Tài liệu học tập Tư tưởng Hồ Chí Minh: Phần 1

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:59

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu học tập "Tư tưởng Hồ Chí Minh" Phần 1 được biên soạn gồm các nội dung chính sau: Khái niệm, đối tượng, phương pháp nghiên cứu, ý nghĩa học tập môn Tư tưởng Hồ Chí Minh; Cơ sở, quá trình hình thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh; Tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội;...Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tài liệu học tập Tư tưởng Hồ Chí Minh: Phần 1

LỜI NÓI ĐẦU Thực hiện Kế hoạch số 525/KH - BGĐT, ngày 19/06/2019 của Bộ Giáo dục và Đào tạo Triển khai Kết luận số 94 KL-TW ngày 28/3/2014 của Ban Bí thư về việc tiếp tục đổi mới học tập Lý luận chính trị trong hệ thống giáo dục quốc dân, Bộ môn Tư tưởng Hồ Chí Minh và Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam, Khoa Lý luận chính trị, Trường Đại học Tài chính - Marketing đã đi vào nghiên cứu và thực hiện biên soạn Tài liệu học tập tư tưởng Hồ Chí Minh. Mục tiêu của tài liệu: Sử dụng trong quá trình nghiên cứu, học tập môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh của sinh viên. Tài liệu bảo đảm tính khách quan, khoa học, thống nhất theo yêu cầu của Bộ Giáo dục và Đào tạo, giúp sinh viên dễ dàng chủ động tiếp cận, đi sâu tìm hiểu kiến thức về tư tưởng Hồ Chí Minh. Nội dung tài liệu: gồm 06 chương phản ánh đầy đủ các nội dung cơ bản của môn học. Cụ thể với các nội dung như sau: Khái niệm, đối tượng, phương pháp nghiên cứu, ý nghĩa học tập môn Tư tưởng Hồ Chí Minh; Cơ sở, quá trình hình thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh; Tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; Tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng Cộng sản Việt Nam và Nhà nước của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân; Tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết toàn dân tộc và đoàn kết quốc tế; Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa, đạo đức, con người. Về bố cục của tài liệu: ngoài phần Mở đầu, Tài liệu học tập bao gồm: Đề cương chi tiết học phần và nội dung 06 chương, với bố cục mỗi chương: Mục tiêu về kiến thức, kỹ năng, thái độ; Nội dung chương; Câu hỏi ôn tập và thảo luận; Danh mục đề tài tiểu luận (TLHT gửi SV k có 2 mục này); Danh mục tài liệu tham khảo. Trong quá trình thực hiện tập thể tác giả đã kế thừa những nội dung Giáo trình tưởng Hồ Chí Minh của Bộ Giáo dục và Đào tạo dành cho sinh viên hệ đại học không chuyên ngành Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh giai đoạn từ năm 2008 đến năm 2019 và có bổ sung một số nội dung mới theo nội dung tập huấn môn học tư tưởng Hồ Chí Minh năm 2019 của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Tuy nhiên, do những hạn chế khách quan và chủ quan nên vẫn còn những nội dung cần được tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, sửa chữa. Chúng tôi rất mong nhận được góp ý của các Nhà khoa học, các giảng viên để chúng tôi chỉnh sửa tài liệu hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! TẬP THỂ TÁC GIẢ 1
BỘ TÀI CHÍNH CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM TRƯỜNG ĐH TÀI CHÍNH - MARKETING Độc lập - Tự do- Hạnh phúc Tp. Hồ Chí Minh, ngày 17 tháng 09 năm 2019 ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT HỌC PHẦN 1.THÔNG TIN CHUNG VỀ HỌC PHẦN 1.1. Tên học phần: Tư tưởng Hồ Chí Minh Tên tiếng Anh: Ho Chi Minh’s Ideology - Mã học phần: 010016 Số tín chỉ: 02 - Áp dụng cho ngành/chuyên ngành đào tạo: Tất cả các chuyên ngành; + Bậc đào tạo: Đại học + Hình thức đào tạo: chính quy, vừa học vừa làm + Yêu cầu của học phần: Bắt buộc 1.2. Khoa/Bộ môn phụ trách học phần: Bộ môn Tư tưởng Hồ Chí Minh và Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam, Khoa Lý luận chính trị. Giảng viên Chức danh, TT Điện thoại, Email Ghi chú phụ trách học phần học hàm học vị Trưởng Bộ môn 0988.343.023 1 Trần Hạ Long Thạc sĩ tranhalong@ufm.edu.vn Giảng viên 0982.014.772 2 Vũ Văn Quế Thạc sĩ vuque@ufm.edu.vn Giảng viên 0903.956.439 3 Lê Văn Dũng Thạc sĩ ledungkcb@ufm.edu.vn Giảng viên chính 0903.668.624 4 Đặng Hữu Sửu Thạc sĩ dangsuu@ufm.edu.vn Giảng viên 0908.379.974 5 Mạch Ngọc Thủy Thạc sĩ machthuy@ufm.edu.vn Giảng viên 0979.112.567 6 Hoàng Thị Mỹ Nhân Thạc sĩ hoangnhan@ufm.edu.vn Giảng viên 0983.090.159 7 Trần Hồ Cử Nhân tranho@ufm.edu.vn 2
1.3. Mô tả học phần: - Mô tả học phần: Môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh gồm 6 chương, cung cấp cho sinh viên kiến thức cơ bản về: Khái niệm, đối tượng, phương pháp, nghiên cứu và ý nghĩa học tập tư tưởng Hồ Chí Minh; về cơ sở, quá trình hình thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh; về vấn đề dân tộc và cách mạng giải phóng dân tộc; về chủ nghĩa xã hội và con đường quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; về Đảng Cộng sản Việt Nam; về Nhà nước; về đại đoàn kết; về nhân văn, đạo đức và về văn hóa. Qua đó, môn học góp phần quan trọng trong việc bồi dưỡng, củng cố cho sinh viên lập trường, quan điểm cách mạng; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; tích cực, chủ động đấu tranh phê phán những quan điểm sai trái, bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước; đồng thời, biết vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh để giải quyết các vấn đề đặt ra trong cuộc sống - Phân bổ giờ tín chỉ với các hoạt động: + Nghe giảng lý thuyết: 20 + Thảo luận, Hoạt động theo nhóm: 10 + Tự học: 60 1.4. Các điều kiện tham gia học phần: - Học phần tiên quyết: Triết học Mác - Lênin - Học phần học trước: Kinh tế chính trị Mác - Lênin, Chủ nghĩa xã hội khoa học - Học phần song hành: Không - Các yêu cầu khác: + Sinh viên phải tham gia đầy đủ các buổi học lý thuyết, thảo luận, kiểm tra. + Sinh viên cần chủ động, nghiêm túc, tích cực trong giờ học. 2.MỤC TIÊU CỦA HỌC PHẦN - Sinh viên nắm được những nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về các vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, trong đó nội dung cốt lõi là tư tưởng độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. - Làm cho sinh viên nâng cao nhận thức về vai trò, vị trí của tư tưởng Hồ Chí Minh đối với đời sống cách mạng Việt Nam. - Giúp sinh viên nâng cao lòng tự hào về Đảng về Bác Hồ, về quê hương, dân tộc. - Trên cơ sở đã được học, sinh viên vận dụng vào cuộc sống, tu dưỡng, rèn luyện bản thân, hoàn thành tốt chức trách của mình, đóng góp thiết thực và hiệu quả cho sự nghiệp cách mạng theo con đường mà chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta đã lựa chọn. 3
3.CHUẨN ĐẦU RA CỦA HỌC PHẦN 3.1 Chuẩn đầu ra của học phần Đáp ứng chuẩn đầu ra Mục tiêu Chuẩn đầu ra học phần chương trình đào tạo Trình bày được được khái niệm, nguồn gốc, Ks1 quá trình hình thành và nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh. Trình bày được những giá trị khoa học, cách Kiến Ks2 mạng, nhân văn trong cuộc đời, sự nghiệp và thức tư tưởng Hồ Chí Minh. Vận dụng kiến thức đã học để phân tích, lý giải đánh giá vai trò nền tảng tư tưởng, kim chỉ Ks3 nam của tư tưởng Hồ Chí Minh đối với lịch sử cách mạng Việt Nam. Kỹ Ss1 Có kỹ năng làm việc cá nhân và làm việc năng nhóm trong nghiên cứu, phân tích và kỹ năng trình bày, thuyết trình quan điểm của Hồ Chí Minh về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam. Ss2 Có kỹ năng vận dụng lý luận, phương pháp và phương pháp luận của Hồ Chí Minh để nghiên cứu, phân tích các vấn đề chính trị, xã hội của Việt Nam và thế giới. Sinh viên có niềm tin vào con đường đi lên Năng chủ nghĩa xã hội ở nước ta; nâng cao lòng tự lực tự As1 hào dân tộc và tình cảm đối với Đảng, với Bác chủ, Hồ; xác lập ý thức trách nhiệm và thái độ tích tự cực tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. chịu Sinh viên củng cố động cơ phấn đấu trở trách As2 thành những con người có phẩm chất đạo đức nhiệm mới, có lý tưởng và phong cách trong sáng,đáp 4
ứng được yêu cầu của một xã hội đang trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. 3.2 Ma trận liên kết nội dung của học phần với chuẩn đầu ra của học phần Chuẩn đầu ra môn học TT Nội dung Kiến Kỹ Thái thức năng độ Chương 1: Khái niệm, đối tượng, phương pháp nghiên Ks2 Ss1 As1 1 cứu, ý nghĩa học tập môn Tư tưởng Hồ Chí Minh Ks3 Ss2 As2 Chương 2: Cơ sở, quá trình hình thành và phát triển Ks2 Ss1 As1 2 tư tưởng Hồ Chí Minh Ks3 Ss2 As2 Chương 3: Tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc Ks2 Ss1 As1 3 và chủ nghĩa xã hội Ks3 Ss2 As2 Chương 4: Tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng cộng sản Ks2 Ss1 As1 4 việt nam và Nhà nước của Nhân dân, do Nhân dân, vì Ks3 Ss2 As2 Nhân dân Chương 5: Tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết toàn Ks2 Ss1 As1 5 dân tộc và đoàn kết quốc tế Ks3 Ss2 As2 Chương 6: Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa, đạo Ks2 Ss1 As1 6 đức, con người Ks3 Ss2 As2 4.NỘI DUNG HỌC PHẦN VÀ KẾ HOẠCH GIẢNG DẠY Hình thức tổ chức dạy - học Thời Yêu cầu SV chuẩn bị Nội dung Giờ lên lớp gian Tự học, trước khi đến lớp Lý TL, n.cứu thuyết BT 5
Chương 1: KHÁI NIỆM ĐỐI 2 4 Yêu cầu đọc sách: Đọc TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP quyển [1], trang 5-27 NGHIÊN CỨU, Ý NGHĨA Câu hỏi chuẩn bị: HỌC TẬP MÔN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 1.Anh/Chị hãy trình bày khái niệm tư tưởng Hồ Chí 1.1. KHÁI NIỆM TƯ TƯỞNG Minh? HỒ CHÍ MINH 2.Anh/Chị hãy trình bày đối 1.2. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN tượng nghiên cứu của môn CỨU CỦA MÔN HỌC TƯ học tư tưởng Hồ Chí Minh? TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 3.Ý nghĩa học tập tư tưởng 1.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN Hồ Chí Minh đối với sinh CỨU viên và bản thân? 1.4. Ý NGHĨA CỦA VIỆC HỌC 4.Anh/Chị hãy phân tích TẬP MÔN HỌC ĐỐI VỚI bối cảnh lịch sử hình thành Tuần SINH VIÊN tư tưởng Hồ Chí Minh? 1 1.4.1. Nâng cao năng lực tư duy 5.Anh/Chị hãy phân tích Từ: lý luận những nhân tố khách quan …. 1.4.2. Giáo dục và thực hành đạo và chủ quan hình thành tư đức cách mạng, củng cố niềm tin tưởng Hồ Chí Minh; theo đến khoa học gắn liền với trau dồi anh chị nhân tố nào mang … tình cảm các mạng, bồi dưỡng tính quyết định nhất? Vì lòng yêu nước sao? 1.4.3. Xây dựng, rèn luyện 6.Tư tưởng Hồ Chí Minh phương pháp và phong cách được hình thành và phát công tác triển qua mấy thời kỳ. Thời kỳ nào là thời kỳ hình thành Chương 2: CƠ SỞ, QUÁ 3 6 cơ bản tư tưởng về cách TRÌNH HÌNH THÀNH, mạng Việt Nam? PHÁT TRIỂN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 7.Anh/Chị hãy phân tích giá trị của tư tưởng Hồ Chí 2.1. CƠ SỞ HÌNH THÀNH TƯ Minh đối với thế giới và đối TƯỞNG HỒ CHÍ MINH với cách mạng Việt Nam? 2.1.1. Cơ sở thực tiễn 2.1.2. Cơ sở lý luận 2.1.3. Nhân tố chủ quan 6
2.2. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 2.2.1. Thời kỳ 1890-1911: Hình thành tư tưởng yêu nước và tìm đường cứu nước 2.2.2. Thời kỳ 1911-1920: Tìm thấy con đường cứu nước, giải phóng dân tộc 2.2.3. Thời kỳ 1920 - 1930: Hình thành cơ bản tư tưởng về cách mạng Việt Nam 2.2.4. Thời kỳ 1930-1941: Vượt qua thử thách, kiên trì giữ vững đường lối, phương pháp cách mạng sáng tạo 2.2.5. Thời kỳ 1941-1969: Tư tưởng Hồ Chí Minh tiếp tục phát triển và toả sáng 2.3. GIÁ TRỊ TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 2.3.1. Đối với cách mạng VN 2.3.2. Đối với sự phát triển tư tưởng của nhân loại Chương 3: TƯ TƯỞNG HỒ 3 2 10 Yêu cầu đọc sách: Đọc CHÍ MINH VỀ ĐỘC LẬP quyển [1], trang 28-66 DÂN TỘC VÀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Câu hỏi chuẩn bị: 3.1.TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ 1.Trình bày tóm tắt những MINH VỀ ĐỘC LẬP DÂN quan điểm cơ bản của Hồ TỘC Chí Minh về dân tộc? 3.1.1. Vấn đề độc lập dân tộc 2.Phân tích tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng dân tộc 3.1.2. Về cách mạng giải phóng là vấn đề trên hết, trước hết, Tuần dân tộc 2 độc lập dân tộc gắn liền với 7
CNXH; ý nghĩa thực tiễn Từ: 3.2. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ của những quan điểm này …. MINH VỀ CHỦ NGHĨA XÃ đối với cách mạng giải HỘI VÀ XÂY DỰNG CHỦ đến phóng dân tộc ở Việt Nam? NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM … 3.Anh/Chị hãy phân tích tư 3.2.1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về tưởng Hồ Chí Minh về mục chủ nghĩa xã hội tiêu, nhiệm vụ của cách 3.2.2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về mạng giải phóng dân tộc ở xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt thuộc địa và vì sao cách Nam mạng giải phóng dân tộc ở 3.2.3. Tư tưởng Hồ Chí Minh về Việt Nam muốn thắng lợi thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã phải đi theo con đường cách hội ở Việt Nam mạng vô sản và phải được tiến hành một cách chủ 3.3. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ động và sáng tạo? MINH VỀ MỐI QUAN HỆ BIỆN CHỨNG GIỮA ĐỘC 4.Anh/Chị hãy phân tích LẬP DÂN TỘC VÀ CHỦ tính sáng tạo của tư tưởng NGHĨA XÃ HỘI Hồ Chí Minh và ý nghĩa của việc học tập tư tưởng Hồ 3.3.1. Độc lập dân tộc là cơ sở, Chí Minh về cách mạng giải tiền đề để tiến lên chủ nghĩa xã phóng dân tộc? hội 5.Trình bày tư tưởng Hồ 3.3.2. Chủ nghĩa xã hội là điều Chí Minh về những đặc kiện vững chắc để đảm bảo nền trưng cơ bản của chủ nghĩa độc lập dân tộc xã hội ở Việt Nam? 3.3.3. Điều kiện để đảm bảo độc 6.Anh/Chị hãy phân tích lập dân tộc gắn liền với chủ tính sáng tạo về lý luận của nghĩa xã hội tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam? 7.Trình bày những nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về mục tiêu, động lực và bước đi của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam? 8.Anh/Chị hãy phân tích tư 8
tưởng Hồ Chí Minh về mối quan hệ biện chứng giữa độc lập dân tộ và chủ nghĩa xã hội ở Việt Ncam. 9.Phân tích tính sáng tạo về lý luận của tư tưởng Hồ Chí Minh về thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam? Chương 3: (tiếp theo) Yêu cầu đọc sách: Đọc quyển [1], trang 66-98 3.4. VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG 1 HỒ CHÍ MINH VỀ ĐỘC LẬP Câu hỏi chuẩn bị: DÂN TỐC GẮN LIỀN VỚI 1.Anh/Chị hãy nêu tóm tắt CNXH TRONG SỰ NGHIỆP những quan điểm cơ bản CÁCH MẠNG VIỆT NAM của Hồ Chí Minh về Đảng GIAI ĐOẠN HIỆN NAY Cộng sản? 3.4.1. Kiên định mục tiêu và con 2.Bằng thực tiễn lịch sử đường cách mạng mà chủ tịch anh/chị hãy chứng minh vai Hồ Chí Minh đã xác định trò lãnh đạo của Đảng Cộng 3.4.2. Phát huy sức mạng dân sản Việt Nam là nguyên chủ xã hội chủ nghĩa nhân cơ bản đầu tiên mang Tuần 3.4.3. Củng cố, kiện toàn, phát lại thắng lợi của cách mạng 3 Việt Nam 90 năm qua. huy sức mạnh và hiệu quả hoạt Từ: động của toàn hệ thống chính trị 3.Anh/Chị hãy phân tích tư …. tưởng Hồ Chí Minh về xây 3.4.4. Đấu tranh chống những dựng Đảng Cộng sản Việt đến biểu hiện suy thoái về tư tưởng Nam trong sạch vững … chính trị, đạo đức, lối sống và mạnh? Phân tích quan niệm “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” của Hồ Chí Minh về bản trong nội bộ. chất dân chủ và bản chất Chương 4: TƯ TƯỞNG HỒ giai cấp của Nhà nước kiểu CHÍ MINH VỀ ĐẢNG CỘNG 2 2 10 mới ở Việt Nam. SẢN VIỆT NAM VÀ NHÀ 4.Phân tích và nêu ý nghĩa NƯỚC CỦA NHÂN DÂN, DO của quan niệm Hồ Chí NHÂN DÂN, VÌ NHÂN DÂN Minh về Nhà nước pháp quyền ở Việt Nam. 9
4.1. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ 5.Phân tích quan điểm của MINH VỀ ĐẢNG CỘNG SẢN Hồ Chí Minh về xây dựng VIỆT NAM Nhà nước của dân, do dân, vì dân. 4.1.1. Tính tất yếu và vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam 4.1.2. Đảng phải trong sạch, vững mạnh 4.2. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ NHÀ NƯỚC CỦA NHÂN DÂN, DO NHÂN DÂN, VÌ NHÂN DÂN 4.2.1. Nhà nước dân chủ 4.2.2. Nhà nước pháp quyền 4.2.3. Nhà nước trong sạch, vững mạnh Chương 4: (tiếp theo) 1 3 Yêu cầu đọc sách: Đọc quyển [1], trang 99 - 118 4.3. VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VÀO CÔNG Câu hỏi chuẩn bị: TÁC XÂY DỰNG ĐẢNG VÀ 1.Anh/Chị hãy phân tích tư XÂY DỰNG NHÀ NƯỚC tưởng Hồ Chí Minh về đoàn GIAI ĐOẠN HIỆN NAY kết dân tộc là vấn đề chiến Tuần 4.3.1. Về xây dựng Đảng lược, là mục tiêu, là động 4 lực và là nhiệm vụ lâu dài 4.3.2. Về xây dựng Nhà nước của cách mạng Việt Nam? Từ: Chương 5: TƯ TƯỞNG HỒ 2 2 8 …. 2.Anh/Chị hãy phân tích CHÍ MINH VỀ ĐOÀN KẾT nội dung tư tưởng Hồ Chí đến TOÀN DÂN TỘC VÀ ĐOÀN Minh về đại đoàn kết dân … KẾT QUỐC TẾ tộc ở Việt Nam? 5.1. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐOÀN KẾT DÂN TỘC 5.1.1. Vai trò đoàn kết dân tộc 5.1.2. Lực lượng của khối đại đoàn kết dân tộc 10
5.1.3. Điều kiện thực hiện đoàn kết dân tộc 5.1.4. Hình thức tổ chức của khối đoàn kết dân tộc 5.1.5. Phương thức xây dựng khối đài đoàn kết Chương 5: (tiếp theo) Yêu cầu đọc sách: Đọc quyển [1], trang 99 - 118 5.2. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ 2 2 9 MINH VỀ ĐOÀN KẾT QUỐC Câu hỏi chuẩn bị: TẾ 1.Anh/Chị hãy phân tích 5.2.1. Vai trò đoàn kết quốc tế nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về sự cần thiết và nội 5.2.2. Lực lượng đoàn kết và dung đoàn kết quốc tế? hình thức tổ chức 2.Anh/Chị hãy phân tích sự 5.2.3. Nguyên tắc đoàn kết quốc sáng tạo về lý luận và ý tế nghĩa của việc học tập tư Tuần 5.3. VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG tưởng Hồ Chí Minh về đại 5 HỒ CHÍ MINH VỀ ĐOÀN KẾT đoàn kết dân tộc ở Việt Từ: TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN Nam? …. NAY đến 5.3.1. Quán triệt tư tưởng Hồ … Chí Minh về đoàn kết trong chủ trương, đường lối của Đảng 5.3.2. Xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc trên nền tảng liên minh công nhân, nông dân, trí thức dưới sự lãnh đạo của Đảng 5.3.3. Đoàn kết dân tộc phải gắn với đoàn kết quốc tế KIỂM TRA 1 Chương 6: TƯ TƯỞNG HỒ 3 2 10 Yêu cầu đọc sách: Đọc CHÍ MINH VỀ VĂN HÓA, quyển [1], trang 119-151 ĐẠO ĐỨC, CON NGƯỜI Câu hỏi chuẩn bị: 11
6.1. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ 1.Anh/Chị hãy phân tích MINH VỀ VĂN HÓA những quan điểm của Hồ Chí Minh về vị trí, vai trò, 6.1.1. Một số nhận thức chung Tuần tính chất, chức năng cơ bản về mối quan hệ giữa văn hóa với 6 của văn hóa? các lĩnh vực khác Từ: 2.Anh/Chị hãy phân tích tư 6.1.2. Quan điểm của Hồ Chí …. tưởng Hồ Chí Minh về vai Minh về vai trò của văn hóa đến trò của đạo đức cách mạng? 6.1.3. Quan điểm của Hồ Chí … 3.Anh/Chị hãy phân tích tư Minh về xây dựng nền văn hóa tưởng Hồ Chí Minh về mới những phẩm chất cơ bản 6.2. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ của con người Việt Nam MINH VỀ ĐẠO ĐỨC trong thời đại mới? 6.2.1. Quan điểm về vai trò, sức 4.Anh/Chị hãy phân tích tư mạnh của đạo đức cách mạng tưởng Hồ Chí Minh về 6.2.2. Quan điểm về những những nguyên tắc xây dựng chuẩn mực đạo đức cách mạng đạo đức cách mạng? 6.2.3. Quan điểm về nguyên tắc xây dựng đạo đức mới 6.3. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ CON NGƯỜI 6.3.1. Quan niệm của Hồ Chí Minh về con người 6.3.2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò của con người 6.3.3. Quan điểm của Hồ Chí Minh về xây dựng con người 6.4. XÂY DỰNG VĂN HÓA, ĐẠO ĐỨC, CON NGƯỜI VIỆT NAM HIỆN NAY THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 6.4.1. Xây dựng, phát triển văn hóa, con người 6.4.2. Xây dựng đạo đức cách mạng TỔNG CỘNG 20 10 60 12
5.HỌC LIỆU 5.1Tài liệu chính [1]. Bộ Giáo dục và đào tạo (2021), Giáo trình tư tưởng Hồ Chí Minh, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội. [2]. Hội đồng Trung ương chỉ đạo biên soạn Giáo trình quốc gia các môn khoa học Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh (2019), Giáo trình tư tưởng Hồ Chí Minh, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội. 5.2Tài liệu tham khảo khác [1]. Đảng Cộng sản Việt Nam (1991-2016), Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ VII, VIII, IX, X, XI, XII, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội. [2]. Đặng Xuân Kỳ (chủ biên - 2012), Giáo trình tư tưởng Hồ Chí Minh, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội. [3]. Đại tướng Võ Nguyên Giáp (2017) Tư tưởng Hồ Chí Minh và con đường cách mạng Việt Nam, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội. [4]. Hồ Chí Minh (2010), Toàn tập, gồm 15, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội. [5]. Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh - GS Song Thành (Chủ biên - 2006), Hồ Chí Minh – Tiểu sử. Nxb. Lý luận chính trị, Hà Nội. 6. PHƯƠNG THỨC ĐÁNH GIÁ 6.1 Đánh giá quá trình: 30% Nội dung Phương pháp Đáp ứng Trọng TT Tỷ lệ chuẩn đầu ra đánh giá đánh giá số của học phần Ks1,2 1 Điểm chuyên cần, Điểm danh, phát biểu 2 20% Ss1,2 As1,2 K2,3 Thảo luận/Bài tập Thuyết trình/Tiểu luận/Bài 2 3 30% nhóm thu hoạch Ss1,2 As1,2 Ks,2,3 Bài kiểm tra tự luận/Trắc 3 Thi giữa kỳ 5 50 Ss2,3 nghiệm As1,2 Tổng 10 100% 6.2 Đánh giá kết thúc học phần: 70% 13
Đáp ứng TT Nội dung đánh giá Phương pháp đánh giá Tỷ lệ chuẩn đầu Ghi chú ra học phần Ks1,2 1 Kiến thức Thi tự luận 40 Ss1,2 As1,2 K2,3 2 Kỹ năng Thi tự luận 30 Ss1,2 Mức tự chủ và chịu As1,2 Ks,2,3 3 Thi tự luận 30 trách nhiệm Ss2,3 Tổng 100 % As1,2 Trưởng bộ môn Trưởng khoa/ Ban Giám hiệu 14
CHƯƠNG 1 KHÁI NIỆM, ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ Ý NGHĨA HỌC TẬP TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH MỤC TIÊU - Về kiến thức Sinh viên có khả năng trình bày và phân tích những kiến thức cơ bản về một số vấn đề chung của môn học tư tưởng Hồ Chí Minh. - Về kỹ năng Qua nghiên cứu môn học này, sinh viên bước đầu có tư duy và kỹ năng đúng đắn, phù hợp khi phân tích cả về lý luận và thực tiễn các vấn đề đặt ra trong cuộc sống. - Về tư tưởng Sinh viên hiểu được vai trò của Hồ Chí Minh đối với sự phát triển của dân tộc Việt Nam, tin tưởng vào chế độ chính trị xã hội chủ nghĩa, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, góp phần tiếp thêm sức mạnh cho sinh viên về ý chí và hành động phấn đấu cho mục tiêu, lý tưởng của cách mạng. 1.1. KHÁI NIỆM TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 1.1.1 Khái niệm tư tưởng, nhà tư tưởng Tư tưởng là quan điểm, ý nghĩ chung của con người đối với hiện thực khách quan, là sản phẩm chủ quan của con người. Tư tưởng biểu hiện các mối quan hệ giữa con người với những vấn đề về thế giới xung quanh. Tư tưởng thuộc phạm trù ý thức. Vì vậy tư tưởng như thế nào phụ thuộc vào đối tượng phản ánh, môi trường xã hội và trình độ nhận thức, tâm sinh lý của mỗi người. Khi quan điểm được khái quát, xây dựng thành hệ thống lý luận, phản ánh lợi ích một giai cấp thì được gọi là hệ tư tưởng của giai cấp đó. Giai cấp nào thống trị xã hội thì hệ tư tưởng của nó cũng thống trị xã hội - hệ tư tưởng thống trị. Nhà tư tưởng là người đề xuất ra các tư tưởng triết học hoặc xã hội được biết đến rộng rãi. Theo Lênin: Nhà tư tưởng là người biết giải quyết trước người khác tất cả những vấn đề chính trị - sách lược, các vấn đề về tổ chức, về những yếu tố vật chất của phong trào không phải một cách tự phát. 15
Khái niệm “tư tưởng” trong thuật ngữ “tư tưởng Hồ Chí Minh” là một hệ thống những quan điểm, quan niệm, luận điểm được xây dựng trên một nền tảng triết học (thế giới quan và phương pháp luận) nhất quán, đại biểu cho ý chí, nguyện vọng của một giai cấp, một dân tộc, được hình thành trên cơ sở thực tiễn nhất định và trở lại chỉ đạo hoạt động thực tiễn, cải tạo hiện thực. 1.1.2 Khái niệm tư tưởng Hồ Chí Minh Nhận thức của Đảng ta về tư tưởng Hồ Chí Minh đã trải qua quá trình lâu dài. Đại hội VII của Đảng Cộng sản Việt Nam đánh dấu cột mốc quan trọng trong nhận thức của Đảng về tư tưởng Hồ Chí Minh. Lần đầu tiên văn kiện Đại hội Đảng định nghĩa: “Tư tưởng Hồ Chí Minh chính là kết quả sự vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin trong điều kiện cụ thể của nước ta, và trong thực tế tư tưởng Hồ Chí Minh đã trở thành một tài sản tinh thần quý báu của Đảng và của cả dân tộc”1. Kể từ Đại hội VII, tư tưởng Hồ Chí Minh tiếp được được các nhà khoa học quan tâm và đẩy mạnh nghiên cứu và đã đạt được những kết quả quan trọng, khẳng định và làm rõ vai trò của tư tưởng Hồ Chí Minh với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc ta, mãi mãi soi đường cho sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta giành thắng lợi. Trên cơ sở đó, trong các Đại hội tiếp theo của Đảng, khái niệm tư tưởng Hồ Chí Minh ngày càng được xác định một cách toàn diện và có hệ thống. Đại hội XI nêu khái niệm như sau: “Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam; kết quả của sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta, kế thừa và phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại; là tài sản tinh thân vô cùng to lớn và quý giá của Đảng và dân tộc ta, mãi mãi soi đường cho sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta giành thắng lợi”2. Khái niệm trên đây chỉ rõ nội hàm cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh, cơ sở hình thành cũng như ý nghĩa của tư tưởng đó. Một là, khái niệm này đã nêu rõ bản chất khoa học và cách mạng cũng như nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh. Đó là hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, từ đó phản ánh những vấn đề có tính quy luật của cách mạng Việt Nam. Tư tưởng Hồ Chí Minh là hệ thống quan điểm toàn 1 Đảng Cộng sản Việt Nam (1991), Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ VII, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr.127. 2 Đảng Cộng sản Việt Nam (2011), Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr.88. 16
diện và sâu sắc về mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới. Hai là, nêu lên cơ sở hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh là chủ nghĩa Mác - Lênin, giá trị cơ bản nhất trong quá trình hình thành và phát triển của tư tưởng đó, các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc và tinh hoa văn hóa nhân loại. Ba là, khẳng định giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh. Đó là tài sản tinh thần vô cùng to lớn và quý giá của Đảng và dân tộc ta, mãi mãi soi đường cho sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta. Cùng với chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là một bộ phận cấu thành làm nên nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động của Đảng và cách mạng Việt Nam. Hiện nay có 2 phương thức tiếp cận hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh: Thứ nhất, tư tưởng Hồ Chí Minh được nhận diện như một hệ thống tri thức tổng hợp, bao gồm: tư tưởng triết học; tư tưởng kinh tế; tư tưởng chính trị; tư tưởng quân sự; tư tưởng văn hóa, đạo đức và nhân văn. Thứ hai, tư tưởng Hồ Chí Minh là hệ thống các quan điểm về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, bao gồm: tư tưởng về vấn đề dân tộc và cách mạng giải phóng dân tộc; về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội; về Đảng Cộng sản Việt Nam, về đại đoàn kết dân tộc và đoàn kết quốc tế; về dân chủ, Nhà nước của dân, do dân, vì dân; về văn hóa, đạo đức... Trong đó cốt lõi là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. 1.2. ĐỐI TƯỢNG, NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU CỦA MÔN HỌC TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 1.2.1 Đối tượng nghiên cứu Bao gồm hệ thống quan điểm, quan niệm, lý luận về cách mạng Việt Nam trong dòng chảy của thời đại mới mà cốt lõi là tư tưởng về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Hệ thống quan điểm đó của Hồ Chí Minh phản ánh trong những bài nói, bài viết của Người, trong hoạt động cách mạng và trong cuộc sống hằng ngày của Người. Đó là những vấn đề lý luận và thực tiễn được rút ra từ cuộc đời hoạt động rất phong phú ở cả trong nước và trên thế giới của Hồ Chí Minh phấn đấu cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng xã hội, giải phóng giai cấp, giải phóng con người. Đối tượng của môn học tư tưởng Hồ Chí Minh không chỉ là bản thân hệ thống các quan điểm, lý luận được thể hiện trong toàn bộ di sản Hồ Chí Minh mà còn là quá trình vận động, hiện thực hóa các quan điểm, lý luận đó trong thực tiễn cách mạng Việt Nam. 17
1.2.2 Nhiệm vụ nghiên cứu Môn học có nhiệm vụ đi sâu, nghiên cứu, làm rõ các nội dung sau: Cơ sở (khách quan và chủ quan) hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh nhằm khẳng định sự ra đời của tư tưởng Hồ Chí Minh là một tất yếu để giải đáp các vấn để lịch sử dân tộc đặt ra; Các giai đoạn hình thành, phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh; Nội dung, bản chất cách mạng, khoa học, đặc điểm của các quan điểm trong toàn bộ hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh; Vai trò nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam hành động của tư tưỏng Hồ Chí Minh đối với cách mạng Việt Nam; Quá trình quán triệt, vận dụng, phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh qua các giai đoạn cách mạng của Đảng và Nhà nước ta và các giá trị tư tưởng lý luận của Hồ Chí Minh đối với kho tàng tư tưởng, lý luận cách mạng thế giới của thời đại. 1.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1.3.1 Cơ sở phương pháp luận của việc nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh Phải dựa trên cơ sở thế giới quan, phương pháp luận khoa học chủ nghĩa Mác - Lênin và các quan điểm có giá trị phương pháp luận của Hồ Chí Minh. Thống nhất tính đảng và tính khoa học Phải đứng trên lập trường, quan điểm, phương pháp luận chủ nghĩa Mác - Lênin và quan điểm, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam, bảo đảm tính khách quan khi phân tích, lý giải và đánh giá tư tưởng Hồ Chí Minh, tránh việc áp đặt, cường điệu hóa hoặc hiện đại hóa tư tưởng của Người. Thống nhất lý luận và thực tiễn Cần phải quán triệt quan điểm lý luận gắn liền với thực tiễn, học đi đôi với hành, phải biết vận dụng những kiến thức đã học vào cuộc sống, thực tiễn, phục vụ cho sự nghiệp cách mạng của đất nước. Quan điểm lịch sử - cụ thể Nghiên cứu, học tập tư tưởng Hồ Chí Minh nên xem xét một hiện tượng nhất định phải gắn với hoàn cảnh lịch sử - cụ thể. Từ đó giúp chúng ta nhận thức đúng đắn bản chất tư tưởng Hồ Chí Minh. Quan điểm toàn diện và hệ thống Khi nghiên cứu tư tương Hồ Chí Minh trên bình diện tổng thể hay từng bộ phận là phải luôn luôn quán triệt mối liên hệ qua lại của các yếu tố, các nội dung khác nhau trong hệ thống tư tưởng đó và phải lấy hạt nhân cốt lõi là tư tưởng độc lập, tự do, dân chủ và chủ nghĩa xã hội. 18
Quan điểm kế thừa và phát triển Nghiên cứu, học tập tư tưởng Hồ Chí Minh đòi hỏi không chỉ biết kế thừa, vận dụng mà còn phải biết phát triển sáng tạo tư tưởng của Người trong điều kiện lịch sử mới, trong bối cảnh cụ thể của đất nước và quốc tế. 1.3.2. Các phương pháp cụ thể Phương pháp lôgic, phương pháp lịch sử và sự kết hợp hai phương pháp này. Phương pháp lôgíc nghiên cứu một cách tổng quát nhằm tìm ra được bản chất vốn có của sự vật, hiện tượng và khái quát thành lý luận. Phương pháp lịch sử nghiên cứu sự vật và hiện tượng theo trình tự thời gian, quá trình diễn biến đi từ phát sinh, phát triển đến hệ quả của nó. Phương pháp phân tích văn bản kết hợp với nghiên cứu hoạt động thực tiễn của Hồ Chí Minh. Sử dụng phương pháp liên ngành khoa học xã hội - nhân văn, lý luận chính trị để nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh. Trong nghiên cứu hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh hiện nay, các phương pháp cụ thể thường được áp dụng có hiệu quả là: Phân tích, tổng hợp, so sánh đối chiếu, thống kê trắc lượng, văn bản học, điều tra điền dã, phỏng vấn nhân chứng lịch sử… Tuy nhiên việc vận dụng và kết hợp các phương pháp cụ thể phải căn cứ vào nội dung nghiên cứu. 1.4. Ý NGHĨA CỦA VIỆC HỌC TẬP MÔN HỌC ĐỐI VỚI SINH VIÊN 1.4.1. Nâng cao năng lực tư duy lý luận Làm cho sinh viên nâng cao nhận thức về vai trò, vị trí của tư tưởng Hồ Chí Minh đối với đời sống cách mạng Việt Nam. Bồi dưỡng, củng cố cho sinh viên, thanh niên lập trường, quan điểm cách mạng trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; tích cực đấu tranh phê phán những quan điểm sai trái, bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. 1.4.2. Giáo dục và thực hành đạo đức cách mạng, củng cố niềm tin khoa học gắn liền với trau dồi tình cảm các mạng, bồi dưỡng lòng yêu nước Giúp sinh viên nâng cao lòng tự hào về Đảng về Bác Hồ, về quê hương, dân tộc. Trên cơ sở đã được học, sinh viên vận dụng vào cuộc sống, tu dưỡng, rèn luyện bản thân, hoàn thành tốt chức trách của mình, đóng góp thiết thực và hiệu quả cho sự nghiệp cách mạng theo con đường mà Hồ Chí Minh và Đảng ta đã lựa chọn. 19
1.4.3. Xây dựng, rèn luyện phương pháp và phong cách công tác Qua nghiên cứu môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh, người học có điều kiện vận dụng tốt hơn những kiến thức và kỹ năng đã nghiên cứu, học tập vào việc xây dựng phương pháp học tập, tu dưỡng, rèn luyện phù hợp với điều kiện cụ thể của từng người, từng địa bàn. Người học có thể vận dụng xây dựng phong cách tư duy, phong cách diễn đạt, phong cách làm việc, phong cách ứng xử, phong cách sinh hoạt, v.v. phù hợp với điều kiện cụ thể. Tư tưởng Hồ Chí Minh có tác dụng góp phần tích cực trong việc giáo dục thế hệ trẻ tiếp tục hình thành và hoàn thiện nhân cách, trở thành những chiến sĩ tiên phong trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, góp phần làm cho đất nước ngày càng đàng hoàng hơn, to đẹp hơn như khát vọng của Hồ Chí Minh. D. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Phạm Ngọc Anh (2011), Ngân hàng câu hỏi thi, kiểm tra môn tư tưởng Hồ Chí Minh, Nxb. Chính trị quốc gia Hà Nội. 2. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2019), Giáo trình những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội. 3. Đại tướng Võ Nguyên Giáp (2011), Tư tưởng Hồ Chí Minh và con đường cách mạng Việt Nam, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội. 4. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập (12 tập), Nxb. Chính trị quốc gia Hà Nội. 5. Hội đồng trung ương chỉ đạo biên soạn giáo trình quốc gia (2019), Giáo trình Tư tưởng Hồ Chí Minh, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội. 6. http://tulieuvankien.dangcongsan.vn/mac-angghen-lenin-ho-chi-minh/ho-chi-minh. 20