PHÒNG GD&ĐT
TRƯỜNG MN
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do – Hạnh phúc
BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC
1. Tên biện pháp: “Biện pháp tổ chức trò chơi dân gian nhằm phát triển
vận động cho trẻ mẫu giáo 3 – 4 tuổi” tại lớp Mẫu giáo 3 tuổi A…..
2. Lý do chọn đề tài
Nhắc đến tuổi thơ ai cũng gắn liền với con trâu, cánh đồng và cánh diều
thả gió, với những trò chơi dân gian đầy lý thú. Thế nhưng, trẻ em ngày nay ít
được chơi những trò chơi dân gian của thiếu nhi ngày trước và giờ đang ngày
càng bị mai một và lãng quên. Ở các vùng quê, công nghệ thông tin ngày càng
phát triển, cùng sự xuất hiện của những trò chơi hiện đại. chúng ta không thể
phủ nhận những những lợi ích mà chúng đem lại. Nhưng những mặt trái của nó
vẫn chưa được kiểm soát chặt chẽ. Liệu trẻ em hôm nay và thế giới ngày mai
còn nhớ đến những trò chơi cổ truyền dân gian nữa hay không? Câu trả lời vẫn
nằm ở chính chúng ta đó là giúp các em hiểu và tìm về cội nguồn qua những trò
chơi dân gian là một việc làm cần thiết.
Chính vì vậy, trò chơi dân gian rất cần thiết được lựa chọn, giới thiệu
trong nhà trường tuỳ theo lứa tuổi của trẻ. Trò chơi dân gian không đơn thuần là
một trò chơi của trẻ con mà nó chứa đựng cả nền văn hoá dân tộc Việt Nam độc
đáo và giàu bản sắc, nó không chỉ chắp cánh cho tâm hồn trẻ, giúp trẻ phát triển
ngôn ngữ, vốn từ, phát triển tư duy, sáng tạo, mà còn giúp các em hiểu về tình
bạn, tình yêu gia đình, quê hương, đất nước.
Vì thế tôi đã lựa chọn đề tài “Biện pháp tổ chức trò chơi dân gian nhằm
phát triển vận động cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi” tạ.,….
* Thuận lợi
- Điều kiện cơ sở vật chất: Sân trường rộng rãi, thoáng mát có thể tổ chức
nhiều trò chơi dân gian.
- Điều kiện con người:
+ Giáo viên: Là một giáo viên tâm huyết với nghề, có lòng yêu thương
trẻ, tận tình với công việc. Luôn có ý thức phấn đấu vươn lên thường xuyên tìm
tòi nghiên cứu tài liệu tạp chí, có liên quan đến việc chăm sóc giáo dục trẻ hàng
ngày và sưu tầm và tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ.
2
+ Phụ huynh: Phụ huynh hưởng ứng thường xuyên trao đổi và cùng phối
hợp với giáo viên cùng dạy trẻ những bài đồng dao để tổ chức trò chơi dân gian
cho trẻ.
* Khó khăn
- Giáo viên vốn kiến thức và hiểu biết về các trò chơi dân gian có nhưng
chưa thật phong phú, chưa thật sự linh hoạt, sáng tạo trong quá trình tổ chức trò
chơi dân gian cho trẻ.
- Thời gian hạn hẹp vì đa số trò chơi dân gian chỉ được tổ chức lồng ghép
cùng với các hoạt động.
- Ở lớp tôi phụ trách, trẻ đa phần là trẻ em nông thôn, còn rụt rè chưa
mạnh dạn để tham gia vào các hoạt động.
- Khả năng chú ý chủ định của trẻ còn hạn chế. Trẻ dễ dàng nhập cuộc vào
trò chơi nhưng cũng nhanh chóng tự rút ra khỏi trò chơi nếu không còn hứng
thú.
BẢNG KHẢO SÁT ĐÁNH GIÁ TRẺ ĐẦU NĂM
Nội dung Tỉ lệ trẻ đạt
Trẻ yêu thích, hứng thú tham gia trò chơi dân
gian
15/33 = 45%
Hiểu biết về trò chơi dân gian 15/33 = 45%
Trẻ tự tổ chức trò chơi dân gian với bạn 10/33 = 30%
Phát triển thể lực 12/33 = 36%
Tinh thần đoàn kết, ý thức tập thể 12/33 = 36%
* Thời gian, đối tượng áp dụng
- Thời gian áp dụng: Từ tháng 9/2020 đến cuối năm học 2020-2021.
- Đối tượng áp dụng: Trẻ lớp mẫu giáo …………………..
3. Mục đích
Nhằm tìm ra các biện pháp tốt nhất để tổ chức các trò chơi dân gian giúp
trẻ phát triển toàn diện và bồi dưỡng văn hóa dân tộc, tình yêu gia đình, yêu quê
hương, đất nước. Trẻ yêu thích và thích chơi các trò chơi dân gian, đồng thời
góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.
4. Nội dung
3
4.1. Biên phap thư nhât: Lựa chọn trò chơi gian phù hợp với lứa tuổi
và khả năng nhận thức của trẻ
- Trò chơi dân gian rất phong phú và đa dạng, không hẳn trò chơi nào
cũng phù hợp với trẻ nhỏ. Bên cạnh đó, trong trường mầm non lại có sự phân
chia trẻ theo nhiều độ tuổi. Mỗi độ tuổi lại có mức độ nhận thức và khả năng chú
ý có chủ định khác nhau, các trò chơi cũng cần phải được lựa chọn cho phù hợp
với từng độ tuổi.
- Cụ thể như sau: Trẻ lứa tuổi mẫu giáo bé và nhỡ: khả năng chú ý có chủ
định còn kém, nhận thức còn đơn giản. Vì vậy trẻ chỉ có thể chơi được các trò
chơi đơn giản như: “Lộn cầu vồng”, “Chi chi chành chành”, “Tập tầm vông”, “
Nu na nu nống”, “Dung dăng dung dẻ” “Kéo co”, “Mèo đuổi chuột”, “Rồng rắn
lên mây”, “Bịt mắt bắt dê”, “Kéo cưa lừa xẻ”, “Thả đỉa ba ba”, “Oẳn tù tì”,…
4.2. Biên phap thư hai: Chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi, lời đồng dao và địa
điểm trước khi tổ chức cho trẻ chơi
- Chuẩn bị đồ dùng: Đồ dùng đồ chơi của trò chơi dân gian cũng thật sự
phong phú và mang đặc thù riêng biệt, mỗi trò chơi có mỗi loại đồ dùng tương
ứng mà khi thiếu nó thì chúng ta không thể thực hiện được.
Ví dụ như: Trò chơi “Bịt mắt bắt dê”, nếu thiếu tấm vải bịt mắt thì không
thể thực hiện được, hay trò chơi “Kéo co” nếu không có dây thì cũng không thể
tổ chức được…Chính vì vậy, trước khi tổ chức cho trẻ chơi một trò chơi dân
gian nào đó, giáo viên cần phải tìm hiểu trước về cách chơi và luật chơi, cũng
như các đồ dùng trong trò chơi cần đến. Để từ đó có thể chuẩn bị đầy đủ những
thứ cần thiết cho một trò chơi và tổ chức được tốt nhất.
- Dạy trẻ đọc thuộc lời đồng dao trong trò chơi: Khác với các trò chơi vận
động và các trò chơi khác, trò chơi dân gian trong quá trình chơi trẻ vừa hát
hoặc đọc bài đồng dao nào đó. Các bài đồng dao mang đến sự vui tươi và nhí
nhảnh, nhộn nhịp ở trẻ. Mặc dù, không phải bài đồng dao nào cũng mang lại ý
nghĩa cho trẻ, xong bài nào cũng phù hợp với tư duy trẻ thơ và hồn nhiên của
trẻ.
Ví dụ như: Trò chơi “Chi chi chành chành” trẻ hát “Chi chi chành chành -
cái đanh thổi lửa – con ngựa đứt cương – ba vương ngũ đế….”. Câu hát chẳng
có ý nghĩa rõ ràng thế nhưng khi thiếu đi câu hát thì trò chơi không thể diễn ra
được. Trò chơi chỉ có thể được tổ chức khi trẻ đã thuộc lời đồng dao. Chính vì
vậy, tôi thường cho trẻ làm quen với lời đồng dao của các trò chơi dân gian vào
các thời điểm trong ngày như: Hoạt động chiều, hoạt động ngoài trời, trò chuyện
sáng. Khi trẻ đã thuộc lời đồng dao, tôi tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi tương
4
ứng với lời đồng dao đó. Vì thế, trẻ chơi rất hứng thú và tích cực tham gia vào
trò chơi.
- Chuẩn bị địa điểm: Đồ dùng và lời đồng dao đã thuộc rồi nhưng nếu
thiếu đi một địa điểm để tổ chức trò chơi thì trò chơi cũng không thể diễn ra.
Với loại hình trò chơi dân gian mang tính tập thể cao, thì số lượng trẻ chơi đông
nên đòi hỏi địa diểm phải có diện tích rộng, như: “Kéo co, cướp cờ, mèo đuổi
chuột…”. Nhưng lại cũng có những trò chơi tĩnh, trẻ hay chơi theo các nhóm
nhỏ như “Chi chi chành chành”, “Tập tầm vông”... Vì vậy, giáo viên cần nắm
vững cách chơi, luật chơi, đặc điểm của từng trò chơi để từ đó lựa chọn địa điểm
cho phù hợp trước khi tổ chức cho trẻ chơi.
4.3. Biên phap thư ba: Tổ chức các trò chơi phù hợp với từng hoạt
động
- Mỗi hoạt động của trẻ đều nhằm đạt được một mục đích nhất định. Vì
vậy hoạt động nào cũng có tính chất riêng của nó. Chính vì vậy, giáo viên cần
chú ý lựa chọn và tổ chức các trò chơi dân gian cho phù hợp với tính chất của
từng hoạt động.
+ Trong hoạt động chiê€u, lúc đón và trả trẻ, tôi luôn tận dụng mọi lúc, mọi
nơi và lựa chọn những trò chơi, mang tính nhẹ nhàng hướng dẫn trẻ các trò chơi
như: Chi chi chành chành, Kéo cưa lừa xẻ, …. chơi những trò chơi kết hợp với
lời giúp trẻ phát triển ngôn ngữ
+ Với hoạt động ngoài trời: Tôi thường lựa chọn những trò chơi dân dân
gian nhằm phát triển các tố chất vận động, mang tính tập thể đòi hỏi phải có
không gian rộng như: “Rồng rắn lên mây”, “Bịt mắt bắt dê”, “Nhảy lò cò”…
Các trò chơi dân gian này thực sự lôi cuốn được trẻ bởi những tiếng cười nói của
tất cả các bạn cùng chơi
+ Với hoạt động góc: nên tổ chức cho trẻ các trò chơi có thể chơi theo
nhóm nhỏ trong một không gian hẹp như: “Kéo cưa lửa xẻ”, “Lộn cầu vồng”,
“Chi chi chành chành”….
+ Với lĩnh vực phát triển thể chất: nên lựa chọn các trò chơi vận động
nhằm rèn luyện thân thể khoẻ mạnh, hoạt bát và năng động. Tôi thay thế trò chơi
vận động bằng trò chơi dân gian như kéo co, cướp cờ, đẩy gậy, nhảy dây, rồng
rắn lên mây…
- Đối với lĩnh vực phát triển nhận thức, ngôn ngữ, khám phá xã hội, toán,
văn học: nên chọn những trò chơi nhằm phát triển nhận thức, ngôn ngữ; cung
cấp những kĩ năng cần thiết cho trẻ, như: Kĩ năng hoạt động theo nhóm…. Rèn
luyện khả năng ghi nhớ và tư duy cho trẻ.
5
Ví dụ: Đối với làm quen với toán, để lồng ghép củng cố kiến thức về cao
– thấp, ôn số lượng có thể sử dụng trò chơi: Trồng nụ trồng hoa, ô ăn quan, kẹp
kè…
- Với lĩnh vực phát triển thẩm mỹ (âm nhạc) nên chọn các trò chơi có giai
điệu và lời hát như các trò chơi: “Tập tầm vông”, “Vuốt ve vuốt vẻ”…
- Tôi luôn lựa chọn những trò chơi dân gian nhẹ nhàng, đề lồng ghép,
chuyển tiếp từ hoạt động này sang hoạt động khác nhằm gây hứng thú cho trẻ.
Ổn định lớp tôi có thể dùng trò chơi “ Tập tầm vông” hay “ Nu na nu nống”
- Ngoài ra khi lựa chọn các trò chơi dân gian trong hoạt động chung, một
điều cần đặc biệt lưu ý đó là: phải lựa chọn trò chơi phù hợp với đề tài và chủ đề
của bài dạy.
Ví dụ: Đối với chủ đề “Thế giới động vật” có thể tổ chức các trò chơi:
“Bịt mắt bắt dê”, “Mèo đuổi chuột”…
Đối với chủ đề “Thế giới thực vật” có thể cho trẻ chơi các trò chơi:
“Trồng nụ trồng hoa” …
Chủ đề “Tết và mùa xuân” là thời điểm thích hợp để giới thiệu cho trẻ các
trò chơi truyền thống của dân tộc trong dịp lễ tết như: “Kéo co”; “Cướp cờ”;…
4.4. Biên phap thư tư: Động viên tất cả các trẻ tham gia vào trò chơi
- Một ưu thế của trò chơi dân gian chính là ở chỗ nó có thể dung nạp tất
cả những ai muốn chơi. Không bao giờ trò chơi dân gian quy định số người chơi
nhất định. Vì vậy tôi luôn khuyến khích, động viên tất cả các trẻ tham gia chơi
càng đông càng vui. Nếu chơi “Bịt mắt bắt dê”, mỗi khi có một người vào thêm,
vòng chỉ rộng ra một chút chứ trò chơi không thay đổi. Còn trò chơi “Rồng rắn
lên mây” thì thêm một người, “Cái đuôi” sẽ dài ra một chút và tất cả mọi người
đều được chơi, được chạy như nhau. Những trò chơi “Thả đỉa ba ba”, “Chi chi
chành chành”, “Nhảy lò cò”… cũng tương tự như vậy. Trong khi chơi, mọi trẻ
đều bình đẳng như nhau, nếu trẻ nào ích kỷ, chơi không đúng luật chơi, chen lấn
các bạn khác sẽ bị tập thể phê phán, loại trừ bằng cách không cho chơi chung.
Qua đó tinh thần tập thể của các trẻ được nâng lên rất nhiều.
4.5. Biên phap thư năm: Phối kết hợp với phụ huynh để hướng dẫn trẻ
chơi trò chơi dân gian
- Đối với trẻ mầm non, ngoài thời gian học tập ở trên lớp với cô giáo thì
phụ huynh là người không thể thiếu trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ ở gia
đình. Cha mẹ là nguồn cổ vũ động viên, khuyến khích, tạo điều kiện cho trẻ
được vui chơi tốt hơn. Thông qua các buổi họp phụ huynh, qua góc tuyên
truyền, khi phụ huynh đón trả trẻ giáo viên trao đổi với phụ huynh, cho phụ