S GIÁO DC VÀ ĐÀO TO NGH AN
SÁNG KIN KINH NGHIM
ĐỀ TÀI:
S DNG PHƯƠNG PHÁP MÔ HÌNH HÓA TOÁN HC Đ NG
DN HC SINH GII QUYT CÁC BÀI TOÁN CÓ NI DUNG THC
TIN NHM PHÁT TRIN NĂNG LC GII QUYT VN Đ
SÁNG TO CHO HC SINH TOÁN HC 11
TẠI TRƯNG THPT THÁI HÒA
Lĩnh vực: Toán học
Năm 2024
S GIÁO DC VÀ ĐÀO TO NGH AN
TRƯNG THPT THÁI HÒA
SÁNG KIN KINH NGHIM
ĐỀ TÀI:
S DNG PHƯƠNG PHÁP MÔ HÌNH HÓA TOÁN HC Đ NG
DN HC SINH GII QUYT CÁC BÀI TOÁN CÓ NI DUNG
THC TIN NHM PHÁT TRIN NĂNG LC GII QUYT VN
Đ VÀ SÁNG TO CHO HC SINH TOÁN HC 11
TẠI TRƯNG THPT THÁI HÒA
Lĩnh vực: Toán học
Nhóm tác giả:
1. Nguyễn Thị Hòa
2. Lưu Th Như Quỳnh
3. Trn Th Khánh Hà
Năm 2024
MC LC
Mc
NI DUNG
Trang
Mc lc
Danh mục viết tắt
Phn I
ĐẶT VN Đ
1
1.1.Lý do chọn đ tài
1
1.2.Điểm mới của đề tài
2
1.3. Kế hoch nghiên cứu
2
1.4.Đối tưng nghiên cứu
2
1.5.Bin pháp nghiên cứu
3
Phn II
NI DUNG Đ TÀI
4
2.1. Cơ sở lý luận
4
2.1.1. Phương pháp dạy học mô hình hóa Toán học
4
2.1.2. Khái niệm mô hình hóa toán học
4
2.1.3. Các thành tố của mô hình hóa toán học
5
2.1.4. Khái niệm v giải quyết vấn đề
6
2.2. Cơ sở thực tiễn
7
2.2.1. Thực trạng chung
7
2.2.2 Thực trạng riêng
8
2.2.3. Nguyên nhân
8
2.3. Mt s giải pháp s dụng hình hóa toán hc đ ng dn
học sinh gii quyết các bài toán nội dung thc tin nhm phát
trin năng lực giải quyết vn đ sáng tạo cho học sinh toán học
11 tại trường THPT Thái Hòa.
9
2.3.1 Gii pháp 1: Tạo hứng thú học tập cho học sinh thông qua dạy
học bài toán thực tiễn.
11
2.3.2 Gii pháp 2: Gi động ban đầu thông qua hoạt động hình
hóa toán học t các yếu tố gắn với thực tiễn trong dạy hc.
17
2.3.3. Giải pháp 3: Rèn luyện cho học sinh năng chuyển ngôn ngữ tự
nhiên sang ngôn ngữ Toán học năng xác định các biến số, tham số
liên quan và mối liên hệ giữa các biến số.
24
2.3.4. Giải pháp 4: Rèn luyện cho học sinh năng xây dựng hình
toán học.
33
2.3.5. Giải pháp 5: ớng dẫn học sinh xây dựng các bài toán gắn với
các yếu tố thực tiễn trong dạy hc.
38
2.4. Hiệu qu của đề tài
45
PHN III
KT LUN VÀ KIN NGH
47
3.1. Kết lun chung
47
3.2 Khả năng ứng dụng đề tài vào thực tiễn
47
3.3 Khả năng ng dụng và phát triển của đề tài
47
3.4. Kiến ngh
48
Tài liệu tham khảo
49
Ph lc
Giải một số dạng bài tập Toán có nội dung thực tiễn ở môn Toán lớp 11
50
DANH MC KÍ HIU VIT TẮT
Kí hiu viết tt
Từ đầy đ
GD
Giáo dc
GDPT
Giáo dc ph thông
GV
Giáo viên
HS
Hc sinh
MHH
Mô hình hóa
MHHTH
Mô hình hóa toán hc
THPT
Trung hc ph thông
SGK KNTT
Sách giáo khoa – Kết ni tri thc
GD-ĐT
Giáo dc- Đào tạo
1
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1.1. Lý do chn đ tài
Hin nay, đi mi giáo dc chuyn t dạy hc theo đnh hưng tiếp cn ni
dung (dy hc tiếp cn trang b kiến thc) sang dy hc tiếp cn năng lc (B
GD-ĐT, 2018a). Mc tiêu ca chương trình giáo dc ph thông môn Toán 2018
là: “Hình thành phát trin năng lc toán hc, bao gm các thành t ct lõi
sau: năng lc tư duy và lp lun toán hc; năng lc hình hoá toán hc
(MHHTH); năng lc gii quyết vn đ toán hc; năng lc giao tiếp toán hc;
năng lc s dụng công c, phương tin hc Toán” (B GD-ĐT, 2018b). Mô hình
hoá Toán hc mt phương tin góp phn phát trin năng lc toán hc các
phm cht ca hc sinh, c th năng lc gii quyết vn đ toán hc, năng lc
lập lun duy toán hc, năng lc lp lun duy toán hc, năng lc s
dụng ngôn ng toán hc khơi gi tính mò, sáng to ca HS. hình hoá
toán hc cho phép hc sinh kết ni tri thc toán hc trong nhà trưng vi thế
gii thc, ch ra kh năng ng dng ca các ý ng toán. hình hoá ch ra
cho hc sinh mt bc tranh rng hơn, phong phú hơn v toán hc, giúp cho vic
hc toán tr nên ý nghĩa hơn, giúp hc sinh thy đưc mi liên h gia toán hc
vi thc tin ngưc li. hình hoá h tr vic hc các khái nim và quá
trình hc Toán ca hc sinh như to đng cơ, giúp hình thành hiu khái nim,
đặc bit cng c vic hiu toán khi áp dng vào nhng tình hung mi. Mô hình
hoá giúp trang b cho HS các năng lc đ th s dụng toán gii quyết nhng
tình hung ca cuc sng.Vic dy hc mô hình hoá có th trin khai bt
mc đ giáo dc nào t tiu hc đến trung hc và c đại hc.
Do vy, năng lc MHHTH mt năng lc bn, cn phát trin cho HS.
Tuy nhiên, chưa nhiu nghiên cu v phát trin năng lc MHHTH cho HS
trong dy hc gii quyết các bài toán thc tin THPT. Trong chương
trình,sách giáo khoa Toán 11, nhiu bài toán thc tin các ni dung kiến
thc như: Hình hc không gian, dãy s, cp s cng cp s nhân, lượng giác,
xác sut ... Các dng toán này thưng n cha các yếu t thc tiễn như: Phân
chia các khi đa diện thành các khi đa din đc bit đ tính đưc các yếu t đặc
thù như din tích, chi phí sn xuất; giá c hàng hóa, lãi sut ngân hàng; các bài
toán liên môn…Do đó, đây là cơ hi đ thông qua dy hc gii các bài toán thc
tin, phát trin ng lc MHHTH cho HS. Đề tài này chúng tôi trình bày
phương pháp s dng MHHTH đ gii quyết các bài toán thc tin nói chung,
các bài toán thc tin lớp 11 nói riêng, đồng thi đ xut mt s bin pháp
phát trin năng lc MHH cho HS thông qua dy hc môn Toán.
Đây mt phương pháp dy hc quan trng phù hp vi chương trình toán
ca GDPT 2018. Các bài toán trong ch đề này ch yếu thuc dng toán li
văn. Đ gii các bài toán dng này HS cn phi kiến thc toán hc, kinh
nghim thc tế, kh năng phân tích, tng hp, liên kết (xác đnh mi liên h)
gia các đi ng toán hc. Hu hết các bài toán ch đề này đu gn vi ni