“Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 4 tuổi tham gia vui chơi tích cực trong
hoạt động góc ở trường mầm non”
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
*Tên đề tài: “ Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 4 tuổi tham gia vui
chơi tích cực trong hoạt động góc ở trường mầm non”
1. Lý do chọn đề tài:
1.1. Cơ sở lý luận.
“Việt Nam ơi yêu mến ngàn đời, yêu lũy tre xanh có con sông chảy
quanh. Nào ta hát khúc hát Lạc Hồng, con cháu Rồng tiên, con cháu Lạc
Hồng tự hào hai tiếng Việt Nam”.
Vâng! Mỗi khi nghe những lời ca đó cảm nhận trong tôi thật khác lạ, với
nghề tôi đã lựa chọn cho mình làm lối đi, tôi đã làm gì để có thể tự hào là người
dân Việt Nam - “Tự hào hai tiếng Việt Nam”? Được khoác lên vai mình chiếc
áo mang tên “Người giáo viên nhân dân” hẳn trong trái tim họ có sự trăn trở làm
thế nào để sự nghiệp “trồng người” ấy được thu hoạch những “trồi non” tươi
tốt? Bác Hồ đã dạy:
“ Vì lợi ích mười năm trồng cây
Vì lợi ích trăm năm trồng người”
Sự nghiệp “trồng người” ấy thật thiêng liêng và cao quý dù có khó khăn
đến đâu cũng phải vượt qua để những “Mầm non” của xã hội sẽ mãi xanh tươi
và phát triển làm giàu cho xã hội.
Vì vậy làm sao để trẻ phát triển toàn diện, hài hoà và cân đối, tạo điều
kiện tốt cho những bước phát triển về sau, xây dựng cho mỗi trẻ một nền tảng
nhân cách vừa khoẻ khoắn, vừa mềm mại, đầy sức sống cả về thể chất lẫn tinh
thần? Ngoài những hoạt động học tập thì giờ hoạt động góc cũng rất quan trọng
đối với việc phát triển năm mặt phát triển của trẻ: Thể chất - Nhận thức - Ngôn
ngữ - Quan hệ tình cảm - xã hội và Thẩm mỹ.
Với trẻ mẫu giáo hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo, đặc biệt hơn cả
là trẻ ở tuổi mẫu giáo nhỡ 4 tuổi. Hoạt động vui chơi ở các góc mang đầy đủ ý
nghĩa, biểu hiện đầy đủ về đặc điểm của trò chơi và đạt tới dạng chính thức, phát
triển tới mức hoàn thiện nhất của hoạt động vui chơi.
1.2. Cơ sở thực tiễn.
Xuất phát từ nhu cầu hứng thú của trẻ, lấy trẻ làm trung tâm, phát huy tính
tích cực của trẻ. Giờ hoạt động góc có ý nghĩa quan trọng nhằm giải toả căng
thẳng sau mỗi tiết học trẻ còn thoả mãn nhu cầu chơi, nhu cầu giải trí. Với trẻ
mẫu giáo nhỡ 4 tuổi, tôi nhận thấy quá trình vui chơi trẻ bộc lộ toàn bộ tâm trí
của mình, nhận thức, tình cảm, ý chí, nói năng đều tỏ ra tích cực và chủ động, ít
lệ thuộc vào người lớn và hoàn toàn tuỳ thuộc vào ý thích của bản thân trẻ. Ví
1/16
“Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 4 tuổi tham gia vui chơi tích cực trong
hoạt động góc ở trường mầm non”
dụ như: Trẻ đang chơi ở “góc xây dựng” làm “Chú thợ xây tài ba”, trẻ tự nhiên
sang góc “phân vai” để làm “người mua nước” về mời các bạn uống.
Trong hoạt động vui chơi trẻ đã biết thiết lập những mối quan hệ rộng rãi
và phong phú với các bạn cùng chơi. Một “xã hội trẻ em” thu nhỏ được hình
thành, khác xa với xã hội người lớn. Chẳng hạn, những đứa trẻ chơi trong nhóm
nấu ăn có thể ra cửa hàng gặp “cô bán hàng” để mua rau củ quả. Thế là “các bà
nội trợ” lại giao dịch với “các cô bán hàng”. Đằng kia một nhóm chơi xây nhà,
trưa đến “các bác thợ xây” lại được “các bà nội trợ” phục vụ ăn uống. Đôi khi
lại có một vài chú thợ xây đang làm việc thì lại đau chân, nhóm chơi bác sỹ liền
chạy tới chăm sóc…
Với việc chơi trẻ được trải nghiệm, được giao tiếp và hơn thế nữa trẻ tích
luỹ được những kinh nghiệm sống, những cử chỉ và hành động đúng và góp
phần hình thành nhân cách con người về sau. Nhưng với thời gian chơi thì rất
ngắn tổ chức cho trẻ chơi sao cho hợp lý và đạt hiệu quả cao? Mọi trẻ đều được
tham gia vui chơi lành mạnh và bổ ích? Đáp ứng nhu cầu của trẻ mầm non “Vui
chơi là hoạt động chủ đạo”, giáo dục gắn liền với nhiệm vụ hình thành và phát
triển nhân cách trẻ.
Vì vậy tôi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 4 tuổi
tham gia vui chơi tích cực trong hoạt động góc ở trường mầm non”.
2. Mục đích nghiên cứu.
Hoạt động góc trong trường mầm non là phương tiện phát triển cho trẻ
về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ. Trẻ em đến trường không chỉ cần được
chăm sóc sức khỏe được hoc tập mà quan trọng nhất là trẻ được vui chơi…,
thông qua hoạt động góc hàng ngày còn giúp trẻ chia sẻ niềm vui của mình với
bạn bè, cộng đồng, làm cho thế giới xung quanh trẻ đẹp hơn và rộng lớn hơn,
tuổi thơ của các em trở thành những trải nghiệm quý báu theo suốt cuộc đời, làm
giàu nguồn tình cảm, đạo đức và trí tuệ cho trẻ.
3. Đối tượng nghiên cứu.
Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 4 tuổi tham gia vui chơi tích cực trong
hoạt động góc ở trường mầm non.
4. Đối tượng khảo sát thực nghiệm.
Đề tài được thực hiện trong năm học 2022-2023. Tại lớp mẫu giáo nhỡ 4
tuổi B2 nơi tôi công tác. Với số trẻ là 19 cháu.
5. Các phương pháp nghiên cứu.
Phương pháp nghiên cứu lý luận.
Phương pháp quan sát, trải nghiệm.
Phương pháp lựa chọn tổng hợp nội dung.
2/16
“Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 4 tuổi tham gia vui chơi tích cực trong
hoạt động góc ở trường mầm non”
Phương pháp trò chuyện, kích thích sự hứng thú.
Phương pháp rèn nề nếp kỹ năng cho trẻ.
Phương pháp tuyên truyền, kiểm tra đánh giá.
6. Phạm vi nghiên cứu và thời gian thực hiện đề tài.
Từ tháng 9/2022 đến tháng 5/2023 và những năm tiếp theo, tại lớp mẫu
giáo nhỡ 4 tuổi B2 nơi tôi đang công tác.
PHẦN II: NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI VÀ GIẢI QUYẾT
1. Cơ sở lý luận để giải quyết vấn đề.
Hoạt động góc trong trường mầm non được giáo viên tổ chức, hướng dẫn
giúp đỡ trẻ tái tạo lại những kiến trẻ đã được học, được nhìn thấy, nghe thấy và
sờ thấy. Trong giờ học những sự vật hiện tượng xảy ra ở môi trường gần gũi trẻ,
thông qua đó trẻ học được mẫu nhân cách phù hợp với xã hội loài người. Trẻ
được chơi chủ yếu do nhu cầu và khả năng của trẻ, nhu cầu muốn bắt trước,
muốn làm người lớn, nhưng khả năng và sức lực của trẻ chưa đủ để làm người
lớn do đó để giải tỏa mâu thuẫn đó dưới một hình thức cực kì độc đáo đó là hoạt
động góc. Hoạt động góc có một đặc trưng rất riêng vì hoạt động chơi của trẻ
không phải là thật mà là giả vờ, nhưng sự giả vờ ấy mang tính chất rất thật.
Vì vậy mỗi nội dung chơi luôn phụ thuộc vào vốn kinh nghiệm của trẻ.
Hoạt động góc là phương tiện giáo dục nhận thức. Trong quá trình thực hiện các
trò chơi, trẻ phải sử dụng các phương tiện, đồ dùng, nhờ sự tiếp xúc đó mà vốn
hiểu biết của trẻ được mở rộng như: tên gọi, màu sắc, kích thước, hình dạng,
những thuộc tính không gian của đồ vật. Khi hoạt động góc có tác dụng hình
thành tính mục đích, tính tổ chức, tính sáng tạo, tính cần cù, khả năng tư duy,
ngôn ngữ, tính đồng đội, tính hợp tác, tính nhường nhịn, tương thân tương ái...
Đây chính là những phẩm chất cần thiết cho trẻ trong cuộc sống này. Đó cũng là
lý do tôi chọn đề tài “Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 4 tuổi tham gia vui
chơi tích cực trong hoạt động góc ở trường mầm non”.
2.Khảo sát thực trạng.
2.1. Khảo sát thực tế.
Đầu tháng 8 của năm học 2022 – 2023 tôi được phân công dạy lớp 4 tuổi
B2 nơi tôi công tác, với số lượng là 19 cháu, trong đó: có 10 trẻ gái và 9 trẻ trai.
Tôi nhận thấy có một số thuận lợi và khó khăn như sau:
2.2. Thuận lợi.
Trường tôi là một trường nằm giữa trung tâm xã, có một điểm trường có 15
nhóm lớp. Bản thân tôi là giáo viên nhiều năm công tác, với lòng yêu nghề mến
3/16
“Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 4 tuổi tham gia vui chơi tích cực trong
hoạt động góc ở trường mầm non”
trẻ, ham học hỏi và luôn tìm tòi sáng tạo trong giảng dạy. Tôi luôn cố gắng phát
huy hết khả năng của mình vào công tác giảng dạy.
Về cơ sở vật chất: Trường, lớp có đầy đủ đồ dùng, đồ chơi, diện tích theo
đúng quy định. Có phòng nghệ thuật, phòng thể chất cho trẻ hoạt động, sân
chơi rộng rãi, thoáng mát… Nhà trường luôn được sự chỉ đạo sát sao về chuyên
môn của Phòng Giáo dục và đào tạo huyện Ba Vì. Sự quan tâm tạo điều kiện
giúp đỡ của lãnh đạo các cấp các ngành nên trong năm học vừa qua 2022-2023
được Nhà nước đầu tư về cơ sở vật chất cũng như trang thiết bị đồ dùng học tập
của cô và trẻ ngày càng đầy đủ, đa dạng và phong phú hơn theo thông tư 02.
Về trẻ: Trẻ nhanh nhẹn, biết giao tiếp khi trò chuyện cùng người đối diện.
Về giáo viên: luôn nhiệt tình, đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau cùng tiến bộ.
Về phụ huynh: luôn nhiệt tình, đưa và đón con đúng giờ, đóng góp đầy đủ
theo quy định.
2.3. Khó khăn.
Mặc dù đồ dùng, đồ chơi tại các lớp thì nhiều nhưng giáo viên sắp xếp
chưa khoa học chưa gọn gàng. Dẫn tới trẻ chơi với các đồ chơi chỉ là chơi, chưa
sử dụng đúng mục đích và chưa tạo ra được kết quả của sản phẩm, chưa biết
sáng tạo khi sử dụng đồ dùng đồ chơi.
Mặt khác, việc đi thăm quan học tập các trường điểm của Hà Nội về trang
trí môi trường học tập, làm đồ dùng đồ chơi và cách tổ chức hoạt động góc của
các trường bạn chưa học tập được nhiều. Nên ít nhiều giáo viên chưa biết sắp
xếp đồ dùng khoa học, chưa sáng tạo đồ dùng đồ chơi để cho trẻ được trải
nghiệm nhiều dẫn tới hoạt động góc tổ chức chưa đạt hiệu quả cao.
- Về phụ huynh:
Nhận thức của phụ huynh chưa đồng đều, chưa quan tâm nhiều đến việc
học tập của con cái nên cho con nghỉ học tuỳ tiện, ủng hộ nguồn phế liệu cho
giáo viên chưa nhiệt tình.
-Về giáo viên:
Giáo viên chưa đầu tư thời gian làm đồ dùng đồ chơi phục vụ các góc nên
sản phẩm các góc còn nghèo nàn chưa phong phú. Đồ dùng làm ra còn ít chưa
phù hợp với từng chủ đề, độ bền chưa cao, chất lượng chưa đảm bảo, dễ hỏng,
màu sắc chưa đa dạng, không lôi cuốn và chưa hấp dẫn được trẻ.
Giáo viên còn quá chú trọng đến chủ đề giáo dục, định hướng các nội
dung trong hoạt động góc một cách máy móc, dẫn đến tình trạng áp đặt lên trẻ từ
cách chơi, góc chơi, đồ chơi, nội dung chơi mất đi tính chất: Tự do, tự lực, tự
lựa chọn... và kỹ năng chơi của trẻ hạn chế.
4/16
“Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 4 tuổi tham gia vui chơi tích cực trong
hoạt động góc ở trường mầm non”
Việc thực hiện những nội quy tại các góc chưa thường xuyên dẫn tới trẻ
hoạt động góc song không cất gọn đồ chơi, sắp xếp lộn xộn, chưa ý thức được
việc bảo về và giữ gìn đồ chơi, cô lại là người đi cất và sắp xếp đồ dùng cho trẻ.
Giáo viên trong quá trình tổ chức chưa bao quát chặt chẽ dẫn đến việc
chưa nắm bắt được đặc điểm của trẻ lớp mình có bao nhiêu trẻ hứng thú, có bao
nhiêu trẻ chưa hứng thú nên dẫn tới giờ hoạt động góc chưa đạt hiệu quả cao.
- Về học sinh:
Với mong muốn trẻ tham gia vui chơi tích cực trong hoạt động góc, tôi đã
quan sát trẻ trong hoạt động góc tại các nhóm lớp 3 - 4 tuổi; 5 - 6 tuổi so sánh và
tôi nhận thấy: Khi tham gia vào hoạt động trẻ thể hiện ở những nhóm phong
cách khác nhau: Nhóm có phong cách cá nhân và nhóm có phong cách tình cảm
– xã hội.
Nhóm có phong cách cá nhân trẻ thể hiện các hoạt động một cách độc lập,
tự lực, tự khởi sướng và kiên trì theo ý riêng của bản thân, chơi một mình, ít chia
sẻ đồ chơi với các bạn khác, không quan tâm các bạn khác, chưa phối hợp hành
động và kỹ năng đóng vai còn hạn chế khó hòa nhập vào nhóm để tạo ra kết quả
trong quá trình chơi.
Còn nhóm có phong cách tình cảm – xã hội dễ dàng hợp tác và phối hợp
hành động, chơi cùng nhau nhiều hơn. Nhưng chưa tự tin, có xu hướng dựa vào
người khác, ít sáng tạo trong ý tưởng chơi, trong sử dụng đồ chơi.
Trẻ chưa có sự phối hợp nhịp nhàng trong khi cùng tạo sản phẩm với bạn
của mình.
Sự giao lưu giữa các góc còn hạn chế, trẻ chơi theo ý thích của mình là
chủ yếu chưa biết tạo sản phẩm từ những đồ dùng đồ chơi.
Sử dụng đồ dùng đồ chơi còn lúng túng chưa linh hoạt, lắp ráp đồ chơi
còn chậm.
Trong quá trình quan sát hoạt động góc tôi nhận thấy trẻ còn trầm, chưa
sôi nổi về ngôn ngữ, trí nhớ, óc tưởng tượng của trẻ còn hạn chế.
2.4. Khảo sát thực tế trước khi thực hiện đề tài.
Vào đầu năm học tôi đã tiến hành theo kế hoạch hoạt động một ngày của
trẻ, đặc biệt giờ hoạt động góc tại lớp tôi chủ nhiệm 4 tuổi B2 nơi tôi công tác.
Qua quá trình tổ chức thực hiện và bao quát trẻ chơi tôi nhận thấy:
Bước đầu vào tổ chức chơi tôi hỏi trẻ: “Các con có thích tham gia vào
hoạt động góc không?” Trẻ trả lời thích thú: “Có ạ!” Nhưng khi cô hỏi “Các con
sẽ chơi như thế nào?” Trẻ không trả lời mà im lặng có chăng một hai trẻ có thể
trả lời được ý tưởng của mình định chơi.
5/16