ướ
ẫ ọ
ỏ
ộ ố ệ
ữ
ớ
ể
ừ
i môn Ng văn l p 9 tìm hi u m t s bi n pháp tu t
cú
ề Đ tài: H ng d n h c sinh gi pháp.
Ở Ầ Ứ Ầ Ấ PH N TH NH T: M Đ U.
ề ặ ấ I. Đ t v n đ .
ệ ậ ọ ộ ượ ể Văn h c là m t môn ngh thu t giàu tính hình t ả ng và có tính bi u c m
ả ậ ố ượ ẹ ộ cao. Mu n c m nh n đ c cái hay, cái đ p trong n i dung, t ư ưở t ủ ng c a tác
ẩ ỏ ườ ọ ự ả ụ ả ế ở ph m đòi h i ng i đ c ph i có năng l c c m th và bi t khai thác
ư ữ ệ ệ ả ị ừ ượ ạ c nh nh ngôn ng , hình nh, nh p đi u, các bi n pháp tu t , hình t ề nhi u khía ệ ng ngh
ậ ườ ọ ề ạ ở ệ thu t... Vi c khai thác nhi u khía c nh giúp ng
ử ụ ề ệ ẩ ắ ạ ả ơ ộ ệ i đ c có cái nhìn toàn di n, ấ ữ sâu s c h n v tác ph m. M t trong nh ng cách s d ng đ t hi u qu cao nh t
ệ ừ là khai thác và phân tích các bi n pháp tu t .
ự ế ự ề ế ả ạ ỏ Sau nhi u năm tr c ti p gi ng d y và qua th c t ọ ôn thi h c sinh gi i môn
ớ ữ ấ ằ ậ ẩ ộ ọ
ả ậ ứ ụ ừ ễ ế ề ệ ầ ỏ Ng Văn l p 9, tôi nh n th y r ng khi phân tích m t tác ph m văn h c đòi h i ặ . Đ c ọ h c sinh ph i v n d ng nhu n nhuy n ki n th c v các bi n pháp tu t
ỏ ớ ữ ế bi ệ ớ ố ượ t v i đ i t ọ ng là h c sinh gi ọ ứ i l p 9 nh ng ki n th c này càng quan tr ng
ự ế ở ươ ủ ọ ơ h n b i qua đó đánh giá năng l c và khi u văn ch ng c a h c sinh. Tuy nhiên
ươ ạ ủ ế ể ệ ư ứ ề ầ trong ch ữ ng trình Ng Văn THCS l i ch a th hi n đ y đ ki n th c v các
ệ ừ ọ bi n pháp tu t cú pháp gây lúng túng và khó khăn cho h c sinh khi phân tích các
ứ ề ẩ ậ ấ ọ ụ ả tác ph m văn h c. Nh n th y đi u đó b n thân đã tìm tòi, nghiên c u, áp d ng
ạ ư ẫ ọ ướ ạ ỏ và m nh d n đ a vào sáng ki n ế “H ng d n h c sinh gi ớ ữ i môn Ng Văn l p
ộ ố ể ừ ể ồ ệ ả ớ ọ đ đ ng nghi p tham kh o v i hi v ng 9 tìm hi u m t s phép tu t cú pháp”
ỡ ộ ể ả ạ có th giúp tháo g m t chút khó khăn trong quá trình gi ng d y.
ụ ụ ứ II. M c đích (m c tiêu) nghiên c u.
ụ 1. M c tiêu.
ượ ả ọ ỏ ữ ắ ớ Tìm ra đ c gi i pháp giúp cho h c sinh gi
ứ ề ế ừ ừ ề ổ ơ ki n th c v các phép tu t cú pháp t ữ i môn Ng Văn l p 9 n m v ng ệ đó cái cái nhìn t ng quát h n v các bi n
ừ ươ pháp tu t trong ch ữ ng trình Ng văn THCS.
Trang 1
ướ
ẫ ọ
ỏ
ộ ố ệ
ữ
ớ
ể
ừ
i môn Ng văn l p 9 tìm hi u m t s bi n pháp tu t
cú
ề Đ tài: H ng d n h c sinh gi pháp.
ọ ứ ề ừ ụ ữ ệ ậ ế H c sinh v n d ng nh ng ki n th c v các bi n pháp tu t
ụ ủ ệ ẹ ả nói chung và tu ẩ cú pháp nói riêng vào vi c phân tích, c m th cái hay, cái đ p c a tác ph m ừ t
ươ văn ch ng.
ụ ệ 2. Nhi m v .
ứ ề ạ ữ ự ề ạ ạ ọ
ở ấ ừ ữ ừ ề ệ ả ệ Nghiên c u th c tr ng v d y h c Ng Văn nói chung và d y v các bi n ả c p THCS. T đó đ ra nh ng gi cú pháp nói riêng i pháp hi u qu pháp tu t
ụ ể ể ọ ỏ ữ ụ ả ớ và c th đ giúp h c sinh gi ọ i môn Ng Văn l p 9 có kĩ năng c m th văn h c
ừ ệ qua các bi n pháp tu t cú pháp.
Ứ Ầ Ấ Ế Ề Ả PH N TH HAI: GI I QUY T V N Đ .
ậ ủ ấ ơ ở ề I. C s lí lu n c a v n đ .
ệ ừ ố ợ ử ụ ạ ộ ữ ờ Bi n pháp tu t là nh ng cách ph i h p s d ng trong ho t đ ng l
ươ ữ ệ ể ắ ừ ộ ph ng ti n ngôn ng không k là có màu s c tu t hay không trong m t ng i nói các ữ
ể ạ ệ ả ộ ừ ứ ấ ượ ề ả ả c nh r ng đ t o ra hi u qu tu t ụ (t c tác d ng gây n t ng v hình nh,
ả ộ ả c m xúc thái đ hoàn c nh)
ả ệ ạ ọ ừ ệ ạ Tác gi Đinh Tr ng L c đã chia bi n pháp tu t
ừ ữ ệ ừ ừ ừ ự t ệ v ng, bi n pháp tu t t ng nghĩa, bi n pháp tu t thành các lo i: Bi n pháp tu ừ ệ cú pháp, bi n pháp tu t
ả ừ ữ ự ươ ữ ệ văn b n, bi n pháp tu t ng âm văn t . Tuy nhiên trong ch ng trình Ng Văn
ủ ế ề ậ ế ệ ệ ừ ơ ả ệ THCS hi n nay ch y u đ c p đ n hai bi n pháp tu t c b n đó là: Bi n pháp
ừ ư ừ ừ ự t t ệ v ng và bi n pháp tu t t cú pháp.
ộ ố ệ ề ể ạ ớ ừ V i ph m vi đ tài này, tôi đi vào tìm hi u m t s bi n pháp tu t cú pháp
ấ ằ ọ ỏ ữ ữ ế ớ nh m cung c p cho h c sinh gi
ụ ậ ấ ọ ệ ả ữ ế ụ ề ệ nh t giúp h c sinh v n d ng vào vi c c m th v ngôn ng ti ng Vi ứ ơ ả i môn Ng Văn l p 9 nh ng ki n th c c b n ồ t. Đ ng
ấ ờ ượ ộ ử ắ ả th i th y đ c n i dung t ư ưở t ơ ng, tình c m mà nhà th , nhà văn g i g m trong
ữ ủ ừ ư ế ẹ ẻ nh ng sáng tác c a mình t ọ đó thêm yêu thích văn h c cũng nh ti ng m đ .
ự ứ ề ạ ấ II. Th c tr ng v n đ nghiên c u.
ậ ợ 1. Thu n l i.
Trang 2
ướ
ẫ ọ
ỏ
ộ ố ệ
ữ
ớ
ể
ừ
i môn Ng văn l p 9 tìm hi u m t s bi n pháp tu t
cú
ề Đ tài: H ng d n h c sinh gi pháp.
ề ườ ượ ự ộ ờ ị ̉ V phía nhà tr ng:
́ ̀ Đ c s quan tâm đ ng viên k p th i cua Ban Giaḿ ̃ ơ ậ ự ủ ồ ổ ươ ̣ ̀ ng, s giup đ t n tình c a các đ ng chí trong t chuyên môn. Hiêu nha tr
́ ề ả ạ ệ ọ V phía giáo viên: Giao viên gi ng d y nhi t tình, luôn tìm tòi h c h i đ ỏ ể
ứ ế ồ ồ ờ ượ ươ trau d i ki n th c đ ng th i tìm ra đ ữ c nh ng ph ự ọ ậ ng pháp h c t p tích c c.
ượ ự ế ề ả ặ ệ ạ ớ Giáo viên đã đ ạ c tr c ti p gi ng d y nhi u năm, đ c bi ọ t là d y h c sinh l p 9
ọ ỏ ộ ố ệ ấ và tham gia ôn thi h c sinh gi i các c p. Có m t s kinh nghi m trong quá trình
ệ ượ ế ả ôn luy n và đã thu đ ả c k t qu kh quan.
ớ ố ượ ề ọ ỏ ữ ớ V phía h c sinh: V i đ i t ọ ng là h c sinh gi ọ i môn Ng Văn l p 9, h c
ứ ơ ả ố ạ ề ả ế ỉ ế ứ ế sinh có n n t ng ki n th c c b n t t, l i chăm ch , ti p thu ki n th c nhanh đó
ậ ợ ớ ộ là m t thu n l i l n trong quá trình ôn thi.
2. Khó khăn.
ệ ọ ỏ ữ ớ Trong quá trình ôn luy n cho h c sinh gi
ẩ ộ ọ ườ ướ ệ ẫ ọ m t tác ph m văn h c, tôi th ng h i môn Ng Văn l p 9 phân tích ừ ng d n h c sinh tìm ra các bi n pháp tu t
ừ ữ ể ả ả ậ ọ ượ thông qua các t ng , hình nh đ qua đó giúp h c sinh c m nh n đ
ẹ ả ả ể ố cái đ p trong t ư ưở t ng, tình c m mà tác gi ạ mu n bi u đ t. Tuy nhiên c cái hay, ở ươ ng ch
ủ ế ờ ượ ữ ề ể ắ trình Ng văn THCS ch y u dành nhi u th i l ọ ng đ giúp h c sinh n m đ ượ c
ệ ừ ừ ự ụ ể ớ ế ớ các bi n pháp tu t v ng. C th l p 6 có các ti t t: 78, 86, 91, 95, 101; l p 7 có
ế ế ế ậ ạ các ti ớ t: 55, 59; l p 8 có các ti ớ t: 37, 40; l p 9 có các ti t: 52, 53 ôn t p l i các
ừ ừ ự ề ệ ừ ươ ữ phép tu t v ng. Còn v bi n pháp tu t t cú pháp trong ch ng trình Ng Văn
ươ ỉ ớ ữ ớ ớ ộ ế ệ THCS trong ch ng trình Ng văn l p 7 m i ch gi i thi u m t ti ớ t 114. V i
ờ ượ ủ ư ệ ấ ầ ừ ẽ th i l ng quá ít và ch a cung c p đ y đ các bi n pháp tu t cú pháp s gây ra
ố ớ ả ộ ố ụ ả ọ ọ m t s khó khăn trong quá trình c m th văn h c đ i v i c giáo viên và h c
sinh.
ữ ề ạ ả V phía giáo viên: Trong quá trình gi ng d y môn Ng Văn THCS giáo viên
ệ ướ ữ ẫ ụ ể không có trong tay nh ng tài li u h ặ ng d n c th nên g p khó khăn trong khâu
ị ế ể ề ẩ ạ ớ ọ ộ ố ạ ứ chu n b ki n th c đ truy n đ t t
ư ứ ướ ứ ế ẫ ọ ẫ v n ch a tìm tòi, nghiên c u, h i h c sinh. Bên c nh đó m t s giáo viên ư ng d n h c sinh hình thành ki n th c cũng nh
ướ ệ ệ ừ ị đ nh h ng phát hi n và phân tích các bi n pháp tu t cú pháp.
Trang 3
ướ
ẫ ọ
ỏ
ộ ố ệ
ữ
ớ
ể
ừ
i môn Ng văn l p 9 tìm hi u m t s bi n pháp tu t
cú
ề Đ tài: H ng d n h c sinh gi pháp.
ố ượ ề ế ọ ừ ọ V phía h c sinh: S l ng ti ề t h c v phép tu t cú pháp trong sách giáo
ử ọ ư ủ ế ạ ầ khoa còn h n ch thành th h c sinh ch a có cái nhìn đ y đ , chính xác, khác
ấ ề ệ ừ ể ọ quan nh t v các bi n pháp tu t ỉ cú pháp. H c sinh ch nghe và hi u qua l
ệ ặ ủ ế ệ ả ẫ gi ng nôm na c a giáo viên d n đ n vi c g p khó khăn, lúng túng trong vi c ch ờ i ủ
ệ ệ ừ ể ậ ộ đ ng trong vi c phát hi n các phép tu t ụ cú pháp đ v n d ng trong quá trình
ẩ ọ phân tích tác ph m văn h c.
ự ế ớ ề ữ ạ ố ọ V i th c t
ầ ượ ườ ệ ọ năm đ u tiên tôi đ nhi u năm d y môn Ng Văn kh i 9, năm h c 20132014 là ỏ i ng giao trách nhi m ôn thi h c sinh gi c BGH nhà tr
ố ộ ố ự ể ả ậ ả ọ ộ
ự ủ ể ừ ướ ệ ọ ộ ị kh i 9. Ngay sau khi l a ch n đ i tuy n b n thân đã ra m t s bài t p kh o sát ợ ng và n i dung ôn luy n phù h p. năng l c c a h c sinh đ t đó có đ nh h
ế ệ ừ ề ệ ạ ầ Trong ph n ti ng Vi ậ t tôi ra các d ng bài t p v các bi n pháp tu t ả (có c tu t
ừ ụ ệ ầ ọ ừ ự t v ng và tu t ừ ủ cú pháp) yêu c u h c sinh phát hi n và phân tích tác d ng c a
ừ ụ ể các phép tu t đó. C th :
ệ ỉ ừ ụ ủ ệ Đ bàiề : Em hãy ch ra các bi n pháp tu t và nêu tác d ng c a các bi n pháp
ừ ữ ơ tu t trong nh ng câu th sau:
ả “Không có kính không ph i vì xe không có kính
ậ ỡ Bom gi ồ t bom rung kính v đi r i
ồ ồ Ung dung bu ng lái ta ng i
ấ ẳ ờ Nhìn đ t, nhìn tr i, nhìn th ng.”
ơ ề ể ế ạ ộ ậ (Ph m Ti n Du t Bài th v ti u đ i xe không kính)
ộ ố ấ ề ư ủ ọ ấ ậ ấ Sau khi ch m bài c a h c sinh tôi nh n th y m t s v n đ nh sau:
ứ ấ ố ọ ọ ệ Th nh t: Trong s 4 h c sinh tham gia làm bài thì 4 h c sinh phát hi n
ượ ệ ừ ừ ự ệ ừ ọ ượ đ c các bi n pháp tu t v ng là đi p t t , 3 h c sinh phân tích đ ụ c tác d ng
ừ ư ệ ủ c a các bi n pháp tu t ư ầ ủ đó nh ng ch a đ y đ .
ứ ệ ọ ọ Th hai: Trong 4 h c sinh tham gia làm bài thì có 1 h c sinh phát hi n đ ượ c
ệ ừ ơ ồ ữ ư ụ ả bi n pháp tu t cú pháp là đ o ng nh ng phân tích tác d ng còn m h , chung
chung.
Trang 4
ướ
ẫ ọ
ỏ
ộ ố ệ
ữ
ớ
ể
ừ
i môn Ng văn l p 9 tìm hi u m t s bi n pháp tu t
cú
ề Đ tài: H ng d n h c sinh gi pháp.
ư ậ ề ặ ệ ể ế ấ ả ặ ọ Nh v y v n đ đ t ra là ph i làm th nào đ giúp h c sinh, đ c bi
ấ ề ữ ủ ể ầ ỏ ọ ớ ố t là đ i ệ i môn Ng Văn l p 9 có cách hi u đ y đ nh t v các bi n ng h c sinh gi ượ t
ừ ở ủ ả ề ầ ừ ự ậ ấ ấ pháp tu t cú pháp. T s trăn tr c a b n thân, tôi nh n th y v n đ c n thi ế t
ầ ủ ấ ụ ể ọ ộ ừ là hình thành cho h c sinh m t cách c th và đ y đ nh t các phép tu t cú pháp
ể ậ ụ ệ ệ ẩ ọ giúp các em có th v n d ng trong vi c phát hi n và phân tích tác ph m văn h c.
ả ể ả III. Các gi ế i pháp đã ti n hành đ gi ề ế ấ i quy t v n đ .
ả ứ ơ ả ữ ề ệ 1. Gi ế i pháp 1: Hình thành nh ng ki n th c c b n v các bi n pháp
ừ tu t cú pháp.
ữ ươ ừ ớ Trong ch ng trình h c Ng văn THCS t
ọ ấ ế
ề ọ
ẫ ữ ố ừ ệ ả ỏ
ỉ ế ớ l p 6 đ n l p 9 ch có m t ti ừ cú pháp đó là bài “Li ặ ấ ữ ệ cú pháp khác nh đi p cú pháp, đ o ng , đ i ng , câu h i tu t ế ả ư ệ ữ ậ ắ ố ọ
ứ ề ọ ẽ
ả ậ ụ ướ ộ ế ọ t ệ ứ ề ệ 114 cung c p cho h c sinh ki n th c v bi n pháp tu t t ụ ơ kê”. Tuy nhiên trong quá trình c m th th văn h c sinh v n g p r t nhi u các ừ ... bi n pháp tu t ơ ừ ể đ Chính vì v y mu n h c sinh n m v ng h n ki n th c v các bi n pháp tu t ế ơ ễ d dàng trong quá trình c m th văn th , tôi s giúp h c sinh hình thành ki n ứ ơ ả th c c b n tr ụ c khi v n d ng vào phân tích.
ướ ệ ẽ ọ c khi đi vào t ng bi n pháp c th , tôi s hình thành cho h c
ể ế ừ ừ ấ ề ệ ụ Ví d : Tr sinh hi u bi t khái quát nh t v bi n pháp tu t ụ ể cú pháp:
ừ ố ợ ử ụ ữ ể Bi n pháp tu t
ạ ộ ỉ
ể ể ả ữ ẹ ả ả
ạ ấ ạ ệ cú pháp là nh ng cách ph i h p s d ng các ki u câu trong ữ ả ộ ả m t ng c nh r ng (trong ch nh th trên câu, trong đo n văn và trong văn b n ọ ạ ủ ằ tr n v n nh m đem l i ý nghĩa bi u c m và c m xúc cho nh ng m nh đo n c a ờ i nói do chúng c u t o nên. l
ứ ơ ả ủ ộ ố ệ ừ cú pháp
ẽ ư ụ ể ư ặ ườ ế Sau đó tôi s đ a ra ki n th c c b n c a m t s bi n pháp tu t ng g p. C th nh sau: th
ệ ệ ừ ượ ể ệ ệ ắ ế cú pháp, đ 1.1. Li t kê:
Là bi n pháp tu t ụ ừ c th hi n qua vi c s p x p ắ ơ
hay c m t ủ ủ ư ưở ạ ạ ừ ố ế n i ti p hàng lo t t ữ nh ng khía c nh khác nhau c a th c t cùng lo i đ di n t ự ế t ạ ể ễ ả ầ ủ ơ ả hay c a t đ y đ h n, sâu s c h n ng, tình c m.
ể ệ Các ki u ki t kê:
ể ệ ệ ừ ể ặ ớ ệ ể t ki u li t kê theo t ng c p v i ki u li t
Xét theo c u t o: Có th phân bi ặ ấ ạ ừ kê không theo t ng c p.
Trang 5
ướ
ẫ ọ
ỏ
ộ ố ệ
ữ
ớ
ể
ừ
i môn Ng văn l p 9 tìm hi u m t s bi n pháp tu t
cú
ề Đ tài: H ng d n h c sinh gi pháp.
ể ệ ệ ể ớ ệ Xét theo ý nghĩa: Có th phân bi ể t ki u li ế t kê tăng ti n v i ki u li t kê
không tăng ti n.ế
Ví d :ụ
ế ắ ề "Tin vui chi n th ng trăm mi n
ệ ề ắ Hòa Bình, Tây B c, Đi n Biên vui v
ừ ồ Vui t Đ ng Tháp, An Khê
ệ ắ ồ ồ Vui lênVi t B c, đ i De, núi H ng."
ố ữ ế ắ (T H u Vi t B c)
ổ ậ ự ấ ạ ừ ữ c u t o ng pháp thông thay đ i tr t t
ệ ằ ố ủ
ả 1.2. Đ o ng : ư ng c a câu nh ng không làm m t đi quan h cú pháp v n có, nh m nh n ể ệ ả ủ ệ ữ Là bi n pháp tu t ấ ấ ơ ườ i nói và làm câu th câu văn thêm sinh
ợ ả ườ th ạ m nh ý, th hi n c m xúc c a ng ộ đ ng, g i c m, hài hòa.
Ví d :ụ
ạ ơ ườ “B c ph mái tóc ng i cha
ươ ặ ở ườ ả Ba m i năm Đ ng n hoa t ng ng i.”
ươ ả ờ ố ữ (T H u Ba m i năm đ i ta có Đ ng)
ệ ệ ự ừ ): Là bi n pháp tu t 1.3. Sóng đôi (đi p cú pháp
ố ữ ậ
ộ ả ắ
ề ạ ạ ụ ỉ ể ố
ấ ạ cú pháp d a trên c u t o Bi nệ ủ ề ặ gi ng nhau gi a hai hay nhi u câu ho c hai hay nhi u b ph n c a câu. ữ ổ ặ ắ ể pháp song đôi có tác d ng t o nên nh ng s c thái bi u c m đ c s c, b sung ộ ẻ ẹ phát tri n ý cho hoàn ch nh, t o nên m t v đ p hài hòa cân đ i trong câu, trong đo n.ạ
ể ệ ạ Bi n pháp sóng đôi có th chia làm hai lo i:
ủ ượ ướ ạ ủ ế ầ c trình bày d ấ ự i d ng các dãy tr c ti p c a các c u
Sóng đôi đ y đ đ ồ ấ trúc đ ng nh t.
Ví du:
ợ ả ồ ườ i ích m i năm thì ph i tr ng cây “Vì l
ợ ả ồ ườ Vì l i ích trăm năm thì ph i tr ng ng i”
Trang 6
ướ
ẫ ọ
ỏ
ộ ố ệ
ữ
ớ
ể
ừ
i môn Ng văn l p 9 tìm hi u m t s bi n pháp tu t
cú
ề Đ tài: H ng d n h c sinh gi pháp.
ồ (H chí Minh)
ế ố ơ ộ ị ự ặ ạ i m t vài đ n v cú pháp ti p theo gi ng nhau
ộ ớ ạ ủ ậ ộ Sóng đôi b ph n là s l p l i h n c a m t câu. trong gi
Ví d :ụ
ấ ả ấ ị ứ ị “Không! Chúng ta thà hi sinh t t c ch nh t đ nh không ch u m t n ấ ướ c,
ấ ị ị ệ nh t đ nh không ch u làm nô l .”
ồ (H Chí Minh)
ừ ữ ử ụ ữ ả 1.4. Đ i ngố
ờ
ữ (Phép đ iố ): Là cách s d ng nh ng t ế ợ ố ạ ể ị ng , hình nh, các ề ằ ạ ả ờ ộ ng, g i hình nh sinh đ ng, t o nh p đi u cho l ạ ấ i nói nh m nh n m nh v ý, ệ i nói, bi u đ t c m
ầ thành ph n câu, v câu song song, cân đ i trong l ưở ả ợ g i liên t ư ưở . ng xúc t t
ữ ươ ữ ươ ả ố ỗ ạ ố Có hai lo i đ i ng : ố ữ Đ i ng t ng ph n và đ i ng t ng h .
ự ầ ầ ạ ụ Ví d :ụ “G n m c thì đen / g n đèn thì r ng” ữ (T c ng )
Hay:
ớ ướ ố “Nh n ố c đau lòng con qu c qu c
ươ ỏ Th ệ ng nhà m i mi ng cái gia gia”.
ệ (Bà Huy n Thanh Quan Qua đèo Ngang)
ư ể ố ộ ố ọ ố ớ ố L u ý: Đ i trong m t câu là ti u đ i, đ i hai câu v i nhau g i là bình đ i.
ề ự ứ ề ấ ỏ 1.5. Câu h i tu t
: ủ ị ỏ ặ ạ ỏ ỏ ị
ả ể ả ằ ỉ ừ Là câu v hình th c là câu h i mà v th c ch t là câu ẳ kh ng đ nh ho c ph đ nh có c m xúc. Nó có d ng câu h i mà không đòi h i câu ả ờ tr l i mà ch nh m tăng tính bi u c m cho phát ngôn.
Ví d :ụ
ộ “Vì sao ngày m t thanh tân?
ế ề ơ Vì sao ng ườ ạ i l i m n thân h n nhi u?
ộ ố ế Vì sao cu c s ng m n yêu
ề ỗ ỗ ớ ế M i giây m i phút s m chi u thi t tha?”
ố ữ ế
(T H u Ti ng hát sang xuân) Trang 7
ướ
ẫ ọ
ỏ
ộ ố ệ
ữ
ớ
ể
ừ
i môn Ng văn l p 9 tìm hi u m t s bi n pháp tu t
cú
ề Đ tài: H ng d n h c sinh gi pháp.
ộ ố ệ ặ cú pháp mà h c sinh th Trên đây là m t s bi n pháp tu t ng g p trong
ụ ừ ệ ệ ố ọ ế
ả ế ệ
ệ ơ ở
ệ ọ ườ ứ ơ ả ừ ừ cú pháp. T đó vi c ọ này tr nên d dàng h n, h c sinh có ủ ấ ả ố t c
ữ ọ ọ quá trình c m th văn h c. Vi c h th ng hóa các ki n th c c b n đã giúp h c ấ ề ứ ầ ủ sinh có ki n th c đ y đ và rõ ràng nh t v các phép tu t ễ ừ ệ phát hi n và phân tích các bi n pháp tu t ơ ứ h ng thú h n trong vi c h c văn đó cũng chính là mong mu n chung c a t ạ giáo viên d y Ng Văn.
ả ậ ụ ứ ể ế ệ ộ ố i pháp 2: V n d ng ki n th c đ phát hi n và phân tích m t s
ậ ế ừ ệ 2. Gi ệ các bi n pháp tu t cú pháp qua các bài t p ti ng Vi t.
ấ ế ế ứ ẽ ể
ỉ ự ế ơ ả ệ
ụ ế ọ ệ ứ ế ọ
ừ ơ
ữ ơ ở ắ ướ ộ ố ữ ọ ừ ẫ ọ ứ ng d n h c sinh phát hi n và phân tích m t s các bi n pháp tu t
ớ ễ ể ể ọ ễ ạ ọ N u ch cung c p ki n th c lí thuy t c b n thì h c sinh s không th hình ừ ộ thành năng l c phát hi n và phân tích các bi n pháp tu t cú pháp m t cách thành ượ ẽ th c. Nh ng ki n th c lí thuy t h c sinh h c đ c s nhanh chóng lãng quên. ề ị ế Trên c s n m v ng các đ n v ki n th c v các phép tu t cú pháp, tôi chú ệ ệ tr ng h cú ậ pháp thông qua qua các d ng bài t p đ h c sinh d nh , d hi u.
ụ ể ư ư ệ ệ ườ Trong quá trình làm bài tôi đ a ra m nh l nh c th nh ng th ầ ng yêu c u
ự ệ ướ ọ h c th c hi n hai b c sau:
ệ ượ ướ ệ ừ ượ ử ụ B c 1: Phát hi n đ c bi n pháp tu t cú pháp đ c s d ng là gì.
ệ ể ấ ượ cú pháp đ th y đ ộ c n i
ạ ướ ừ ụ B c 2: Phân tích tác d ng c a bi n pháp tu t ụ ể ư ưở t ủ ả ể bi u đ t. C th là: ả ng, tình c m mà tác gi dung t
ệ 2.1. Li t kê.
ủ ụ ỉ ệ t kê trong các câu Yêu c u:ầ Hãy ch ra và phân tích tác d ng c a phép li
sau:
Câu 1:
ạ ơ ồ ơ ộ ỉ “T nh l i em i qua r i c n ác m ng
ố ạ ồ ố Em đã s ng l i r i, em đã s ng!
ậ ắ ử ệ Đi n gi t, rùi đâm, dao c t, l a nung
ườ Không gi ế ượ t đ c em, ng i con gái anh hùng!”
ố ữ ườ ệ (T H u Ng i con gái Vi t Nam)
Trang 8
ỏ
ộ ố ệ
ữ
ớ
ể
ừ
ướ
ẫ ọ
i môn Ng văn l p 9 tìm hi u m t s bi n pháp tu t
cú
ề Đ tài: H ng d n h c sinh gi pháp.
ủ ạ c trích trong bài
Đo n th đ ạ ườ i con gái Vi t kê th hi n trong câu “
“ Ng ể ệ ạ ữ
ệ t kê hàng lo t nh ng hình th c tra t n dã man mà k ầ ườ ị ử ụ ệ ấ
ổ ậ ữ ứ ố ề ạ ỉ ơ ượ ơ ệ ớ . V i vi c li ể ả ố ữ ệ t Nam” c a T H u. ậ ệ t, rùi đâm, dao Đi n gi ẻ ấ ứ i con gái anh hùng Tr n Th Lý đã làm n i b t lên ng, s c s ng b n b và ý chí cách m ng v ng vàng
ệ Trong đo n th bi n pháp li ệ ắ ử c t, l a nung” thù đã s d ng đ tra t n ng ầ tinh th n dũng c m, kiên c ườ ủ c a ng ườ t Nam. i con gái Vi
Câu 2:
ụ “Cá nh cá chim cùng cá đé,
ấ ồ ố Cá song l p lánh đu c đen h ng,
ẫ Cái đuôi em qu y trăng vàng chóe.
ở ướ ạ Đêm th : sao lùa n c H Long.”
ề ậ (Huy C n Đoàn thuy n đánh cá)
ề ượ ổ ơ ơ “Đoàn thuy n đánh cá”
ớ ủ t kê k tên hàng lo t các loài cá
ể ợ ả ự ạ ủ ự ả c trích trong bài th ậ ệ đã g i t ậ ủ c a Huy C n. ụ “cá nh , cá chim,cá ẹ ủ s phong phú c a các loài cá và s giàu đ p c a
ể ả ươ Kh th trên đ ệ V i th pháp ngh thu t li đé,cá song...” tác gi ng. bi n c quê h
Câu 3:
ớ ồ ỏ ố ồ “H i nh s ng v i đ ng
ồ ớ ể ớ v i sông r i v i b
ở ừ ế ồ h i chi n tranh r ng
ỉ ầ v ng trăng thành tri k ”
ễ (Nguy n Duy Ánh trăng)
ả bài th
ượ ả
ệ ả ừ t
ơ “Ánh trăng” c a tác gi ệ ơ ấ ề
ủ
ờ ấ bao k ni m c a m t th i u th , là n i mà tác gi ữ ộ ế ơ ử ở ủ ừ ổ ơ ễ c trích t Kh th trên đ Nguy n Duy. ậ ệ ử ụ ổ ơ ể ữ đã s d ng bi n pháp ngh thu t li Trong kh th tác gi t kê k tên nh ng ưở ề ế ớ ắ ố ng thành không gian s ng g n li n v i tác gi khi th u cho đ n khi tr ơ ơ ổ ủ ể ừ ồ “đ ng, sông, b , r ng” . Đó là không gian êm đ m và trong sáng c a tu i th n i ế ả ố ơ ỉ ệ ữ ố ấ s ng và chi n ch n c t gi ề ấ không gian nào trăng đ u đ u trong nh ng năm tháng chi n tranh máu l a. Dù
Trang 9
ướ
ẫ ọ
ữ
ỏ
ộ ố ệ
ớ
ể
ừ
i môn Ng văn l p 9 tìm hi u m t s bi n pháp tu t
cú
ữ ở ườ ạ ỉ i b n tri âm, tri k ,
ề Đ tài: H ng d n h c sinh gi pháp. ầ g n gũi, sát cánh bên nhau và cùng tr thành nh ng ng ườ ạ ng
i b n nghĩa tình. ữ ả 2.2. Đ o ng .
ủ ữ ụ ả ỉ Yêu c uầ : Ch ra và phân tích tác d ng c a phép đ o ng trong các câu sau:
Câu 1:
ướ ề “Lom khom d i núi ti u vài chú
ợ ấ Lác Đác bên sông ch m y nhà”
ệ (Bà Huy n Thanh Quan Qua đèo Ngang)
ủ ả ơ Bài th ơ “Qua đèo ngang” c a Bà Huy n Thanh Quan là bài th hay miêu t
ả ủ ạ ơ ớ
tâm tr ng c a nhà th . V i “Lom khom”, “ lác đác” tác gi
ậ ự ạ ầ ơ ự ố
ớ ườ ầ ủ ấ ớ ủ ộ c nh ng cô đ n, s u t i, nh nhà, nh ng
ườ ồ ủ ể ữ ệ ề ộ ộ khung c nh đèo Ngang lúc chi u tà qua đó b c l ả ư ị ữ ệ ả cú pháp đ a v ng lên đ u câu vi c đ o tr t t ả ấ ề ậ đã nh n m nh c nh v t tiêu đi u, hoang s , heo hút th p thoáng có s s ng con ơ ờ ợ ả ả ng i thân c a i. Đ ng th i g i t ch th tr tình.
Câu 2:
ữ ọ “M c gi a dòng sông xanh
ế ộ M t bông hoa tím bi c”
ả ỏ (Thanh H i Mùa xuân nho nh )
ừ ượ ủ Hai câu th trên đ
c trích t ơ ọ
ự ề ắ
ệ ớ t v i vi c s ơ ơ
ầ ầ ứ ố ơ “Mùa xuân nho nh ”ỏ c a nhà th ơ ơ bài th ứ ả ỉ ớ ả đã phác h a nên b c tranh thiên nhiên Thanh H i. Ch v i hai câu th , tác gi ệ ử ệ ệ ạ ươ ắ ặ khoáng đ t, t i t n có s hài hòa tuy t di u v màu s c. Đ c bi ừ “m c”ọ lên đ u câu th đã làm cho ộ ả ữ ả ụ d ng phép đ o ng , nhà th đã đ o đ ng t ộ ở ứ b c tranh thiên nhiên mùa xuân tr nên sinh đ ng tràn đ y s c s ng.
Câu 3:
ồ ồ “Ung dung bu ng lái ta ng i
ấ ẳ ờ Nhìn đ t, nhìn tr i, nhìn th ng”
ơ ề ể ế ạ ộ ậ (Ph m Ti n Du t Bài th v ti u đ i xe không kính)
Trang 10
ướ
ẫ ọ
ỏ
ộ ố ệ
ữ
ớ
ể
ừ
i môn Ng văn l p 9 tìm hi u m t s bi n pháp tu t
cú
ề Đ tài: H ng d n h c sinh gi pháp.
ẩ “Bài th v ti u đ i xe không kính”
ừ ớ
ả ồ
ế c aủ “Ung dung ạ th hiên ngang, đ nh đ c, ườ ườ ng i lính lái xe trên tuy n đ ỉ ng Tr
ơ ượ ộ ơ ề ể c trích t Hai câu th đ tác ph m ả ệ ử ụ ậ ế ạ ơ ữ nhà th Ph m Ti n Du t. V i vi c s d ng phép đ o ng trong câu ư ế ọ ắ ồ tác gi bu ng lái ta ng i” đã kh c h a thành công t ườ ế ủ ủ đàng hoàng, làm ch tình th c a ng S n.ơ
Câu 4:
ớ ườ ớ “Nhà ai m i quá t ng vôi m i,
ứ ặ ấ ơ Th m ph c mùi tôm n ng m y nong
ắ ộ ồ ơ Ng n ng n sân ph i khoai dát n ng
ườ ậ ướ ơ ế Gi ng v n ai v y n c kh i trong”.
ố ữ ẹ ơ (T H u M T m)
ơ ố ữ Kh th trên đ c a nhà th T H u. Trong
ổ ơ ừ c trích t ệ ượ ử ụ ả ổ ơ kh th tác gi bài th có s d ng bi n pháp tu t ẹ ơ ơ “M T m” ừ ổ ậ ừ đ i tr t t ủ cú pháp qua các câu:
ứ ấ ặ ơ “Th m ph c mùi tôm n ng m y nong
ắ ộ ồ ơ Ng n ng n sân ph i khoai dát n ng”
ướ ủ ơ
c ch ng , câu th đã giúp ng ị ữ ứ ữ ổ ị V i vi c đ i v ng lên tr ả c b ng kh u giác, th giác và c m giác v s sung túc, no m, đ
ườ ọ ấ ẫ ề ự ộ ố ờ ợ ể ồ ộ ớ
ươ ả ệ ớ i đ c c m ủ ượ ằ ậ nh n ngay đ ổ ộ ầ ủ đ y c a m t làng quê ven bi n, đ ng th i g i m t cu c s ng m i đang d n đ i ủ thay c a quê h ng.
ệ 2.3. Sóng đôi (Đi p cú pháp)
ủ ụ ệ ệ Yêu c u:ầ Hãy phát hi n và phân tích tác d ng c a bi n pháp sóng đôi trong
các câu sau:
Câu 1:
ươ ướ ặ “Quê h ng anh n ồ c m n đ ng chua
ỏ ấ Làng tôi nghèo đ t cày lên s i đá”
ữ ồ (Chính H u Đ ng chí)
Trang 11
ướ
ẫ ọ
ỏ
ộ ố ệ
ữ
ớ
ể
ừ
i môn Ng văn l p 9 tìm hi u m t s bi n pháp tu t
cú
ề Đ tài: H ng d n h c sinh gi pháp.
ơ ữ ế ề t v hình t
ữ ự ể ủ là bài th tiêu bi u c a nhà th Chính H u vi ế
ặ ồ ng anh n
ố i lính trong cu c kháng chi n ch ng th c dân Pháp. Hai câu th m ươ ơ ử ụ ấ ố
ướ ệ ấ ườ ữ ộ i lính cách m ng. H
ượ ả ườ ủ ữ ừ ả i nông dân áo v i, ra đi t
ủ ổ ề ọ ế ồ
ạ ượ ơ ồ “Đ ng Chí” ng ơ ở ộ ườ nh ng ng ỏ đ u ầ “Quê h c m n đ ng chua/ Làng tôi nghèo đ t cày lên s i đá” ớ ự trong bài th s d ng bi n pháp sóng đôi cú pháp v i s cân đ i, hài hòa giúp ta ạ ọ ấ th y đ c c nh ng xu t thân nghèo khó c a nh ng ng ể ề ữ nh ng mi n quê nghèo khó mi n bi n là nh ng ng ố ặ ướ n qu c ra c m n, vùng đ i núi trung du nghe theo ti ng g i thiêng liêng c a t đi làm cách m ng.
Câu 2:
ườ ầ “Mùa xuân ng i c m súng
ắ ầ ư ộ L c gi t đ y trên l ng
ườ ồ Mùa xuân ng i ra đ ng
ộ ươ ạ ả L c tr i dài n ng m
ấ ả ư ố ả T t c nh h i h
ấ ả ư T t c nh xôn xao.”
ả ỏ (Thanh H i Mùa xuân nho nh )
ổ ơ ượ ừ ủ Kh th trên đ c trích t bài th
ổ ơ ử ụ ệ ả ơ “Mùa xuân nho nh ”ỏ c a Thanh H i. ư ố ả ấ ấ ả ấ “T t c nh h i h / T t Trong kh th có s d ng phép đi p c u trúc cú pháp
ệ ạ ấ ẩ ị ươ ố ả ủ ể ả ư c nh xôn xao.” ể đ nh n m nh nh p đi u kh n tr ng, h i h c a toàn th dân
ư ấ ướ ự ệ ế ả ấ ộ t c đang ngày ngày đêm chi n đ u b o v và xây d ng đ a đ t n c đi lên.
ố 2.4. Đ i ng ( ữ Phép đ iố ).
ố ượ ử ụ ạ ơ ỉ c s d ng trong các đo n th sau và Yêu c u:ầ Em hãy ch ra phép đ i đ
ụ ủ phân tích tác d ng c a nó.
Câu 1:
ả ướ ớ “Chân ph i b c t i cha
ẹ Chân trái b ướ ớ c t i m
ộ ướ ế ạ M t b c ch m ti ng nói
Trang 12
ướ
ẫ ọ
ỏ
ộ ố ệ
ữ
ớ
ể
ừ
i môn Ng văn l p 9 tìm hi u m t s bi n pháp tu t
cú
ề Đ tài: H ng d n h c sinh gi pháp.
ướ ớ ế ườ Hai b i ti ng c c t i”.
ươ ớ (Y Ph ng Nói v i con)
ạ ượ ớ ủ ơ “Nói v i con” ơ Đo n th trên đ c trích trong bài th
ươ ơ ả ử ụ ả ơ c a nhà th Y ẹ ố “Chân ph i chân trái”, “m Ph ạ ng. Trong đo n th tác gi s d ng phép đ i
ả ậ ẫ ẫ ộ ữ ướ cha” giúp ta hình dung hình nh m t em bé đang l m ch m t p đi nh ng b
ợ ủ ỗ ướ ự ẹ ờ ủ ầ đ u đ i trong s trông mong và đón đ i c a cha m . M i b c đi ạ c đi c a con ch m
ế ế ườ ề ướ ẹ ừ ủ ợ ế đ n ti ng nói ti ng c i, ni m vui s ng hân hoan c a cha m . T đó g i ra
ầ ấ ả ạ ộ ổ ấ khung c nh m t gia đình đ m m, h nh phúc, yên vui. Đó chính là t m, là nôi
ở ườ êm che ch cho ng i con.
Câu 2:
ướ ầ ư “Tr c l u Ng ng Bích khóa xuân
ầ ở ẻ ấ V non xa t m trăng g n chung
ề ố B n b bát ngát xa trông
ặ ồ ọ ụ ồ Cát vàng c n n b i h ng d m kia.”
ễ ề ệ (Nguy n Du Truy n Ki u)
ủ ầ ạ ạ ơ ề ở ầ “Ki u ư l u Ng ng Bích” ở ầ Đo n th ph n m đ u c a đo n trích trích
ệ ề ễ ạ ơ ả ử ụ “Truy n Ki u” ủ c a Nguy n Du. Trong đo n th tác gi
ọ ụ ồ ẻ ặ ấ “V non xa/ t m trăng g n” ầ và “Cát vàng còn n /b i h ng d m kia” ố có s d ng phép đ i ể ấ đ th y
ượ ọ ớ ả ắ ợ ố ợ ộ ớ đ c khung c nh thiên nhiên r ng l n, hoang v ng r n ng p đ i ch i v i tình
ế ộ ơ ệ ủ ỏ ị ạ ầ ả c nh cô đ n đ n t ề i nghi p c a Thúy Ki u khi b giam l ng t ư i l u Ng ng Bích.
Câu 3:
ỏ ươ “O du kích nh gi ng cao súng
ằ ướ ầ Th ng Mĩ lênh khênh b c cúi đ u
ụ ế ơ Ra th , to gan h n béo b ng
ả ứ Anh hùng đau ph i c mày râu?”
ấ ả ố ữ (T H u T m nh)
Trang 13
ướ
ẫ ọ
ỏ
ộ ố ệ
ữ
ớ
ể
ừ
i môn Ng văn l p 9 tìm hi u m t s bi n pháp tu t
cú
ề Đ tài: H ng d n h c sinh gi pháp.
ấ ả ơ ố ữ ủ ơ ộ ế ề Bài th ơ “T m nh” c a nhà th T H u là m t bài th hay vi t v hình
ộ ộ ưỡ ả ượ t ng O du kích qua đó b c l ợ thái ng i ca ng ộ ủ ng m c a tác gi . Trong bài
ơ ả ử ụ ố ậ ưở ả ả nh “O du kích nh ỏ th tác gi s d ng phép đ i l p t ng ph n qua các hình
ươ ướ ầ ổ ậ ư ế gi ằ ng cao súng >< Th ng Mĩ lênh khênh b c cúi đ u” làm n i b t t th hiên
ả ườ ủ ấ ượ ưở ngang, dũng c m, kiên c ng c a O du kích. Qua đó cũng th y đ c lí t ng và
ạ ộ ệ ướ ẻ ượ ủ ứ s c m nh c a dân t c Vi t Nam tr c k thù xâm l c.
ỏ 2.5. Câu h i tu t ừ .
ụ ủ ệ ỏ ừ ậ trong các bài t p Yêu c u:ầ Phát hi n và phân tích tác d ng c a câu h i tu t
sau:
Câu 1:
ữ ờ ố “Nào đâu nh ng đem dài bên b su i
ồ ứ ố Ta say m i đ ng u ng ánh trăng tan?
ữ ể ố ươ ư Đâu nh ng ngày m a chuy n b n ph ng ngàn
ắ ặ ổ ớ ơ Ta l ng ng m giang s n ta đ i m i?
ữ ắ ộ Đâu nh ng bình minh cây xanh n ng g i,
ư ừ ủ ế ấ Ti ng chim ca gi c ng ta t ng b ng?
ữ ừ ề Đâu nh ng chi u lênh láng máu sau r ng
ặ ờ ế ả ắ ợ Ta đ i ch t m nh m t tr i gay g t,
ế ể ầ ấ ậ Đ ta chi m l y riêng ph n bí m t?
ờ ệ Than ôi! Th i oanh li t nay còn đâu?”
ế ữ ớ ừ (Th L Nh r ng)
ạ ượ ừ ế ữ ớ ừ ơ “Nh r ng” ơ Đo n th trên đ c trích t bài th ạ ủ c a Th L . Trong đo n
ơ ả ử ụ ỏ ừ ổ ậ ỗ ớ th tác gi ế đã s d ng liên ti p năm câu h i tu t
ứ ế ứ ồ ố ờ ộ ộ ổ ồ nu i quá kh đ n c n cào, day d t trong lòng con h , đ ng th i b c l ế làm n i b t n i nh nhung ti c ề rõ ni m
ự ấ ự ồ ưở ớ ạ ữ ẹ ệ xót xa đau đ n và s b t l c khi h i t ng l i nh ng kĩ ni m đ p trong quá kh ứ
ứ ượ ứ ấ ờ ở ạ và ý th c đ c quá kh vàng son y không bao gi quay tr l i.
Trang 14
ướ
ẫ ọ
ỏ
ộ ố ệ
ữ
ớ
ể
ừ
i môn Ng văn l p 9 tìm hi u m t s bi n pháp tu t
cú
ề Đ tài: H ng d n h c sinh gi pháp.
Câu 2:
“Năm nay hoa đào n , ở
ồ ư ấ Không th y ông đ x a.
ữ ườ Nh ng ng i muôn năm cũ
ồ ở ờ H n đâu bây gi ?”
(Vũ Đình Liên Ông đ )ồ
ổ ơ ạ ơ ố ủ ơ Đo n th là kh th cu i trong bài th
ố ủ ơ ớ ơ ứ ỏ ơ “Ông đ ”ồ c a nhà th Vũ Đình ườ i ữ ừ “Nh ng ng Liên. Hai câu th cu i c a bài th v i hình th c câu h i tu t
ồ ở ờ ả ử ắ ề ỗ muôn năm cũ/ H n đâu bây gi ?” tác gi đã g i g m vào đó n i ni m th ươ ng
ế ả ướ ệ ồ ư ờ “ông đ x a” ắ ti c, kh c kho i tr ắ c vi c v ng bóng ồ đ ng th i nói lên tâm
ạ ớ tr ng bâng khuâng, xót xa khi nghĩ t ữ i nh ng ng i
ờ ữ ấ ỏ gi còn th y n a. Câu h i không có câu tr ả ờ l ườ “muôn năm cũ” không bao ườ ọ i đ c i đã gieo vào lòng ng
ươ ố ề ẻ ẹ ế ầ ộ ữ ả ng, ti c nu i v v đ p văn hóa tinh th n dân t c nay
ề nh ng ni m c m th không còn n a.ữ
Câu 3:
ử ể ề ồ “Bu n trông c a b chi u hôm
ề ấ ồ Thuy n ai th p thoáng cánh bu m xa xa?
ọ ướ ồ Bu n trông ng n n ớ c m i sa
ế Hoa trôi man mác bi ề t là v đâu?”
ệ ễ ề (Nguy n Du Truy n Ki u)
ạ ượ ạ ề ở ầ ủ “Ki u ư l u Ng ng Bích” ơ Đo n th trên đ c trích trong đo n trích c a tác
ả ủ ể ễ ạ ơ ả ả ụ ủ ả gi Nguy n Du. Đo n th tiêu bi u cho th pháp t c nh ng tình c a tác gi .
ề ả ộ ộ ậ ủ ề ạ ắ Thông qua cái nhìn v c nh v t đã b c l sâu s c tâm tr ng c a Thúy Ki u khi
ỏ ạ ầ ư ặ ệ ơ ả ử ụ ị b giam l ng t i l u Ng ng Bích. Đ c bi ạ t trong đo n th tác gi s d ng hai
ề ấ ồ ừ Thuy n ai th p thoáng cánh bu m xa xa?” và “Hoa trôi man mác ỏ câu h i tu t “
ế ề ợ ả ỗ ơ ẻ ỗ ườ ủ bi t là v đâu?” đã g i t n i cô đ n, l ớ loi và n i nh gia đình, ng i thân c a
Trang 15
ỏ
ộ ố ệ
ữ
ớ
ể
ừ
ướ
ẫ ọ
i môn Ng văn l p 9 tìm hi u m t s bi n pháp tu t
cú
ườ ồ ạ ấ ấ ờ ỏ ơ ấ ỗ i đ ng th i nh n m nh n i băn khoăn, th p th m,
ề Đ tài: H ng d n h c sinh gi pháp. ề Ki u n i đ t khách quê ng
ề ậ ắ ổ ị ế ồ ẽ lo l ng v thân ph n lênh đênh, chìm n i, vô đ nh không bi ạ ề t r i s trôi d t v
ư ế ị ậ đâu, b vùi d p nh th nào.
Câu 4:
“Em là ai? Cô gái hay nàng tiên
ổ ổ Em có tu i hay không có tu i
Mái tóc em đây, hay là mây là su iố
ớ ử ắ Đôi m t em nhìn hay ch p l a đêm giông
ắ ồ ị Th t da em hay là s t là đ ng?”
ườ ệ ố ữ (Ng i con gái Vi t Nam T H u)
ạ ơ ườ ủ ơ “Ng i con gái Viêt Nam” ổ ơ ầ Đo n th là kh th đ u trong bài th c a nhà
ổ ơ ớ ầ ị ơ ố ữ th T H u vi ế ề ườ t v ng i con gái anh hùng Tr n Th Lý. Trong kh th v i
ệ ử ụ ứ ỏ ừ ơ ố ữ ấ ạ vi c s d ng hình th c là câu h i tu t , nhà th T H u đã nh n m nh đ ượ ẻ c v
ườ ệ ứ ề ỉ ẹ ủ đ p c a ng i con gái Vi ẻ ẹ t Nam. Đó không ch là v đ p v hình th c bên ngoài
ẻ ẹ ượ ế ơ ừ ả ầ ườ mà h n h t đó là v đ p đ c toát lên t tinh th n dũng c m ngoan c ng,
ướ ẻ ể ượ ấ ợ không s hi sinh tr c k thù. Đ y cũng chính là bi u t ộ ẹ ủ ng cao đ p c a dân t c
ệ Vi t Nam.
ệ ố ư ậ ữ ứ ế ắ ọ ậ Nh v y thông qua h th ng các bài t p, h c sinh đã n m v ng ki n th c
ừ ậ ụ ọ ố ệ ề v các bi n pháp tu t cú pháp. H c sinh cũng đã v n d ng t ệ t vào vi c phân
ọ ừ ụ ẩ ả ệ ọ ề tích, c m th các tác ph m văn h c, t ở đó vi c h c văn không còn nhi u tr
ơ ữ ọ ứ ử ụ ệ ạ ừ ng i. H n n a h c sinh còn có ý th c s d ng các bi n pháp tu t cú pháp làm
ậ ế ủ ế ế ắ ậ l p lu n trong bài vi t c a mình, khi n cho các bài văn thêm sâu s c và thuy t
ụ ơ ph c h n.
ớ ủ ả IV. Tính m i c a gi i pháp.
ướ ứ ư ả ư ộ Tr c khi tìm tòi và nghiên c a đ a ra gi
ướ ư ẫ ả ệ li u h ng d n cũng nh còn lúng túng và khó khăn trong quá trình gi ng d y i pháp giáo viên ch a có m t tài ạ ở
Trang 16
ỏ
ộ ố ệ
ữ
ớ
ể
ừ
ướ
ẫ ọ
i môn Ng văn l p 9 tìm hi u m t s bi n pháp tu t
cú
ừ ệ ặ ệ ụ ư ả ọ ọ
ề Đ tài: H ng d n h c sinh gi pháp. các bi n pháp tu t
cú pháp. Đ c bi ậ t khi c m th văn h c, h c sinh ch a nh n
ế ậ ụ ượ ệ ừ bi t và v n d ng phân tích và làm sáng rõ đ c các bi n pháp tu t cú pháp.
ả ự ệ ơ ướ ầ ề Sau khi có đ tài b n thân t tin h n khi ôn luy n và b
ượ ứ ơ ả ấ ề ữ ế ệ ọ và giúp h c sinh có đ c nh ng ki n th c c b n nh t v các bi n pháp tu t c đ u hình thành ừ ừ t
ế ọ ể ậ ụ ứ ữ ừ ế ậ cú pháp. T nh ng ki n th c lí thuy t h c sinh có th v n d ng làm các bài t p
ừ ụ ẩ ọ ề v các phép tu t ả cú pháp và hình thành kĩ năng c m th tác ph m văn h c thông
ừ ệ qua các bi n pháp tu t .
ệ ả V. Hi u qu SKKK.
ớ ả ệ ụ i pháp trong quá trình ôn luy n đ i t
ớ
ệ ượ i môn Ng Văn l p 9, b n thân đã giúp h c sinh n m đ ế ắ ậ
ừ ả ề
ụ ả
ọ ố ượ V i vi c áp d ng các gi ng h c sinh ọ ả ữ ỏ ứ ữ ế gi c nh ng ki n th c ạ ừ ấ ề ơ ả ệ ề t v các phép cú pháp. Các d ng bài t p ti ng Vi c b n nh t v các phép tu t ữ ơ ượ ố ọ ừ ừ ừ ự c. H n n a cú pháp) đa s h c sinh đ u làm đ v ng và tu t t (c tu t tu t ẩ ụ ệ ậ ấ ự ọ h c sinh còn r t t tin trong vi c v n d ng vào phân tích, c m th các tác ph m văn, th . ơ
ụ ể C th :
ụ ệ
ớ ề ừ ụ ừ ệ ỉ ề Sau khi áp d ng đ tài vào quá trình ôn luy n, cũng v i đ bài: Em hãy ch ữ ủ trong nh ng câu và nêu tác d ng c a các bi n pháp tu t
ơ ệ ra các bi n pháp tu t th sau:
ả “Không có kính không ph i vì xe không có kính
ậ ỡ Bom gi ồ t bom rung kính v đi r i
ồ ồ Ung dung bu ng lái ta ng i
ẳ ấ ờ Nhìn đ t, nhìn tr i, nhìn th ng.”
ơ ề ể ế ạ ộ ậ (Ph m Ti n Du t Bài th v ti u đ i xe không kính)
ả ọ ự ế ệ ặ ệ K t qu h c sinh làm bài đã có s khác bi t đ c bi t:
ọ ố ọ : S h c sinh làm bài là 4. Năm h c 2014 2015
ượ ệ ừ ừ ự ọ c bi n pháp tu t v ng là 4, h c sinh phân tích t
ố ọ ụ ệ ừ ượ S h c sinh phát hi n đ ủ c tác d ng c a bi n pháp tu t ệ là 3. đ
Trang 17
ướ
ẫ ọ
ỏ
ộ ố ệ
ữ
ớ
ể
ừ
i môn Ng văn l p 9 tìm hi u m t s bi n pháp tu t
cú
ề Đ tài: H ng d n h c sinh gi pháp.
ệ ệ ọ cú pháp là 3, h c sinh phân tích
ố ọ ụ ệ c bi n pháp t ừ ượ ượ S h c sinh phát hi n đ ủ c tác d ng c a bi n pháp tu t ừ cú pháp là 3. đ
ọ ố ọ : S h c sinh làm bài là 5. Năm h c 2018 2019
ượ ệ ừ ừ ự ọ c bi n pháp tu t v ng là 5, h c sinh phân tích t
ố ọ ụ ệ ừ ượ S h c sinh phát hi n đ ủ c tác d ng c a bi n pháp tu t ệ là 5. đ
ệ ệ ọ cú pháp là 5, h c sinh phân tích
ố ọ ụ ệ c bi n pháp t ừ ượ ượ S h c sinh phát hi n đ ủ c tác d ng c a bi n pháp tu t ừ cú pháp là 5. đ
ế ữ ề ệ Không nh ng th h u h t các bài t p v các bi n pháp tu t
ả i quy t r t t
ậ ư ề
ể ả ạ ộ
ậ ề ừ ọ h c sinh đ u ọ ế ấ ố ầ ụ ả t. Trong qua trình c m th văn h c h u ượ ệ ể ừ ừ t đ t c h c sinh khai tác tri cú pháp đ u đ ấ ậ ả ư ưở ng mà tác gi mu n bi u đ t. Tôi nh n th y t ả ọ ố ạ ủ ả ệ ấ ụ ậ ộ ế ừ ế ầ nh n di n r t nhanh và gi ủ nh tác d ng c a các phép tu t ượ đó c m nh n đ c n i dung t ả đó là m t k t qu đáng m ng trong quá trình gi ng d y c a b n thân.
ế ả ạ ượ ệ ấ ợ
Bên c nh đó k t qu đ t đ ướ ế ạ
ệ
ấ
Năm h cọ
C p huy n
ấ ỉ C p t nh
ấ
ấ
20132014
ậ 1 nh t, 1 nhì, 2 công nh n
2 nh t, 2 nhì
ế
ấ
ế
ấ
20142015
1 nh t, 1 khuy n khích
1 nh t, 1 khuy n khích
ế
ấ
20182019
1 nh t, 2 nhì, 2 khuy n khích
2 nhì, 2 ba
ấ ữ c trong nh ng đ t thi HSG c p huy n, c p ệ ắ ng đi đúng đ n trong vi c lên k ho ch cũng ả ụ ể ư ư ươ ệ ạ ầ ỉ t nh đã ph n nào đó đánh giá h ế ng pháp ôn luy n. K t qu c th nh sau: nh ph
Ứ Ầ Ậ Ế Ế Ị PH N TH BA: K T LU N, KI N NGH .
ế ậ 1. K t lu n.
ạ ữ
ườ ứ ủ ẹ
ườ ượ ề ỗ
ả ậ ệ ệ
ụ ệ ụ ủ ệ Nhi m v c a m i giáo viên d y môn Ng văn trong nhà tr ể ọ giúp h c sinh hi u đ ọ ở ọ ậ h c sinh. Đ làm đ t p h c ả ạ ạ ự ph i có s linh ho t, sáng t o trong ph ọ ặ ạ ả gi ng d y, đ c bi t là ôn thi h c sinh gi ọ ự ả sinh năng l c c m th văn h c thông qua các bi n pháp tu t ỗ ả ng là ph i ọ ọ ượ c cái hay, cái đ p c a văn h c, kích thích h ng thú h c ề ể ả i giáo viên đ u c đi u đó, b n thân m i ng ươ ề ạ ng pháp gi ng d y. Qua nhi u năm ọ ấ ỏ ớ i l p 9, tôi nh n th y vi c rèn cho h c ệ ừ nói chung và bi n
Trang 18
ỏ
ộ ố ệ
ữ
ớ
ể
ừ
ướ
ẫ ọ
i môn Ng văn l p 9 tìm hi u m t s bi n pháp tu t
cú
ầ ộ ế ầ
cú pháp nói riêng là m t vi c làm c n thi ệ ự ự ệ ế ả ớ t c n có s đ u t ạ ự ầ ư ề ờ v th i ả ế t huy t m i th c s có k t qu cao trong quá trình gi ng d y.
ề Đ tài: H ng d n h c sinh gi pháp. ừ pháp tu t gian và nhi
ị ế 2. Ki n ngh .
ụ ế ấ
ọ ả ứ ớ ệ
ồ ọ
ỏ
ệ ấ i nói riêng. Tôi r t mong nh n đ ể ệ ề ồ ơ ả ạ ượ ấ ề c r t Sau khi nghiên c u và áp d ng đ tài này, tôi th y k t qu đ t đ ạ ả kh quan. Tôi hi v ng v i kinh nghi m mà tôi đúc rút ra qua quá trình gi ng d y ạ ể có th giúp ích cho đ ng nghi p trong quá trình d y h c văn nói chung và ôn thi ậ ượ ự ọ c s góp ý quý báu c a quý lãnh h c sinh gi ượ ủ ệ ạ đ o cùng các đ ng nghi p đ cho đ tài c a tôi đ ủ c hoàn thi n h n.
ả ơ Tôi xin chân thành c m n!
Eana, ngày 20/04/2019
ườ ự Ng ệ i th c hi n
ị ằ ị Tr nh Th H ng
Ộ Ồ Ủ Ậ Ế NH N XÉT C A H I Đ NG SÁNG KI N
...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ......................................................................................................................................
Trang 19
ỏ
ữ
ướ
ẫ ọ
ộ ố ệ
ừ
ớ
ể
i môn Ng văn l p 9 tìm hi u m t s bi n pháp tu t
cú
ề Đ tài: H ng d n h c sinh gi pháp. ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ......................................................................................................................................
ủ ị ế ộ ồ Ch t ch H i đ ng sáng ki n
ệ ả Tài li u tham kh o
Trang 20
ướ
ẫ ọ
ỏ
ộ ố ệ
ữ
ớ
ể
ừ
i môn Ng văn l p 9 tìm hi u m t s bi n pháp tu t
cú
ề Đ tài: H ng d n h c sinh gi pháp.
ữ 1. Sách giáo khoa và sách giáo viên ng văn 9.
ươ ệ ừ ế ệ ạ ọ 2. 99 ph ệ ng ti n và bi n pháp tu t ti ng Vi t Đinh Tr ng L c NXB
Giáo d c.ụ
ế ọ ệ ễ ạ ọ 3. Phong cách h c ti ng Vi t Đinh Tr ng L c, Nguy n Thái Hòa NXB
Giáo d c.ụ
ừ ể ử ữ ễ ầ ắ 4. T đi n thu t ng văn h c Lê Bá Hán, Tr n Đình S , Nguy n Kh c
ậ ố ạ ọ ọ ộ Phi NXB đ i h c qu c gia Hà N i.
ả ồ ộ ố 5. M t s bài vi ế ượ t đ c đăng t i thông tin theo ngu n internet.
Trang 21
ướ
ẫ ọ
ỏ
ộ ố ệ
ữ
ớ
ể
ừ
i môn Ng văn l p 9 tìm hi u m t s bi n pháp tu t
cú
ề Đ tài: H ng d n h c sinh gi pháp.
Ụ Ụ M C L C
ộ
Trang
N i dung
Ở Ầ
Ầ
1
Ầ PH N I: PH N M Đ U
ặ ấ ề
1
I. Đ t v n đ
ụ ủ ề
ụ
1
ệ II. M c tiêu, nhi m v c a đ tài
ụ 1. M c tiêu
1
ụ
2. Nhi m vệ
2
Ộ
Ầ
2
PH N II: N I DUNG
2
ơ ở
ậ
I. C s lý lu n
ự
ề
ạ
ứ ấ II. Th c tr ng v n đ nghiên c u
2
ậ ợ
1. Thu n l
i
2
2. Khó khăn
3
ả
ả
ề
III. Các gi
i pháp gi
ế ấ i quy t v n đ
416
ớ ủ
ả
IV. Tính m i c a gi
i pháp
16
ả ủ
ệ
V. Hi u qu c a SKKN
16
Ầ
Ậ
Ế
Ế
17
Ị PH N 3: K T LU N, KI N NGH
ậ ế 1 K t lu n
17
ị ế 2. Ki n ngh
17
ệ
ả
Tài li u tham kh o
19
