Tuyn tp Hi ngh Khoa hc thường niên năm 2024. ISBN: 978-604-82-8175-5
235
SỬ DỤNG CHỈ SỐ ĐO LƯỜNG THỰC THI AN TOÀN
TRONG NGÀNH XÂY DỰNG
Nguyễn Thị Huệ, Đinh Thế Mạnh
Trường Đại hc Thy li, email: nguyenthihue@tlu.edu.vn
1. GIỚI THIỆU CHUNG
Ngành Xây dựng không chỉ là một hoạt
động độc lập, còn đóng góp lớn vào nền
kinh tế quốc gia và là yếu tố quyết định đến sự
phát triển bản của hội. Công việc xây
dựng tạo ra không gian sống, làm việc, học
tập giải trí, từ đó nâng cao chất lượng cuộc
sống sự phát triển bền vững. Tuy nhiên,
xây dựng cũng ngành tiềm ẩn nhiều rủi ro
nguy liên quan đến mất an toàn ảnh
hưởng tới sức khỏe của người lao động. Theo
thống kê từ Bộ Lao động - Thương binh và xã
hội năm 2023 Việt Nam đã xảy ra 7.394 vụ tai
nạn lao động, làm 7.553 người bị nạn. Trong
đó, xây dựng chiếm 18,27% tổng số vụ và
20,03% tổng số người chết [1].
Tai nạn lao động đặt ra nhiều mối lo ngại
trong việc mất mát về người tài sản, ảnh
hưởng xấu đến uy tín của ngành tạo ra
những tác động tiêu cực đối với môi trường
và xã hi. Đ đm bo mi d án xây dng
được thực hiện một cách an toàn hiệu quả,
việc tập trung vào quản an toàn trong
ngành xây dựng hết sức quan trọng. Chính
vậy an toàn đã trở thành một trong năm
mục tiêu chính của một dự án xây dựng bao
gồm: chất lượng, tiến độ, chi phí, an toàn
môi trường. Các nghiên cứu xoay quanh vấn
đề về những thách thức, tiến triển và hệ thống
quản an toàn trong ngành xây dựng đã
được nghiên cứu ở Việt Nam và trên thế giới.
Tuy nhiên, tính chất công việc không đặc
thù như ngành hàng không hay y tế nên vấn
đề về thực thi an toàn của ngành xây dựng
vẫn chưa được quan tâm đúng mức.
các nước phát triển, các nghiên cứu về
phương thức đánh giá thực thi an toàn trong
ngành xây dựng đã dần được áp dụng vào các
dự án thực tế. Đo lường thực thi an toàn cho
phép tổ chức đưa ra các quyết định quan
trọng và hành động phù hợp đối với hệ thống
quản an toàn đã được áp dụng của họ. Bài
báo này đưa ra các chỉ số đánh giá thực thi an
toàn trong ngành xây dựng, khả năng ứng
dụng thực tế để cảnh báo sớm các nguy cơ
rủi ro, tăng độ an toàn, bảo vệ sức khỏe
tính mạng của người lao động, nâng cao được
hiệu suất công việc, giảm thiểu chi phí tai
nạn, đồng thời tạo ra một môi trường làm
việc tích cực bền vững trong lĩnh vực xây
dựng nói chung và ở Việt Nam nói riêng.
2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Nhóm tác giả đã sử dụng các phương pháp
sau đây trong việc giải quyết vấn đề:
- Phương pháp kế thừa: tổng hợp phân
tích các số liệu thứ cấp tcác nghiên cứu đi
trước.
- Phương pháp tổng kết thực nghiệm.
3. CHỈ SỐ ĐO ỜNG THỰC THI AN
TOÀN TRONG NGÀNH XÂY DỰNG
Để đo lường, đánh giá thực thi an toàn
trong ngành xây dựng thể sử dụng hai bộ
chỉ số an toàn. Đó chỉ số an toàn đi sau
(Lagging indicators) chỉ số an toàn định
hướng (Leading indicators).
3.1. Chỉ số an toàn đi sau (Lagging
indicators)
Chỉ số an toàn đi sau được sử dụng một
phương thức truyền thống trong ngành xây
dựng để đo lường hiệu suất an toàn dựa trên
tổng tỷ lệ thương tích hoặc tỷ lệ tử vong do
Tuyn tp Hi ngh Khoa hc thường niên năm 2024. ISBN: 978-604-82-8175-5
236
tai nạn lao động được ghi lại. Các chỉ số
được sử dụng bao gồm:
a) Tỷ lệ sự cố thể ghi lại của OSHA
(TRIR- Total Recordable Injury Rate):
Số sự cố được ghi lại 200000
TRIR = Tổng số giờ lao động của công nhân trong 1 năm
b) Các trường hợp mất thời gian do nghỉ
việc (LTC-Lost time cases):
Thời gian nghỉ việc 200000
LTC = Tổng số giờ lao động của công nhân trong 1 năm
c) Tỷ lệ ngày làm việc bị mất (LWD- Lost
work day):
Số ngày bị mất 200000
LWD = Tổng số giờ lao động của công nhân trong 1 năm
d) Số ngày đi xa, bị hạn chế hoặc chuyển
việc làm (DART- Day Away from Work,
Restricted Work or Transfer rates):
Số sự cố DART 200000
DART = Tổng số giờ lao động của công nhân trong 1 năm
Ngoài ra còn có t l s c (IR), t l
nghiêm trọng (SR), tỷ lệ rủi ro (RR). Ưu
điểm của bộ chỉ số đo lường này việc thu
thập số liệu đơn giản dựa trên các số liệu báo
cáo hàng quý, hàng năm đối với doanh
nghiệp theo các dự án xây dựng từ quy
mô, loại hình. Bên cạnh đó, việc xử lý các dữ
liệu cũng đơn giản thông qua tính toán xác
suất thống kê và các thuật toán đơn giản. …
Tuy nhiên, nếu lượng bộ mẫu số liệu nhỏ
thì độ tin cậy của kết luận dựa trên bộ dữ liệu
thấp. Trong trường hợp liên quan đến lợi
ích nhân như khen thưởng, đánh giá hiệu
suất quản lý, tiền lương hoặc sự phiền
trong các th tc văn bn hoc mt thi gian
do liên quan đến vấn đề pháp lý, việc báo cáo
tai nạn lao động chưa đầy đủ và chính xác. Vì
vậy con số được đưa lên thống kê, tính toán,
so sánh chưa độ tin cậy cao hoặc không
ghi nhận sự thay đổi để cần thiết đưa ra sự
cải tiến. Bên cạnh đó, bộ chỉ số này đo lường
sau khi sự mất an toàn đã diễn ra nên bộ chỉ
số này thiên hướng mang đặc trưng thụ
động trong công tác quản lý an toàn.
3.2. Chỉ số an toàn định hướng (Leading
indicators)
Chỉ số an toàn định hướng đã được nghiên
cứu ứng dụng trong ngành xây dựng trong
những năm gần đây. Có nhiều định nghĩa khác
nhau về chỉ số an toàn định hướng “Ch số
định hướng xác định các sai sót hoặc lỗ hổng
trong các khía cạnh quan trọng của hệ thống
kiểm soát rủi ro, được phát hiện trong quá
trình kiểm tra định kỳ một hoạt động quan
trọng trong hệ thống kiểm soát rủi ro” [2]. Chỉ
số an toàn định hướng trong ngành xây dựng
được định nghĩa “là một tập hợp các phép đo
định lượng và/hoặc định tính thể tả
giám sát một cách hợp lệ đáng tin cậy các
điều kiện an toàn của dự án xây dựng”. Chỉ số
an toàn sẽ được xác định phù hợp với từng dự
án, quốc gia tùy thuộc vào quy dự án,
chiến lược, chính sách hệ thống quản an
toàn s dng quc gia và d án xây dng
đó. Bộ chỉ số an toàn định hướng được xây
dựng dựa trên tài liệu nghiên cứu nguyên
nhân trc tiếp gây ra tai nn, là s liên kết
nhân quả định hướng sự chủ động cho các
kết quả an toàn. c chỉ số định hướng an
toàn tp trung vào quá trình t chc thc hin
đ đm bo an toàn và đo lưng hiu qu an
toàn bằng cách xác định điểm yếu và điểm
mạnh của hệ thống quản cũng như các tình
huống có thể gây ra sự cố. Để xác định một bộ
chỉ số an toàn sử dụng đánh giá thực thi an
toàn gồm 4 bước: Khái niệm hóa, Vận hành,
Tạo chỉ số, Xác nhận sửa đổi. Trong một
nghiên cứu của Brian H.W. Guo và Tak Wing
Yiu [3] đã xác đnh ra 32 ch s an toàn đnh
hướng để đo lường thực thi an toàn trong
ngành xây dựng như: tần suất chủ đầu tư tham
gia cuộc họp an toàn, tần suất công nhân lên
tiếng vì sự an toàn...
Bộ chỉ số sẽ cung cấp dấu hiệu sớm về các
biến cố bất lợi sắp xảy ra thúc đẩy các
hành động phòng ngừa. Việc giám sát các chỉ
số định hướng về an toàn thể cung cấp
kiến thức ngoài các sự cố riêng lẻ, cho phép
học hỏi liên tục và xây dựng hệ thống an toàn
thích ứng. Các chỉ số định hướng an toàn
một phần không thể thiếu trong cách tiếp cận
chủ động hơn trong quản lý an toàn.
Tuyn tp Hi ngh Khoa hc thường niên năm 2024. ISBN: 978-604-82-8175-5
237
Nhược điểm của bộ chỉ số sự mới mẻ
của phương pháp khiến người sử dụng chưa
kiến thức khó nắm bắt. Bên cạnh đó,
cách thức xác định đo lường chỉ số định
hướng phức tạp khó khăn. Việc xác nhận
các chỉ số định hướng được dựa trên các cuộc
phỏng vấn định tính đánh giá của các
chuyên gia, sẽ mang tính chủ quan nếu cỡ
mẫu nhỏ và thành kiến cá nhân.
4. ỨNG DỤNG BỘ CHỈ SỐ TRONG XÂY
DỰNG VIỆT NAM
Bộ chỉ số đánh giá thực thi an toàn lao
động đã được sử dụng nhiều nước phát
triển công ty xây dựng trên thế giới trong
quản an toàn sức khỏe người lao động.
Các nước Mỹ, Úc hay Nhật hướng dẫn
cho việc sử dụng các bộ chỉ số này. Trong
hội nghị các công ty an toàn nhất tại Chicago,
Mỹ năm 2012, giám đốc điều hành của công
ty Caterpilla đã đưa ra chỉ số giảm 85%
thương tích tiết kiệm được 450 triệu USD
chi phí trực tiếp gián tiếp liên quan đến an
toàn lao động cho công ty khi họ sử dụng bộ
chỉ số an toàn định hướng [4].
Hiện nay, vấn đề về an toàn trong xây
dựng nước ta đã hiện thực hóa thông quá
các văn bản pháp luật như Luật Xây dựng số
62/2020/QH14, TT04/2017/TT-BXD... các
doanh nghiệp dự án xây dựng tại Việt
Nam đã dần tiếp cận với hệ thống quản an
toàn xây dựng. Tuy nhiên, vẫn chưa được
hiệu quả như mong muốn khi số liệu tại nạn
lao động trong ngành vẫn đứng ở vị trí đầu và
tăng cao qua các năm [4]. Thông thường để
đánh giá về tình hình tai nạn lao động, các dự
án xây dựng thường thống tính toán số
liệu về các vụ tai nạn theo hệ số tần suất tai
nạn, hệ số nặng nhẹ h số tai nạn nói
chung [5]. Cách thức này ưu điểm đơn
giản dễ xác định nhưng lại không chỉ ra
được nguyên nhân cũng như biện pháp đề
phòng nguy cơ sớm, giảm thiểu rủi ro.
vậy, việc sử dụng bộ chỉ số đánh giá
thc thi an toàn trong ngành xây dng là cn
thiết xu hướng phát triển. Bộ chỉ số đánh
giá sẽ bước đầy đủ cho một hệ thống quản
bao gồm: mục tiêu-kế hoạch, thực hiện,
giám sát và đánh giá-ci tiến. Bên cnh đó,
việc đo lường cũng sẽ tìm ra được những dấu
hiệu cảnh báo sớm các rủi ro từ đó xây
dựng được kế hoạch phòng tránh tốt nhất.
Việc đánh giá thực thi an toàn cũng sẽ khích
lệ người lao động thái độ tích cực hơn
trong việc đảm bảo an toàn thông qua các hình
thức khen thưởng, kỷ luật. Đo lường thực thi
an toàn sẽ thay đổi được ý thức, hành vi trong
tương lai, cải thiện được văn hóa an toàn.
Nhóm tác giả kiến nghị nên kết hợp hai b
chỉ số an toàn định hướng an toàn đi sau
để đánh giá cho một doanh nghiệp xây dựng
tại Việt Nam. Sử dụng bộ chỉ số định hướng
để đánh giá cụ thể cho mỗi dự án xây dựng
nhằm cảnh báo sớm các nguy đề xuất
biện pháp khắc phục kịp thời, chủ động. Tiếp
đến, mỗi năm doanh nghiệp xây dựng nên sử
dụng bộ chỉ số đi sau để đánh giá năng lực
thực thi an toàn của doanh nghiệp trong một
năm để điều chỉnh hệ thống quản cho phù
hợp đạt được hiệu quả mong muốn. Ngoài
ra, dưới góc độ quản Nhà nước về an toàn
trong xây dựng thể sử dụng hai bộ chỉ số
làm sở đánh giá mức đóng quỹ bảo hiểm
tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp đánh
giá năng lực của nhà thầu trong công tác đấu
thầu lựa chọn nhà thầu xây dựng.
5. TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] S. 1136/TB-BLĐTBXH, "Thông báo tình
hình tai nạn lao động năm 2023," Bộ Lao
động - Thương binh hội, Nội,
Ngày 21 tháng 3 năm 2024.
[2] J. Hinze, "Leading indicators of construction
safety performance," Safety Science, 2013.
[3] B. H. G. a. T. W. Yiu, "Developing leading
indicators to monitor the safety conditions
of construction projects," American society
of Civil engineering, 2015.
[4] S. Smith, "Caterpillar: Using Proactive
Leading Indicators to Create World-Class
Safety," EHS Today, Chicago, 2012.
[5] B. L. đ. -. T. b. v. X. hội, "Báo cáo tình hình
tai nạn lao động m 2021, 2022, 2023,"
2021, 2022, 2023.
[6] H. S. Minh, An toàn lao động trong ngành
Xây dựng Thủy lợi, Nội: NXB Xây
dựng, 2002.