“ Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ở trường
mầm non”
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1.Tên đề tài sáng kiến kinh nghiệm.
“ Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ở
trường mầm non”
2. Lý do chọn đề tài.
a. Cơ sở lý luận.
Khi còn sống Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại đã nói: “Không có giáo dục thì
không nói gì đến kinh tế văn hóa”. Cũng như Người đã từng nói “Hiền dữ đâu
phải là tính sẵn, phần nhiều do Giáo dục mà nên”. Vâng qua 2 câu nói của Bác
chúng ta đã thấy được tầm quan trọng của giáo dục. Việc giáo dục trẻ ngay từ khi
còn nhỏ là vô cùng quan trọng trong sự nghiệp giáo dục, nhằm hình thành và phát
triển nhân cách toàn diện cho trẻ sau này. Sản phẩm của giáo dục là con người mà
con người là mục tiêu, động lực của sự phát triển đất nước trong tương lai đó
chính là thế hệ trẻ. Việc bảo vệ và chăm sóc giáo dục trẻ em là trách nhiệm của
nhà nước, của xã hội và của mỗi gia đình: “Trẻ em hôm nay, Thế giới ngày mai”.
b. Cơ sở thực tiễn.
Như chúng ta đã biết, đất nước ta hiện nay nền kinh tế phát triển đang trên
đường hội nhập Quốc tế, chúng ta phải giao lưu với nhiều nền văn hóa khác nhau
trên thế giới.
Trẻ thiếu kinh nghiệm sống, dễ bị lôi kéo, kích động... Hiện nay, thế hệ trẻ
thường xuyên chịu tác động đan xen của những yếu tố tích cực và tiêu cực, luôn
được đặt vào hoàn cảnh phải lựa chọn những giá trị, phải đương đầu với những
khó khăn, thách thức, những áp lực tiêu cực.
Nếu trẻ thiếu kỹ năng sống, các em dễ bị lôi kéo vào các hành vi tiêu cực, bạo
lực, và lối sống ích kĩ lai căng, thực dụng, dễ bị phát triển lệch lạc về nhân cách.
Từ đó tôi suy nghĩ xem làm như thế nào để trẻ phát triển tốt về thể chất và tự
tin. Phải làm thế nào để thế hệ trẻ chúng ta nhận thức và giữ vững được nền văn
hóa của dân tộc Việt Nam từ ngàn xưa đến nay và trong thời đại mới là nhiệm vụ
cần thiết nhất trong các mục tiêu xây dựng phát triển con người toàn diện trong
thời đại hiện nay để sớm đào tạo cho xã hội những con người tài đức vẹn toàn.
Là một giáo viên mầm non, sau nhiều năm thực tế trải nghiệm tôi quyết định
tìm tòi sáng kiến: "Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 4-5 tuổi ở
trường mầm non" một vấn đề đang được quan tâm trong giáo dục Mầm non
hiện nay.
3. Mục đích nghiên cứu.
Như chúng ta đã biết, đất nước ta đang trên đường hội nhập Quốc tế, chúng
ta phải giao lưu với nhiều nền văn hóa khác nhau trên thế giới. Trong thời đại
“ Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ở trường
mầm non”
hiện nay, sự phát triển của kinh tế - xã hội đang đặt ra những yêu cầu ngày càng
cao đối với hệ thống giáo dục, đòi hỏi nền giáo dục phải đào tạo ra những con
người “phát triển về trí tuệ, cường tráng về thể lực, phong phú về tinh thần, trong
sáng về đạo đức”. Nếu thiếu kỹ năng sống, các em dễ bị lôi kéo vào các hành vi
tiêu cực, bạo lực và lối sống ích kỉ, thực dụng, dễ bị phát triển lệch lạc về nhân
cách.
4. Đối tượng nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu tôi thấy sự ảnh hưởng kĩ năng sống của trẻ đến sự
phát triển của trẻ sau này rất nhiều nên tôi đề xuất một số biện pháp: “ Một số
biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ở trường mầm non”.
5. Đối tượng khảo sát thực nghiệm
- Căn cứ vào các hoạt động của cô và trẻ tại lớp B4 trong trường mầm non mà
đưa ra các biện pháp đảm bảo cho trẻ được hoạt động phù hợp với lứa tuổi và khả
năng nhận thức của trẻ thông các hoạt động để giáo dục kĩ năng sống cho trẻ.
6. Phương pháp nghiên cứu
Từ những nội dung trên, tôi đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu lí luận
và thực tiễn như sau:
a. Phương pháp nghiên cứu lí luận:
- Đọc, phân tích, tổng hợp, khái quát các tài liệu có liên quan đến đề tài đang
nghiên cứu
b. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
Phương pháp quan sát
Phương pháp thống kê
Phương pháp đàm thoại
Phương pháp thực nghiệm
Phương pháp phân tích và tổng kết kinh nghiệm
7. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu.
- Tại lớp mâhu giaio 4-5 tuôji B4
- Đề tài được thực hiện tại trường Mầm non nơi tôi công tác.thời gian từ tháng 9
năm 2020 đến tháng 5 năm 2021. Củng cố và thực hiện duy trì cho các năm tiếp
theo.
II. NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lý luận liên quan trực tiếp đến đề tài.
Câu thành ngữ “Tiên học lễ, hậu học văn” của cha ông ta từ ngàn xưa đã
để lại đến bây giờ vẫn không thể thiếu trong các trường học. Lễ phép là nét
đẹp văn hóa được đặt lên hàng đầu khi đánh giá về một con người. Trong đó
“ Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ở trường
mầm non”
giáo dục kỹ năng sống là bộ phận hữu cơ của quá trình giáo dục, là một bộ
phận có tính cốt lõi, nền tảng của công tác giáo dục trẻ.
Trong quá trình phát triển nhân cách nếu trẻ được sớm hình thành và tôn
vinh các giá trị đích thực của mình thì các em sẽ có một nhân cách phát triển toàn
diện, bền vững, có khả năng thích ứng và chống chọi với mọi biến động xã hội,
biết tự khẳng định mình trong cuộc sống. Trẻ em là giai đoạn học, tiếp thu, lĩnh
hội những giá trị cuộc sống để phát triến nhân cách, do đó cần giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ để trẻ nhận thức đúng và có hành vi ứng xử phù hợp ngay từ khi còn
nhỏ.
2. Khảo sát thực trạng : Đặc điểm tình hình của trường lớp.
a. Thuận lợi:
*Về cơ sở vật chất:
- Nhà trường đạt trường chuẩn quốc gia. Cơ sở vật chất được trang bị đầy
đủ đồ dùng đồ chơi, khuôn viên trường có cây xanh, vườn hoa, khu cát, sỏi,...đồ
dùng đồ chơi, đồ dùng đồ chơi tự tạo cho trẻ tự tạo cho trẻ hoạt động .
- Nhà trường đã đạt giải nhất trong hội thi: “Xây dựng môi trường lấy trẻ
làm trung tâm”đạt giải nhất cấp Huyện năm 2019-2020.
- Lớp học có đầy đủ đồ dùng theo thông tư 02.
*Về giáo viên:
- Luôn nhận được sự quan tâm của Ban giám hiệu tạo điều kiện cho giáo
viên được tham gia đầy đủ các lớp bồi dưỡng thường xuyên, kiến tập dự giờ các
tiết dạy do phòng giáo dục tổ chức và các tiết dạy tốt trong nhà trường để nâng
cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
- Đội ngũ giáo viên trong lớp được nhà trường phân công đều đạt trình độ
chuẩn và trên chuẩn. Luôn có tinh thần đoàn kết giúp nhau cùng tiến bộ.
*Về học sinh:
- Tổng số trẻ là 35 cháu,100% các cháu đều ăn ở bán trú .
- Trẻ chủ động, tích cực, hứng thú tham gia các hoạt động học và hoạt động
trải nghiệm ngoại khóa.
- Các cháu khỏe mạnh, hồn nhiên, thích hoạt động có ý thức nghe lời cô giáo.
* Về phụ huynh:
- Phụ huynh luôn quan tâm, ủng hộ nhiệt tình về cơ sở vật chất và tinh thần
trong các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ cũng như các phong trào do nhà trường
tổ chức.
- Phụ huynh luôn lắng nghe khi giáo viên tuyền truyền, trao đổi với về tầm
quan trọng về các lĩnh vực phát triển: Trí tuệ - Đạo đức - Thẩm mĩ - Thể lực -
lao động trong đó đặc biệt là giáo dục kĩ năng sống cho trẻ.
“ Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ở trường
mầm non”
b. Khó khăn:
- Bên cạnh những thuận lợi trên lớp tôi còn gặp một số khó khăn như sau:
*Về cơ sở vật chất:
- Nhà trường đầu tư mua sắm trang thiết bị dạy học đầy đủ nhưng chưa
được phong phú về chủng loại, chất liệu, mẫu mã.
* Về phía giáo viên:
- Lớp có tổng 35 hoc sinh trong đó có 1 học sinh là trẻ tăng động giảm chú
ý nên 2 cô thường xuyên phải để ý chăm sóc học sinh đó nên việc giành thời gian
cho các bạn khác bị hạn chế hơn.
*Về học sinh:
- Một số trẻ trong lớp còn nhút nhát, chưa mạnh dạn tự tin trong các hoạt
động.
- Một số cháu còn được nuông chiều quá mức dẫn đến ỉ lại vào người lớn
không có kĩ năng tự phục vụ bản thân.
e. Về phụ huynh:
- Đa số phụ huynh chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc giáo dục
kĩ năng sống cho trẻ. Nên phụ huynh vẫn chưa rèn cho con kĩ năng tự phục vụ
những nhu cầu nhỏ của cá nhân trẻ, vẫn cần có sự trợ giúp của người lớn.
- Một số phụ huynh còn nuông chiều trẻ, chưa quan tâm đến con và phó
thác việc dạy, uốn nắn trẻ hoàn toàn cho nhà trường và giáo viên.
2. Khảo sát thực tiễn.
Ngay từ đầu năm học tôi đã khảo sát thực tế trẻ lớp 4 tuổi B4 và kết quả như sau:
Bảng 1: Số liệu đầu năm:(Kết quả đánh giá lần I)
Nội dung khảo sát Tổng số trẻ 35 Tỷ lệ %
Kỹ năng giao tiếp: 11/35 31,4%
Kỹ năng chăm sóc bản thân 10/35 28,5%
Kỹ năng quản lí cảm xúc 14/35 40%
Kỹ năng đảm nhận trách nhiệm 5/35 14,2%
Từ những thuận lợi, khó khăn và qua khảo sát thực tế như trên Tôi đã nhận
định và rút ra :“ Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5
tuổi ở trường mầm non”.
4. Những biện pháp thực hiện.
Từ những thuận lợi và khó khăn trên, tôi đã cố gắng suy nghĩ tìm ra một số
biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mầm non. Trước khi bước vào các biện
“ Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ở trường
mầm non”
pháp thực hiện trong sáng kiến tôi xin đưa ra một số những kĩ năng sống cần
thiết cho trẻ mầm non, quan điểm của tôi đó là: Trong cuộc sống hàng ngày ở
gia đình trẻ cần được học các kỹ năng tự phục vụ bản thân như đánh răng, rửa
mặt, vệ sinh…Ngoài ra trẻ cần nhận biết được các nguy hiểm xung quanh mình
như những nguy hiểm từ lửa, điện, nước, người lạ…từ đó trẻ biết ứng phó với
những tình huống có thể xảy ra. Những kỹ năng về giao tiếp xã hội cũng rất cần
thiết với trẻ mầm non như những kỹ năng chào hỏi, cảm ơn, xin lỗi…và các
tình huống trong giao tiếp. Việc dạy các kỹ năng cho trẻ ở lứa tuổi mầm non rất
là cần thiết để giúp trẻ vượt qua giai đoạn khủng hoảng tâm lý một cách nhẹ
nhàng.
- Biện pháp 1: Giáo viên là một tấm gương sáng cho trẻ noi theo
- Biện pháp 2 : Giáo dục kỹ năng sống thông qua tiết học
- Biện pháp 3 : Giáo dục kỹ năng sống vào hoạt động vui chơi
- Biện pháp 4: Giáo dục kỹ năng sống ở mọi lúc mọi nơi
- Biện pháp 5: Giáo dục kỹ năng sống qua ngày hội, ngày lễ
- Biện pháp 6: Tuyên truyê}n caic bâ~c phụ huynh caich da~y trej kỹ năng sôing trong
gia đi}nh
- Biện pháp 7: Công tác phối kết hợp giữa nhà trường và gia đình
- Biện pháp 8: Hình thành sự tự tin giao tiếp của trẻ
5. Biện pháp từng phần
5.1. Biện pháp 1: Giáo viên là một tấm gương sáng cho trẻ noi theo
Thời gian trẻ ở trường chiếm 2/3 ngày, vì vậy mà trẻ lĩnh hội và tiếp thu
kiến thức rất nhiều từ nền giáo dục của nhà trường và đặc biệt là ảnh hưởng rất
nhiều từ tác phong, hành vi của cô giáo. Ở trường cô giáo là người mẹ thứ hai đối
với trẻ. Trẻ rất thích được cô yêu thương, gần gũi. Mọi hành động cử chỉ của cô
trẻ rất lưu tâm và bắt chước theo.
Vì vậy cô phải luôn luôn chuẩn mực trong mọi lĩnh vực: như cách giao tiếp
với phụ huynh, với trẻ hay tác phong của cô, hành động cử chỉ của cô… Tôi luôn
ân cần dịu dàng thương yêu trẻ, luôn tạo mối thân thiện giữa cô và trẻ. Cô là tấm
gương cho trẻ thực hiện và noi theo.
Ví dụ 1: Khi chúng ta dạy trẻ nói lời cám ơn khi nhận được sự giúp đỡ của
người khác hoặc khi người khác làm một điều gì đó cho mình. Nhưng trong mối
quan hệ giữa các cô giáo và giữa cô với trẻ, người lớn không nói cám ơn thì trẻ sẽ
không hình thành ý thức của việc nên cám ơn người khác.Khi cô được trẻ giúp đỡ
điều gì thì cô hải biết cảm ơn trẻ .
( Ảnh cô giáo cảm ơn các cô bác nhà bếp rèn cho trẻ biết nói lời cảm
ơn .