Một số biện pháp thực hiện giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong hoạt động góc
cho trẻ MGL 5-6 tuổi ở trường mầm non
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài.
Trong những năm gần đây, giáo dục mầm non ngày càng nhận được sự
quan tâm một cách đặc biệt của toàn xã hội bởi xã hội đã nhận thức được vai trò
tầm quan trọng của bậc học này với sự phát triển của con em mình i riêng
với toàn hội nói chung. “Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai”, đ một
ngày mai tươi sáng thì ngay từ hôm nay trẻ em cần phải được chăm sóc giáo
dục để phát triển một cách toàn diện.
Giáo dục mầm non là mắt xích đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân,
chịu trách nhiệm chăm sóc, giáo dục trẻ từ 0 - 6 tuổi. Đây giai đoạn đặt nền
móng đầu tiên quan trọng của nhân cách con người. Nếu không làm tốt việc
chăm sóc - giáo dục trẻ trong những năm y thì việc giáo dục lại hết sức khó
khăn, phức tạp. Tuy nhiên, việc học nước ta nói chung bậc học mầm non
nói riêng vẫn mang tính chất thiên về người dạy, cô là trung tâm mà chưa lấy trẻ
làm trung tâm. Vậy giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là gì?
Định nghĩa:
Về tên gọi, “Dạy học lấy trẻ làm trung tâm” được các nhà nghiên cứu, các
nhà PPGD gọi bằng nhiều tên khác nhau. Một số người cho rằng đó một
đường hướng, một số khác cho rằng đó một tưởng, một quan điểm giáo
dục, một số khác nữa cho rằng nó là một phương pháp.
Thực chất của quan điểm dạy học lấy người học làm trung tâm, đó hệ
phương pháp dạy - học tích cực lấy người học làm trung tâm còn gọi hệ PP
dạy - tự học, được xem như là một hệ thống PPDH có thể đáp ứng được các yêu
cầu cơ bản của mục tiêu giáo dục trong thời kỳ đổi mới hiện nay.
Dạy học lấy trẻ làm trung tâm là đặt người học vào vị trí trung tâm của
hoạt động dạy - học, xem cá nhân người học - với những phẩm chất và năng lực
riêng của mỗi người - vừa là chủ thể vừa là mục đích của quá trình đó, phấn
đấu tiến tới cá thể hóa quá trình học tập với sự trợ giúp của các phương tiện
thiết bị hiện đại, để cho tiềm năng của mỗi trẻ được phát triển tối ưu, góp phần
có hiệu quả vào việc xây dựng cuộc sống có chất lượng cho cá nhân, gia đình
và xã hội.
2. Cơ sở thực tiễn
1
Một số biện pháp thực hiện giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong hoạt động góc
cho trẻ MGL 5-6 tuổi ở trường mầm non
nước ta, mầm mống tưởng dạy học lấy trẻ làm trung tâm đã từ lâu.
Chúng ta thể thấy được điều này qua các câu ngạn ngữ Học thầy không tày
học bạn”, “Không thầy đố mày làm nên”, “Học một biết mười” …
Tuy nhiên, thuật ngữ “dạy học lấy trẻ làm trung tâm” (dạy học tập trung
vào người học) chỉ mới xuất hiện được s dụng phổ biến trong những năm
gần đây. Vấn đề lấy người học làm trung tâm vấn đ còn mới đối với người
dạy do trước đây quan niệm chủ yếu người dạy truyền đạt kiến thức cho
người học, quá trình học thường tiếp nhận thụ động. vậy, mặc đã thấy
vấn đề trên cần thiết trong giai đoạn hiện nay sau này, người dạy chưa
được trang bị đủ sở luận về “dạy học lấy trẻ làm trung tâm”. Việc “lấy trẻ
làm trung tâm” mới chỉ được thực hiện mức đ cho trẻ phát biểu ý kiến, cho
trẻ thảo luận theo nhóm Dạy học cũng như mọi quá trình tự nhiên, trải qua
thời kì hình thành, tồn tại và phát triển lâu dài của mình.
Phương pháp dạy - học lấy trẻ làm trung tâm là phương pháp học tập tích
cực, khác với phương pháp dạy học truyền thống trước đây giáo viên giảng
giải, trẻ lắng nghe và ghi nhớ thụ động. Giáo viên được tập huấn cách thiết kế và
giảng dạy theo phương pháp dạy - học tích cực, lấy trẻ làm trung tâm, áp dụng
các kỹ năng tổ chức làm việc nhóm, kỹ năng đặt câu hỏi, phương pháp đóng vai,
tự làm đồ dùng dạy học bằng nguyên vật liệu sẵn địa phương, sử dụng trò
chơi trong học tập, tối ưu hóa không gian lớp học.
Hoạt động thể hiện rõ nhất việc trẻ được làm trung tâm chính là hoạt động
góc, trẻ được tự chọn góc chơi, tự đối thoại, tự giải quyết tình huống đơn giản,
…cô chỉ người dẫn dắt trẻ, quan sát, bao quát, xử lý tình huống khi cần. Thực
tế tại lớp i, việc dạy học lấy trẻ làm trung tâm trong hoạt động góc cũng mới
chỉ dừng lại ở chỗ trẻ chọn góc chơi, trẻ chơi ở các góc chơi quen thuộc.
Từ những vấn đề trên tôi lựa chọn đề tài “Một số biện pháp thực hiện giáo
dục lấy trẻ làm trung tâm trong hoạt động góc cho trẻ MGL 5-6 tuổi trường
mầm non”.
3. Mục đích của sáng kiến kinh nghiệm.
Đối với giáo viên, việc dạy học lấy trẻ làm trung tâm giúp giáo viên:
Đánh giá đúng tôn trọng hứng thú, nhu cầu, khả năng, thế mạnh của
mỗi đứa trẻ.
- Tạo cơ hội để mỗi đứa trẻ đều có cơ hội tốt nhất để thành công
2
Một số biện pháp thực hiện giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong hoạt động góc
cho trẻ MGL 5-6 tuổi ở trường mầm non
- Mỗi đứa trẻ đều có các cơ hội để học bằng nhiều cách khác nhau kể cả
thông qua vui chơi.
Đối với trẻ, việc trẻ được làm trung tâm phát huy tính tích cực, sáng tạo ở
trẻ, làm cho trẻ thích đến lớp, thích tham gia các hoạt động đặc biệt là hoạt động
góc.
4. Đối tượng nghiên cứu:
Giáo dục lấy trẻ là trung tâm trong hoạt động góc.
5. Đối tượng khảo sát, thực nghiệm:
- Đối tượng khảo sát, thực nghiệm: Trẻ tại lớp MGL – A7.
6. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu.
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp phỏng vấn.
- Phương pháp đàm thoại.
7. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu
- Phạm vi nghiên cứu: Tại lớp MGL – A7
- Thời gian nghiên cứu: 9 tháng (bắt đầu từ tháng 09/2016 đến cuối tháng
3/2017)
Thời gian Nội dung thực hiện
Bắt đầu Kết thúc
- Lựa chọn đề tài
- Khảo sát
Tháng
9/2016
Tháng
9/2016
Tháng
10/2016
Tháng
10/2016
- Đăng ký đề tài sáng kiến kinh nghiệm
- Xây dựng đề cương chi tiết
Tháng
11/2016
Tháng
2/2017
- Thực hiện các biện pháp
- Ghi chép chi tiết biện pháp kết quả tiến bộ của
trẻ
Tháng
2/2017
Tháng
3/2017
- Khảo sát sau khi thực hiện đề tài
- Đánh máy, in, đóng quyển SKKN
- Nộp bản SKKN
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lý luận của vấn đề
3
Một số biện pháp thực hiện giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong hoạt động góc
cho trẻ MGL 5-6 tuổi ở trường mầm non
Trong luận dạy học những quan niệm khác nhau về vai trò của GV
vai trò của trẻ nhưng tựu chung lại hai hướng: hoặc tập trung vào vai trò
hoạt động của GV (lấy GV làm trung tâm) hoặc tập trung vào vai trò hoạt động
của trẻ (lấy trẻ làm trung tâm).
Xu hướng chung của đổi mới phương pháp dạy học đại học đổi mới
theo quan điểm dạy học lấy người học làm trung tâm. Quan điểm y sở
luận từ việc nhận thức quá trình dạy học (QTDH) luôn luôn vận động phát
triển không ngừng chịu sự chi phối của nhiều quy luật, trong đó quy luật về mối
quan hệ biện chứng giữa dạy và học, giữa thầy và trò trong QTDH là quy luật cơ
bản. Thầy và trò - Cả hai chủ thể này đều chủ động, tích cực bằng hoạt động của
mình hướng tới tri thức. Thầy giữ vai trò chủ đạo, tổ chức điều khiển hoạt động
nhận thức của trò. Trò thì hoạt động tích cực chiếm lĩnh tri thức biến nó
thành vốn hiểu biết của mình để tiếp tục hoạt động nhận thức và hành động thực
tiễn. Bàn về phương pháp dạy học (PPDH) chúng ta phải bàn đến PP dạy của
thầy PP học của trò. Sự phù hợp của PPDH sẽ cho ta hiệu quả thực sự của
việc dạy học. Hệ thống các PPDH tích cực lấy người học làm trung tâm kết
quả của sự kết hợp giữa luận thực tiễn, thực nghiệm nhà trường Việt
Nam từ nhiều năm. Đó sự tổng hợp, tích hợp nhiều PP gần gũi nhau như : PP
tích cực, PP hợp tác, PP học bắng hành động, PP tình huống, PP nêu giải
quyết vấn đề..., một phần nào đó sự kết hợp với các PPDH truyền thống
được cải tiến, vận dụng theo hướng phát huy tính tích cực, tự giác, sáng tạo của
người học
2. Thực trạng của vấn đề
2.1. Ưu điểm:
Bộ giáo dục đào tạo cũng không ngừng đổi mới chương trình để phát
huy hết tính tích cực, chủ động, sáng tạo, thích tìm tòi khám phá cái mới, khai
thác hết tiềm năng,ng lực vốn trong mỗi thể. Các cấp lãnh đạo Sở GD-
ĐT Phòng GD-ĐT quan tâm, nhằm năng cao chất lượng chăm sóc giáo dục
trẻ, thực hiện các mục tiêu của ngành, mở các lớp tập huấn đến 100% giáo viên
mầm non về chuyên đề “giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”. Bên cạnh đó ban giám
hiệu quan tâm giúp đỡ về mọi mặt, đồ dùng phục vụ hoạt động vui chơi học
tập phong phú, phù hợp. sự chỉ đạo chuyên môn sát sao, luôn cập nhật thông
tin kịp thời.
4
Một số biện pháp thực hiện giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong hoạt động góc
cho trẻ MGL 5-6 tuổi ở trường mầm non
Trẻ đi học tương đối đều, được chơi thường xuyên nên đã có nề nếp và kỹ
năng. Các cháu thích tìm tòi khám phá, rất thích chơi với nhiều đồ chơi mới lạ.
Qua 05 năm trực tiếp đứng lớp chăm sóc giáo dục trtôi tích lũy được
một số kinh nghiệm trong giảng dạy đã đạt danh hiệu giáo viên giỏi cấp
trường các năm, m học 2013-2014 đạt danh hiệu giáo viên giỏi cấp huyện.
Được đi kiến tập học hỏi đồng nghiệp trường bạn. Bản thân đã hoàn thành lớp
đại học sư phạm mầm non để nâng cao trình độ, chuyên môn.
Hai giáo viên trong lớp đều trình độ chuyên môn giáo dục mầm non
đạt chuẩn trên chuẩn. Các đều nhiệt tình yêu nghề, mến trẻ, khả năng
sáng tạo, khéo tay, tổ chức các hoạt động tốt, thay đổi các hình thức linh hoạt,
hấp dẫn, mới lạ đối với trẻ. Tích cực học hỏi trao đổi cùng đồng nghiệp về
chuyên môn nghiệp vụ.
Phụ huynh ủng hộ lớp trong mọi hoạt động, hỗ trợ về tinh thần, nguyên
vật liệu cho cô và trẻ có đủ điều kiện hoạt động.
2.2. Hạn chế
Bên cạnh những ưu điểm trên tôi gặp không ít những hạn chế. Một số phụ
huynh chưa thực squan tâm đến con, chưa quan tâm đến việc học tập vui chơi
của trẻ, phụ huynh đưa con em đến lớp với mục đích nhờ giáo chông,
vậy việc học tập vui chơi của trẻ chưa đạt kết quả tốt.
Một số trẻ còn nhút nhát, kém hoà đồng chưa tích cực tham gia hoạt
động cùng cô và các bạn cùng lớp.
Giáo viên chưa thực sự lấy trẻ làm trung tâm, chưa xác định được khi
dạy trẻ lấy trẻ làm trung tâm giáo viên nên làm những không nên làm
những gì.
Môi trường giáo dục trong ngoài lớp học chưa thực sự đáp ứng đầy đủ
cho hoạt động của trẻ.
3. Biện pháp.
3.1. Biện pháp 1: Điều tra thực tiễn:
Việc thường xuyên quan sát và điều tra thực tiễn giúp cho giáo viên nhìn
nhận chính xác được về thực trạng thực tiễn của trẻ.
Bảng khảo sát đầu năm
Tổng số trẻ Thời gian Tiêu chí
Trẻ có hứng thú Trẻ tự tin thể hiện
5