Sử dụng khẩu trang đúng cách phòng dịch cúm
Hiện nay, số bệnh
nhân cúm A (H1N1)
đang tăng lên từng
ngày không chỉ ở Việt
Nam mà trên phạm vi
toàn cầu. Đã có nhiều
nỗ lực của ngành y tế
trong công tác phòng Trên thị trường có rất nhiều
chống dịch bệnh lây khẩu trang nhưng không
lan trong cộng đồng phải ai cũng biết lựa chọn
nhưng ý thức phòng và sử dụng đúng cách.
bệnh của mỗi người
dân vẫn luôn là yếu tố
quan trọng hàng đầu. Một trong những biện pháp
hiệu quả mà đơn giản là dùng khẩu trang vừa có
tác dụng che bụi vừa có tác dụng ngăn ngừa lây
nhiễm bệnh cúm nhưng không phải ai cũng biết
cách sử dụng đúng cách.
Trên đường phố, những ngày bình thường có ít nhất
30% số người tham gia giao thông dùng khẩu trang
để chống bụi. Phụ nữ thường dùng khẩu trang lớn
che kín mặt. Những ngày có thông báo dịch SARS,
cúm A (H1N1), (H5N1) thì số người dùng khẩu trang
đông hơn do khẩu trang có tác dụng ngăn ngừa sự
lây lan bệnh cúm giữa người với người.
Nên sử dụng loại khẩu trang nào?
Khẩu trang dùng 1 lần: Có 2 loại là: Khẩu trang giấy,
trông rất đẹp mắt, mới nhìn có người tưởng là lụa, có
nhiều nếp gấp theo chiều dọc nên ôm khít được
miệng và mũi. Nhược điểm: Khi gặp hơi ẩm và nước
miếng của người sử dụng, 60 phút sau giấy sẽ bở ra.
Khẩu trang mất tác dụng phải thay cái khác. Khẩu
trang N95 là loại khẩu trang tốt nhất hiện nay về mặt
phòng bệnh. Nó có 3 ưu điểm là: ôm khít vùng miệng
và mũi người dùng (do có miếng sắt ép khẩu trang
vào sống mũi, có nhiều kích cỡ khác nhau để người
dùng chọn lựa cho phù hợp). Lọc được các tác nhân
gây bệnh có kích thước từ 1-10 micrômét. Không
thấm dịch từ ngoài bắn vào (do bệnh nhân ho, hắt hơi
không kịp che miệng). Khẩu trang này chỉ dùng cho
những người tiếp xúc với bệnh nhân nhiễm virut, vi
khuẩn gây bệnh đường hô hấp (SARS, cúm A
(H1N1), (H5N1), lao phổi...). Khi loại bỏ phải xử lý
theo chế độ rác thải y tế độc hại.
Khẩu trang có thể tái sử dụng, có 2 loại là: Khẩu trang
vải thông thường: có giá từ 2 - 3.000 đồng/chiếc. Phổ
biến là hình chữ nhật (10x16cm) có dây đeo vào tai.
Khẩu trang bảo hộ lao động cấp cho công nhân chủ
yếu là loại này. Nhược điểm của loại khẩu trang này
là không ôm kín mũi và miệng người dùng (do đó yêu
cầu nhà sản xuất cần cải tiến thiết kế tạo hình phễu
và 3 lớp vải, mới có tác dụng phòng bệnh tốt).
Khẩu trang chứa than hoạt tính: có 2 loại: Loại có lớp
vải dệt sợi hoạt tính, may liền. Loại có tấm ép than
hoạt tính đặt ở giữa 2 lớp vải. Khi giặt thì tháo tấm ép
than hoạt ra (như kiểu giặt áo gối). Các loại này đều
có cấu tạo hình phễu ôm lấy mũi và miệng. Giá mỗi
chiếc từ 22.000 - 40.000 đồng. Có rất nhiều thương
hiệu, chủ yếu là hàng ngoại, hàng nội chỉ chiếm
khoảng 20-30%. Tác dụng của than hoạt tính là hấp
phụ các khí, hơi trong không khí (các loại khí độc
như: khói xe, khói thuốc lá, khói than tổ ong, khói
hương; các loại hơi độc như: các dung môi hữu cơ,
xăng dầu, acid, kiềm bay hơi, chất thải bay hơi H2S,
NH3...). Do đó nó không thể lọc sạch không khí như
đăng trên tờ quảng cáo. Sợi hoạt tính (là sợi vải tẩm
than hoạt) chỉ có tác dụng sau 2 lần giặt. Tấm than
hoạt tính sau 10 lần sử dụng trong khẩu trang tham
gia giao thông cũng bám đầy bụi, vi khuẩn, virut, vi
nấm... không thể sử dụng tới 2-3 tháng như trong
quảng cáo được. Sau khi hết tác dụng của than hoạt,
thì khẩu trang chứa than hoạt tính chỉ có tác dụng
như khẩu trang vải thông thường.
Cách tẩy độc khẩu trang bẩn
Khi có dịch hoặc sau khi tiếp xúc với người bệnh: luộc
khẩu trang trong nước muối 1% đun sôi trong 15 phút
(sẽ đạt nhiệt độ trên 100oC); hoặc vò với xà phòng
diệt khuẩn rồi ngâm 15 phút. Sau đó: nếu là khẩu
trang dùng một lần thì vứt vào sọt rác. Nếu là khẩu
trang tái sử dụng được thì vò kỹ rồi xả nước cho
sạch, phơi ở chỗ có ánh nắng mặt trời. Ngoài ra chỉ
cần vò khẩu trang (loại tái sử dụng được) với xà
phòng giặt, ngâm 15 phút, xả nước cho sạch rồi phơi
khô chỗ nắng.
Sử dụng khẩu trang đúng cách
Khẩu trang đang sử dụng phải luôn luôn sạch, muốn
đạt yêu cầu này cần có sẵn vài chiếc khẩu trang sạch
đựng trong túi PE kín sạch mang theo bên mình
(trong cặp hoặc túi xách) để có thể thay khẩu trang
ngay sau khi ra khỏi môi trường ô nhiễm hoặc khi
khẩu trang đã dính đầy bụi (đồng thời phải có sẵn túi
PE kín sạch để chứa khẩu trang bẩn). Sử dụng khẩu
trang đúng yêu cầu phòng bệnh: Ví dụ, khi tiếp xúc
với bệnh nhân lao phổi, SARS, cúm, dùng khẩu trang
N95; với bệnh khác có thể dùng khẩu trang giấy. Khi
ở môi trường nhiều bụi vô cơ (người tham gia giao
thông, công nhân vệ sinh đường phố, công nhân làm
đường, sản xuất gạch ngói, khai thác đá, đóng bao xi
măng...) dùng khẩu trang vải (loại hình phễu ôm kín
miệng, mũi; có 3 lớp vải là tốt). Khi ở môi trường
nhiều hơi độc (khói thuốc lá, khói hương, hóa chất
bay hơi...) dùng khẩu trang than hoạt tính. Tẩy độc
khẩu trang bẩn đúng cách (như đã nói trên).
