4
Phần I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1.1. Lý do chọn đề tài
Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 của Hội nghị Ban chấp hành
Trung ương khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đã chỉ rõ
mục tiêu cụ thể về giáo dục phổ thông, trong đó có mục tiêu: Hình thành năng lực
công dân, phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời. Nội
dung trọng tâm được thể hiện trong Nghị quyết này là “chuyển nền giáo dục nặng
về truyền thụ kiến thức sang nền giáo dục phát triển toàn diện cả về phẩm chất và
năng lực”.
Chương trình tổng thể Ban hành theo Thông tư 32/2018/TT-BGDĐT ngày
26/12/2018 nêu rõ: “Giáo dục toán học hình thành và phát triển cho học sinh
những phẩm chất chủ yếu, năng lực chung và năng lực toán học với các thành tố
cốt lõi: năng lực tư duy và lập luận toán học, năng lực mô hình hoá toán học, năng
lực giải quyết vấn đề toán học, năng lực giao tiếp toán học; năng lực sử dụng công
cụ và phương tiện toán học”. Trong số những năng lực chung, giải quyết vấn đề là
năng lực hết sức quan trọng cần được hình thành cho học sinh để giải các bài toán
bậc THPT. Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể cũng chỉ ra: “Năng lực là
thuộc tính cá nhân được hình thành, phát triển nhờ tố chất sẵn có và quá trình học
tập, rèn luyện, cho phép con người huy động tổng hợp các kiến thức, kĩ năng và
các thuộc tính cá nhân khác như hứng thú, niềm tin, ý chí,… thực hiện thành công
một loại hoạt động nhất định, đạt kết quả mong muốn trong những điều kiện cụ
thể”.
Giáo dục toán học gắn với thực tiễn là một xu hướng của hoạt động giáo dục
toán học trong nhà trường hiện nay của Việt Nam và nhiều nước trên thế giới. Xu
hướng này gắn liền với quan điểm học đi đôi với hành, lí luận gắn liền với thực
tiễn; thể hiện mức độ cao nhất về sự chiếm lĩnh các kiến thức của người học mà
mọi quá trình giáo dục đều hướng tới. Thực tế hiện nay, trong các trường THPT
giáo viên bộ môn Toán vẫn chưa giành sự quan tâm nhiều tới các bài toán thực tiễn
liên quan đến kiến thức môn Toán nói chung và môn Toán lớp 10 nói riêng. Vì
vậy, việc nghiên cứu một cách hệ thống và sâu sắc về phát triển năng lực giải quyết
vấn đề cho học sinh bậc THPT thông qua một số bài toán thực tiễn là một việc làm
cần thiết, như là một bước chuẩn bị hết sức quan trọng cho việc thực hiện thành
công định hướng đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục Việt Nam của Nghị quyết
số 29.
Chương trình giáo dục phổ thông mới năm 2018 sẽ được áp dụng cho lớp 10
năm học 2022 - 2023. Giáo viên là nòng cốt quyết định cho chất lượng giáo dục, vì
thế sự thay đổi chất lượng giáo dục phải bắt nguồn từ sự thay đổi của chính đội
ngũ này. Nhận thức về dạy học toán gắn với sự phát triển các năng lực cốt lõi,
năng lực chung của môn Toán là một trong những giải pháp đầu tiên nhằm thực
hiện hóa mục tiêu giáo dục trong giai đoạn đổi mới.
