1
PH N ẦI: ĐT V N ĐẶ Ấ Ề
I. Lý do ch n ọđề tài
1. C s lí lu nơ ở ậ
Trong báo cáo c a UNESCO [4,66,67,83]: “H c t p – m t kho báu ti mủ ọ ậ ộ ề
n” đã xác đnh các tr c t c a giáo d c nh sau: “H c đ hi u, h c đ làm,ẩ ị ụ ộ ủ ụ ư ọ ể ể ọ ể
h c đ h p tác, cùng chung s ng và h c đ làm ng i”, h ng t i xây d ngọ ể ợ ố ọ ể ườ ướ ớ ự
m t xã h i h c t p. Mu n th c hi n đc đi u này, trong d y h c hi n nay,ộ ộ ọ ậ ố ự ệ ượ ề ạ ọ ệ
m t trong nh ng m c tiêu quan tr ng là ph i hình thành ph ng pháp t h c ộ ữ ụ ọ ả ươ ự ọ ở
ng i h c. H c sinh không ch h c tri th c c a mà còn h c c cách tìm ra triườ ọ ọ ỉ ọ ứ ủ ọ ả
th c và nh ng k năng c n thi t đ có th t h c t p m t cách đc l p và chứ ữ ỹ ầ ế ể ể ự ọ ậ ộ ộ ậ ủ
đng. Nh v y, ki n th c ch a ph i là đích cu i cùng mà thông qua ki n th cộ ư ậ ế ứ ư ả ố ế ứ
h c thúc đy đc đng c , hình thành đc ph ng pháp, k năng h c.ọ ẩ ượ ộ ơ ượ ươ ỹ ọ
Hi n nayệ, Đng ảvà Nhà n c ướ ta cũng r t ấcoi tr ng ọs c ứm nh ạn i ộl c ự– tự
h c c a ọ ủ con ng iườ . Ngh ịquy t Trung ng ế ươ II khóa VIII (12/1996) đã kh ng ẳđnh:ị
“Đi ổm i ớph ng pháp ươ giáo d c đào t o, ụ ạ kh c ắph c ụl i ốtruy n ềth ụm t ộchi u,ề
rèn luy n ệthành n p ết ưduy sáng t o ạc a ủng i ườ h c; ọt ng ừb c ướ áp d ng ụcác
ph ng pháp ươ tiên ti n, ếhi n ệđi ạvào quá trình d y h c, đm b o ạ ọ ả ả đi u ềki n ệvà th iờ
gian t ựh c, ọt p ậtrung nâng cao ch t ấl ng, ượ phát tri n ểphong trào t ựh c, ọt ựđào
t o ạth ng ườ xuyên, r ng ộkh p ắtrong toàn dân, nh t ấlà thanh nhiên…”. Mu n th cố ự
hi n đc đi u này, trong d y h c hi n nay, m t trong nh ng m c tiêu quanệ ượ ề ạ ọ ệ ộ ữ ụ
tr ng là ph i hình thành ph ng pháp t h c ng i h c. H c sinh không chọ ả ươ ự ọ ở ườ ọ ọ ỉ
h c tri th c c a mà còn h c c cách tìm ra tri th c và nh ng k năng c n thi tọ ứ ủ ọ ả ứ ữ ỹ ầ ế
đ có th t h c t p m t cách ể ể ự ọ ậ ộ tích c c, ch đng và đc l pự ủ ộ ộ ậ . Nh ưv y, ậcó thể
nói t ựh c ọlà m t ộtrong nh ng ữkĩ năng quan tr ng ọc a ủgiáo d c, ụlà năng l c ực n ầcó
c a m i h c ủ ỗ ọ sinh. Đc ặbi t, ệđi v i ố ớ ch ng ươ trình ph ổthông m i ớthì vi c ệt ựh c ọlà
m t ộtrong năng l c ựquan tr ng ọvà c n ầthi t ếđi ốv i ớh cọ sinh.
2. C s th c ti nơ ở ự ễ
2
Tuy nhiên, đi ốv i ớh c ọsinh nói chung và h c ọsinh THCS nói riêng, kh năngả
t ựh c ọcòn ch a t t, các ư ố em ch a ưcó ý th c, ứkĩ năng, ph ng pháp ươ cũng nh ưkinh
nghi m. ệĐi u ềđó d n đn ẫ ế ho t ạđng ột ựh c c a h c ọ ủ ọ sinh hi n ệnay v n ẫcòn nhi uề
b t c p. Trong ấ ậ ho t ạđng d y h c nói ộ ạ ọ chung và d y h c môn ạ ọ Ng ữvăn c pấ
THCS nói riêng, h c ọsinh v n ẫh c ọtheo l i ốghi chép máy móc, h c ọnh i ồnhét, thụ
đng. ộKh ảnăng t ựh c - ọy u ết ốn i ộl c ự h c ở ọ sinh v n ẫ d i ở ướ d ng ạti m ềnăng.
Vi c ệrèn ph ng pháp t ươ ự h c cho h c ọ ọ sinh trong môn Ng ữvăn còn g p ặkhông ít
khó khăn. Th c ựt ếhi n ệnay cho th y, ấs ốh c ọsinh yêu thích môn Ng ữvăn ngày
càng ít đi, m t ộs ốít b ộph n ậh c ọsinh có ý th c ứh c ọthì chúng ta l i ạch a ưphát huy
đc ượ ni m ềđam mê h c ọVăn các ởem.
Trong hai năm h c v a quaọ ừ , do tình hình đi d ch Covid di n bi n ph cạ ị ễ ế ứ
t pạ nên ho t đng d y h c đã b nh h ng r t l n. Thay vì d y h c tr c ti pạ ộ ạ ọ ị ả ưở ấ ớ ạ ọ ự ế
nh tr c, đã có nhi u th i đi m trong năm h c chúng ta ph i chuy n sangư ướ ề ờ ể ọ ả ể
hình th c d y h c tr c tuy n. Trong b i c nh d y h c tr c tuy n, vi c t h cứ ạ ọ ự ế ố ả ạ ọ ự ế ệ ự ọ
l i càng tr nên c n thi t và c p bách.ạ ở ầ ế ấ Theo tinh th n ầCông văn 4040/BGDĐT –
GDTrH ngày 16/9/2021, h ng d n th c hi n Ch ng trình giáo d c ph thôngướ ẫ ự ệ ươ ụ ổ
c p THCS, THPT năm h c 2021 – 2022 ng phó v i d ch Covid – 19 thì sấ ọ ứ ớ ị ự
gi m t i đã đc th hi n r t rõ t t c các môn h c. Trong đó, b môn Ngả ả ượ ể ệ ấ ở ấ ả ọ ộ ữ
văn có r t nhi u các đn v bài h c đã đc chuy n thành hình th c t đc, tấ ề ơ ị ọ ượ ể ứ ự ọ ư
h c, t làm nên càng làm cho vai trò c a ho t đng t h c tr nên quan tr ngọ ự ủ ạ ộ ự ọ ở ọ
h n bao gi h t. Làm th nào đ h c sinh THCS có thói quen t h c? Đây làơ ờ ế ế ể ọ ự ọ
m t bài toán mà các giáo viên c n đc bi t quan tâm và cũng là v n đ mà b nộ ầ ặ ệ ấ ề ả
thân tôi vô cùng trăn tr , khi giáo viên và h c sinh ch có th t ng tác v i nhauở ọ ỉ ể ươ ớ
qua màn hình nh . Nh m đáp ng đc nh ng đòi h i đó và góp ph n vào vi cỏ ằ ứ ượ ữ ỏ ầ ệ
nâng cao ch t l ng h c t p cho h c sinh hi n nay, tôi đã th c hi n đ tài: “Rènấ ượ ọ ậ ọ ệ ự ệ ề
k năng t h c Ng văn cho h c sinh trung h c c s (THCS) qua ho t đng tỹ ự ọ ữ ọ ọ ơ ở ạ ộ ự
h c nhà” v i mong mu n góp m t s ý ki n nh c a mình trong vi c rèn kọ ở ớ ố ộ ố ế ỏ ủ ệ ỹ
năng t h c, phát tri n năng l c h c t p cho h c sinh, nâng cao ch t l ng d yự ọ ể ự ọ ậ ọ ấ ượ ạ
h c.ọ
3
4
PH N II: GI I QUY T V N ĐẦ Ả Ế Ấ Ề
I. Nh ng n i dung lí lu n liên quan tr c ti p đn v n đ nghiên c uữ ộ ậ ự ế ế ấ ề ứ
1. Khái ni m ệtự h cọ
T ựh c ọlà ho t ạđng ộnh n ậth c ứcó tính đc ộl p ậcao do cá nhân t ựtri giác, ti pế
thu, lĩnh h i các ộki n ếth c, các ứkinh nghi m ệthông qua các hình th c, ứthao tác trí
tu ệkhác nhau nh m ằhoàn thi n, ệnâng cao trình đ, ộnăng l c ựng i ườ h c, ọbi n nh ngế ữ
tri th c ức a ủnhân loài thành tri th c ức a b n ủ ả thân. T ựh c ọcó th ểthông qua các
ph ng pháp ươ và hình th c ứkhác nhau nh : ưT ựh c qua ọsách v , ởgiáo trình; t ựh cọ
qua m ng ạxã h i, ộqua t p ạchí sách báo.
2. Nh ng ữl i ợích c a ủvi c ệtự h cọ
Lu t ậGiáo d c đc Qu c h i ụ ượ ố ộ n c ướ C ng hòa ộxã h i ch ộ ủ nghĩa Vi t ệNam
thông qua năm 2019 quy đnh ịrõ: “Ph ng ươ pháp giáo d c ụphát huy tính tích c c, ựchủ
đng, ột ưduy sáng t o ạc a ủng i ườ h c, ọb i ồd ng cho ưỡ ng i ườ h c ọnăng l c ựt ựh c,ọ
khả năng th cự hành, lòng say mê h cọ t pậ và ý chí v nươ lên.”
T ựh c ọgiúp con ng i ườ có đc ý ượ th c ứt t ốnh t ấtrong quá trình h c: ch đngọ ủ ộ
suy nghĩ, tìm tòi, khám phá, nghiên c u ứvà n m ắđc b n ch t ượ ả ấ v n ấđ ềt ừđó t ựh cọ
giúp ta ti p ếthu đc ượ ki n ếth c ứt ừnhi u ềngu n ồkhác nhau nh ưsách, báo, t ừtruy nề
hình tivi, t ừb n ạbè ho c t ặ ừ nh ng ững i ườ xung quanh, nh ng ữkinh nghi m ệs ng c aố ủ
nhân dân. T ựh c ọgiúp ta có th ểch đng ủ ộ ghi nh ớcác bài gi ng ảtrên l p, ớti t ếki mệ
đc ượ th i ờgian, có th ểti p ếthu m t ộl ng ượ ki n ếth c ứl n ớmà v n ẫhi u ểvà n m ắch cắ
bài h c. Qua ọt ựh c, ọchúng ta bi t ếch đng ủ ộ luy n ệt p ậth c ựhành, giúp ta có thể
nhanh chóng hình thành kĩ năng, c ng ủc ốvà nâng cao ki n ếth c ứđã h c. ọVì v y,ậ
ch đng ủ ộ t ựh c ọs ẽgiúp ta tìm ra đc ượ ph ng pháp ươ h c t t ọ ố nh t ấmang l i hi uạ ệ
qu cao cho chính b n ả ả thân mình. T ựh c ọlà cách t t ốnh t ấgiúp ta ti n ếb ộh n ơtrong
h c t p, ọ ậ mang l i ạm t ộk t ếqu h c ả ọ t p ậcao nh t ấcó th . ểT ựh c ọs ẽgiúp ta nh ớlâu
và v n ậd ng ụnh ng ữki n ếth c ứđã h c m t ọ ộ cách h u ữích h n ơtrong cu c s ng.ộ ố
Ngoài ra, t ựh c ọcòn giúp con ng i ườ tr ởnên năng đng, sáng t o,ộ ạ tích c c,ự không ỷ
5
l i, ạkhông ph ụthu c ộvào ng i ườ khác. Ng i bi t ườ ế t ựh c ọlà ng i ườ có ý th c ứcao,
ch đng ủ ộ trong cu c s ng c a chính ộ ố ủ mình, nh ng ững i này ườ s ẽđi nhanh đn ếthành
công h n. ơT ựh c ọgiúp con ng i ườ ch đng ủ ộ trong vi c ệtìm ki mế thông tin, ti p ếthu
đc ượ nhi u ki n ề ế th c ứb ổích và có th ểt ựrút ra đc ượ nh ng ữbài h c cho ọriêng
mình.
II. Th c tr ng v v n đ kĩ năng t h c c a h c sinhự ạ ề ấ ề ự ọ ủ ọ
1. Th c tr ngự ạ
Trong đi m i ph ng pháp d y h c hi n nay, vi c rèn luy n k năng tổ ớ ươ ạ ọ ệ ệ ệ ỹ ự
h c cho h c sinh là vô cùng c n thi t, quan tr ng.ọ ọ ầ ế ọ
Trong ho t ạđng d y h c nói ộ ạ ọ chung và d y h c môn ạ ọ Ng ữvăn c p THCSấ
nói riêng, h c ọsinh v n ẫh c ọtheo l i ốghi chép máy móc, h c ọnh i ồnhét, th ụđng.ộ
Kh ảnăng t ựh c - ọy u ết ốn i ộl c ự h c ở ọ sinh v n ẫ d i ở ướ d ng ạti m ềnăng. Vi cệ
rèn ph ng pháp t ươ ự h c cho h c ọ ọ sinh trong môn Ng ữvăn còn g p ặkhông ít khó
khăn. Th c ựt ếhi n ệnay cho th y, ấs ốh c ọsinh yêu thích môn Ng ữvăn ngày càng ít
đi, m t ộs ốít b ộph n ậh c ọsinh có ý th c ứh c ọthì chúng ta l i ạch a ưphát huy đcượ
ni m ềđam mê h c ọVăn các ởem. M t ặkhác, Ng ữVăn là môn h c ọcó kh i ốl ngượ
ki n ếth c ứkhá r ng, ộm i ỗtu n ầ các ởkh i ố6, 7, 8 chi m ếs ốl ng ượ 4 ti t/tu n ế ầ riêng
kh i ố9 có 5 ti t/tu n. ế ầ V i ớs ốl ng ượ trên ta th y ấmôn Ng ữVăn chi m ếs ốl ng ượ ti tế
nhi u ềnh t ấtrong t t ấc ảcác môn h c. Trong ọkhi đó, các ởti t ếd y ạtrên l p, ớgiáo
viên tuy có dành th i ờgian rèn k ỹnăng t ựh c cho h c ọ ọ sinh nh ng ưch a ưnhi u,ề
ch ủy u ết p ậtrung h ng ướ d n h c ẫ ọ sinh tìm ki m, ếkhai thác ki n ếth c ứm i, gi iớ ả
quy t ếm t ộs ốbài t p ậ ởsách giáo khoa. Vì v y, ậđòi h i h c ỏ ọ sinh ph i ảcó ph ngươ
pháp t ựh c ọ ở nhà th t ật t ốm i ớcó th n m ể ắ ki n ếth c trên ứl p, ớgiáo viên c n chúầ
tr ng ọrèn k ỹnăng t ựh c cho h c ọ ọ sinh, đc ặbi t ệlà t ựh c ọ ở nhà.
Cùng v i ớđi ổm i ớch ng trình, ươ đi ổm i ớsách giáo khoa và tr c ướ yêu c u ầđiổ
m i ớph ng pháp ươ d y h c ạ ọ hi n ệnay, thì vi c ệđi ổm i ớph ng ươ pháp d y h c mônạ ọ
Ng ữvăn b c đu cũng ướ ầ đã có nh ng thành ữcông nh t đnh. ấ ị Nhi u ềth y ầcô giáo d yạ
Ng ữvăn cũng đã r t ấnhi t ệtình, tích c cự tìm tòi nghiên c u, ứđ ềxu t ấvà th cự hi nệ