BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
----------------------
MAI THẾ HÙNG ANH
PHT TRIN NĂNG LC DẠY HỌC TCH HP
CHO SINH VIÊN NGÀNH GIÁO DỤC TIU HỌC
THÔNG QUA CÁC CHỦ ĐỀ SINH HỌC
TRONG HỌC PHẦN PHƯƠNG PHP DẠY HỌC
T NHIÊN VÀ XÃ HỘI
Chuyên ngành: Lý luận và phương pháp dạy học bộ môn Sinh học
Mã số: 9140111
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
HUẾ, 2025
Luận án được hoàn thành tại
Trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế
Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS. TS. Phan Thị Thanh Hội
2. PGS. TS. Phan Đức Duy
Phản biện 1: PGS.TS. Nguyễn Đình Nhâm
Trường Đại học Vinh
Phản biện 2: TS. Phạm Đình Văn
Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh
Luận án được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Trường, họp tại
Cơ quan Đại học Huế
Vào hồi 8 giờ 00 ngày 9 tháng 5 năm 2024
Có thể tìm hiểu luận án tại:
- Thư viện quốc gia
- Trung tâm học liệu Đại học Huế
Trung tâm thông tin thư viện trường Đại học Sư phạm – Đại học Huế
i
DANH MỤC CC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ
LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN N
1. Mai The Hung Anh, Phan Thi Thanh Hoi, Phan Duc Duy, Nguyen
Thi Thuy Trang, “Awareness and Confidence of Vietnamese Primary
School teachers towards STEM Integrated Teaching Approach,”
International Journal of Learning, Teaching and Educational Research, Vol.
22, No. 11, pp. 170-187, 2023.
2. Mai Thế Hùng Anh, Phan Đức Duy, Phan Thị Thanh Hội, “Thực
trạng phát triển năng lực dạy học tích hợp cho sinh viên ngành Giáo dục tiểu
học,” TNU Journal of Science and Technology, 228(12): 315 – 323, 2023.
3. Mai Thế Hùng Anh, Phan Đức Duy, Phan Thị Thanh Hội, “Quy
trình thiết kế kế hoạch dạy học chủ đề tích hợp trong dạy học môn Khoa học
cấp Tiểu học,” Tạp chí Khoa học Đại học Huế: Khoa học Xã hội và Nhân
văn, Tập 131, Số 6A, Tr. 173–188; DOI:
10.26459/hueunijssh.v131i6A.6324, 2022.
4. Mai The Hung Anh, “Thiết kế chủ đề tích hợp STEM “Lên men dưa
cải” trong dạy học nội dung vi khuẩn của môn Khoa học lớp 5,”, Tạp chí Khoa
học, Trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế, Số 2(62)/2022: tr.27-40, 2022.
5. Mai Thế Hùng Anh, “Biện pháp phát triển năng lực thiết kế chủ đề tích
hợp trong dạy học môn Khoa học cho sinh viên ngành Giáo dục tiểu học,” Tạp
chí Khoa học, Trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế, Số 2(66), 2022.
6. Mai Thế Hùng Anh, Phan Đức Duy, Phan Thị Thanh Hội, “Vận
dụng mô hình lớp học đảo ngược nhằm phát triển năng lực thiết kế bài dạy
tích hợp cho sinh viên trong dạy học môn Khoa học cấp tiểu học,” TNU
Journal of Science and Technology, 228(12): 279 – 286, 2023.
7. Mai The Hung Anh, Phan Thi Thanh Hoi, Phan Duc Duy, Nguyen Thi
Thuy Trang, “Is Flipped Learning more Effective than Traditional Classrooms
in Developing Prospective Elementary Teachers’ Competence of Designing
Integrated Natural Science Topics?” International Journal of STEM Education
for Sustainability, pp. 13-31, DOI. 10.53889/ijses.v2i1.35, 2022.
8. Mai Thế Hùng Anh, Phan Đức Duy, Phan Thị Thanh Hội, “Xây
dựng và sử dụng tài liệu tự học cho sinh viên ngành giáo dục tiểu học rèn
luyện năng lực dạy học tích hợp,” Tạp chí Khoa học Đại học Sư phạm Hà
Nội, Tr. 111-121, 2024.
9. Mai Thế Hùng Anh, Phan Đức Duy, Dương Thị Minh Hoàng, Phan
Thị Thanh Hội, “Đề xuất khung năng lực dạy học tích hợp cho sinh viên
ngành Giáo dục tiểu học thông qua các chủ đề sinh học trong dạy học môn
Khoa học”, Báo cáo khoa học về nghiên cứu và giảng dạy sinh học ở Việt
Nam - Hội nghị khoa học quốc gia lần thứ 6, NXB Khoa học Tự nhiên và
Công nghệ, Tr. 1372 – 1381, 2024.
1
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
❖ Xuất phát từ các nghiên cứu trên thế giới đã chứng minh vai
trò của chương trình tích hợp trong việc phát triển năng lực (NL)
cho người học: Chương trình tích hợp là một cách tiếp cận hiệu quả và
phù hợp để phát triển các NL của thế kỷ 21, tạo điều kiện thuận lợi cho
người học áp dụng các kĩ năng liên ngành cần thiết để giải quyết các vấn
đề toàn cầu phức tạp và thích ứng với cuộc sống xã hội.
❖ Xuất phát từ nhiệm vụ đổi mới Chương trình giáo dục Cấp
tiểu học Việt Nam năm 2018, các Thông tư, Công văn hướng dẫn: Đã
thể hiện rõ quan điểm tích hợp và có những định hướng cụ thể cho GV xây
dựng bài dạy tiếp cận tích hợp, đặc biệt là tích hợp liên môn.
❖ Xuất phát từ thực trạng dạy học tích hợp (DHTH): Năng lực
dạy học (NLDH) tích hợp của giáo viên (GV) tiểu học hiện nay chưa
được trang bị một cách bài bản. Hầu hết chương trình đào tạo SV ngành
Giáo dục tiểu học tại các trường Đại học Sư phạm (ĐHSP) chưa có sự
quan tâm đúng mức phát triển NLDH tích hợp cho sinh viên (SV). GV và
SV tiểu học gặp nhiều khó khăn trong việc thiết kế và tổ chức thực hiện
một bài dạy tích hợp, đặc biệt theo hướng tiếp cận liên môn.
❖ Xuất phát từ việc chưa có công trình nghiên cứu phát triển
NLDH tích hợp trong dạy học môn Khoa học cho SV tiểu học: Nhận
thấy được vai trò quan trọng của DHTH trong việc hình thành và phát triển
NL cho người học, một số năm gần đây đã có nhiều nhà khoa học tập trung
nghiên cứu phát triển NLDH tích hợp cho SV sư phạm và cả GV. Tuy
nhiên, các công trình đó chủ yếu tập trung phát triển NL này cho người dạy
cấp trung học phổ thông, thuộc các lĩnh vực Khoa học Tự nhiên, trong khi
SV ngành Giáo dục tiểu học vẫn chưa có nhiều công trình nghiên cứu.
❖ Xuất phát từ sự thuận lợi của Học phần liên quan đến Phương
pháp dạy học Tự nhiên và Xã hội ở tiểu học và môn Khoa học ở tiểu học:
Học phần có mục tiêu phát triển NLDH cho SV trong môn Khoa học lớp 4,
lớp 5 - Các môn học này phản ánh rõ nét quan điểm tích hợp (kiến thức thuộc
lĩnh vực sinh học chiếm phần lớn) và có thể dễ dàng tích hợp với nhiều môn
học khác. Do đó, học phần này có nhiều điều kiện thuận lợi cho việc phát
triển NLDH tích hợp cho SV trong dạy học môn Khoa học.
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu, đề xuất khung NLDH tích hợp và đưa ra các biện pháp
phát triển NLDH tích hợp, áp dụng trong dạy học học phần PPDH Tự nhiên
2
và Xã hội, nhằm phát triển NLDH tích hợp cho SV ngành Giáo dục tiểu học
(gọi tắt là SV tiểu học), qua đó góp phần nâng cao chất lượng đào tạo GV.
3. Đối tượng nghiên cứu và khách thể nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Khung NLDH tích hợp và các biện pháp phát triển NLDH tích hợp cho
SV tiểu học tại các trường Đại học (ĐH).
3.2. Khách thể nghiên cứu
Quá trình dạy học các học phần liên quan đến PPDH Tự nhiên và
Xã hội ở tiểu học.
4. Phạm vi nghiên cứu
4.1. Về nội dung
Phát triển NLDH tích hợp cho SV tiểu học thông qua dạy học một
số học phần liên quan đến PPDH Tự nhiên và Xã hội.
Các chủ đề tích hợp (CĐTH) có tích hợp nội dung kiến thức sinh
học (Con người và sức khỏe; Thực vật và động vật; Nấm, vi khuẩn; Sinh
vật và môi trường) trong môn Khoa học ở tiểu học.
4.2. Về địa bàn thực nghiệm
Một số trường ĐH đại diện cho miền Bắc, miền Trung và Nam Bộ.
Địa bàn khảo sát: Trường ĐHSP Hà Nội, Trường ĐHSP - ĐH Thái
Nguyên, Trường ĐHSP - ĐH Đà Nẵng, Trường ĐHSP - ĐH Huế,
Trường ĐHSP TP.HCM, Trường ĐH Cần Thơ.
Địa bàn thực nghiệm: Trường ĐHSP - ĐH Huế, Trường ĐHSP
TP.HCM, Trường ĐH Cần Thơ.
5. Giả thuyết khoa học
Nếu đề xuất được khung NLDH tích hợp và các biện pháp phát
triển NLDH tích hợp, đồng thời áp dụng những biện pháp đó vào giảng
dạy học phần PPDH Tự nhiên và Xã hội thì sẽ phát triển được NLDH tích
hợp cho SV tiểu học, qua đó góp phần nâng cao chất lượng đào tạo GV.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
6.1. Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn của việc phát triển năng
lực dạy học tích hợp cho sinh viên tiểu học
- Nghiên cứu cơ sở lí luận về: DHTH, phát triển NLDH tích hợp
trên thế giới và Việt Nam; Cơ sở pháp lý và cơ sở khoa học của việc phát
triển NLDH tích hợp cho SV; Một số mô hình, PPDH tích cực ở ĐH.
- Điều tra thực trạng NLDH tích hợp của SV, thực trạng thực hiện
DHTH của GV tiểu học và thực trạng giảng dạy của GgV ở một số trường
ĐH có đào tạo SV sư phạm (gọi chung là ĐHSP) trong việc phát triển