Tài liệu: Kỹ thuật chăm sóc bà mẹ sau đẻ

Chia sẻ: Romano Romano | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Thêm vào BST

Báo xấu

326
lượt xem 88
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sinh xong phải kiêng khem gì, có nên gen bụng ngay để sớm lấy lại vóc dáng không..., là băn khoăn của không ít bà mẹ trẻ. Bà Chu Thị Phương, hộ sinh trưởng bệnh viện Việt - Pháp, Hà Nội sẽ giúp bạn giải tỏa những thắc mắc này.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tài liệu: Kỹ thuật chăm sóc bà mẹ sau đẻ

− Ph¸t hiÖn c¸c bÊt th−êng cña s¶n dÞch: h«i... Kü thuËt ch¨m sãc bµ mÑ sau ®Î − Tù theo dâi vÕt kh©u tÇng sinh m«n (nÕu cã): vÕt kh©u s−ng nÒ, ch¶y m¸u, cã mñ kh«ng ?, cã mïi? 1. Kü thuËt ®o m¹ch-huyÕt ¸p − H−íng dÉn vÖ sinh bé phËn sinh dôc, tù ch¨m (Xem m«n häc §iÒu d−ìng c¬ b¶n ) sãc vµ vÖ sinh c¸ nh©n. − H−íng dÉn cho s¶n phô mÆc s¹ch, kh« r¸o, 2. Kü thuËt lµm thuèc ©m ®¹o thay quÇn ¸o hµng ngµy. §Þa ®iÓm thùc tËp: Phßng thùc hµnh nhµ tr−êng − VËn ®éng sím vµ tËp thÓ dôc sau ®Î, gióp 1. T− vÊn cho bµ mÑ c¸ch tù ch¨m sãc sau ®Î: phôc håi c¬ bông, c¬ tÇng sinh m«n, tr¸nh t¸o bãn. − Dïng b¨ng vÖ sinh s¹ch, thÊm, cÇn thay b¨ng − T− vÊn cho s¶n phô vÒ KHHG§, ¸p dông c¸c th−êng xuyªn, nÕu 1 h s¶n dÞch thÊm −ít b¨ng biÖn ph¸p tr¸nh thai: bao cao su, dông cô tö ph¶i b¸o B¸c sü, Hé sinh. Röa vïng ©m hé, ©m cung, nu«i con b»ng s÷a mÑ. NÕu chËm kinh ë ®¹o Ýt nhÊt ngµy 3 lÇn. bµ mÑ ®ang nu«i con b»ng s÷a mÑ, ph¶i ®i − NÕu thÊy tö cung mÒm, tù xoa nhÑ lªn thµnh kh¸m ngay. bông ®Ó kÝch thÝch tö cung co l¹i. 2. ChuÈn bÞ dông cô: − ¡n ®ñ dinh d−ìng, kh«ng ¨n thøc ¨n sèng, − Bµn ch¶i, n−íc xµ phßng kh«ng ®¶m b¶o vÖ sinh. − Dông cô v« khuÈn − Ngñ ®ñ 8 tiÕng 1 ngµy- ®ªm. − Hép ®ùng g¹c miÕng, g¹c to, dµy v« khuÈn − Gióp, khuyÕn khÝch bµ mÑ cho con bó sím. − K×m h×nh tim ®Ó s¸t khuÈn − H−íng dÉn bµ mÑ ph¸t hiÖn c¸c bÊt th−êng ë − èng c¾m k×m cã dung dÞnh s¸t khuÈn trÎ: ch¶y m¸u rèn, kh«ng bó, kh«ng khãc, tÝm − Khè s¹ch t¸i... − H−íng dÉn bµ mÑ ph¸t hiÖn c¸c bÊt th−êng cña * Dông cô kh¸c b¶n th©n: ®au bông, ch¶y m¸u nhiÒu, nhøc − C¸c thuèc s¸t khuÈn hoÆc c¸c thuèc cÇn thiÕt ®Çu, chãng mÆt, mÖt l¶, bÝ ®¸i, sãn ph©n... kh¸c ®Ó dïng t¹i chç 343 344
− Mét b×nh (Êm) ®ùng n−íc chÝn 370C − Dïng k×m kÑp b«ng cã dung dÞch, s¸t khuÈn tõ trªn x−¬ng mu xuèng − Kh¨n phñ, tÊm nilon − Sau ®ã s¸t khuÈn m«i lín tõ trªn xuèng d−íi, − Khay h¹t ®Ëu hoÆc tói nilon ®ùng ®å bÈn tõ tr−íc ra sau − B« dÑt − S¸t khuÈn bªn m«i lín cßn l¹i còng nh− trªn − B×nh phong − Dïng tay tr¸i t¸ch 2 m«i lín ®Ó lau phÝa trong 3. Kü thuËt tiÕn hµnh: − Lau s¹ch lç ©m ®¹o vµ vïng ®¸y chËu − Gi¶i thÝch ®Ó bÖnh nh©n yªn t©m − KiÓm tra l¹i vÕt kh©u, ph¸t hiÖn chç s−ng − §Èy xe dông cô ®Õn bµn thñ thuËt phång tô m¸u, bôc chØ − Che b×nh phong cho kÝn ®¸o − Lau kh« l¹i b¨ng g¹c miÕng − Tr¶i tÊm nilon, kh¨n v¶i phñ d−íi l−ng bÖnh − §Æt miÕng khè dµy vµ dïng tay tr¸i ®Ó gi÷ nh©n − Cuèn kh¨n v¶i vµ tÊm nilon d−íi bÖnh nh©n − Gióp bÖnh nh©n n»m ngöa, co 2 ch©n, ®Çu gèi − §Ó bÖnh nh©n n»m l¹i tho¶i m¸i, kÐo v¸y, ¸o thÊp cho gän gµng − Gióp bÖnh nh©n kÐo ¸o v¸y, béc lé vÞ trÝ cÇn − Thu dän dông cô th¸o g¨ng tay vµ röa s¹ch sÏ lµm thuèc − Ghi vµo phiÕu theo dâi − LÊy khè bÈn ®Ó vµo tói nilon (hoÆc khay h¹t ®Ëu) − NhËn ®Þnh mµu s¾c, mïi s¶n dÞch tiÕt, ®Ó ph¸t Kü thuËt c¾t chØ vÕt mæ, vÕt kh©u tÇng sinh m«n hiÖn nh÷ng bÊt th−êng − Dïng bµn tay tr¸i Ên nhÑ vïng bông d−íi, ®Ó ®Èy nèt nh÷ng côc m¸u cßn ®äng l¹i 1. Kü thuËt c¾t chØ vÕt mæ − Mang g¨ng tay0 §Þa ®iÓm thùc tËp: T¹i bÖnh viÖn − Dïng b×nh n−íc Êm röa vïng ©m hé - tÇng sinh m«n cho s¹ch c¸c dÞch tiÕt ra 345 346
− Mang dông cô ®Õn gi−êng bÖnh 1.1. Dông cô − NhÑ nhµng th¸o b¨ng dÝnh, b¨ng cuén b»ng * Dông cô v« khuÈn k×m vµ bá vµo khay h¹t ®Ëu − Mét khay v« khuÈn, hoÆc mét gãi gåm: − Më khay (hoÆc gãi) dông cô v« khuÈn + G¹c cñ Êu hoÆc b«ng gßn − Mang g¨ng + 2 kÑp phÉu tÝch kh«ng mÊu + kÐo c¾t chØ − Dïng kÑp gÊp miÕng g¹c cã thÊm dung dÞch + B¨ng, g¹c v« khuÈn s¸t khuÈn röa vÕt th−¬ng theo mét chiÒu tõ + G¨ng tay cao su trªn xuèng d−íi qua vÕt kh©u, tõ trong vÕt + B¸t kÒn (cèc) kh©u ra ngoµi. − Bá g¹c bÈn vµo khay h¹t ®Ëu * Dông cô kh¸c − èng ®ùng k×m vµ ®Ó k×m tiÕp liÖu − VÉn dïng kÑp ®ã ®Ó g¾p nót chØ vµ nhÑ nhµng − Khay h¹t ®Ëu kÐo lªn − C¾t mét ch©n nót chØ vµo s¸t tíi da tíi møc cã − KÐo, b¨ng dÝnh, b¨ng dµi cuén (b¨ng v¶i) thÓ ®¹t ®−îc − Dung dÞch s¸t khuÈn: cån 700 hoÆc cån iod − Dïng kÑp gi÷ ch©n nót chØ, rót chØ ë phÝa bªn lo·ng ®èi diÖn 1.2. Kü thuËt tiÕn hµnh: − Sau khi ®· c¾t vµ rót hÕt c¸c mòi chØ, b¨ng vÕt − Chµo hái s¶n phô th−¬ng l¹i − Gi¶i thÝch cho bÖnh nh©n biÕt tr−íc khi tiÕn − Thu dän dông cô vµ mang vÒ phßng cä röa vµ hµnh thñ thuËt ®Ó cho hä yªn t©m ®Ó vµo n¬i quy ®Þnh, bá ®å bÈn vµo thïng cã − §Æt bÖnh nh©n t− thÕ thuËn tiÖn n¾p ®Ëy − KiÓm tra y lÖnh cña b¸c sÜ vÒ ngµy c¾t chØ − Ghi vµo phiÕu theo dâi t×nh h×nh vÕt th−¬ng (th−êng c¾t chØ sau 6-7 ngµy (sau khi kh©u) (kh« hay bÞ nhiÔm khuÈn...) vµ sè mòi chØ ®· c¾t còng cã thÓ y lÖnh c¾t sau kh©u 2-3 ngµy khi vÕt kh©u nhiÔm khuÈn 2. Kü thuËt c¾t chØ vÕt kh©u tÇng sinh m«n − Röa tay (theo ®óng kü thuËt röa tay ngo¹i khoa) §Þa ®iÓm thùc tËp: T¹i bÖnh viÖn 347 348
2.1. Chµo hái s¶n phô 2.3. Kü thuËt tiÕn hµnh − Gi¶i thÝch cho bÖnh nh©n biÕt tr−íc khi tiÕn − H−íng dÉn s¶n phô c¸ch ch¨m sãc vÕt kh©u hµnh thñ thuËt, ®Ó cho hä yªn t©m tÇng sinh m«n − §Æt bÖnh nh©n t− thÕ thuËn tiÖn − Sau mçi lÇn ®¹i, tiÓu tiÖn, röa s¹ch ©m hé, − KiÓm tra y lÖnh cña b¸c sÜ vÒ ngµy c¾t chØ thÊm kh«. (th−êng c¾t chØ sau 6-7 ngµy sau khi kh©u − C¾t chØ ngµy thø 5 sau ®Î. còng cã thÓ y lÖnh c¾t sau mæ 2-3 ngµy khi − VÕt kh©u cã s−ng nÒ, ch¶y m¸u, mñ, ph¶i ®Õn vÕt kh©u nhiÔm khuÈn) c¬ së y tÕ ngay hoÆc b¸o cho nh©n viªn y tÕ xö − Röa tay (theo ®óng kü thuËt röa tay ngo¹i trÝ. khoa) − Mang dông cô ®Õn gi−êng bÖnh 2.2. Dông cô − NhÑ nhµng th¸o khè lãt b»ng k×m vµ bá vµo * Dông cô v« khuÈn khay h¹t ®Ëu − Mét khay v« khuÈn, hoÆc mét gãi gåm: − Më khay (hoÆc gãi) dông cô v« khuÈn + G¹c cñ Êu hoÆc b«ng gßn − Mang g¨ng + 2 kÑp phÉu tÝch kh«ng mÊu + kÐo c¾t chØ − Dïng kÑp g¾p miÕng g¹c cñ Êu (b«ng trßn) cã + B¨ng, g¹c v« khuÈn thÊm dung dÞch s¸t khuÈn, röa vÕt kh©u tõ + G¨ng tay cao su trªn xuèng d−íi, tõ trong vÕt kh©u ra ngoµi, bá g¹c bÈn vµo khay h¹t ®Ëu + B¸t kÒn (cèc) − VÉn dïng kÑp ®ã ®Ó g¾p nót chØ vµ nhÑ nhµng * Dông cô kh¸c kÐo lªn − èng ®ùng k×m vµ ®Ó k×m tiÕp liÖu − C¾t mét ch©n nót chØ vµo s¸t tíi da tíi møc cã thÓ ®¹t ®−îc − Khay h¹t ®Ëu − Dïng kÑp gi÷ ch©n nót chØ, rót chØ ë phÝa bªn − Dung dÞch s¸t khuÈn: cån 700 hoÆc cån iod ®èi diÖn 0,5% 349 350
Röa l¹i dông cô cho s¹ch nh÷ng chÊt bÈn cã thÓ nh×n thÊy − Sau khi ®· c¾t vµ rót hÕt c¸c mòi chØ, s¸t ®−îc nh− m¸u, mµng m¶nh rau vôn hoÆc c¸c chÊt dÞch c¬ khuÈn l¹i b»ng cån iod vµ ®ãng khè s¹ch cho thÓ; röa s¹ch dung dÞch khö nhiÔm. s¶n phô. Th«ng b¸o cho s¶n phô biÕt t×nh Lµm kh«: Dïng kh¨n v¶i s¹ch lau kh« hoÆc ®Ó kh« tù tr¹ng cña vÕt kh©u tÇng sinh m«n nhiªn. − Thu dän dông cô vµ mang vÒ phßng cä röa vµ Ph©n lo¹i: Ph©n lo¹i dông cô theo tõng chñng, thÝch ®Ó vµo n¬i quy ®Þnh, bá ®å bÈn vµo thïng cã n¾p ®Ëy hîp víi viÖc khö khuÈn. − Ghi vµo phiÕu theo dâi t×nh h×nh vÕt th−¬ng §ãng hép: XÕp dông cô ®· s¹ch, kh« theo ®óng líp, (kh« hay bÞ nhiÔm khuÈn...) vµ sè mòi chØ ®· quy c¸ch hÊp sÊy, råi ®−a dông cô ®i luéc, hÊp, sÊy hoÆc c¾t. ng©m hãa chÊt tïy tõng chñng lo¹i. 2.2. Sö dông c¸c lo¹i thiÕt bÞ tiÖt trïng qui tr×nh thùc hµnh m«n häc 19 §Ó sö dông c¸c lo¹i thiÕt bÞ tiÖt trïng ®¹t hiÖu qu¶, kÐo (D©n sè - KÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh) dµi thêi gian sö dông tr−íc hÕt ph¶i ®äc kü h−íng dÉn sö dông cña nhµ s¶n xuÊt. Nåi luéc: NÕu kh«ng cã nåi luéc chuyªn dông, cã thÓ 1. Tæ chøc t− vÊn, gi¸o dôc kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh sö dông mét c¸i nåi/xoong lín cã n¾p ®Ëy vµ mét nguån nhiÖt æn ®Þnh (cã thÓ dïng gas, than, cñi, bÕp dÇu ...). (xem bµi lý thuyÕt) Quy tr×nh 2. V« khuÈn trong kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh 1. Lµm s¹ch dông cô cÇn luéc ®óng víi quy tr×nh xö lý 2.1. Xö lý dông cô sau sö dông dông cô. Th¸o rêi dông cô nÕu cã thÓ, lÊy hÕt bät khÝ trong c¸c dông cô d¹ng èng, tuýp lßng nhá. Ng©m: Dông cô sau khi dïng ®−îc th¸o rêi ra; b¬m 2. §Æt c¸c dông cô ®· lµm s¹ch vµo trong nåi luéc, ®æ tiªm ®−îc th¸o kim phôt bá thuèc/m¸u cßn trong b¬m; ngËp n−íc s¹ch (tèt nhÊt lµ n−íc cÊt, hoÆc n−íc ®· ®−îc g¨ng tay nhóng vµo dung dÞch khö nhiÔm tr−íc khi lét läc bít cÆn). C¸c lo¹i dông cô tèt nhÊt còng ®−îc luéc cïng tr¸i g¨ng ra; èng hót, èng th«ng cÇn hót dung dÞch vµo giê ®Ó dÔ xö lý. tr−íc khi ng©m. TÊt c¶ dông cô ng©m ngËp trong dung dÞch khö nhiÔm (nh− clorin 5%) trong 10 phót. 3. §un s«i trong 20 phót, tÝnh tõ lóc s«i. NÕu cã vËt nµo ®ã ®−îc cho thªm vµo nåi lóc ®ang s«i, thêi gian ®−îc Röa: Dông cô ®−îc röa d−íi vßi n−íc ch¶y, vÆn n−íc tÝnh l¹i tõ lóc cho vËt míi vµo. võa ®ñ kh«ng ®Ó n−íc b¾n lªn ng−êi hoÆc v¨ng ra ngoµi. 351 352
4. Dïng k×m g¾p ®· tiÖt khuÈn hoÆc khö khuÈn ë møc CÇn ghi nhí vµi yÕu tè sau cao hoÆc g¨ng tay ®· tiÖt khuÈn lÊy dông cô ra khái nåi luéc ®Æt vµo hép ®ùng cã n¾p ®Ëy ®· ®−îc tiÖt/khö khuÈn. Nåi hÊp Kh«ng ®Ó dông cô ®· luéc ë trong n−íc ®Õn khi nguéi − NhiÖt ®é cÇn ®¹t lµ 1210C d−íi ¸p suÊt 15lbs. Tñ sÊy - Nåi hÊp −ít (Khö khuÈn b»ng nhiÖt). − Víi c¸c dông cô kh«ng cã bäc: 20 phót (tÝnh tõ lóc Sö dông tñ sÊy hoÆc nåi hÊp −ít cho qu¸ tr×nh tiÖt nhiÖt ®é ®¹t 1210C/15lbs). khuÈn b»ng nhiÖt. C¶ tñ sÊy hoÆc nåi hÊp cÇn ®−îc vËn − hµnh theo ®óng h−íng dÉn cña n¬i s¶n xuÊt. Víi dông cô cã bäc: 30 phót (tÝnh tõ lóc nhiÖt ®é ®¹t 1210C/15lbs). Quy tr×nh: Tr−íc khi tiÖt khuÈn b»ng nhiÖt, cÇn tu©n − thñ mét sè b−íc sau: LÊy ®å hÊp ra sau khi s¶ nåi, ®å hÊp ®· kh«. 1. Lµm s¹ch: ®óng quy tr×nh xö lý dông cô. Tñ sÊy 2. XÕp c¸ch rêi dông cô xa nhau ®Ó h¬i nãng th©m − NhiÖt ®é cÇn ®¹t lµ 1700C, duy tr× trong 1 giê. nhËp tèt nhÊt. − NhiÖt ®é cÇn ®¹t lµ 1600C, duy tr× trong 2 giê. Thêi 3. Më cöa sæ hép dông cô (dïng cho ®å v¶i, èng gian ®−îc tÝnh tõ khi nhiÖt ®¹t møc yªu cÇu. th«ng...) tr−íc khi cho vµo nåi hÊp. − LÊy dông cô sau khi lß ®· nguéi. 4. §èi víi c¸c dông cô hÑp nßng nh− kim tiªm cÇn phôt n−íc cÊt tr−íc khi ®−a vµo nåi hÊp. TiÖt khuÈn vµ khö khuÈn ë møc ®é cao 5. TriÖt ®Ó tu©n thñ h−íng dÉn vËn hµnh lß sÊy hoÆc nåi hÊp. Cã vµi lo¹i thiÕt bÞ kh«ng cÇn thiÕt hoÆc kh«ng thÓ tiÖt 6. LÊy ®å hÊp ra b»ng kÑp tiÖt khuÈn vµ b¶o qu¶n khuÈn b»ng lß sÊy kh« hoÆc nåi hÊp −ít. Trong tr−êng hîp trong hép tiÖt khuÈn cã n¾p. nµy chóng ta khö, tiÖt khuÈn b»ng hãa chÊt. HiÖn nay, ë n−íc ta hãa chÊt ®Ó sö dông réng r·i trong khö tiÖt khuÈn 7. Kh«ng ®Ó c¸c kÑp g¾p dông cô ng©m trong b×nh ®ùng dung dÞch khö khuÈn. CÇn tiÖt khuÈn chóng lµ chloramin vµ Cidex (Glutaradehyd 2%). cïng víi dông cô chóng sÏ ph¶i g¾p. Quy tr×nh: Tr−íc khi tiÖt khuÈn, cÇn tu©n thñ mét sè 8. ChØ lÊy dông cô ra khái lß sÊy/nåi hÊp sau khi ®· b−íc sau: ®−îc s¶ h¬i, ®Ó nguéi. 1. Lµm s¹ch: ®óng quy tr×nh xö lý dông cô. 353 354
bÊt kú khoa phßng nµo, nã lo¹i ®−îc nhiÒu vi sinh vËt − TiÖt khuÈn: Ng©m ngËp dông cô (nh− èng hót cña trªn da gióp cho phßng ngõa viÖc l©y truyÒn vi sinh b¬m Karman, èng hót nhít ...) vµo dung dÞch Cidex vËt tõ tay sang dông cô, sang kh¸ch hµng. Röa tay trong 10 giê. G¾p dông cô ra b»ng kÑp v« khuÈn hoÆc ®−îc chia lµm hai møc kh¸c nhau, ®ã lµ röa tay g¨ng tay v« khuÈn. Tr¸ng l¹i b»ng n−íc ®· tiÖt th−êng quy vµ röa tay phÉu thuËt. khuÈn, lµm kh« b»ng kh¨n v¶i ®· tiÖt khuÈn, ®Ó − trong hép ®· tiÖt khuÈn, cã n¾p ®Ëy kÝn. Nªn röa tay th−êng quy tr−íc c¸c c«ng viÖc hµng ngµy nh− th¨m kh¸m, tiªm, thay b¨ng, lÊy m¸u... − Khö khuÈn ë møc ®é cao: Ng©m dông cô (nh− b¬m hay tr−íc khi ph¶i sê vµo c¸c dông cô ®· ®−îc khö Karman, èng hót...) vµo dung dÞch Cidex hoÆc dung hoÆc tiÖt khuÈn vµ röa tay tr−íc khi vÒ nhµ. dÞch chloramin 0,5% trong vßng 20 phót. G¾p dông − cô ra b»ng kÑp v« khuÈn hoÆc g¨ng tay v« khuÈn. Nªn röa tay th−êng quy sau c¸c c«ng viÖc hµng ngµy Tr¸ng l¹i b»ng n−íc ®· tiÖt khuÈn, lµm kh« b»ng hoÆc sau c¸c t×nh huèng mµ tay cã thÓ bÞ nhiÔm bÈn kh¨n v¶i ®· tiÖt khuÈn, ®Ó trong hép ®· tiÖt khuÈn, nh− ch¹m vµo c¸c dông cô ®· dïng hoÆc c¸c chÊt dÞch cã n¾p ®Ëy kÝn. c¬ thÓ, sau khi hØ mòi, h¾t h¬i, ho vµ sau khi ®i vÖ sinh. − L−u ý: Röa tay phÉu thuËt ®−îc thùc hiÖn nghiªm ngÆt tr−íc khi tiÕn hµnh phÉu thuËt hoÆc tiÓu phÉu. − Hép, thïng ®ùng dung dÞch khö khuÈn cã n¾p ®Ëy kÝn. ChuÈn bÞ − Khi tiÕn hµnh khö, tiÖt khuÈn phßng b»ng hãa chÊt, cÇn ®−îc më cöa sæ, tho¸ng giã, ®Æc biÖt lµ khi sö Röa tay th−êng quy Röa tay phÉu thuËt dông Cidex. N−íc s¹ch theo tiªu N−íc N−íc chÝn, cã dßng ch¶y chuÈn cña Bé Y tÕ quy 2. Kü thuËt tiÖt khuÈn dông cô ®Þnh, cã dßng ch¶y Xµ phßng chÝn, hoÆc (xem ë m«n häc 17) Xµ phßng Xµ phßng Xµ phßng s¸t khuÈn 3. Quy tr×nh b¶o qu¶n, sö dông dông cô sau tiÖt khuÈn Lau kh« Kh¨n kh« s¹ch Kh¨n kh« ®· tiÖt trïng Bµn ch¶i MÒm, ®· hÊp tiÖt trïng (xem ë m«n häc 17) Kü thuËt röa tay 4. Quy tr×nh röa tay, mÆc ¸o, ®i g¨ng 4.1.1. Röa tay th−êng quy 4.1. Röa tay − Th¸o c¸c ®å trang søc, trõ nhÉn c−íi tr¬n nh½n. − Röa tay lµ mét viÖc ®¬n gi¶n nhÊt vµ quan träng Kh«ng ®Ó mãng tay dµi hoÆc s¬n mãng tay. nhÊt trong quy tr×nh phßng ngõa nhiÔm khuÈn t¹i 355 356
− mãng tay xuèng ngãn tay råi ®Õn mu bµn tay. Xong Më dßng n−íc võa ®ñ, tr¸nh n−íc b¾n tãe. Lµm −ít chµ tõ cæ tay xuèng ®Õn khuûu tay. Thêi gian 3 - 5 bµn tay vµ cæ tay, chóc bµn tay xuèng d−íi cho n−íc phót. ch¶y. − − Dïng khuûu tay më vßi n−íc x¶ s¹ch, cho n−íc ch¶y S¸t xµ phßng vµo tay, dïng hai ngãn tay kÑp b¸nh xµ tõ ®Çu ngãn tay xuèng khuûu tay. TuyÖt ®èi tr¸nh phßng tr¸ng qua n−íc tr−íc khi th¶ nã trë chç cò. ch¹m vµo bån - chËu röa. − Chµ s¸t lßng bµn tay, mu bµn tay, luån c¸c ngãn tay − Nhê ng−êi phô më hép hÊp lÊy kh¨n ®· hÊp lau kh«. vµo nhau chµ s¸t c¸c kÏ ngãn. Dïng bµn tay nµy n¾m Mçi mÆt kh¨n lau cho mét tay, lau tõ ngãn tay xuèng tõng ngãn tay kia xo¸y trßn vµ ng−îc l¹i. khuûu tay. − X¶ n−íc cho s¹ch theo chiÒu tõ ®Çu ngãn tay xuèng cæ tay. 4.2. MÆc ¸o − Dïng khuûu tay ®ãng vßi n−íc l¹i. Cè g¾ng tr¸nh (xem ë m«n häc 17) kh«ng ch¹m vµo chËu röa, v× phÇn lín chËu röa ®Òu 4.3. §i g¨ng bÞ nhiÔm bÈn. − (xem ë m«n häc 17) Dïng kh¨n kh« lau s¹ch. Gi÷ kh¨n kh« ë gi÷a hai bµn tay, dïng tay nµy lau cho tay kia b»ng mét mÆt kh¨n, mµ kh«ng dïng mét mÆt kh¨n lau cho c¶ hai 5. Kü thuËt thùc hiÖn kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh. tay. 4.1.2. Röa tay phÉu thuËt ChuÈn bÞ kh¸ch hµng triÖt s¶n − Th¸o c¸c ®å trang søc, trõ nhÉn c−íi tr¬n nh½n. Kh«ng ®Ó mãng tay dµi hoÆc s¬n mãng tay. 1. ChØ dÉn tr−íc phÉu thuËt (cho c¶ kh¸ch hµng th¾t èng − Më dßng n−íc võa ®ñ tr¸nh n−íc b¾n tãe. Lµm −ít dÉn tinh vµ th¾t èng dÉn trøng): bµn tay, cæ tay vµ c¼ng tay. Dïng khuûu tay ®ãng vßi − Tr−íc khi quyÕt ®Þnh triÖt s¶n, kh¸ch hµng cÇn ®−îc n−íc l¹i. biÕt tÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p tr¸nh thai hiÖn cã t¹i ®Þa − Dïng bµn ch¶i ®· ®−îc hÊp nhóng xµ phßng chÝn ph−¬ng. Khi ®· cã quyÕt ®Þnh ch¾c ch¾n, kh¸ch hµng hoÆc dung dÞch xµ phßng s¸t khuÈn, b«i xµ phßng lªn cÇn ®−îc biÕt nh÷ng thuËn lîi còng nh− kh«ng thuËn hai bµn tay, c¼ng tay. lîi cña triÖt s¶n, gi¶i thÝch ®Ó kh¸ch hµng hiÓu ®−îc − Dïng bµn ch¶i chµ (cä) theo h×nh xo¸y èc. Chµ lßng (b»ng ng«n ng÷ ®¬n gi¶n): bµn tay tr−íc, xong tay nµy chµ cho tay kia; chµ tõ 357 358
− − NghØ hoµn toµn ngµy ®Çu tiªn phÉu thuËt; lµm viÖc §©y lµ biÖn ph¸p tr¸nh thai vÜnh viÔn, viÖc kh«i phôc nhÑ sau 48 giê; tr¸nh viÖc nÆng qu¸ møc hoÆc mang kh¶ n¨ng sinh ®Î sÏ rÊt phøc t¹p, tèn kÐm vµ cho ®Õn v¸c nÆng trong vßng 1 tuÇn. Ho¹t ®éng b×nh th−êng nay vÉn ch−a cã kh¶ n¨ng thµnh c«ng. sau 7 ngµy, kÓ c¶ ®i xe ®¹p. − §©y lµ mét thñ thuËt ®¬n gi¶n vµ an toµn, nh−ng − Cã thÓ t¾m röa sau 24giê, gi÷ vÕt mæ kh«, s¹ch; còng nh− bÊt kú thñ thuËt nµo, nã còng chøa ®ùng kh«ng ®éng ch¹m vµo b¨ng hoÆc më b¨ng. mét sè Ýt nguy c¬, g©y ra nh÷ng tai biÕn ®ßi hái ph¶i ®iÒu trÞ tiÕp. Tr¸nh giao hîp trong vßng 2 – 3 ngµy, sau ®ã dïng − − bao cao su trong 20 lÇn xuÊt tinh. RÊt Ýt kh¶ n¨ng thÊt b¹i. − − SÏ cã mét vµi c¶m gi¸c khã chÞu th«ng th−êng, cã thÓ Kh«ng phßng chèng ®−îc c¸c bÖnh l©y truyÒn qua lµm viÖc g× ®ã ®Ó quªn ®i c¶m gi¸c ®ã. ®−êng t×nh dôc còng nh− HIV/AIDS. − − Trë l¹i kh¸m ngay nÕu thÊy bÞ sèt, ch¶y m¸u hoÆc cã Ng−êi th¾t èng dÉn tinh kh«ng mÊt kh¶ n¨ng sinh mñ tõ vÕt mæ, hoÆc nÕu hoa m¾t chãng mÆt hay ®au s¶n ngay sau thñ thuËt, nªn ph¶i dïng bao cao su b×u d¸i liªn tôc hoÆc cµng ngµy cµng t¨ng, hoÆc s−ng trong Ýt nhÊt lµ 20 lÇn xuÊt tinh. b×u d¸i. − Kh¸ch hµng ®−îc h−íng dÉn ¨n s¸ng nhÑ trong ngµy − phÉu thuËt (th¾t èng dÉn tinh), hoÆc nhÞn ¨n tõ nöa NÕu kh«ng cã g× ®Æc biÖt th× ®i kh¸m l¹i theo hÑn cña ®ªm h«m tr−íc (th¾t èng dÉn trøng). b¸c sü. − − T¾m géi tr−íc khi phÉu thuËt. C¾t bít l«ng mu Vµo sæ vµ hÑn lÞch kh¸m l¹i. (kh¸ch hµng th¾t èng dÉn tinh). 2.2. Cho kh¸ch hµng th¾t èng dÉn trøng − §¹i tiÖn vµo buæi s¸ng ngµy phÉu thuËt, tiÓu tiÖn − §−îc nh©n viªn y tÕ theo dâi s¸t c¸c dÊu hiÖu sinh tr−íc khi phÉu thuËt. tån trong 6 giê sau mæ. − Kh«ng ®eo ®å trang søc, kÑp tãc; kh«ng s¬n mãng tay. − NghØ hoµn toµn ngµy ®Çu tiªn phÉu thuËt; tr¸nh viÖc − Tèt nhÊt cã ng−êi nhµ ®i cïng ®Ó ®−a vÒ sau phÉu thuËt. nÆng qu¸ møc hoÆc mang v¸c nÆng trong vßng 1 tuÇn. − Cã thÓ t¾m röa sau 24 giê, gi÷ vÕt mæ kh«, s¹ch; 2. ChØ dÉn sau phÉu thuËt kh«ng ®éng ch¹m vµo b¨ng hoÆc më b¨ng. − Trë l¹i kh¸m ngay nÕu thÊy bÞ sèt, ch¶y m¸u hoÆc cã 2.1. Cho kh¸ch hµng th¾t èng dÉn tinh mñ tõ vÕt mæ, hoÆc nÕu hoa m¾t chãng mÆt hay ®au − NghØ ng¬i tho¶i m¸i trong mét vµi giê ®Çu, kh«ng cÇn bông liªn tôc hoÆc cµng ngµy cµng t¨ng. n»m viÖn. 359 360
− − NÕu kh«ng cã g× ®Æc biÖt th× ®i kh¸m l¹i theo hÑn cña ChØ catgut sè 1.0; 2.0; chØ lanh; b¸c sü. − B¬m kim tiªm dïng mét lÇn lo¹i 5ml, 10ml; − Vµo sæ vµ hÑn lÞch kh¸m l¹i. − Cèc, b¸t kÒn ®ùng dung dÞch s¸t khuÈn; 3. ChuÈn bÞ dông cô: Tuú thuéc kü thuËt mµ c¬ së cã, − Thuèc g©y tª, n−íc cÊt; hoÆc kü thuËt mµ phÉu thuËt viªn thÝch/−a dïng. §¶m − Dung dÞch s¸t khuÈn kh«ng ph¶i cån; b¶o v« trïng trong qu¸ tr×nh më gãi dông cô, tr¶i kh¨n mæ, ®eo g¨ng, mÆc ¸o. PhÇn nµo nhiÔm bÈn hoÆc bÞ va − Víi kü thuËt kh«ng dïng dao chuÈn bÞ kÑp trßn ngoµi quÖt ph¶i bá vµ thay b»ng thø míi. da vµ kÑp c¾t; − 3.1. ChuÈn bÞ dông cô th¾t èng dÉn tinh G¹c b¨ng vÕt mæ, b¨ng dÝnh. − Kh¨n v¶i v« khuÈn: 04 chiÕc, kh¨n lín thñng chØ ®Ó 3.2. ChuÈn bÞ dông cô th¾t èng dÉn trøng lé phÇn b×u d¸i: 02; − Kh¨n v¶i v« khuÈn: 6 chiÕc (4 võa, 2 to); − ¸o phÉu thuËt: 02; − ¸o phÉu thuËt: 02; − B«ng s¸t khuÈn. G¹c thÊm m¸u; − Dao mæ: 01 chiÕc; − KÑp s¸t trïng: 01; − KÑp cong kh«ng mÊu cÇm m¸u: 05; − KÑp gi÷ s¨ng: 06; − KÑp cong kh«ng mÊu nhän, nhá (kÑp vßi trøng): 02; − Dao mæ: 01; − KÑp s¸t trïng cong: 01; − KÑp cÇm m¸u nhá: 04; − KÑp s¸t trïng th¼ng: 03; − K×m mang kim: 01; − KÑp r¨ng chuét: 04; − KÑp phÉu tÝch kh«ng mÊu: 01; − KÑp th¼ng cÇm m¸u cã mÊu: 01; − KÑp phÉu tÝch cã mÊu: 01; − KÑp th¼ng cÇm m¸u kh«ng mÊu: 01; − KÐo cong nhá: 01; − KÑp kh¨n v¶i: 05; − KÐo th¼ng nhá: 01; − Van më bông: 02; − Kim kh©u trßn, 3 c¹nh; 361 362
− Van ©m ®¹o: 01; − Phô cho b¸c sü thùc hiÖn phÉu thuËt KÑp phÉu tÝch cã mÊu: 01; − KÑp phÉu tÝch kh«ng mÊu: 01; − − Röa tay, mÆc ¸o, ®eo g¨ng nh− b¸c sü phÉu thuËt KÑp h×nh tim nhá, dµi (gi÷ vßi trøng): 01; theo chuÈn. − CÇn n©ng vßi trøng: 01; − Chia sÎ tr¸ch nhiÖm ®¶m b¶o v« khuÈn trong suèt − CÇn ®Èy: 01; qu¸ tr×nh phÉu thuËt. − Bé nong cæ tö cung tõ sè 5 - 9: 09; − Lµm quen víi thñ thuËt ®Ó ®o¸n tr−íc yªu cÇu cña − b¸c sü trong thñ thuËt vµ thùc hiÖn c¸c chØ thÞ cña Th−íc ®o buång tö cung: 01; b¸c sü. − CÆp cæ tö cung 2 r¨ng: 01; 1. Theo dâi bÖnh nh©n − KÐo phÉu thuËt dµi: 01; − KiÓm tra c¸c dÊu hiÖu sinh tån cña kh¸ch hµng theo − KÐo c¾t chØ: 02; ph¸c ®å phÉu thuËt, b¸o c¸o cho b¸c sü mäi thay ®æi − cña kh¸ch hµng. K×m mang kim: 02; − Theo dâi hiÖu qu¶ cña g©y tª, nãi chuyÖn víi kh¸ch − Cèc kÒn: 02; hµng liªn tôc. − ChØ catgut sè 1.0, 2.0, chØ perlon/vicryl, chØ lanh; − Quan s¸t nh÷ng dÊu hiÖu sím cña c¸c tai biÕn. − − B¬m kim tiªm dïng mét lÇn, lo¹i 5ml, 10ml; Cho b¬m, kim tiªm ®· dïng/nhiÔm bÈn vµo ®óng hép ®ùng ®å s¾c nhän. − Dung dÞch s¸t khuÈn vïng bông; − Sau thñ thuËt phô gióp ®−a kh¸ch hµng vÒ phßng − G¹c lín: 02, Meche: 02, g¹c nhá: 20 miÕng (gÊp cñ nghØ (hËu phÉu), theo dâi kh¸ch hµng theo chØ ®Þnh Êu), b¨ng dÝnh. cña B¸c sÜ. − Ghi chÐp bÖnh ¸n ®Çy ®ñ, vµo sæ phÉu thuËt. 3.3. Phô gióp b¸c sü trong triÖt s¶n nam, triÖt s¶n n÷ Tïy tõng vÞ trÝ trong ca mæ vµ tïy theo yªu cÇu cña 2. Phô dông cô, thuèc, trang thiÕt bÞ kh¸c tõng b¸c sü phÉu thuËt yªu cÇu ng−êi Hé sinh phô gióp. − Gióp nh©n viªn phô vµ b¸c sü mÆc ¸o mæ, ®eo g¨ng. Trong gi¶ng d¹y l©m sµng, gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh ghi − Thùc hiÖn y lÖnh vÒ thuèc men, y dông cô bæ sung. chÐp l¹i c¸c viÖc lµm sau mçi lÇn thùc hµnh. 363 364