Tìm hiểu về DHCP Server Security
(phần 1)
Trong phần 1 này, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về các mối hiểm họa
đối với hệ thống DHCP server và tìm cách giảm thiểu tối đa các biện
pháp an ninh phòng chống. Trong phần 2, chúng ta sẽ tiếp tục với các
bước thực hiện và công cụ phổ biến dành cho những người quản trị, qua đó
đảm bảo được tính bảo mật của hệ thống DHCP server của Windows 2000
và Windows Server 2003.
Mặc dù tính năng DHCP server vô cùng quan trọng đối với hầu hết hoạt
động trong hệ thống mạng của doanh nghiệp, nhưng trên thực tế, DHCP
server security lại là phần dễ dàng bị bỏ qua nhất trong khâu cấu hình hệ
thống. 1 phần lý do có thể là sự nhầm lẫn về quá trình hoạt động cơ bản của
DHCP: các tín hiệu DHCP client sẽ phát tán các “thông điệp”
(DHCPDISCOVER) có chứa địa chỉ MAC và DHCP server phản hồi lại
bằng cách cung cấp tín hiệu (DHCPOFFER) để gán 1 địa chỉ IP bất kỳ và
các thiết lập về TCP/IP mà client có thể dùng để giao tiếp trên hệ thống. Các
tín hiệu trả lại từ phía client (DHCPREQUEST) tới địa chỉ gán đầu tiên cung
cấp thông tin nhận diện như tín hiệu nhận – trả và xác nhận từ phía máy chủ
(DHCPACK) theo yêu cầu, và được đánh dấu trong cơ sở dữ liệu của
DHCP. Về cơ bản là như vậy, vậy còn điều gì phải lo lắng về an ninh hoặc
bảo mật?
Các kiểu tấn công nhắm vào DHCP
Thật không may, các vấn đề có liên quan tới tính bảo mật DHCP thường rất
khó khắc phục và giải quyết. Không hề có quá trình xác thực hoặc nhận
dạng tín hiệu giữa quá trình trao đổi dữ liệu giữa DHCP server và DCHP
client, do đó hệ thống server không thể biết được tín hiệu gửi đi từ phía
client có an toàn hay không trên toàn bộ hệ thống mạng, và ngược lại, client
cũng không thể biết được tín hiệu trả về từ phía server có đủ an toàn hay
không. Khả năng tín hiệu giả mạo từ phía client và server có thể gây ra
những kết quả khó lường.
Ví dụ, tín hiệu DHCP server giả mạo có thể cung cấp cho client hợp pháp
thông tin về TCP/IP hoàn toàn không có thật, và qua đó ngăn chặn việc giao
tiếp từ phía nạn nhân tới các client khác trong hệ thống. Và sau đó, quá trình
Denial Of Service (DoS) sẽ khiến cho toàn bộ người sử dụng không thể kết
nối vào hệ thống mạng, cũng như toàn bộ tài nguyên chia sẻ. Việc thiết lập
và phát tán các tín hiệu DHCP server giả mạo cũng khá đơn giản như kiểu
tấn công nhằm vào mạng xã hội, hoặc có thể kết nối tới laptop và điều chỉnh,
cấu hình như 1 DHCP server bình thường.
1 tình huống khác có thể dễ dàng gặp phải liên quan đến những kẻ tấn công
sẽ gây ảnh hưởng tới máy tính client trên hệ thống mạng, và qua đó cài đặt
các phần mềm liên tục yêu cầu địa chỉ IP mới sử dụng cơ chế MAC giả mạo
cho tới khi toàn bộ địa chỉ được cấp phát trong hệ thống DHCP server đầy.
Khi tình trạng này xảy ra, toàn bộ các client hợp pháp đều không thể boot
trên hệ thống mạng do không được nhận dạng và cấp phát địa chỉ theo yêu
cầu, và tất nhiên, người sử dụng không thể truy cập hệ thống tài nguyên và
làm việc.
1 kết cục tồi tệ hơn có thể xảy ra khi những kẻ tấn công “bẻ gãy” những chốt
an ninh hiện tại và chiếm quyền kiểm soát toàn bộ hệ thống, và chúng sẽ
ngay lập tức thay đổi toàn bộ hệ thống DHCP server để gán cho client các
thông tin sai lệch về subnet … do đó sẽ tạo ra tiếp 1 đợt tấn công DoS. Hoặc,
chúng thay đổi thông số kỹ thuật của server để gán cho client các thông tin
DNS sai lệch, và tự động trỏ client tới hệ thống DNS server đã được chuẩn
bị sẵn, người dùng sẽ làm việc, thao tác như bình thường trên hệ thống này
mà họ không hề biết rằng đang tự cung cấp thông tin cá nhân cho kẻ tấn
công thông qua các loại trojan nguy hiểm. Hoặc 1 khả năng nữa, chúng thay
đổi toàn bộ thiết lập của server để gán hệ thống địa chỉ IP trỏ về hệ thống
của kẻ tấn công thông qua gateway mặc định, qua đó chúng sẽ dễ dàng nắm
bắt, truy cập và sử dụng thông tin cá nhân của người sử dụng mà họ không
hề biết.
Mặt khác, nếu bạn đang sử dụng, quản lý hệ thống DHCP server bằng
domain controller – thực chất đã bị những kẻ tấn công khai thác trước đó,
liên tục từ chối yêu cầu truy cập từ các tài khoản trong cơ sở dữ liệu, sẽ gây
ra sự xáo trộn và mất cân bằng trong toàn bộ dây chuyền làm việc. Và đây
thường là “ác mộng” tồi tệ nhất đối với người quản lý. May mắn thay, có 1
số phương pháp cơ bản và khá đơn giản có thể áp dụng thành công trong
những trường hợp như vậy, đảm bảo an toàn và tính bảo mật mang tính “nền
móng” của DHCP và hệ thống mạng Windows.
Các mối đe dọa và phương pháp đối phó
Khi đối mặt với những hiểm họa này, các yêu cầu cần có đối với DHCP
server của Windows 2000 và Windows Server 2003 sẽ được xác nhận bên
trong Active Directory trước khi bắt đầu gán địa chỉ thành phần tới client.
Quá trình xác nhận ở đây có nghĩa là khi DHCP server của Windows 2000
hoặc Windows Server 2003 tiến hành boot trên hệ thống Active Directory
nếu chúng “giao tiếp” với domain controller trước tiên để kiểm tra xem
những địa chỉ IP được tìm thấy trong danh sách DHCP server hợp pháp có
đúng là của domain controller hay không. Nếu hệ thống DHCP server này
xác nhận những thông tin nhận được từ phía client là chính xác, hệ thống sẽ
tiếp tục làm như vậy đối với những yêu cầu tiếp theo. Còn nếu ngược lại, hệ
thống sẽ tự động tắt bỏ dịch vụ DHCP Server, và đương nhiên, các máy
client sẽ không được gán địa chỉ IP hợp lệ nữa.
Lợi ích thực sự của việc này là để bảo vệ hệ thống mạng của bạn tránh khỏi
việc cấu hình sơ sài, không đủ độ bảo mật. Hãy thử tưởng tượng xem chuyện
gì sẽ xảy ra khi tin tặc bí mật sử dụng, kết hợp hệ thống mạng của bạn với
DHCP server không hoạt động trên nền tảng Windows 2000 hoặc Windows
Server 2003? Trong trường hợp này, quá trình xác thực quyền truy cập sẽ
không có tác dụng vì hệ thống DHCP server không phải của Microsoft sẽ
không cung cấp thông tin phản hồi theo đúng chuẩn của Microsoft tới những
tin nhắn DHCPINFORM của Windows được sử dụng để kiểm tra xem
DHCP server đã được xác nhận hay chưa. Thậm chí, nếu DHCP server của
Windows NT thất bại trong trường hợp này, những kẻ tấn công chỉ cần 1
chiếc laptop sử dụng Windows NT như hệ thống DHCP server giả mạo sẽ dễ
dàng phát hiện và tránh khỏi những phương pháp phòng chống của người
quản trị (chúng ta sẽ bàn luận trong phần 2).
Các tín hiệu từ phía client giả mạo lại là 1 vấn đề hoàn toàn khác, như việc
DHCP được tạo ra để gán địa chỉ IP. 1 trong những cách dễ dàng để đối phó
với vấn đề client giả mạo là thời điểm đầu tiên DHCP được đặt ra, đối với
những hệ thống mạng với quy mô lớn thì việc thực hiện công đoạn này khá
vất vả và phức tạp. Phương pháp phòng chống ở đây là việc thiết lập các chế
độ tùy chỉnh, thông qua đó, việc lưu trữ các địa chỉ MAC tới 1 địa chỉ IP bất
kỳ mà chỉ có client với thông số MAC cụ thể được chỉ định trước mới được
gắn IP tương ứng. Nếu việc bảo mật là 1 trong những khâu quan trọng nhất
thì người quản trị có thể áp dụng phương pháp tạo và đặt reservation đối với
mỗi máy client trên toàn bộ hệ thống mạng. Do đó, mỗi 1 client giả mạo khi
cố gắng boot và truy cập vào hệ thống mạng này sẽ nhận được tín hiệu
DHCP không còn địa chỉ IP trống và do đó, không thể truy cập vào mạng
của người quản trị.
Nhưng thực sự thì mọi việc có đơn giản như vậy hay không? Trong khi cách
tiếp cận và phòng bị này chỉ có tác dụng đối với những cuộc tấn công ở mức
trung bình, thì những tên hacker với nhiều thủ đoạn tinh vi hơn vẫn có thể
“lách luật” và thâm nhập được vào hệ thống DHCP. Phương pháp khá đơn
giản và phổ biến được tin tặc sử dụng là “lắng nghe” các tín hiệu
DHCPDISCOVER phát tán từ phía client và sau đó, thu thập địa chỉ MAC.
Và sau khi tín hiệu client hợp pháp ngừng hoạt động, các client giả mạo sẽ
ngay lập tức thiết lập lại địa chỉ MAC để phù hợp với những gì client hợp
pháp tạo ra, 1 mặt khác, chúng thu thập và tái tạo những thông số kỹ thuật
hoàn toàn hợp lệ hoặc cố gắng phá vỡ các mối “giao tiếp” qua lại giữa các
client hợp pháp với nhau. Để đối phó với tình trạng này, những người quản
trị với kinh nghiệm và ý thức bảo mật cao thường xem xét phương pháp
giảm tải DHCP đối với những địa chỉ tĩnh, nhưng phải làm gì để ngăn chặn
triệt để tin tặc? Họ có thể áp dụng những phương pháp thủ công, đơn giản
nhưng khá hiệu quả như cài đặt, kích hoạt tính năng tường lửa đối với mỗi
client trên hệ thống mạng, thiết lập danh sách địa chỉ IP hợp pháp được phép
truy cập. Nhưng hãy thử tưởng tượng xem, đội ngũ quản trị sẽ phải đau đầu
như thế nào khi thực hiện từng đó thao tác trên mỗi máy trạm? Vì vậy, giải