*********************************************
PHÒNG GD & ĐT HUYỆN BA VÌ
TRƯỜNG MẦM NON TẢN VIÊN
******************
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài: MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN VỐN TỪ CHO TRẺ
THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG NHẬN BIẾT
Lĩnh vực/Môn: Phát triển nhận thức
Cấp học: mầm non
Tên Tác giả : Nguyễn Thị Hậu
Đơn vị công tác: Trường mầm non Tản Viên
Chức vụ: Giáo Viên
Năm học: 2021- 2022
1/20
I. PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Ly do cho
n đê tai.
a. Cơ sở lý luận.
Ngôn ngữ là phương tiện giúp con người giao tiếp và nhận thức sự việc
dễ dàng hơn, nhờ có ngôn ngữ mà con người mới có thể thiết lập được các
mối quan hệ tương trợ lẫn nhau để hiểu và cảm thông với nhau. Ngôn ngữ có
vai trò quan trọng trong cuộc sống và muốn phát triển ngôn ngữ thì không thể
không nói đến phát triển vốn từ cho trẻ.Từ là đơn vị có sẵn và cơ bản của ngôn
ngữ , là vật liệu chủ yếu tạo nên câu, xây dựng lời nói. Trong cuộc sống không
có vốn từ thì không có ngôn ngữ.
Ở độ tuổi 24- 36 tháng là “Thời điểm vàng” để phát triển vốn từ giúp trẻ
hoàn thiện hơn bộ máy phát âm và mở rộng vốn từ cho trẻ. Việc phát triển vốn
từ cho trẻ được thực hiện trong tất cả các lĩnh vực, hoạt động sinh hoạt hàng
ngày, trong đó hoạt động nhận biết chiếm nhiều ưu thế. Thông qua hoạt động
nhận biết trẻ được hoạt động tất cả các giác quan như: Nghe, nhìn, ngửi, sờ
nếm, phát âm...Đặc biệt hoạt động nhận biết trẻ không những thu được vốn
kiến thức về các đối tượng nhận biết mà còn mở rộng được vốn từ, chính xác
hóa và tích cực hóa vốn từ, hiểu biết đầy đủ ý nghĩa của những từ đó và sử
dụng vốn từ đó một cách thành thạo .
Xuất phát từ những lý do trên nên tôi mạnh dạn lựa chọn đề tài “ Một số
biện pháp giúp trẻ 24-36 tháng phát triển vốn từ qua hoạt động nhận biết”
b. Cơ sở thực tiễn.
Phát triển vốn từ là một trong những nhiệm vụ quan trọng ở độ tuổi 24-36
tháng, bởi đây chính là nền tảng của phát triển ngôn ngữ, giúp trẻ phát triển toàn
diện nhân cách.,nhưng trên thực tế trẻ 24-36 tháng tuổi vốn từ của trẻ còn hạn
chế, trẻ còn nói lắp, nói ngọng, nói trống không, nói không đủ câu, trọn nghĩa
chiếm một số lượng không nhỏ khiến trẻ khó diễn đạt tâm tư nguyện vọng của
mình với người lớn và rất khó khăn cho việc trẻ tiếp cận với các môn học sau
này bởi vì vốn từ của trẻ còn nghèo nàn và hạn chế, một phần vì trẻ không biết
diễn đạt sao cho mạch lạc, đủ câu, đủ ý dẫn đến việc giao tiếp, bày tỏ tâm tư
nguyện vọng của trẻ với người khác gặp nhiều khó khăn, vì vậy trẻ lứa tuổi 24-
2/20
36 tháng đây là lứa tuổi mà là giai đoạn tiền ngôn ngữ vì đặc điểm sinh lý ở lứa
tuổi này có vùng ngôn ngữ bắt đầu hình thành và phát triển mạnh, do đó mà trẻ
được tác động mạnh mẽ về ngôn ngữ từ phía môi trường xung quanh trẻ, thì
vùng ngôn ngữ của trẻ có điều kiện phát triển nhanh. Nhưng trong thực tế môi
trường gia đình:ông, bà., bố, mẹ…hay môi trường xã hội: cô giáo còn ít quan
tâm đến việc phát triển vốn từ cho trẻ nên nhìn chung vốn từ của trẻ còn nhiều
hạn chế. Và đặc biệt rẻ 24- 36 tháng tuổi do tôi phụ trách là độ tuổi còn non nớt,
các cháu bắt đầu đi học còn khóc nhiều, chưa quen với các cô và các bạn, chưa
thích nghi với điều kiên sinh hoạt và các hoạt động ở lớp, các cháu không cùng
tháng tuổi, mỗi cháu đều có sở thích và cá tính khác nhau nên rất khó đưa trẻ
vào nề nếp, thói quen .Trẻ 24-36 tháng trí nhớ của trẻ còn nhiều hạn chế, trẻ
chưa biết hết khối lượng các âm tiếp thu cũng như trật tự các từ khi nhắc lại câu
của người lớn. Vì thế trẻ thường xuyên bỏ bớt từ, bớt âm khi nói, kinh nghiệm
sống của trẻ còn nghèo nàn, nhận thức còn hạn chế dẫn đến tình trạng trẻ thường
dùng từ không chính xác, trẻ nói phát âm sai do ảnh hưởng ngôn ngữ của người
lớn xung quanh . Bên cạnh đó ở lớp nhà trẻ thời gian chăm sóc trẻ chiếm đa số
,giáo viên còn chưa biết cách xây dựng kế hoạch, lựa chọn các nội dung, phương
pháp để thúc đẩy phát triển vốn từ cho trẻ. Đây cũng là một trong những nguyên
nhân dẫn đến vốn từ của trẻ rất nghèo nàn, hạn chế.
Xuất phát từ những lý do trên. Là một người giáo viên còn trẻ, có trách nhiệm
với công việc nên tôi rất băn khoăn làm thế nào để khắc phục những tồn tại mà
thực tế còn đang mắc phải như trên. Nên tôi đã quyết định lựa chọn đề tài “ Một
số biện pháp giúp trẻ 24-36 tháng phát triển vốn từ qua hoạt động nhận biết” để
làm đề tài nghiên cứu trong năm học 2021-2022 này.
2. Mu
c đich nghiên cứu.
- Việc nghiên cứu và thực hiện đề tài nhằm đưa ra các giải pháp tốt
nhất giúp cho giáo viên có thêm kiến thức, kỹ năng, linh hoạt, sáng tạo khi
tiến hành phát triển vốn từ cho trẻ.
- Tiến hành nghiên cứu đề tài này nhằm giúp trẻ tích tũy nhiều vốn từ,
hiểu nghĩa của từ, biết cách sử dụng vốn từ đó một cách thành thạo.
- Giúp phụ huynh hiểu được trách nhiệm của mình trong việc phối kết hợp
cùng với nhà trường để chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ.
3. Đối tượng nghiên cứu.
Trẻ 24 - 36 tháng.
4. Đối tượng khảo sát và thực nghiệm.
- 24 trẻ lớp nhà trẻ 24 - 36 tháng D2 .
3/20
5. Phạm vi nghiên cứu.
- Đề tài được thực hiện trong năm hoc 2021 - 2022.(Tư
thang 09/2021 đê n
thang 05/2022) và được áp dụng trong suốt năm học 2021-2022.
6. Phương pháp nghiên cứu.
Để thực hiện nghiên cứu đề tài này tôi đã sử dụng các phương pháp sau:
- Phương pháp nghiên cứu lý luận
- Phương pháp trực quan để minh họa
- Phương pháp sưu tầm
- Phương pháp dùng lời
- Phương pháp quan sát
- Phương pháp thực hành thông qua các hoạt động học, hoạt động chơi và
nhiều hoạt động khác
- Phương pháp tuyên truyền
ơ
II. Phần thứ II: Những biện pháp đổi mới để giải quyết vấn đề.
1. Cơ sở lý luận .
- Trong quá trình phát triển ngôn ngữ thì vốn từ có một vai trò rất quan
trọng không thể thiếu. Từ là đơn vị có sẵn cơ bản của ngôn ngữ. Vốn từ phát
triển phong phú thì ngôn ngữ cũng sẽ phát triển phong phú. Vì vậy phát triển
vốn từ cho trẻ ngay từ lứa tuổi mầm non vì ở độ tuổi này việc phát triển vốn từ
sẽ giúp trẻ biết được nhiều từ, hiểu được ý nghĩa từ đó, biết sử dụng từ ngữ
trong giao tiếp. Phát triển vốn từ là giúp trẻ làm quen các từ mới, củng cố và làm
phong phú, tích cực hóa ngôn ngữ. Quá trình này liên quan mật thiết với việc
hình thành các biểu tượng về thế giới xung quanh. Trên thực tế ở nhà thì gia
đình còn chưa quan tâm đến việc phát triển vốn từ cho trẻ, còn suy nghĩ theo
hướng “ Đến cái tuổi biết thì sẽ biết hết”, ngoài ra khi đến trường thì giáo viên
cũng còn ít quan tâm đến việc phát triển vốn từ cho trẻ, còn ngại tìm hiểu, áp
dụng các phương pháp mới để phát triển vốn từ cho trẻ.
Đối với trẻ 24- 36 tháng là giai đoạn tiền ngôn ngữ , ở giai đoạn này ngôn
ngữ phát triển rất mạnh mà muốn phát triển ngôn ngữ thì việc phát triển vốn từ
là không thể thiếu vì vốn từ là công cụ giúp trẻ hòa nhập với cộng đồng, trở
thành thành viên của cộng đồng. Vốn từ còn là phương tiện giúp trẻ tìm hiểu,
khám phá, nhận thức rõ về các sự vật, hiện tượng môi trường xung quanh. Đặc
4/20
biệt trẻ 24-36 tháng thì việc phát triển, mở rộng và sử dụng tích cực hóa vốn từ
cho trẻ là việc rất cần thiết.
Xuất phát từ những vấn đề trên tôi đã nghên cứu các tài liệu về tâm lý
giáo dục mầm non, chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 24-36 tháng, phương
pháp phát triển ngôn ngữ, vốn từ cho trẻ 24-36 tháng.
Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao, kết hợp với việc nghiên
cứu để tìm ra các biện pháp hiệu quả vận dụng trong công tác phát triển vốn từ
cho trẻ tôi thấy có những thuận lợi và khó khăn sau:
2.Thưc trang vấn đề nghiên cứu.
a. Thuân lơi
- Ban giám hiệu nhà trường tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên được đi
học các lớp bồi dưỡng chuyên môn của phòng giáo dục, chuyên đề của trường,
dự giờ đồng nghiệp, tạo điều kiện cho giáo viên được học tập, củng cố kiến thức
về chuyên môn, nghiệp vụ.
- Giáo viên có kế hoạch chương trình ngay từ đầu năm học.
- Bản thân tôi tâm huyết yêu nghề, mến trẻ.
- Đa số trẻ trong nhóm đi học đúng độ tuổi.
- Môi trường để trẻ hoạt động thoáng mát sạch sẽ, có phòng học riêng.
- Đa số phụ huynh đã tin tưởng và phối kết hợp với giáo viên để thống
nhất việc chăm sóc giáo dục trẻ trong năm học.
b. Kho khăn.
- Bản thân giáo viên vào trường cũng đã được 6 năm nhưng thời gian phụ
trách nhóm trẻ 24-36 tháng còn chưa nhiều nên chưa có nhiều kinh nghiệm
trong việc xây dựng kế hoạch giáo dục và tổ chức các hoạt động nên kết quả
mang lại chưa cao.
- Giáo viên còn chưa thay đổi các phương pháp để thu hút trẻ vào hoạt
động.
- Do lứa tuổi nhà trẻ việc chăm sóc trẻ chiếm nhiều thời gian, phần lớn là
các cháu đi lớp năm đầu tiên, trẻ chưa có nề nếp thói quen, giáo viên chưa có
nhiều thời gian để nghiên cứu tài liệu, học tập, bồi dưỡng về chuyên môn,
nghiệp vụ nên khi tiến hành các công việc còn gặp nhiều khó khăn.
- Số trẻ nói ngọng, nói chưa đủ câu trong lớp chiếm tỷ lệ cao nên cũng
phần nào gây khó khăn.
- Một số gia đình còn nuông chiều con quá mức nên khó khăn khi đưa trẻ
vào nề nếp, thói quen ở trong nhóm.
3. Khảo sát thực tế trước khi thực hiện đề tài