc k năng trong ăn uống.
- K năng vệ sinh cá nhân cho trẻ.
- K năng tự phòng chống các tai nạn thông thường.
Giáo dục tr thc hiện các k ng tự phc v này phải một cách trực tiếp,
thường xuyên. Vic tr t chăm sóc bản thân những viên gạch đầu tiên xây
dựng tính tự tin, t lập và ứng phó với những đòi hỏi khác.
* Rèn kỹ năng hợp tác, hỗ tr người khác:
Ngoài việc nâng cao tính tự giác, t lp ca tr thì việc rèn cho tr có được
k năng hợp tác, hỗ tr người khác rất quan trọng vì nó to dựng được cho tr
tinh thn tp th, biết quan tâm giúp đỡ những người xung quanh. Đó th
những hành đng nh tr thể h tr bạn trong giờ hc hay gi hoạt động
vui chơi. Đối vi tr mới vào lớp chưa quen k năng tự phc v bản thân thì
nhng tr đã được học trước s tr thành người hướng dn cho bn mi. Nhng
lúc như vậy các cô giáo luôn chú ý khen ngợi, động viên, khuyến khích trẻ và trẻ
luôn vui thích cố gắng phát huy những k năng tốt này. Các luôn tạo điều
kiện để tr hc nhng k năng sống những tri nghim s giúp trẻ thích ng
nhanh với môi trường xung quanh, phát triển tính nhanh nhn, kh năng duy,
ý thức t giác và tinh thần tp th.
* Rèn trẻ k năng thể hin bản thân:
Mt trong nhng k năng đầu tiên giáo viên cần chú tâm phát trin
s t tin, lòng t trng ca trẻ. Nghĩa giúp trẻ t th hin bản thân, luôn luôn
t tin trong công việc và suy nghĩ mình s làm được. K năng sống này giúp
tr luôn tự tin trong mọi tình huống mi lúc, mọi nơi. Khi trẻ thy rng
mình thể t làm được mt việc nào đó, tr s tr nên tự tin vào kh năng của
mình hơn, s c gắng vượt mọi kkhăn mức độ cao nhất thể hoàn thành
nhim v mà không cần s can thip của người ln.
Khi tôi cụ th hóa đưc ni dung nhng k năng cơ bản mà người giáo viên
cn dy tr thì giúp tôi tự tin xác định được ràng nhng vic, nhng k
năng mà tôi cần giáo dục cho tr. Luyn tp những điều trên hàng ngày, tôi thấy