SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:
VẬN DỤNG MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP
DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG GIẢNG DẠY PHẦN ĐỌC HIỂU
VĂN BẢN TRUYỆN KỂ MÔN NGỮ VĂN LỚP 10
LĨNH VỰC: NGỮ VĂN
UBND HUYỆN NGHI LỘC
TRUNG TÂM GDNN - GDTX NGHI LỘC
---------- ----------
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:
VẬN DỤNG MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP
DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG GIẢNG DẠY PHẦN ĐỌC HIỂU
VĂN BẢN TRUYỆN KỂ MÔN NGỮ VĂN LỚP 10
LĨNH VỰC: NGỮ VĂN
Tác giả: Dương Thị Hoa
Năm thực hiện: 2023 - 2024
Số điện thoại: 0988 965 587
MỤC LỤC
A. ĐẶT VẤN ĐỀ ............................................................................................... 4
I. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 4
II. Mục đích nghiên cứu ..................................................................................... 4
III. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .............................................................. 5
IV. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu ................................................................. 5
V. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................... 5
VI. Đóng góp mới của đề tài ............................................................................... 5
B. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU .......................................................................... 7
Chương I. CƠ SỞ LÝ LUẬN ............................................................................. 7
I. Năng lực đọc hiểu văn bản .............................................................................. 7
II. Truyện kể trong chương trình Ngữ Văn lớp 10 .............................................. 7
III. Phương pháp dạy học và phương pháp dạy tích cực ..................................... 11
Chương II. CƠ SỞ THỰC TIỄN ........................................................................ 11
I. Thuận lợi ......................................................................................................... 11
II. Hạn chế và nguyên nhân hạn chế ................................................................... 12
III. Thực trạng việc đọc hiểu văn bản truyện kể và làm bài nghị luận các vấn đề
trong văn bản truyện kể của học sinh Trung tâm GDNN-GDTX Nghi Lộc ........ 12
IV. Sự cần thiết phải áp dụng giải pháp .............................................................. 13
Chương III. CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 13
I. Phương pháp dạy học Think - Pair - Share ...................................................... 13
II. Phương pháp dạy học trực quan khoa học ..................................................... 14
III. Phương pháp dạy học đóng vai ..................................................................... 16
IV. Vận dụng kỹ thuật sơ đồ tư duy .................................................................... 20
V. Khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của đề tài .............................................. 23
Chương IV. HIỆU QUẢ ÁP DỤNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ................. 26
I. Khảo sát tính hấp dẫn và hiệu quả của việc vận dụng các phương pháp dạy học
tích cực trong giảng dạy phần đọc hiểu các văn bản truyện kể ngữ văn lớp 10 .......... 26
II. Kết quả học tập của học sinh ......................................................................... 27
C. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................ 28
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................. 30
4 4
VẬN DỤNG MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC
TRONG GIẢNG DẠY PHẦN ĐỌC HIỂU VĂN BẢN TRUYỆN KỂ
MÔN NGỮ VĂN LỚP 10
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Lý do chọn đề tài
Giáo dục không chỉ có chức năng chuyển tải tri thức qua nhiều thế hệ, mà
quan trọng là trang bị cho mỗi người phương pháp học tập, phát triển tư duy nội
tại, thích ứng được với một xã hội học tập thường xuyên, học tập suốt đời. Để giúp
người học đáp ứng được những yêu cầu đó, việc cải cách, đổi mới giáo dục là một
việc làm hết sức cần thiết và cấp bách. Trong đó, đổi mới phương pháp giáo dục là
khâu then chốt nhất trong quá trình đạt đến mục tiêu đổi mới giáo dục. Với mỗi
giáo viên trực tiếp tham gia giảng dạy việc áp dụng các phương pháp dạy học mới
là một thách thức lớn và đòi hỏi nỗ lực không ngừng.
Việc đổi mới phương pháp dạy học với mục tiêu phát huy tính tích cực, chủ
động, sáng tạo của học sinh đã được triển khai, phổ biến và áp dụng trong nhiều
năm học, ở tất cả các môn học, cấp học. Đặc biệt, theo định hướng của chương
trình Giáo dục phổ thông tổng thể 2018, việc tổ chức áp dụng các phương pháp dạy
học tích cực vào quá trình tổ chức dạy học góp phần phát triển năng lực, phẩm chất
người học càng trở nên bức thiết. Thực tế việc áp dụng các phương pháp dạy học
tích cực trong dạy học bộ môn Ngữ văn, bên cạnh những thành tựu còn không ít
những tồn tại, hạn chế như: Phương pháp, cách thức vận dụng các phương pháp
dạy học tích cực thiếu linh hoạt, chưa hiệu quả, chưa phù hợp, còn mang tính đối
phó.
Nhận thức được tầm quan trọng của việc vận dụng các phương pháp dạy học
tích cực trong các tiết học, bài học, bản thân tôi đã nghiên cứu, tìm hiểu về từng
phương pháp, tăng cường vận dụng vào quá trình dạy học, đúc rút kinh nghiệm và
xây dựng những giải pháp cụ thể cho việc áp dụng thực sự có hiệu quả.Vì thế, tôi
chọn đề tài cho giải pháp của mình là: “Vận dụng các phương pháp dạy học tích
cực trong giảng dạy phần đọc hiểu các văn bản truyện kể Ngữ văn lớp 10”
II. Mục đích nghiên cứu
Đối tượng mà sáng kiến hướng tới là các tiết học, bài học, là học sinh. Vì
vậy mục đích đầu tiên của sáng kiến là xây dựng những tiết học, bài học thực sự
hiệu quả, sôi nổi, đáp ứng mục tiêu tiết học, bài học, mục tiêu giáo dục. Phát huy
năng lực, phẩm chất, tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh.
- Khắc phục những tồn tại, hạn chế của quá trình tổ chức dạy học môn Ngữ
văn hiện nay.
- Vận dụng có hiệu quả, sáng tạo các phương pháp dạy học tích cực trong
5 5
các tiết học, bài học.
- Xây dựng niềm đam mê, hứng thú học tập bộ môn Ngữ văn, nâng cao chất
lượng giáo dục bộ môn, chất lượng dạy học.
III. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
1. Khách thể nghiên cứu
Tôi chọn khách thể nghiên cứu là lớp 10A1, 10A2 Trung tâm GDNN-GDTX
Nghi Lộc năm học 2022 - 2023. Lớp thực nghiệm (10A1) và lớp đối chứng (10A2)
tương đương nhau về: Số lượng học sinh, năng lực học tập môn Ngữ văn, giới tính,
điều kiện kinh tế - xã hội… Hai lớp có cùng một giáo viên dạy môn Ngữ văn.
2. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu việc vận dụng các phương pháp dạy học tích cực
khi dạy phần đọc hiểu các văn bản truyện kể môn Ngữ văn 10 bộ sách Kết nối tri
thức
IV. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu
1. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lí luận về phương pháp dạy học
- Phân tích thực trạng dạy học phần đọc hiểu văn bản ở học sinh lớp 10
- Đề xuất những giải pháp cần thực hiện để nâng cao chất lượng dạy học
môn Ngữ văn 10 (chủ yếu phần đọc hiểu văn bản truyện kể)
2. Phạm vi nghiên cứu
Học sinh lớp 10 trung tâm GDNN - GDTX Nghi Lộc, năm học 2022 - 2023
V. Phương pháp nghiên cứu
- Sưu tầm tài liệu, sách báo, tài liệu mạng có liên quan đến công tác dạy học
và thực trạng học sinh ở các trường THPT, GDTX
- Tiến hành đọc, phân tích tổng hợp, hệ thống hóa tư liệu làm cơ sở đề xuất
những giải pháp cần thiết trong quá trình dạy học.
- Tiến hành phỏng vấn giáo viên và học sinh để thu thập thông tin cần thiết
phục vụ cho việc phân tích, đánh giá đúng, khách quan thực trạng vấn đề nghiên
cứu.
- Sử dụng các phương pháp nêu vấn đề, phương pháp gợi mở làm cơ sở để
đề xuất những giải pháp dạy học nhằm nâng cao chất lượng giáo dục.
VI. Đóng góp mới của đề tài
- Chú trọng tới phương pháp tự học và dạy học thông qua hoạt động học của
học sinh. Phối kết hợp linh hoạt các phương pháp dạy học tích cực trong cùng một
đơn vị kiến thức.
