intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Tiểu luận tài chính quốc tế: Khủng hoảng tài chính thế giới

Chia sẻ: Dsgvfdcx Dsgvfdcx | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:65

Thêm vào BST
Báo xấu
374
lượt xem 89
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tiểu luận tài chính quốc tế: Khủng hoảng tài chính thế giới nhằm trình bày về lý thuyết về khủng hoảng tài chính, một số dấu hiệu của khủng hoảng tài chính, nguyên nhân và diễn biến của khủng hoảng tài chính, tác động của khủng hoảng tài chính đến nền kinh tế thế giới, các giải pháp vượt qua khủng hoảng tài chính.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tiểu luận tài chính quốc tế: Khủng hoảng tài chính thế giới

  1. Khủng hoảng tài chính thế giới Tiểu luận tài chính quốc tế Khủng hoảng tài chính thế giới Tiểu luận m ôn Tài chính Quốc tế 1
  2. Khủng hoảng tài chính thế giới LỜI MỞ Đ ẦU Khủng hoảng tài chính Hoa Kỳ 2007-2009 là cuộc khủng hoảng trong nhiều lĩnh vực tài chính (tín dụng, bảo hiểm, chứng khoán) diễn ra từ năm 2007 cho đến tận nay. Nó là nguồn gốc trực tiếp của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2007-2009. Thông qua quan hệ tài chính nói riêng và kinh tế nói chung mật thiết của Hoa Kỳ với nhiều nước, cuộc khủng hoảng từ Hoa Kỳ đã lan rộng ra nhiều nước trên thế giới, dẫn tới những đổ vỡ tài chính, suy thoái kinh tế, suy giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế ở nhiều nước trên thế giới. Theo quan điểm của nhóm về đề tài thảo luận, đây là một đề tài hay có tính thời sự, được rất nhiều người quan tâm. Song với đề tài thảo luận này thì đây là một đề tài rộng và sâu vì nó mang tính bao quát về nền kinh tế thới giới và nền kinh tế Viêt Nam. Với những kiến thức đã được học, bài thảo luận của nhóm nói một cách bao quát về nguyên nhân, diễn biến, tác động và các giải pháp nhằm vượt qua khủng hoảng của các quốc gia trên thế giới và Việt Nam. Khủng hoảng tài chính toàn cầu 2007-2009 bao gồm sự đổ vỡ hàng loạt hệ thống ngân hàng, tình trạng đói tín dụng, tình trạng sụt giá chứng khoán và mất giá tiền tệ quy mô lớn ở nhiều nước trên thế giới. Vậy cuộc khủng hoảng lớn đầu tiên của thế kỷ 21 xuất phát từ đâu? Điều gì đáng để chúng ta tìm hiểu trong quá trình xây dựng và hoàn thiện hệ thống tài chính. Sau đây nhóm đi vào thảo luận các vấn đề trên. Tiểu luận m ôn Tài chính Quốc tế 2
  3. Khủng hoảng tài chính thế giới MỤC LỤC MỞ ĐẦU ...................................................................................................................................... 1 MỤC LỤC .................................................................................................................................... 2 NỘI DUNG ................................................................................................................................... 5 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN ................................................................................................................... 5 1.1. Lý thuyết về khủng hoảng tài chính .......................................................................... 5 1.2. M ột số dấu hiệu của khủng hoảng t ài chính ............................................................. 6 1.3. Các loại khủng hoảng tài chính .................................................................................... 2. NGUYÊN NHÂN, DIỄN BIẾN KHỦNG HO ẢNG TÀI CHÍNH ................................ 7 2.1. N guyên nhân ................................................................................................................. 7 2.1.1. Sự suy sập của thị trư ờng bất động sản ........................................................ 7 2.1.2. Cho vay dư ới chuẩn ...................................................................................... 12 2.1.3. Một số nguyên nhân khác............................................................................. 14 2.2. Diễn biến ..................................................................................................................... 17 2.2.1. Diễn biến cuộc khủng hoảng tại Mỹ ........................................................... 17 2.2.2. Diễn biến cuộc khủng hoảng tại các nướ khác ......................................... 22 2.2.3. Diễn biến cuộc khủng hoảng tại Việt Nam ................................................ 24 3. TÁC ĐỘN G CỦA KHỦNG HOẢNG Đ ẾN NỀN K INH TẾ THẾ G IỚI................. 28 3.1. Đối với nền kinh t ế M ỹ ............................................................................................. 28 3.2. Đối với khu vự c sử dụng đồng Euro........................................................................ 32 3.3. Đối với khu vự c Châu Á ........................................................................................... 34 3.4. Đối với nền kinh t ế Việt Nam .................................................................................. 36 4. G IẢI PH ÁP NHẰM VƯ ỢT QUA KH ỦNG HO ẢNG.................................................. 42 4.1. Giải pháp của các quốc gia, tổ chức trên thế giới .................................................. 42 4.2. Giải pháp của Việt Nam ............................................................................................ 50 4.2.1. Giải pháp về chính sách tài chính ................................................................ 50 4.2.2. Giải pháp về chính sách tiền t ệ .................................................................... 54 4.2.3. Giải pháp nhằm hạn chế thâm hụt ngân sách............................................ 59 4.2.4. Giải pháp nhằm kích t hích đầu tư và tiêu dùng ......................................... 59 KẾT LUẬN ................................................................................................................................ 62 TÀI LIỆU TH AM KHẢO ...................................................................................................... 63 Tiểu luận m ôn Tài chính Quốc tế 3
  4. Khủng hoảng tài chính thế giới DANH MỤC CÁC B IỂU ĐỒ Biểu đồ 1: Diễn biến thay đổi của lãi suất chính sách ở Hoa Kỳ............................................ 8 Biểu đồ 2: Lượng cung nhà ở M ỹ giai đoạn 2000-2007 .......................................................... 9 Biểu đồ 3: Nhu cầu nhà ở Mỹ giai đoạn 1995-2007................................................................. 9 Biểu đồ 4: Doanh số bán nhà ở Mỹ giai đoạn 1995-2007 ..................................................... 11 Biểu đồ 5: Diễn biến thay đổi giá nhà trong thời kỳ bong bóng thị trường nhà ở .............. 11 Biểu đồ 6: Chúng khoán t ài trợ bằng t ài sản chưa thanh t oán của M ỹ ............................... 13 Biểu đồ 7: Chỉ số Dow Jones 2006-2008................................................................................. 28 Biểu đồ 8: Giá dầu 1998-2008 .................................................................................................. 29 Biểu đồ 9: Tỷ trọng nợ công của Hy Lạp ................................................................................ 33 Biểu đồ 10: Tỷ lệ thâm hụt ngân sách so với GDP của một số quốc gia trong EU ............ 34 Biểu đồ 11: Kim ngạch XNK các thị trường chủ yếu năm 2 008-2009............................... 39 Biểu đồ 12 : KNX K sang một số thị trư ờng lớn từ năm 2007 đến năm 2009 .................... 39 Biểu đồ 13: Cấu trúc tài sản trong bảng cân đối tài sản của FED, 6/28/2007-1/15/2009 ...... 45 Biểu đồ 14: Mua repo MBS của Fed tăng vọt vào cuối năm 2007 ....................................... 47 Tiểu luận m ôn Tài chính Quốc tế 4
  5. Khủng hoảng tài chính thế giới DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 1: Cho vay dưới chuẩn của Mỹ........................................................................................ 12 Hình 2: Mức độ ảnh hưởng khủng hoảng của các nước ........................................................ 31 Hình 3: Gói cứ u trợ kinh t ế của Mỹ.......................................................................................... 44 DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1: Danh sách các tổ chức tài chính bị phá sản hoặc phải sáp nhập trong cuộc khủng hoảng Mỹ ..................................................................................................................................... 21 Bảng 2: Số liệu về thự c trạng nợ và thâm hụt ngân sách năm 2009 của EU....................... 33 Bảng 3: Lãi suất cơ bản từ năm 2004-2010............................................................................. 55 Bảng 4: Biến động biên độ dao động tỷ giá USD/VND năm 2007-2009............................ 56 Tiểu luận m ôn Tài chính Quốc tế 5
  6. Khủng hoảng tài chính thế giới NỘI DUNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN 1.1. Lý thuyết về khủng hoảng tài chính Cả thế giới đang phải chao đảo gánh chịu hậu quả của cơn bão khủng hoảng tài chính. Khủng hoảng đem tới thách thức và cơ hội cho những ai biết nắm bắt thời cơ. Nhưng thực chất, khủng hoảng tài chính là gì? Hiện chưa có một định nghĩa được chấp nhận rộng rãi nhưng ở góc độ vĩ mô nhưng có thể hiểu khủng hoảng tài chính, nói một cách đơn giản, là sự mất khả năng thanh khoản của các tập đoàn tài chính, dẫn tới sự sụp đổ và phá sản dây chuyền trong hệ thống tài chính. Khủng hoảng tài chính là sự thất bại của một hay một số nhân tố của nền kinh tế trong việc đáp ứng đầy đủ nghĩa vụ, bổn phận tài chính của mình. Khủng hoảng tài chính xảy ra khi nhu cầu tiền vượt quá so với nguồn cung. Nhu cầu tiền mặt của người dân hay của nhà đầu tư nước ngoài đã gây sức ép cho hệ thống ngân hàng và thị trường tài chính khiến cho hệ thống ngân hàng và thị trường chứng khoán có thể sụp đổ. Trong nền kinh tế thế giới hiện đại sự lây lan của khủng hoảng tài chính thường đi kèm với sự khủng hoảng kinh tế kéo dài. 1.2. Một số dấu hiệu của khủng hoảng kinh tế tài chính Tuỳ theo mức độ và phạm vi, khủng hoảng tài chính thể hiện qua các điểm sau đây: - Là sự mất giá của các đồng tiền quốc gia, tình hình nợ nước ngoài mất khả năng thanh toán mà chủ yếu là nợ ngắn hạn và sự lạm phát gia tăng. Ví dụ như cuộc khủng hoảng Châu Á năm 1997: Thái Lan đã phải thả nổi đồng Bath và nó đã mất giá khoảng 20% so với đồng USD. - Thị trường bất động sản và thị trường chứng khoán suy sụp. Tiểu luận m ôn Tài chính Quốc tế 6
  7. Khủng hoảng tài chính thế giới Cuộc khủng hoảng Châu Á năm 1997 chỉ số chứng khoán các nước giảm nghiêm trọng như: Hong kong: 27%, Malaysia: 68%, Thái Lan: 75% … - Phá sản và thất nghiệp tràn lan. Điển hình nước Mỹ, tập đoàn Lemon Brother Bank phá sản, Citygroup đã phải sa thải hàng ngàn nhân viên… - Sản xuất đình trệ, tốc độ tăng trưởng giảm sút. - Đầu tư phát triển không kiểm soát nổi. 1.3. Các loại khủng hoảng tài chính:  Khủng hoảng ngân hàng: Đây là tình trạng diễn ra khi các khách hàng đồng loạt rút tiền ồ ạt khỏi ngân hàng. Vì ngân hàng cho vay phần lớn số tiền gửi vào nên khi khách hàng đồng loạt rút tiền, sẽ rất khó để các ngân hàng có khả năng hoàn trả các khoản nợ. Sự rút tiền ồ ạt có thể dẫn tới sự phá sản của ngân hàng, khiến nhiều khách hàng mất đi khoản tiền gửi của mình, trừ phi họ được bồi thường nhờ bảo hiểm tiền gửi. Nếu việc rút tiền ồ ạt lan rộng sẽ gây ra khủng hoảng ngân hàng mang tính hệ thống. Cũng có thể hiện tượng trên không lan rộng, nhưng lãi suất tín dụng được tăng lên do lo ngại về sự thiếu hụt trong ngân sách. Lúc này, chính các ngân hàng sẽ trở thành nhân tố gây ra khủng hoảng tài chính.  Khủng hoảng trên thị trường tài chính: Khủng hoảng trên thị trường tài chính thường xảy ra do hai nguyên nhân chính: do các chính sách của Nhà nước và do sự tồn tại của các “bong bóng” đầu cơ. Yếu tố đầu tiên phải nói đến, đó chính là các chính sách của Nhà nước. Khi nhà nước phát hành tiền nhằm trang trải cho các khoản thâm hụt ngân sách, điều này sẽ gây ảnh hưởng tới tỷ giá cố định. Người dân sẽ mất lòng tin vào bản tệ, và chuyển sang tích trữ bằng các loại ngoại tệ. Khi đó dự trữ ngoại tệ của Nhà nước sẽ cạn dần, Nhà nước buộc phải từ bỏ tỷ giá cố định và tỷ giá sẽ tăng. Thêm vào đó, trên thị trường lại luôn tồn tại những “bong bóng” đầu cơ, ẩn chứa nguy cơ đổ vỡ. Khi hầu hết những người tham gia thị trường đều đổ xô đi mua một loại hàng hóa nào đó trên thị trường tài chính (chẳng hạn như cổ phiếu), nhưng không nhằm mục đích đầu tư lâu dài, mà chỉ mua với hi vọng sẽ bán ra với giá cao hơn và thu lợi Tiểu luận m ôn Tài chính Quốc tế 7
  8. Khủng hoảng tài chính thế giới nhuận, điều này đẩy giá trị của các hàng hóa này lên cao, vượt quá giá trị thực của nó. Tình trạng này xảy ra sẽ kéo theo những nguy cơ đổ vỡ trên thị trường tài chính, do các nhà đầu tư ngắn hạn kiểu trên luôn mua và bán theo xu hướng chung trên thị trường: họ mua vào khi thấy nhiều người cùng mua, tạo những cơn sốt ảo trên thị trường và bán ra khi có nhiều người cùng bán, gây tình trạng rớt giá.  Khủng hoảng tài chính thế giới: Khi một quốc gia có đồng tiền mạnh đột ngột phá giá đồng tiền của mình hoặc khi một nước mất đi khả năng hoàn trả các khoản nợ quốc gia, gây khủng hoảng tiền tệ.  Khủng hoảng tài chính trong các tập đoàn Kinh tế: Các tập đoàn thường vướng vào khủng hoảng tài chính do 2 lý do chủ yếu: do các kế hoạch đầu tư không đúng đắn, không thu hồi được vốn đầu tư, dẫn tới việc không thanh toán được các khoản vay đầu tư và phá sản; và do bị hiệu ứng dây chuyền từ khủng hoảng chung, các doanh nghiệp không thể vay vốn đầu tư, hoặc các dự án đầu tư không thu hồi được vốn do tình trạng khủng hoảng. 2. NGUYÊN NHÂN, DIỄN BIẾN KHỦNG HOẢNG TÀI CHÍNH TOÀN CẦU 2.1. Nguyên nhân 2.1.1. Sự suy sập của thị trường bất động sản: Trước khi nghiên cứu nguyên nhân của cuộc khủng hoảng tài chính, chúng ta nên tìm hiểu sơ qua về diễn biến thị trường bất động sản và tài chính M ỹ từ năm 2001 để hiểu rõ hơn về cuộc khủng hoảng này.Đặc điểm của thị trường bất động sản Mỹ vào đầu thế kỷ 21 tiềm ẩn nhiều rủi ro. Ở Mỹ hầu hết người dân khi mua nhà là phải vay tiền ngân hàng và trả lại lãi lẫn vốn trong một thời gian dài (20-30 năm) sau đó, với lãi suất thả nổi (điều chỉnh tăng theo thời gian). Do đó, có một sự liên hệ chặt chẽ giữa lãi suất và tình trạng của thị trường bất động sản. Khi lãi suất thấp và dễ vay mượn thì người ta đổ xô đi mua nhà, đẩy giá nhà cửa lên cao; khi lãi suất cao thì người bán nhiều hơn người mua, đẩy giá nhà xuống thấp. Có 3 yếu tố chính tạo bong bóng thị trường bất động sản: Tiểu luận m ôn Tài chính Quốc tế 8
  9. Khủng hoảng tài chính thế giới Thứ nhất, từ đầu năm 2001, đặc biệt là sau cuộc khủng bố 11 tháng 9, khi mà sau vụ khủng bố giá các cổ phiếu Mỹ sụt giảm, để giúp nền kinh tế thoát khỏi trì trệ, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) đã liên tục hạ thấp lãi suất, dẫn đến việc các ngân hàng cũng hạ lãi suất cho vay tiền mua bất động sản. Vào giữa năm 2000 thì lãi suất cơ bản của Fed là trên 6% nhưng sau đó lãi suất này liên tục được cắt giảm, cho đến giữa năm 2003 thì chỉ còn 1%. Điều này đã dẫn cung tiền cơ sở tăng ở mức 5% đến 10% trong suốt giai đoạn 2001-2004. FED tăng dần và trở lại mức 5,25% vào tháng 6 năm 2006 để kiểm soát lạm phát, đến gần cuối năm 2007 FED bắt đầu cắt giảm lãi suất để chống suy thoái kinh tế, đến cuối năm 2008 lãi suất chỉ ở mức 0.25%. Biểu đồ 1: Diễn biến thay đổi của lãi suất chính sách ở Hoa Kỳ (đường màu xanh). Nguồn: http://www.cuna.org Hai là, chính sách khuyến khích và tạo điều kiện cho dân nghèo có nhà ở của Chính phủ lúc bấy giờ là khuyến khích và tạo điều kiện cho dân nghèo được vay tiền dễ dàng hơn để mua nhà. Việc này phần lớn được thực hiện thông qua hai công ty được bảo trợ bởi chính phủ là Hiệp hội quốc gia tài trợ bất động sản (Federal National Mortgage Association – gọi tắt là Fannie Mae) và Tập đoàn cho vay thế chấp quốc gia (Federal Home Loan M ortgage Corporation - gọi tắt là Freddie M ac). Hai công ty này giúp đổ vốn vào thị trường bất động sản bằng cách mua lại các khoản cho vay của các ngân hàng thương mại, biến chúng thành các loại chứng từ được bảo đảm bằng các khoản vay thế Tiểu luận m ôn Tài chính Quốc tế 9
  10. Khủng hoảng tài chính thế giới chấp (mortgage-backed securities - MBS), rồi bán lại cho các nhà đầu tư ở Phố Wall, đặc biệt là các ngân hàng đầu tư khổng lồ như Bear Stearns và M errill Lynch. Biểu đồ 2: Lượng cung nhà ở Mỹ giai đoạn 2000-2007 Nguồn:http://www. cuna.org Biểu đồ 3: Nhu cầu nhà ở Mỹ giai đoạn 1995-2007 Nguồn: http://www.cuna.org Nguyên nhân: chính là sự thay thế Đạo luật bức tường lửa Glass-Steagall bởi Đạo luật Glamm-Leach-Bliley, cho phép các ngân hàng thương mại được tham gia vào các lĩnh vực kinh doanh mạo hiểm như nghiệp vụ chứng khoán hóa và bán các khoản vay bất động sản khiến nhiều ngân hàng đẩy mạnh cho vay bất động sản dưới chuẩn, nhằm thu về những khoản lợi lớn. Tuy nhiên, các ngân hàng vẫn nắm giữ một lượng khá lớn các khoản chứng khoán phái sinh này, một phần do không bán được, một phần do mua của ngân hàng khác nhằm đa dạng hóa danh mục đầu tư. Các ngân hàng cho vay bất động sản Tiểu luận m ôn Tài chính Quốc tế 10
  11. Khủng hoảng tài chính thế giới thua lỗ khi thị trường bất động sản bị vỡ bong bóng và nhiều khoản cho vay không thu hồi được, cộng với các khoản chứng khoán bất động sản bị giảm giá không phanh. Ba là khế ước nhận nợ của người mua nhà trở thành một loại chứng khoán (chứng khoán phái sinh), được ngân hàng thông qua người môi giới đưa vào giao dịch mua bán lại trên thị trường (thị trường thứ cấp). Trên thị trường mua đi bán lại, nhiều người đầu tư cá nhân thông qua người môi giới đã bỏ tiền ra mua loại chứng khoán này mà họ không hiểu rõ, chỉ biết hàng năm được tiền lãi. Điểm đặc biệt ở đây là bởi vì việc hình thành, mua bán, và bảo hiểm M BS là vô cùng phức tạp cho nên nó diễn ra gần như là ngoài tầm kiểm soát thông thường của chính phủ. Bởi vì thiếu sự kiểm soát cần thiết cho nên lòng tham và tính mạo hiểm đã trở nên phổ biến ở các nhà đầu tư. Bên cạnh đó, bởi vì có thể bán lại phần lớn các khoản vay để các công ty khác biến chúng thành MBS, các ngân hàng thương mại đã trở nên mạo hiểm hơn trong việc cho vay, bất chấp khả năng trả nợ của người vay. Bong bóng bất động sản: Với ba lý do trên, thị trường bất động sản trở nên rất nhộn nhịp, có rất nhiều người thu nhập thấp hoặc không có tín dụng tốt nhưng vẫn đổ xô đi mua nhà. Để có thể được vay, nhóm người này thường phải trả lãi suất cao hơn và thường được cho mượn dưới hình thức lãi suất điều chỉnh theo thời gian (ví dụ, nếu thỏa thuận là được vay với lãi suất 6% và điều chỉnh sau 3 năm thì đúng ba năm sau lãi suất mới sẽ được ấn định theo thời điểm đó). Tóm lại, nhóm người này thuộc vào thành phần được cho vay với loại lãi suất dưới chuẩn (subprime rate). Bất kể khả năng trả được nợ của nhóm vay dưới chuẩn, khoản tiền cho vay dành cho nhóm này đã tăng vùn vụt. Theo các ước tính thì nó tăng từ 160 tỉ USD ở năm 2001 lên 540 tỉ vào năm 2004 và trên 1.300 tỉ vào năm 2007. Fannie Mae đã mạnh tay hơn trong việc mua lại các khoản cho vay đầy mạo hiểm do phải đối đầu với cạnh tranh nhiều hơn từ các công ty khác, chẳng hạn như Lehman Brothers. Bên cạnh đó, nhu cầu mua lại M BS của các nhà đầu tư vẫn cao bởi vì cho tới trước năm 2006 thì thị trường bất động sản vẫn chưa có dấu hiệu nổ bong bóng. Hơn nữa, họ Tiểu luận m ôn Tài chính Quốc tế 11
  12. Khủng hoảng tài chính thế giới cũng phần nào được trấn an khi vẫn có thể mua thong thả các hợp đồng bảo hiểm CDS từ các công ty bảo hiểm và đầu tư khác. Việc này dẫn đến các công ty bán bảo hiểm càng mạnh tay hơn trong việc bán CDS ra thị trường, bất chấp khả năng bảo đảm của mình. Vì dễ vay cho nên nhu cầu mua nhà lên rất cao, kéo theo việc lên giá bất động sản liên tục. Giá nhà bình quân đã tăng đến 54% chỉ trong vòng bốn năm từ 2001 (năm bắt đầu cắt mạnh lãi suất) đến 2005. Việc này cũng dẫn đến vấn đề đầu cơ và ỷ lại là giá nhà sẽ tiếp tục lên. Hệ quả là người ta sẵn sàng mua nhà với giá cao, bất kể giá trị thực và khả năng trả nợ sau này vì họ nghĩ nếu cần sẽ bán lại để trả nợ ngân hàng mà vẫn có lời. Do đó, một bong bóng đã thành hình trong thị trường bất động sản. Biểu đồ 4: Doanh số bán nhà ở Mỹ giai đoạn 1995-2007 Nguồn: http://www.cuna.org Biểu đồ 5: Diễn biến thay đổi giá nhà trong thời kỳ bong bóng thị trường nhà ở. Nguồn: http://www.cuna.org Tiểu luận m ôn Tài chính Quốc tế 12
  13. Khủng hoảng tài chính thế giới Khi mọi việc kinh doanh đang hứa hẹn nhiều lợi nhuận thì không ai có thể cản nó được. Như một cỗ xe đang lao dốc theo đà tham lam và hám lợi đó, không ai có thể cản lại được cho đến khi khủng hoảng nổ ra. Câu chuyện đó không có gì là lạ đối với thị trường tự do. C.M ác đã khái quát là nếu tỷ suất lợi nhuận lên 300% thì tự treo cổ mình lên nhà tư bản cũng sẵn sàng làm. Khi các ngân hàng chạy theo lợi nhuận một cách quá tham lam, cộng với thể chế tài chính cho phép, hàng loạt các khoản nợ đã chồng lên nợ và đã được biến thành cổ phiếu thông qua quá trình trái phiếu hóa. Thực tế, người tiêu dùng M ỹ đã vay khá nhiều để tiêu dùng, sinh viên trả tiền ăn học... nhưng do kinh tế đi xuống, họ khó có khả năng trả được nợ... do đó chính sách giãn nợ và hỗ trợ thị trường này cũng rất cần thiết, thậm chí là vấn đề cấp bách. Ví dụ, Fannie M ae mua 1.000 khoản vay thế chấp với các đặc điểm giống nhau với gốc là 200.000 USD cho mỗi khoản vay. Khi tập trung lại thì tổng trị giá các khoản vay này sẽ là 200.000.000 USD. Fannie M ae có thể biến khoản này thành 100.000 MBS, trị giá 2.000 USD một phần và bán lại cho các nhà đầu tư. Nếu nhà đầu tư A mua 10 MBS thì sẽ trả 20.000 USD. Sau khi mua các MBS thì các nhà đầu tư sẽ nhận lại khoản tiền vừa lãi vừa gốc được chuyển đến hằng tháng từ các người vay tiền (thông qua một công ty dịch vụ trung gian) trong một khoản thời gian nhất định nào đó. Và cũng vì có sự khác nhau về rủi ro của các loại MBS cho nên các công ty bảo hiểm và thẩm định rủi ro, chẳng hạn như AIG, cũng nhảy vào để bán bảo hiểm cho các nhà đầu tư MBS. Các bảo hiểm này được gọi là credit default swap (CDS), với mục đích bảo đảm cho các nhà đầu tư MBS là trong trường hợp những người vay tiền mua nhà không trả được nợ và làm cho MBS mất giá thì sẽ được bồi thường. Trong thời kỳ hoàng kim, việc kinh doanh bảo hiểm CDS đã đem lại cho AIG nhiều món lợi khổng lồ. Tuy nhiên, chúng trở thành rắc rối chính của người khổng lồ này khi thị trường bất động sản đi xuống và rủi ro tín dụng vùn vụt tăng cao. 2.1.2. Cho vay dưới chuẩn: Tiểu luận m ôn Tài chính Quốc tế 13
  14. Khủng hoảng tài chính thế giới Hình 1: Cho vay dưới chuẩn của Mỹ Từ nhiều năm qua, các ngân hàng đầu tư Mỹ đã nới lỏng tối đa chính sách tín dụng cho các công ty và cá nhân mua bất động sản trả chậm làm nảy sinh những dòng vốn vay giá rẻ và gia tăng một lượng lớn người đi vay tiền. Trên thực tế, vốn vay rẻ sẽ làm mất đi ý thức phòng ngừa rủi ro của người đi vay. Người đi vay dễ dàng trong việc định giá lại tài sản để tiếp tục một khoản vay mới nhằm trả cho khoản vay cũ. Bên cạnh đó, việc cung cấp tín dụng dễ dàng như: không cần tài sản thế chấp, tỷ lệ trả trước rất thấp, chỉ cần có mã số thuế. Hoạt động cho vay này thật sự không đáp ứng đầy đủ những tiêu chuẩn để được cấp tín dụng nhưng vẫn được vay đã làm gia tăng rủi ro cho các ngân hàng, và bất động sản tăng giá họ sẽ được hưởng lợi. Về phía ngân hàng, tuy hình thức cho vay này rủi ro rất lớn, nhưng các ngân hàng vẫn chấp nhận để đổi lại một mức lãi suất rất cao. Mặt khác các công ty tài chính cũng thực hiện hình thức cho vay này một cách rộng rãi và chuyển rủi ro qua ngân hàng và nhà đầu tư thông qua một sản phẩm tài chính gọi là “mua lại các khoản nợ hay khoản phải thu”. Biểu đồ 6: Chúng khoán tài trợ bằng tài sản chưa thanh toán của Mỹ Các công ty tài chính bán các khoản phải thu cho ngân hàng với một chiết khấu cao, ngân hàng và các tổ chức tài chính chuyên biệt sẽ chứng khoán hoá các khoản phải Tiểu luận m ôn Tài chính Quốc tế 14
  15. Khủng hoảng tài chính thế giới thu, nghĩa là phát hành các chứng khoán để vay tiền với lãi suất rất cao. Rõ ràng là rủi ro chồng rủi ro, và đương nhiên là các chứng khoán có mức độ xếp hạng tín nhiệm càng thấp thì tỷ suất sinh lợi càng cao, thậm chí có chứng khoán không có mức độ xếp hạng tín nhiệm nhưng vẫn được nhà đầu tư trên toàn thế giới chấp nhận do lãi suất siêu hạng. Một lượng vốn đầu tư khổng lồ trên thế giới đã đổ vào thị trường bất động sản M ỹ và khi thị trường đóng băng vào giữa năm 2007, các vụ đổ vỡ dây chuyền đã xảy ra. Các nhà đầu tư bất động sản vay tiền không đủ khả năng trả lãi vay, bất động sản không bán được, chứng khoán phát hành trên các khoản phải thu này sụt giá thê thảm, các ngân hàng không đủ khả năng trả các khoản nợ lâm vào tình trạng phá sản. Sản phẩm tài chính hiện đại nhưng nhiều rủi ro này chính là nguyên nhân cho cuộc khủng hoảng tài chính cho vay dưới chuẩn. Nguyên nhân: Năm 1995, chính phủ nới lỏng quy định về nhà đất bằng cách sửa lại Luật Tái đầu tư Công cộng. Điều luật gia tăng sức ép lên các ngân hàng, buộc họ phải tạo điều kiện cho những người có thu nhập thấp vay tiền mua nhà. Và người có ảnh hưởng nhất trong cuộc khủng hoảng này theo tạp chí Time của Mỹ bình chọn Agelo Mozilo đồng sáng lập ra Countrywide – nhà cho vay thế chấp lớn nhất nước Mỹ đã hưởng ứng nhiệt tình phong trào “cho vay thế chấp”.Trong phong trào này, Countryw ide đã giúp bất cứ người M ỹ nào cũng có thể vay tiền dù người đó chưa chắc có khả năng trả nợ, từ giám đốc 1 công ty cho tới một cậu sinh viên Hardvard ngay cả nhưng người sống ở những khu phố ổ chuột. 2.1.3. Một số nguyên nhân khác 2.1.3.1. Mua bán khống Khi giới đầu cơ đoán chắc rằng cổ phiếu của những tập đoàn dính líu đến cho vay dưới chuẩn sẽ sụt giảm, họ ồ ạt vay những cổ phiếu này rồi ồ ạt bán ra, tạo nên một áp lực giảm giá lớn không gì cứu vãn nổi. Sau khi giá giảm đến một mức nào đó, họ sẽ mua và trả lại nơi cho vay cộng thêm một ít phí, còn bao nhiêu tiền chênh lệch họ sẽ hưởng trọn. Thậm chí, họ còn áp dụng cách thức mua bán khống đến hai lần (naked short sale), Tiểu luận m ôn Tài chính Quốc tế 15
  16. Khủng hoảng tài chính thế giới tức là không thèm vay chứng khoán nữa mà cứ ra lệnh bán theo kiểu “đánh xuống” vì lợi dụng khe hở, mua bán ba ngày sau mới giao cổ phiếu. 2.1.3.2. Thiếu cơ chế giám sát chặt chẽ Có tiền, các công ty thoải mái cho người vay bằng tiền của các ngân hàng đầu tư cung cấp thông qua mua lại danh mục cho vay của các công ty này. Các ngân hàng này trên cơ sở danh mục cho vay vừa mua lại sẽ phát hành CK để vay tiền. Danh mục cho vay được chia ra, ít rủi ro, rủi ro cao, tùy định mức tín nhiệm, nhà đầu tư tha hồ lựa chọn theo sự mạo hiểm của mình. Có loại CK không cần định mức tín nhiệm, có thể thu lãi cao nhưng rủi ro cũng lớn. Như vậy, rủi ro trong cho vay đã được chuyển từ bên cho vay là công ty tài chính sang NH đầu tư. Nhà đầu tư trên thế giới đã đổ tiền mua CK này, nhờ vậy đã cung cấp một lượng vốn khổng lồ cho thị trường bất động sản ở M ỹ tăng nóng. Quá trình này đã biến các tài sản kém thanh khoản thành những chứng khoán có tính thanh khoản cao. Các món vay dưới chuẩn được chứng khoán hoá đưa ra giao dịch trên thị trường nhưng chưa có một quy trình, phương pháp đánh giá một các đúng đắn làm giá cả của các loại chứng khoán này trên thị trường cao hơn giá trị thực của nó. Điều này là kết quả của sự móc nối, liên kết giữa ngân hàng và các công ty định mức tín nhiệm trong việc đánh giá giá trị của các loại chứng khoán. Với sự ra đời và phát triển nhanh chóng của các công cụ chứng khoán tái sinh và hoạt động mở rộng chứng khoán hoá làm cho các đơn vị kiểm toán và p hân tích tín dụng gặp khó khăn trong việc thu thập và phân tích, xử lý thông tin xuyên qua nhiều lớp thao tác kỹ thuật để đánh giá về giá trị và độ rủi ro của các khoản đầu tư và tài sản của các công ty và ngân hàng. Trong khi đó, mô hình giám sát tài chính của Hoa K ỳ trước khủng hoảng không đủ năng lực giám sát các rủi ro này. Những rủi ro mang tính hệ thống đã tồn tại và một khi sự cố đối với bong bóng thị trường bất động sản xảy ra thì những rủi ro này sẽ làm mất lòng tin ghê gớm của các bên liên quan. Thêm vào đó, việc thực hành cho vay liên ngân hàng sẽ làm cho những tổn thất tín dụng lây lan ra toàn hệ thống ngân hàng; một ngân Tiểu luận m ôn Tài chính Quốc tế 16
  17. Khủng hoảng tài chính thế giới hàng phá sản sẽ kéo theo nhiều ngân hàng khác phá sản. Và mất lòng tin ở người gửi tiền gây ra đột biến rút tiền gửi còn làm cho tình hình thêm nghiêm trọng và diễn ra nhanh chóng hơn. Giáo sư kinh tế Joseph Stiglitz, người được giải thưởng kinh tế Nobel kinh tế 2001, kết luận: “Hệ thống tài chính của Mỹ đã không thực hiện được hai trách nhiệm chính của mình đó là quản lý rủi ro và phân chia vốn. Cả hệ thống tài chính Mỹ đã không làm những gì mà nó đáng ra phải làm - chẳng hạn như tạo ra các sản phẩm để giúp người Mỹ quản lý được những rủi ro nguy hiểm nghiêm trọng của mình, như là giữ lại được nhà khi mức lãi suất cho vay tăng cao hoặc khi giá nhà rớt giá”. 2.1.3.3. Khủng khoảng niềm tin Sự sụp đổ của một loạt các ngân hàng hàng đầu trong lĩnh vực đầu tư của Mỹ đã làm người dân M ỹ và tiêu dùng ảnh hưởng nghiêm trọng, nhất là khi ở các nước phát triển là một nền kinh tế tiêu dùng. Hệ thống các ngân hàng trong con mắt mọi người trở nên mong manh khi mà ba trong năm ngân hàng lớn tại thị trường phố Wall sụp đổ là Merrill Lynch, Lehman Brothers, Bearstearns. Thị trường tài chính dựa trên nguyên tắc độ tin cậy, và độ tin cậy đó đã bị xói mòn, xuống cấp. Sự sụp đổ của Lehman Brothers là biểu tượng đánh dấu mức độ tin cậy đã xuống một mức thấp mới và dư âm của nó sẽ còn tiếp tục. Một ngân hàng tồn tại hơn 158 năm đã cùng người Mỹ trải qua rất nhiều khó khăn, trải qua các cuộc suy thoái cùng nước M ỹ lại sụp đổ. Quả thật là một cú sốc lớn đối với toàn bộ người dân Mỹ. 2.1.4. Sự lầm tưởng sức mạnh của nước Mỹ Đã từ lâu từ sau chiến tranh thế giới thứ II, người dân Mỹ vẫn nghĩ họ là một quốc gia hùng mạnh với kinh tế “khỏe mạnh”. Họ vẫn nghĩ mình là nước giàu có hơn bất kỳ quốc gia nào. Cùng với những hình thức thanh toán mới, người tiêu dùng nhiều hơn trong khi bản thân họ không thể sản xuất đáp ứng được nhu cầu đó. Hàng năm người dân Tiểu luận m ôn Tài chính Quốc tế 17
  18. Khủng hoảng tài chính thế giới Mỹ tiêu thụ một lượng hàng hóa mà họ không có khả năng chi trả khoảng 80 tỷ USD. Người dân Mỹ không có xu thế tiết kiệm trước khi khủng hoảng diễn ra. 2.2. Diễn biến 2.2.1. Diễn biến cuộc khủng hoảng tại Mỹ: Cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 tại Mỹ lần này thực chất là biểu hiện rõ nét nhất của một quá trình “khủng hoảng” rất lâu trước đó. Điểm lại những mốc sự kiện chính trong chuỗi này để thấy khủng hoảng đã diễn ra như thế nào: Năm 2002-2004: Giá cả ở các bang Arizona,California, Florida, Hawaii, và Nevada tăng trên 25% /năm. Sự bùng nổ nhà đất ở M ỹ bắt đầu. Năm 2005: Bong bóng nhà đất ở Mỹ vỡ vào tháng 08/2005. Thị trường bất động sản tạm gián đoạn trên một vài bang ở M ỹ vào cuối mùa hè năm 2005 khi tỷ lệ lãi suất tăng từ 1% lên đến 5.35% do có nhiều nhà kinh doanh bất động sản đã đánh giá thấp thị trường. Năm 2006: Thị trường bất động sản tiếp tục suy giảm. Giá giảm, kinh doanh bất động sản, dẫn đến một lượng nhà dư thừa đáng kể. Chỉ số Xây dựng Nhà ở tại M ỹ hồi giữa tháng 08 giảm hơn 40% so với một năm trước đó. Năm 2007: Kinh doanh bất động sản tiếp tục thất bại. Số lượng nhà tồn ước tính cao nhất từ năm 1989. Ngành kinh doanh bất động sản suy giảm với hơn 25 tổ chức cho vay dưới chuẩn tuyên bố phá sản. Gần 1,3 triệu bất động sản nhà ở bi tịch thu để thế chấp nợ, tăng 79% từ năm 2006.  Tháng 6/2007: Hai quỹ phòng hộ (hedge fund - một loại quỹ có tính đại chúng thấp và không bị quản chế quá chặt) của Bear Stearns - ngân hàng đầu tư lớn thứ 5 của Mỹ - quỵ ngã sau khi đánh cược vào các chứng khoán được đảm bảo bằng các khoản cho vay bất động sản dưới chuẩn ở M ỹ. Tiểu luận m ôn Tài chính Quốc tế 18
  19. Khủng hoảng tài chính thế giới  Ngày 15/10/2007: Citigroup - Tập đoàn ngân hàng hàng đầu nước Mỹ - công bố lợi nhuận Quý 3 bất ngờ giảm 57% do các khoản thua lỗ và trích lập dự phòng lên tới 6,5 tỷ USD. Giám đốc điều hành Citigroup Charles Prince từ chức vào ngày 4/11.  Ngày 11/1/2008: Bank of America - ngân hàng lớn nhất nước Mỹ về tiền gửi và vốn hoá thị trường - đã bỏ ra 4 tỉ USD để mua lại Countryw ide Financial sau khi ngân hàng cho vay thế chấp địa ốc này thông báo phá sản do các khoản cho vay khó đòi quá lớn.  16-17/3/2008: Bear Stearns được bán cho Ngân hàng Đầu tư M ỹ JP Morgan Chase với giá 2 đôla một cổ phiếu.  29/4/2008: Deutsche Bank lần đầu tiên trong năm năm công bố một khoản thua lỗ trước thuế sau khi buộc phải trích lập dự phòng 4,2 tỷ USD cho các khoản nợ xấu và các chứng khoán được đảm bảo bởi các khoản thế thấp bất động sản.  11/7/2008: Chính quyền liên bang M ỹ đoạt quyền kiểm soát Ngân hàng IndyM ac Bancorp. Đây là một trong những vụ đóng cửa ngân hàng lớn nhất từ trước tới nay sau khi những người gửi tiền đã rút ra hơn 1,3 tỷ USD trong vòng 11 ngày.  31/7/2008: Deutsche Bank công bố khoản trích lập dự phòng tiếp theo là 3,6 tỷ USD, nâng tổng số tiền ngân hàng này mất lên 11 tỷ USD. Deutsche Bank trở thành một trong 10 nạn nhân lớn nhất của cuộc khủng hoảng tín dụng toàn cầu.  7/9/2008: Cục Dự trữ Liên bang (Fed) và Bộ Tài chính Mỹ đoạt quyền kiểm soát hai tập đoàn chuyên cho vay thế chấp Fannie Mae và Freddie Mac nhằm hỗ trợ thị trường nhà đất Mỹ.  11/9/2008: Lehman Brothers tuyên bố đang nỗ lực tìm kiếm đối tác để bán lại chính mình. Cổ phiếu của ngân hàng đầu tư này tụt giảm 45%.  14/9/2008: Bank of America cho biết sẽ mua M errill Lynch với giá 29 USD/cổ phiếu sau khi từ chối đề nghị mua lại của Lehman Brothers. Tiểu luận m ôn Tài chính Quốc tế 19
  20. Khủng hoảng tài chính thế giới  15/9/2008: Đây là ngày tồi tệ nhất tại Phố Wall kể từ khi thị trường này mở cửa trở lại sau vụ khủng bố 2 toà tháp đôi tại Mỹ vào ngày 11 tháng 9 năm 2001. Lehman Brothers sụp đổ đánh dấu vụ phá sản lớn nhất tại M ỹ; Merrill Lynch bị Bank of America Corp thâu tóm; American International Group - tập đoàn bảo hiểm lớn nhất thế giới mất khả năng thanh toán do những khoản thua lỗ liên quan tới nợ cầm cố.  16/9/2008: Ngân hàng trung ương các nước trên thế giới đã đổ hàng tỉ USD vào các thị trường tiền tệ với nỗ lực hạ nhiệt tình trạng căng thẳng và ngăn chặn sự đóng băng của hệ thống tài chính toàn cầu. Cổ phiếu AIG giảm gần một nửa. Fed công bố kế hoạch bơm 85 tỷ USD vào AIG và nắm giữ 80% cổ phần. Ngân hàng Barclays của Anh mua lại một phần tài sản tại Bắc M ỹ của Lehman với trị giá 1,75 tỷ USD.  17/9/2008: Cổ phiếu của Goldman Sachs và M organ Stanley giảm mạnh; Tập đoàn Lloyds TSB của Anh mua lại đối thủ HBOS; Uỷ ban Chứng khoán M ỹ kiềm chế tình trạng bán khống.  19/9/2008: Các thị trường chứng khoán thế giới tăng vọt sau khi Mỹ công bố kế hoạch mua lại tài sản của các tập đoàn tài chính đang gặp khó khăn, giúp làm thanh sạch hệ thống tài chính.  20-21/9/2008: Công bố các chi tiết bản kế hoạch giải cứu 700 tỷ USD. Hai ngân hàng Goldman Sachs và Morgan Stanley được chuyển đổi thành tập đoàn ngân hàng đa năng, đánh dấu sự kết thúc mô hình ngân hàng đầu tư tại Phố Wall.  22/9/2008: Tập đoàn Nomura Holdings của Nhật trả 525 triệu USD để thâu tóm hoạt động của Lehman tại châu Á. Sau đó, Nomura cũng mua lại Lehman tại châu Âu và Trung Đông. Mitsubishi UFJ Financial đồng ý mua 20% cổ phần Morgan Stanley.  25/9/2008: Washington Mutual Inc. (WaMu), một trong những ngân hàng lớn nhất Mỹ đã sụp đổ cũng do đã đánh cược rất lớn vào thị trường cho vay thế chấp. Cơ quan Bảo hiểm tiền gửi liên bang Mỹ (FDIC) đã đoạt quyền kiểm soát WaM u và sau đó bán các tài sản của ngân hàng tiết kiệm lớn nhất Mỹ cho JPM organ Chase & Co. với giá 1,9 tỷ USD. Với 307 tỷ USD tổng tài sản, WaMu đã trở thành ngân hàng bị phá sản lớn nhất Tiểu luận m ôn Tài chính Quốc tế 20
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.26: Bộ 320 Luận Văn Thạc Sĩ Y Học
320 tài liệu
1248 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2