1
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
cho trẻ 5-6 tuổi ở trường Mầm non Hải Chánh”
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân.
Giáo dục mầm non thực hiện nhiệm vụ nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ em
từ 3 tháng tuổi đến 6 tuổi. Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ phát triển
toàn diện về thể chất, nhận thức, tình cảm quan hệ xã hội, ngôn ngữ, thẩm mỹ,
hình thành những yếu tố đầu tiên nhân cách của trẻ.
Để đạt được hiệu quả cao trong công tác giáo dục không ai khác là đội
ngũ giáo viên chính là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục. Nhiệm vụ năm
học 2020-2021 của ngành học mầm non là tiếp tục thực hiện nền giáo dục có
chất lượng trong chương trình giáo dục mầm non, tổ chức tốt các hoạt động cho
trẻ theo hướng lấy trẻ làm trung tâm.
Để làm được điều này, đ i h i nhiệm vụ của giáo viên mầm non là phải
tạo cho trẻ có nhiều cơ hội để học, để làm, để trải nghiệm và khám phá, trẻ chủ
động tư duy, chủ động suy ngh tìm t i, tự khám phá sáng tạo theo khả năng
nhận thức của mình.
Quan điểm giáo dục “Lấy trẻ làm trung tâm” là quan điểm thực hiện
xuyên suốt, thống nhất trong mọi hoạt động giáo dục trẻ trong trư ng mầm non
nh m đảm bảo việc thực hiện chương trình Giáo dục mầm non có hiệu quả, có
chất lượng đó chính là môi trư ng cho trẻ được khám phá, trãi nghiệm và tự tin
khi tham gia vào các hoạt động.
Tại trư ng Mầm non Hải Chánh, đội ngũ giáo viên thực hiện việc tổ chức
các hoạt động giáo dục “Lấy trẻ làm trung tâm” đã nhiều năm qua, có nhiều
hoạt động rất sáng tạo đổi mới. Tuy nhiên vãn c n một số giáo viên c n dạy trẻ
theo hướng lấy giáo viên làm trung tâm, cô hướng dẫn nhiều, trẻ ít được thực
hành và trao đổi, môi trư ng lớp học xây dựng c n thiếu hướng mở cho trẻ.
Với mục đích, giáo viên phải làm thế nào để trẻ được làm chủ, được tự
mình khám phá, trãi nghiệm và tìm t i những điều mới lạ, trẻ tham gia vào các
hoạt động một cách tích cực, say mê. Chính trăn trở đó nên tôi quyết định
chọn đề tài “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
cho trẻ 5-6 tuổi ở trường Mầm non Hải Chánh”. Để nâng cao chất lượng chăm
sóc giáo dục trẻ tại trư ng nói riêng và ngành học mầm non nói chung.
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu sẽ hiểu rõ hơn về các biện pháp nâng cao hiệu quả giáo dục
lấy trẻ làm trung tâm, từ đó vận dụng vào giảng dạy hiệu quả hơn.
Xác định ý ngh a và tầm quan trọng của việc nâng cao hiệu quả giáo dục
lấy trẻ làm trung tâm vào giảng dạy.
Đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
2
3. Đối tƣợng cơ sở nghiên cứu
3.1 Đối tƣợng nghiên cứu
Các biện pháp nâng cao hiệu quả giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ
5-6 tuổi ở trư ng Mầm non Hải Chánh
3.2 Đối tƣợng nghiên cứu
Là giáo viên trực tiếp giảng dạy lớp Mẫu giáo 5-6 tuổi C.
3.3 Đối tƣợng khảo sát, thực nghiệm
Trẻ 5-6 tuổi C Trư ng Mầm non Hải Chánh
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Thực hành, trãi nghiệm
Khen ngợi, động viên, khích lệ
Tuyên truyền, kết hợp với phụ huynh
Kiểm tra, đánh giá
5. Phạm vi, kế hoạch nghiên cứu
5.1 Phạm vi
Đề tài kinh nghiệm có phạm vi giới hạn trong không gian cơ sở của
trư ng Mầm non Hải Chánh, khả năng tác dụng trong nhiều năm.
5.2 Kế hoạch nghiên cứu
Với đề tài này tôi thực hiện tại trư ng Mầm non Hải Chánh từ tháng
9/2020 đến tháng 5/2021
II. NỘI DUNG
1. Nội dung lý luận
Dựa trên cơ sở khoa học mang tính quy luật chung của giáo dục học và
tính đến những đặc điểm riêng của sự phát triển tâm sinh lí của trẻ để hình thành
và phát triển nhân cách của trẻ em ở lứa tuổi này, giáo dục học mầm non có
nhiệm vụ nghiên cứu, xác định mục tiêu, quy định nội dung, chỉ dẫn phương
pháp và các hình thức tổ chức giáo dục trẻ em ở lứa tuổi này một cách khoa học
để đạt được hiệu quả giáo dục tối ưu cho trẻ em trong độ tuổi trước tuổi đến
trư ng phổ thông.
Nghiên cứu gần đây về sự phát triển của não trẻ cho thấy r ng khả năng
nhận thức, giao tiếp với mọi ngư i, khả năng biết tự kiểm soát, thể hiện các cảm
giác của mình, biết cách ứng xử phù hợp với các yêu cầu, biết giải quyết các vấn
đề cơ bản một cách tự lập có những ảnh hưởng rất quan trọng đối với kết quả học
tập của trẻ tại trư ng. Vì vậy, việc lựa chọn, đổi mới, sáng tạo các hoạt động chăm sóc
giáo dục trẻ tại trư ng Mầm non là rất cần thiết.
2. Thực trạng vấn đề
2.1 Thuận lợi
Được sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát Ph ng GD&ĐT Hải Lăng;
Sự quan tâm của BGH, các cán bộ chủ chốt nhà trư ng và sự hợp tác rất
nhiệt tình của các tổ chuyên môn, giáo viên đứng lớp, phụ huynh và trẻ
Cơ sở vật chất, đồ dùng đồ chơi ở các lớp tương đối đầy đủ, ph ng học
thoáng, rộng rãi.
3
Trẻ là con em trong xã, phụ huynh rất quan tâm đến việc học tập và sinh
hoạt cũng như tạo môi trư ng học tập của các cháu.
2.2 Khó khăn
Môi trư ng giáo dục tại các thôn xóm, và các gia đình cũng như suy nghỉ
của phụ huynh cũng có sự khác nhau
Cách chăm sóc nuôi dưỡng trẻ của từng gia đình không đồng đều, có
nhiều trẻ đến độ tuổi 5-6 tuổi mới đến trư ng Mầm non, có nhiều phụ huynh
nuông chiều con trẻ
Mạng xã hội phát triển nên nhiều gia đình cho con cái tiếp cận nhiều với
máy điện thoại, ăn uống không điều độ, đó cũng gây một sự khó khăn cho giáo
viên tại lớp. Nhiều gia đình gán ép cho trẻ học trước chương trình, gây áp lực về
mặt tâm lý và sức kh e cho trẻ.
2.3 Thực trạng về giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
Bảng khảo sát chất lượng giáo dục trẻ 5-6 tuổi C đầu tháng 9/2020 được
thể hiện qua các số liệu như sau (Tổng số trẻ: 38 trẻ; nữ: 20 trẻ)
Qua kết quả khảo sát đánh giá đầu năm học thấy chất lượng các nội dung
khảo sát ở mức độ chưa đạt quá cao. Từ thực trạng đó bản thân tôi đã mạnh dạn
đưa ra các giải pháp sau:
3. Giải pháp thực hiện
3.1 Biện pháp 1: Chú trọng bồi dưỡng chuyên môn cho bản thân
Bồi dưỡng về nhận thức và chuyên môn của bản thân mỗi giáo viên là
một việc làm vô cùng cần thiết giúp giáo viên có nhận thức đúng đắn trang bị
cho giáo viên những hiểu biết, các kiến thức về chuyên môn giúp giáo viên chủ
động, tự tin trong quá trình tổ chức các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ.
Tham gia đầy đủ các buổi bồi dưỡng chuyên môn do Ph ng GD&ĐT tổ
chức, các buổi sinh hoạt chuyên môn tại nhà trư ng, lắng nghe và ghi chép một
cách nghiêm túc, mạnh dạn trao đổi với đồng nghiệp, cán bộ quản lý các trư ng
những vấn đề c n chưa rõ, chưa hiểu, những vấn đề mà tôi quan tâm về đổi mới
phương pháp giảng dạy.
STT
Nội dung
Tổng
số trẻ
Đạt
Chƣa đạt
Số trẻ
Tỷ lệ %
Số trẻ
Tỷ lệ %
1
Trẻ hứng thú tham gia vào
gi học
38
17/38
44,7
21/38
55,2
2
Trẻ có ý thức tự thực hiện
tốt yêu cầu của tiết học
18/38
47,3
20/38
52,6
3
Trẻ nắm vững kiến thức, kỹ
năng vận dụng linh hoạt,
sáng tạo vào thực tế.
19/38
50
19/38
50
4
Trẻ có kỹ năng sử dụng
ngôn ngữ rõ rang, mạch lạc
28/38
73,6
10/38
26,3
4
Tìm kiếm những tài liệu, sách vở về đổi mới phương pháp giảng dạy, lấy
trẻ làm trung tâm, kỹ năng nghiệp vụ của giáo viên và tự đọc, tự nghiên cứu để
rút ra được những vấn đề cần thiết đối với giáo viên trong việc đổi mới phương
pháp giảng dạy.
Dự gi thao giảng có vai tr cực kỳ quan trọng, thông qua đó cán bộ quản
lý nhà trư ng và đồng nghiệp, được nghe đồng nghiệp thảo luận, góp ý rút kinh
nghiệm, được nghe chuyên môn phân tích cụ thể các tiết dạy đó là: tiết dạy đã
đổi mới chưa? đổi mới ở chỗ nào? đã lấy trẻ làm trung tâm chưa, có gì khác so
với cách dạy khác và tiết dạy đó thực sự mang lại hiệu quả chưa?... Từ đó rút ra
được những kinh nghiệm cho bản thân trong việc đổi mới phương pháp giảng
dạy.
Tham gia các buổi chuyên đề cấp huyện, tìm hiểu và học bồi dưỡng
thư ng xuyên đặc biệt là học module mầm non trực tuyến
Bản thân tôi cũng tham gia xây dựng các tiết dạy mẫu để rút ra kinh
nghiệm. Tham gia thi giáo viên gi i trư ng, huyện, nh m nâng cao trình độ
chuyên môn nghiệp vụ.
Tự học h i và thiết kế được các giáo án điện tử trong phần mềm power
point, ealearning
Ví dụ: Chúng ta thiết kế ô cửa bí mật với các nhân vật, chữ cái hay con số
chuyển động giúp học sinh nảy sinh sự t m thích khám phá và chú ý tốt. Như
các câu h i được hé mở qua các ô cửa bí mật.
Tham khảo tài liệu sách báo, nói về chuyên đề để nâng cao trình độ
chuyên môn nghiệp vụ.
Sáng tạo trong việc làm đồ dùng dạy học đồ chơi cho trẻ
3.2 Giải pháp 2: Tăng cường bổ sung thiết bị, đồ dùng dạy học và tạo
môi trường cho trẻ hoạt động lấy trẻ làm trung tâm.
Sự sáng tạo trong thiết kế xây dựng, lựa chọn đề tài cũng như tạo dụng cụ
dạy học đồ dùng đồ chơi, cách sưu tầm tranh ảnh, xây dựng mô hình, tạo và lựa
chọn môi trư ng hoạt động học trong và ngoài lớp cho trẻ giúp trẻ có điều kiện
tiếp cận với cách học mới, gây được sự t m thích khám phá ở trẻ hơn. Khi sử
dụng biện pháp này trẻ được tiếp xúc với cách học mới mà trẻ h ng mong đợi ở
trư ng, đồ dùng, thiết bị học càng phong phú thì trẻ sẽ có điều kiện tiếp cận
nhiều hơn làm khắc sâu hình tượng và ghi nhớ và nảy sinh nhiều sáng kiến với
đồ dùng hơn
Thiết bị dạy học và môi trư ng giảng dạy là quá trình phối hợp linh hoạt
và hợp lý. Đổi mới phương pháp nh m tích cực hoá các hoạt động dạy học,
khuyến khích bản thân chủ động, sáng tạo, dạy học tập trung vào trẻ, lấy trẻ
làm trung tâm để phát triển mọi khả năng của trẻ
Ví dụ: Tổ chức tiết dạy bản thân tôi phải lựa chọn hình thức tổ chức tiết
học phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất của lớp, phù hợp với đề tài và l nh vực
mà mình đã chọn. Để tổ chức tốt tiết dạy phải tuỳ nội dung và mục đích cụ thể
của bài dạy để xác định cách tổ chức hoạt động cho trẻ làm thế nào để có kết qu
5
3.3 Biện pháp 3: Thực hiện tổ chức tốt biện pháp giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm thông qua các hoạt động giáo dục
Ở độ tuổi 5-6 tuổi, hoạt động chủ đạo của trẻ đa dạng, phong phú mà trẻ
l nh hội tri thức trong cuộc sống xung quanh trẻ, tạo điều kiện cho mỗi đứa trẻ
được hoạt động tích cực phù hợp với sự phát triển của bản
Ví dụ: Khi tổ chức hoạt động khám phá khoa học tôi đã chia trẻ thành từng
nhóm, mỗi nhóm có đội trưởng, nh m cho các thành viên tự quan sát, trãi nghiệm
thảo luận, rồi m i nhóm trưởng thuyết trình ý kiến của nhóm mình đưa ra. Qua đó
giáo viên sẽ là ngư i tổng hợp mọi ý kiến của các nhóm và bổ sung ý kiến, đưa
ra kết quả chung cho cả lớp hiểu vấn đề.
Ví dụ: Khi hoạt động góc. Cô sẽ gợi ý cho những trẻ năng động, linh hoạt
đóng vai tr chủ đạo, làm trưởng nhóm để có thể bao quát, xây dựng trong quá
trình chơi của nhóm.
Nhìn chung ở lứa tuổi Mầm non sự hình thành và phát triển nhân cách
của trẻ diễn ra không phải qua các tiết học của môn khoa học riêng rẽ. Các hoạt
động này giúp trẻ l nh hội, khám phá những hiểu biết mới về sự tự nhiên xã hội,
bồi dưỡng năng lực nhận thức, khả năng vận động để trẻ từng bước h a nhập
vào thế giới xung quanh nh đó sẽ giúp trẻ tiếp thu kiến thức ở các hoạt động
tiếp theo
3.4 Biện pháp 4: Lựa chọn nội dung và trò chơi phù hợp để rèn luyện
tính tích cực hoạt động của trẻ.
Nói đến việc giáo dục ở trư ng mầm non thì không thể không nói đến
việc thực hiện chương trình, chương trình là phương tiện cơ bản để giáo dục
toàn diện.
Để thực hiện chương trình giáo dục có hiệu quả, không bị gián đoạn tôi đã
xây dựng chương trình, kế hoạch năm, tháng, tuần theo từng chủ đề và có sự xét
duyệt của nhà trư ng, thống nhất chương trình giảng dạy, phù hợp với kế hoạch
của chuyên môn.
Với đặc điểm chương trình mầm non mới hiện nay, các môn học luôn
được đan xen, lồng ghép nh m nâng cao tính hiệu quả, cho trẻ học mà chơi,
thông qua chơi mà học. Qua tr chơi giáo viên có thể đánh giá được kiến thức
mà trẻ thu lượm được ở mức độ nào, cao hay thấp. Đưa tr chơi vào lớp học là
một sự lồng ghép khéo léo, làm sao cho gi học thêm sinh động. Tr chơi dù tổ
chức dưới hình thức nào cũng phải đảm bảo tính vừa sức và hứng thú đối với
trẻ, không lạm dụng, ôm đồm thái quá làm nhạt đi nội dung chính của đề tài đặt
ra.
Ví dụ: Sau khi trẻ khám phá xong nội dung dạy, để kết thúc bài cô cho trẻ
chơi tr chơi tích hợp nh m củng cố kiến thức (Tr chơi “Mua quả”: Trẻ được đi
theo đư ng dích dắc mua bông hoa theo yêu cầu của đội mình để cắm vào lẵng
hoa sao đủ số lượng 9. Qua tr chơi này cô giáo đã cho trẻ được học các môn
học như thể dục kỹ năng, toán…)