SỞ GD&ĐT NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT NGUYỄN SỸ SÁCH
----- -----
NG KIN KINH NGHIM
ĐỀ TÀI
:
SỬ DỤNG CÁC KỸ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC
TRONG CHỦ ĐỀ ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN VIỆT NAM NHẰM
TẠO HỨNG THÚ CHO HỌC SINH MÔN HỌC ĐỊA LÝ 12.
Môn: Địa lý
Tác giả: Nguyễn Hải Anh
Tổ: Xã hội
Năm thực hiện: 2021-2022
Số điện thoại : 0947398333
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI
SỬ DỤNG CÁC KỸ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC
TRONG CHỦ ĐỀ ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN VIỆT NAM NHẰM
TẠO HỨNG THÚ CHO HỌC SINH MÔN HỌC ĐỊA LÝ 12
Môn: Địa lý
m thực hiện: 2021-2022
MỤC LỤC
PHẦN I. MỞ ĐẦU ................................................................................................. 1
I. Lý do chọn đề tài ............................................................................................... 1
II. Mục đích nghiên cứu ........................................................................................ 1
III. Đối tượng nghiên cứu ..................................................................................... 1
PHẦN II. NỘI DUNG ............................................................................................ 1
I. Cơ sở lí luận ...................................................................................................... 1
1. Quy trình học chủ động cho học sinh (HS) và tiến trình các hoạt động
hướng dẫn của giáo viên (GV) trong quá trình dạy học .................................... 1
2. Phương pháp dạy học .................................................................................... 4
3. Đặc điểm của các biện pháp dạy học tích cực ............................................... 5
II. Cơ sở thực tiễn ................................................................................................. 6
III. HIỆN TRẠNG ................................................................................................ 7
IV. CÁC GIẢI PHÁP ........................................................................................... 8
1. Một số nguyên tắc khi sử dụng kĩ thuật dạy học tích cực ............................. 8
2. Một số bài học đã được sdụng các kĩ thuật dạy học tích cực ..................... 8
PHẦN III. KẾT QUẢ THU ĐƯỢC ................................................................... 28
PHẦN IV. KẾT LUẬN ........................................................................................ 30
1. Khả năng áp dụng của sáng kiến .................................................................... 30
2. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến ................................................. 30
3. Đánh giá lợi ích thu được từ sáng kiến ........................................................... 31
1
PHẦN I. MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn đề tài
Trong quá trình dạy học môn Địa nhiều giáo viên (GV) học sinh (HS)
vẫn quan niệm quan niệm đó môn học thuộc lòng, chỉ cần học thuộc bài là đạt
điểm cao, không cần tư duy, suy nghĩ như các môn học khác. Việc dạy và học của
thầy trò do đó thường giảng chép nmột môn học thuộc, mà chưa thường
xuyên sử dụng các phương tiện dạy học, các thuật dạy học nhằm tạo hứng thú
cho HS khi học. Chưa kích thích được khả năng duy, sáng tạo, chđộng của HS,
chưa giúp cho HS nắm bắt được bản chất các hiện tượng địa lí, đặc biệt là khả năng
phân tích, tổng hợp, so sánh còn yếu.
Tuy nhiên sau khi tìm hiểu các phương pháp, các thuật dạy học tích cực,
cũng như tìm hiểu tháp học tập, đối với bản thân tôi, tôi rất mong muốn được áp
dụng những cái mới, những phương pháp dạy học tích cực vào giảng dạy. Do đó
tôi đã mạnh dạn áp dụng phương pháp trên vào giảng dạy, sau một thời gian kết
quả thu được là tích cực.
II. Mục đích nghiên cứu
Mục đích của việc nghiên cứu là so sánh sự hứng thú của HS thông qua việc
theo dõi tính tích cực của HS trên lớp và kết quả bài khảo sát những tiết học sử
dụng không sử dụng (hoặc sử dụng chưa triệt để) kĩ thuật dạy học tích cực. Từ
đó rút ra những bài học kinh nghiệm cần thiết.
III. Đối tượng nghiên cứu
-Đối tượng nghiên cứu học sinh khối 12 trường THPT Nguyễn Sỹ Sách.
Phạm vi nghiên cứu chương trình Địa lí lớp 12 - Ban cơ bản phần địa lý tự nhiên.
-Thời gian nghiên cứu: 2020-2021, 2021-2022.
PHẦN II. NỘI DUNG
I. Cơ sở lí luận
1. Quy trình học chủ động cho học sinh (HS) và tiến trình các hot động
hướng dẫn của giáo viên (GV) trong quá trình dạy học
Câu hỏi “người ta học tập như thế nào?” hay nói ch khác cách thức
chiếm lĩnh tri thức của con người diễn ra như thế nào?” từ lâu đã thu hút sự quan
tâm, nghiên cứu của nhiều nhà giáo dục. Bởi vì, trên cơ sbiết được con người học
tập, thu nhận, lưu trữ thông tin và sdụng chúng để giải quyết các vấn đề như thế
nào thì mới thể lựa chọn được các mục tiêu học tập lâu dài xây dựng được
các biện pháp hướng dẫn hiệu quả.
Theo Tiến sĩ Trần Khánh Ngọc - Đại học phạm Hà nội 1 thì có thể tóm tắt
các giai đoạn của quá trình nhận thức theo lý thuyết thông tin, điểm cần lưu ý trong
mỗi giai đoạn, các hoạt độnghọc sinh có thể chủ động thực hiện để tăng cường
2
hiệu quả cho quá trình nhận thức, quá trình học tập của bản thân cũng như các hoạt
động hướng dẫn của GV nhằm hỗ trcho quá trình học tập (QTHT) của học sinh
trong bảng sau
Bảng 1: Các giai đoạn của quá trình nhn thức theo lý thuyết thông tin và
ứng dụng trong dạy học
Các giai đoạn
của qtrình
nhận thức
theo lý thuyết
tng tin
Điểm cần
lưu ý trong
mỗi giai
đoạn
Hoạt động HS có thể
thực hiện để tăng cường
hiệu quả của quá trình
nhận thức/học tập
Hoạt động GV có
thể thực hiện
nhằm tạo thuận
lợi cho QTHT của
HS
Tiếp nhận
thông tin:
thông tin được
chuyển từ môi
trường qua
vùng cảm giác
vào vùng trí
nhớ làm việc
-
Tính mới l
của thông tin
(gây tò mò).
-
Tính quen
thuộc của
thông tin (d
tiếp nhận).
- Chủ động huy động các
kiến thức có liên quan
đến chủ đề sắp học, làm
tăng tính "quen thuộc"
của kiến thức mới, tạo
thu
ận lợi cho việc tiếp thu
kiến thức mới.
-
Đ
ặt vấn đề theo
kiểu b
ắc câu từ các
thông tin đã h
ọc
hoặc đưa ra nh
ững
mâu thuẫn gây sự t
ò
mò cho HS.
-
Yêu cầu HS
huy
đ
ộng c kiến thức
liên quan đ
ến
chủ đ s
trư
ớc khi thực sự
học chủ đề đó.
Xử lý thông
tin:
Hình thành
liên kết giữa
các phần của
thông tin, giữa
thông tin mới
và thông tin đã
có, chuyển
thông tin sang
dạng sẵn sàng
lưu trữ.
-
Số lượng
có hạn các
phần tử được
xử lý trong
cùng một
thời điểm.
-
Thời gian
u giữ thông
tin ngắn.
Chủ động "xử lý"
hay
chiếm lĩnh kiến th
ức mới:
tập trung vào các ph
ần
kiến thức quan tr
ọng, ch
động tìm mối quan h
giữa
các phần khác nhau c
a
kiến thức mới hoặc gi
ữa
kiến thức mới kiến th
ức
, xác định hình thức ph
ù
hợp đ
thể hiện các mối
quan hđó nhằm chuy
ển
kiến thức sang d
ạng sẵn
sàng lưu trữ.
-
Chia nội dung c
n
học thành c ph
ần
nhỏ để HS th
tiếp cận x
hiệu quả từng phần.
-
Hỗ trợ cho
quá
trình "xử lý"
hay
chiếm lĩnh ki
ến
thức mới của
HS
b
ằng hệ thống câu
hỏi, bài tập phù hợp.
Lưu trữ và s
dụng thông
tin:
Tổ chức, sắp
- Số lượng
liên kết được
tạo thành
- Chủ động đưa ki
ến thức
mới vào h
thống kiến
thức đã (tìm kiếm th
êm
- Yêu cầu HS hệ
thống hóa kiến
thức sau khi học