1
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Con người một sinh vật hội, điều đó nghĩa chúng ta không thể
sống và làm việc một mình. Ngay từ khi sinh ra, chúng ta đã gắn mình với một
nhóm cơ bản nhất: Gia đình. Sau đó khi ln hơn, bước o nhà trường chúng ta
sẽ những ngưi bạn và nếu phù hợp sẽ tạo thành các nhóm bạn. Bản thân
chúng ta với năng lực tính cách sẽ những nh hưởng lên nhóm, đồng thời
cũng chịu những tác động ca bạn cả về điều tốt lẫn xấu: Gần mực tđen,
gần đèn t sáng”. Nhờ các hoạt động trong nhóm, chúng ta vừa phát trin
những k năng nhân, thu nạp những kiến thức, kinh nghiệm cho bản thân,
đồng thời góp phần vào các hoạt động đem lại những giá trị.
Cùng với sự phát trin của hội hiện đại, việc tổ chức làm việc theo
nhóm ngày ng phổ biến. Làm việc theo nhóm chính stập hợp ca hai hay
nhiu nhóm người gộp li, cùng đặt ra một mục tiêu nhất định để hoàn thành
những ng việc chung. c thành viên trong nhóm phải tnhận thức bản thân
của họ như một thể trong xã hội, đồng thời cũng phải nhận thức việc m của
mình sẽ có ý kiến quan trọng trong một môi trường tập thể là như thế nào.
Làm việc theo nhóm không chỉ giúp trẻ hoàn thành công việc thun lợi
hơn mà còn giúp trẻ có thể tăng khnăng gắn kết cũng như hòa đồng với bạn
trong lớp nhiều hơn. Trẻ cùng nhau hoạt động thì mọi hoạt động học cũng như
chơi kng còn cảm thấy nhàm chán, trẻ sẽ hứng thú tích cực hơn nhiều, khi trẻ
hứng t tsẽ kích tch ssáng tạo trong trẻ việc lĩnh hội các kiến thức s
trở nên dễ ng hơn bao giờ hết. Mặt khác, làm việc nhóm sẽ giúp trẻ tự tin n
trong giao tiếp, biết cách tự khẳng định bản thân mình trong môi trường tập thể.
Đồng thời giúp trẻ thể phát huy tính, ssáng tạo, biết hợp tác vi những
người bạn khác để hoàn thành những công vic chung.
Kỹ năng m việc nhóm luôn được hình thành n luyện ngay tkhi
còn nhỏ, đặc biệt đối vi trẻ mầm non. Việc trang bị cho trẻ knăng làm vic
nhóm giúp trẻ hình thành tính tự lập, tinh thần trách nhiệm gắn kết tình cảm
với những người xung quanh. Giai đoạn 5-6 tuổi là thời ktạo nên những sở
ban đầu cần thiết cho qtrình hình thành nhân cách chuẩn bgiúp trẻ trải
qua bước ngoặt” lớn trong đời sống tuổi tkhi chuyển ttrường mầm non
đến trường tiu học. Để những ng n tương lai của đất nước thể dễ ng
thích ứng vi hội hiện đại, ngay từ lứa tuổi mm non nhà trường cần quan
m giáo dục những knăng thiết yếu cho trẻ, đặc biệt là kỹ năng hoạt động
nhóm. Nếu trẻ 5-6 tuổi vẫn chưa hình thành được k năng hoạt động nhóm thì
có thể sẽ gặp nhiều khó khăn khi tham gia vào các hoạt động xã hội sau này.
Xác định được ý nghĩa tầm quan trọng ca việc n luyện kỹ ng hoạt
động nhóm cho trẻ độ tuổi 5-6 tuổi, tôi đã tiến hành nghiên cứu và áp dụng có
hiu quả “Biện pháp chỉ đạo việc rèn luyện kỹ năng hoạt động nhóm cho trẻ
mẫu giáo 5 - 6 tuổi ở trường Mầm non Hoa Sen”
2
PHẦN II. NỘI DUNG
I. Cơ sở khoa học
1. Cơ sở lý luận
Rèn luyện kỹ năng hoạt động nhóm cho trẻ ngay tlứa tuổi mầm non
ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển nhân cách toàn din chuẩn bnhững
điu kiện cần thiết để trẻ bước vào lớp một. Giáo dục k năng hoạt động nhóm
cho trẻ 5-6 tuổi thể được thực hiện thông qua nhiều con đường khác nhau
như qua vui chơi, học tập… nhằm rèn luyện và phát trin k ng phối hợp, m
việc cùng nhau của trẻ, qua đó sẽ tạo tiền đề cho việc học tập của trẻ bậc học
sau có hiệu qu.
Nhóm không đơn giản chỉ là một tập hợp nhiều người làm vic cùng nhau
hoặc làm việc dưới sự chỉ đạo của một nhà qun . Nhóm là một tập hợp những
cá nhân có các kỹ năng bổ sung cho nhau và cùng cam kết chịu trách nhiệm thực
hin một mục tiêu chung. Vì thế các thành viên trong nhóm cần stương tác
với nhau với trưởng nhóm để đạt được mục tiêu chung. Các thành viên trong
nhóm cũng phải sự phụ thuộc vào thông tin của nhau để thực hiện phần việc
của mình.
Làm việc theo nhóm không chỉ giúp trẻ hoàn thành ng việc thun lợi
hơn mà còn giúp trẻ có thể tăng khnăng gắn kết cũng như hòa đồng với bạn
trong lớp nhiều hơn. Trẻ cùng nhau hoạt động tmọi hoạt động học cũng như
chơi kng còn cảm thấy nhàm chán, trẻ shứng thú tích cực hơn nhiều, khi trẻ
hứng t tsẽ kích tch ssáng tạo trong trẻ việc lĩnh hội các kiến thức s
trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết.
nhiu hình thức nhóm khác nhau như: Nhóm bạn học tập, nhóm bạn
cùng stch, nhóm năng khiếu, nhóm kỹ năng, các câu lạc bộ, các nhóm m
việc theo dự án, nhóm làm việc trong t chức Nhưng tất cả đều phi xây
dựng trên tinh thần đồng đội, tin tưởng tôn trọng lẫn nhau, ngoài ra chúng ta
còn phải tạo ra một môi trường hoạt động mà các thành viên trong nhóm cảm
thy ttin, thoải mái để cùng nhau làm việc, hợp tác hỗ trợ nhau để đạt đến
mục tiêu đã đặt ra. Điều quan trọng phi giúp cho các thành viên trong nhóm
tin rằng sự cống hiến của mình cho tập thể được đánh giá đúng đắn, chính c
thực s xứng đáng, không snhập nhằng gây ra nh hưởng đến quyền li
của mỗi người. Những thành viên trong nhóm phải được xác định rằng thành
quả của tập thể có được là từ sự đóng góp tích cực của mỗi người.
Đối với trẻ 5-6 tuổi việc n cho trẻ các kỹ năng hoạt động nhóm như:
Hình thành, duy t phát triển nhóm, phối hợp giữa các thành viên trong
nhóm, thực hiện nhiệm vụ của nhóm, giải quyết xung đột xy ra trong nhóm
hết sức quan trọng, giúp trẻ tự tin hơn trong giao tiếp, biết cách tkhẳng định
bản thân mình trong môi trường tập thể. Đồng thời giúp trẻ thphát huy
3
tính, sự sáng tạo, biết hợp tác với những người bạn khác để hoàn thành những
công việc chung.
Kỹ năng hoạt động nhóm của trẻ 5-6 tuổi năng lực phối hợp của trẻ vi
các bạn trong nhóm nhằm thực hiện nhiệm vụ chung của nhóm. Rèn luyn kỹ
năng hoạt động nhóm cho trẻ 5-6 quá trình tác động của giáo viên đến trẻ
trong suốt quá trình vui chơi học tập nhằm hình thành phát trin trẻ năng
lực phối hợp với các bạn trong nhóm để thực hiện hiệu quả nhim vụ của
nhóm.
2. sở thc tiễn
Trong các hoạt động học tập hoạt động hội hin nay, vai trò của
nhóm chiếm vị t cùng quan trọng. Người xưa thường nói “1 cây làm chẳng
nên non, 3 cậy chụm li n hòn núi cao” chính đánh giá cao vai t của
nhóm trong công việc cũng như trong cuộc sống.
Đối với trẻ thì m việc nhóm không chỉ giúp trẻ hoàn thành ng việc
thun li hơn còn giúp trẻ th ng kh ng gắn kết cũng như hòa đồng
với bạn bè trong lớp nhiu hơn.
Hơn thế nữa việc làm việc nhóm hiệu quả cũng giúp trẻ thuận li hơn
trong ng việc sau này, n luyện cho trẻ khả năng tổ chức tốt, lãnh đạo tốt,
được sự phối hợp ăn ý giữa các thành viên, quan trọng hơn cả giúp trẻ
thêm sự gắn kết được tình bạn lâu bền trong học tập đời sống, đôi
khi tình bạn được y dựng nên từ sự tin tưởng ăn ý trong ng việc với
nhau.
II. Thực trạng
Trường Mầm non Hoa Sen là trường trực thuộc Sở GD&ĐT, trong nhiều
năm qua nhà trường luôn đi đầu trong triển khai thực hiện chương trình
GDMN, qua nhiên cứu chỉ đạo thực hiện chương trình tại nhà trường, i
thy trong Chương trình GDMN hin nay, để đạt được mục tiêu kết quả
mong đợi theo u cầu ca cơng trình thì giáo viên phải linh, hoạt sáng tạo
trong qtrình tổ chức các hoạt động giáo dục cho trẻ với thể đạt được. Qua
tìm hiu, tiếp cận với một số phương pháp giáo dục tn tiến trong khu vực
trên thế giới, i thấy họ đều rất quan tâm đến việc phát triển kỹ năng cho tr
thông qua các hoạt động theo nhóm, đó trẻ được thể hiện, được thỏa mãn
những nhu cầu sở thích của mình mà không b ép, bắt buộc, giáo viên d
dàng đạt được mục tiêu đề ra nếu sc động phù hợp. Tuy nhiên, khi tiến
hành khảo sát trên tổng s20 giáo viên dạy lớp 5-6 tuổi các trường trên đa
bàn thành ph(Trường MN Hưng Bình, Đại học Vinh, Hoa Hồng) thì tôi nhn
được kết quả như sau:
4
Bảng II.1. Tổng hợp mức đ sử dụng biện pháp rèn luyện kỹ ng hoạt
động nhóm cho trẻ 5-6 tuổi của giáo viên mầm non.
Các biện pháp
Mức đ sử dụng
Tờng
xuyên
Kng
thường
xuyên
Thỉnh
thoảng
Kng
bao giờ
GV
GV
GV
%
GV
%
1. Lựa chọn các hoạt động giáo dục phù
hợp với mục tiêu rèn k năng hoạt động
nhóm
15
75
3
15
1
5
1
5
2. Giúp trẻ hình thành nhóm
12
3
5
25
0
3. Hướng dẫn trẻ xây dựng các quy tắc
chung của nhóm
8
8
1
5
3
15
4. Hướng dẫn trẻ thảo luận để phân
công vị trí, vai trò, nhiệm vụ của mi
thành viên trong nhóm
10
5
5
25
0
5. Hướng dẫn trẻ thực hin hoạt động
nhóm
10
5
5
25
0
6. Hướng dẫn trẻ gii quyết xung đột xảy
ra trong nhóm
12
3
5
25
0
Qua bảng tổng hợp trên, ta thy rằng chỉ trên 60% giáo viên thường
xuyên lựa chọn các hoạt động giáo dục phợp với mục tiêu n kng hoạt
động nhóm, giúp trẻ hình thành nhóm, hướng dẫn trẻ giải quyết xung đột xảy
ra trong nhóm trong thực tế những hoạt động, tình huống bắt buộc giáo
viên phi tổ chức các hoạt động theo nhóm, hoặc trẻ xung đột khiến giáo viên
phải giải quyết n để có mục tiêu, kế hoạch c thể tgiáo viên chưa thực sự
chủ động. Giáo viên còn ít quan tâm, chưa tạo điu kin cho trẻ được chơi nhóm
nhiu, chưa chuyên u về việc định hướng k năng làm việc nhóm, có thực
hin nhưng n theo cảm tính, hồ, thiếu sđầu tư, ca thật slấy trẻ m
trung tâm…do đó hiệu quả chưa cao.
Việc hướng dẫn trẻ xây dựng quy tắc chung ca nhóm hu như chưa được
nhiu giáo viên quan m, giáo viên chỉ dừng mức độ giao nhiệm vụ và trẻ
thực hin không có các quy tắc chung ca nhóm.
Khảo sát thực tế cho thấy, giáo viên n lúng túng gặp khó khăn trong
việc thiết kế c hoạt động nhóm nhm rèn k năng kích tch trẻ tham gia.
Chưa thực sự quan m đến việc hướng dẫn trẻ tương tác, phối hợp, chia s
hỗ trợ lẫn nhau trong hoạt động nhóm, đồng thời ca thực sự tận dụng và tạo
5
hội cho trẻ thực hành kỹ năng hoạt động nhóm trong c hoạt động hằng
ngày.
Nhằm m hiu về những kết qu trên trẻ đđánh giá thực trạng mt cách
chi tiết hơn, tôi đã khảo sát 166 trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tại trường i bằng nhiều
hình thức: dự giờ thăm lớp, phân tích sản phm của trẻ, kết quả trên trẻ…tôi đã
thu được kết quả trên trẻ với thừng tiêu chí cụ thể theo bảng sau:
Bảng II.2. Tng hợp khảo sát kết quả trên trẻ trước khi thực hiện
sáng kiến kinh nghiệm
TT
Kĩ năng hoạt động
nhóm
Số
trẻ
Mức đ
Tốt
%
K
%
TB
%
Yếu
%
1
Hình thành, duy trì
phát trin nhóm
166
17
10,2
56
33,1
78
46,9
16
9,6
2
Phối hợp giữa các thành
viên trong nhóm
166
22
13,2
70
42,1
63
37,9
11
6,6
3
Thực hin nhiệm vụ của
nhóm
166
16
9,6
48
29,5
91
54,8
10
6,0
4
Giải quyết xung đột xảy
ra trong nhóm
166
12
7,2
45
27,1
88
53
21
12,6
Qua sliu tại bảng II.2 ta thể thy nếu như giáo viên không ctrọng
vào việc n kỹ năng hoạt động nhóm cho trẻ, học chơi thụ động, thiếu tính
hợp tác phối hợp trong quá trình học và chơi thì hiệu quả cảu các hoạt động giáo
dục mng lại sẽ không cao, trẻ không hứng thú, ít tích cực trong các hoạt
động, k năng hoạt động nhóm hạn chế; khả năng xử giải quyết tình
huống, giải quyết xung đột thiếu sự linh hoạt.
Dựa trên thực trạng đó n i đã mnh dạn chia sẻ một skinh nghiêm
trong việc n luyn knăng hoạt động nhóm cho trẻ 5-6 tuổi trường Mm
non Hoa Sen.
III. Biện pháp chđạo việcn luyện kỹ ng hoạt động nhóm cho trẻ
mẫu giáo 5-6 tuổi ở trường Mầm non Hoa Sen.
1. Bi ỡng cho giáo viên kiến thức về việc rèn luyện kỹ năng hoạt
động nhóm cho trẻ.
Thực tế trường mầm non hiện nay cho thấy, việc n kỹ ng hoạt động
nhóm cho trẻ nói chung cho trẻ 5-6 tuổi nói riêng chưa được quan tâm đúng
mức do giáo viên chưa nhận thức đúng vai trò của hoạt động nhóm cũng như
chưa biết cách rèn kỹ năng hoạt động nhóm cho trẻ qua c hoạt động hằng
ngày. Vì vậy việc bồi dưỡng, cung cấp cho giáo viên kiến thức về việcn luyện
kỹ ng hoạt động nhóm cho trẻ là hết sức cần thiết. Bản thân i luôn xác định