Xây dựng thủ tục rút gọn trong Luật tố tụng<br />
hình sự Việt Nam<br />
Nguyễn Duy Giảng<br />
Khoa Luật<br />
Luận văn Thạc sĩ ngành: Luật Hình sự; Mã số: 5 05 14<br />
Người hướng dẫn: TS. Trần Văn Độ<br />
Năm bảo vệ: 2002<br />
Abstract: Nghiên cứu về cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn cũng như mô hình lý luận của<br />
thủ tục rút gọn trong luật tố tụng hình sự ở nước ta. Luận văn đưa ra một số ý tưởng về<br />
tiếp tục hoàn thiện thủ tục rút gọn trong pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam<br />
Keywords: Luật hình sự; Luật tố tụng hình sự; Việt Nam<br />
Content<br />
Më ®Çu<br />
1. TÝnh cÊp thiÕt cña viÖc nghiªn cøu.<br />
Bé luËt tè tông h×nh sù n¨m 1988 lµ mét b-íc ph¸p ®iÓm ho¸ quan träng ph¸p luËt vÒ<br />
tè tông h×nh sù ViÖt Nam. Bé luËt lµ mét c«ng cô s¾c bÐn cña nhµ n-íc vµ nh©n d©n trong<br />
®Êu tranh phßng chèng téi ph¹m , b¶o vÖ chÕ ®é Nhµ n-íc XHCN, b¶o vÖ quyÒn tù do d©n<br />
chñ, c¸c quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p kh¸c cña c«ng d©n.<br />
Tuy nhiªn, qua gÇn 15 n¨m thùc hiÖn, tr-íc yªu cÇu ®æi míi toµn diÖn, s©u réng c¸c<br />
lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi, ®æi míi tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan t- ph¸p vµ yªu<br />
cÇu ®Êu tranh phßng, chèng téi ph¹m hiÖn nay, Bé luËt tè tông h×nh sù ViÖt Nam ban hµnh<br />
n¨m 1988 ®· béc lé mét sè h¹n chÕ, bÊt cËp. Mét h¹n chÕ lín lµ Bé luËt ch-a cã quy ®Þnh<br />
vÒ thñ tôc rót gän, mét lo¹i thñ tôc ®Æc biÖt cho phÐp c¸c c¬ quan tiÕn hµnh tè tông gi¶i<br />
quyÕt nhanh chãng, kÞp thêi nh÷ng vô ¸n ®¬n gi¶n, râ rµng, thuéc tr-êng hîp Ýt nghiªm<br />
träng mµ vÉn ®¶m b¶o xö lý ®óng ng-êi, ®óng téi, ®óng ph¸p luËt, kh«ng tr¸i víi c¸c<br />
nguyªn t¾c chung cña tè tông h×nh sù. KhiÕm khuyÕt trªn cña Bé luËt tè tông h×nh sù hiÖn<br />
hµnh lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng ¸n h×nh sù bÞ tån ®äng, kÐo dµi qu¸<br />
h¹n luËt ®Þnh víi sè l-îng lín trong thêi gian võa qua, lµm gi¶m hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng tè<br />
tông h×nh sù, ¶nh h-ëng ®Õn c¸c quyÒn c«ng d©n ®-îc ph¸p luËt b¶o hé. Cã mét c©u ng¹n<br />
<br />
ng÷ vÒ ph¸p luËt cña ng-êi Mü lµ: “ Justice delayed is Justice denied” (1) - C«ng lý mµ chËm<br />
trÔ cã nghÜa lµ c«ng lý bÞ phñ nhËn. NhËn thøc ®-îc vÊn ®Ò nµy, §¶ng ta ®· chñ tr-¬ng:<br />
“ Nghiªn cøu ¸p dông thñ tôc rót gän ®Ó xÐt xö kÞp thêi mét sè vô ¸n ®¬n gi¶n, râ rµng ... (2).<br />
GÇn ®©y NghÞ quyÕt sè 08-NQ/TW ngµy 02/01/2002 cña Bé chÝnh trÞ vÒ mét sè nhiÖm vô<br />
träng t©m c«ng t¸c t- ph¸p s¾p tíi tiÕp tôc yªu cÇu: " Nghiªn cøu ®Ó qui ®Þnh vµ thùc hiÖn<br />
thñ tôc tè tông rót gän ®èi víi nh÷ng vô ¸n ®¬n gi¶n, ph¹m téi qu¶ tang, chøng cø râ rµng,<br />
hËu qu¶ Ýt nghiªm träng" . §©y lµ mét néi dung quan träng vÒ ®æi míi ho¹t ®éng cña c¸c c¬<br />
quan t- ph¸p vµ lµ mét nhiÖm vô ®-îc ®Æt ra trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn luËt tè tông h×nh sù<br />
ViÖt Nam.<br />
Thñ tôc rót gän trong tè tông h×nh sù ®· ®-îc nhiÒu n-íc trªn thÕ giíi vµ ë n-íc ta<br />
tr-íc ®©y ¸p dông cã hiÖu qu¶. Tuy lo¹i thñ tôc nµy kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò míi trong khoa<br />
häc LuËt tè tông h×nh sù nh-ng viÖc nghiªn cøu nã trong ®iÒu kiÖn míi, yªu cÇu míi ®ang<br />
lµ nhiÖm vô cÊp b¸ch cña giíi nghiªn cøu nh»m cung cÊp c¸c luËn cø khoa häc cho viÖc<br />
hoµn thiÖn Bé luËt tè tông h×nh sù s¾p tíi.<br />
HiÖn nay ë ViÖt Nam, c¸c nghiªn cøu vÒ thñ tôc rót gän trong tè tông h×nh sù ®-îc<br />
c«ng bè ch-a cã nhiÒu. Míi cã mét b¶n luËn v¨n th¹c sü luËt häc (NguyÔn Minh Quang:<br />
Thñ tôc rót gän trong tè tông h×nh sù - nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn, do TS NguyÔn<br />
V¨n Tu©n h-íng dÉn) , nghiªn cøu vÒ mét sè khÝa c¹nh cña vÊn ®Ò vµ mét sè bµi viÕt mang<br />
tÝnh tham luËn trong mét khu«n khæ h¹n chÕ (NguyÔn §øc Mai:Thñ tôc rót ng¾n trong<br />
TTHS; NguyÔn Quèc ViÖt : X©y dùng thñ tôc rót gän trong ®iÒu kiÖn thi hµnh BLHS n¨m<br />
1999- Chuyªn ®Ò héi th¶o LuËt TTHS ViÖt Nam; NguyÔn V¨n Hoµn : Bµn thªm vÒ thñ tôc<br />
rót gän, trong s¸ch: Mét sè khuyÕn nghÞ vÒ x©y dùng BLTTHS söa ®æi cña VKSTC; TrÇn<br />
Huy LiÖu : Bµn vÒ thñ tôc rót gän trong ho¹t ®éng TTHS cña c¸c c¬ quan t- ph¸p nh»m gãp<br />
phÇn söa ®æi , bæ sung HiÕn ph¸p 1992- T¹p chÝ luËt häc sè 5/2001; KhuÊt V¨n Nga : X©y<br />
dùng thñ tôc rót gän trong Bé luËt tè tông h×nh sù (söa ®æi)- t¹p chÝ KiÓm s¸t, 8/ 1999...).<br />
Nh÷ng vÊn ®Ò quan träng nhÊt cña thñ tôc rót gän cßn ®ang trong qu¸ tr×nh tranh luËn ch-a<br />
thèng nhÊt, cã mét sè vÊn ®Ò ch-a ®-îc ®Ò cËp . C¸c néi dung liªn quan ®Õn c¬ së lý luËn vµ<br />
c¬ së thùc tiÔn cña viÖc x©y dùng thñ tôc rót gän ch-a ®-îc nghiªn cøu, hÖ thèng ®Çy ®ñ<br />
trªn nhiÒu ph-¬ng diÖn. Trong dù th¶o Bé luËt tè tông h×nh sù (söa ®æi) gÇn ®©y nhÊt ®· ®-a<br />
vµo c¸c quy ®Þnh vÒ thñ tôc rót gän nh-ng nhiÒu vÊn ®Ò ch-a ®-îc gi¶i quyÕt tho¶ ®¸ng<br />
nh-: ph¹m vi, ®iÒu kiÖn ¸p dông thñ tôc rót gän, néi dung thñ tôc rót gän vµ c¸c vÊn ®Ò liªn<br />
(1)<br />
<br />
Bary M. Hager - The Rule of law page 33 (B¶n tiÕng Anh)<br />
<br />
(2)<br />
<br />
V¨n kiÖn héi nghÞ lÇn thø ba Ban chÊp hµnh TW §¶ng kho¸ VIII; NXB chÝnh trÞ quèc gia , Hµ néi -1997, Tr. 57<br />
<br />
2<br />
<br />
quan kh¸c. Võa qua Uû ban ph¸p luËt cña Quèc héi, trong b¸o c¸o thÈm tra dù ¸n Bé luËt tè<br />
tông h×nh sù (söa ®æi) còng ®Ò nghÞ “ Nghiªn cøu kü thªm nh÷ng quy ®Þnh vÒ thñ tôc rót gän<br />
®Ó võa ®¶m b¶o ®iÒu tra, truy tè, xÐt xö ®-îc nhanh chãng, kÞp thêi, võa ®¶m b¶o quyÒn, lîi<br />
Ých hîp ph¸p cña bÞ can, bÞ c¸o vµ ®óng ng-êi, ®óng téi, ®óng ph¸p luËt” ( 1 ).<br />
§Ò tµi luËn v¨n th¹c sü luËt häc víi tªn gäi: “ X©y dùng thñ tôc rót gän trong LuËt tè<br />
tông h×nh sù ViÖt Nam... ®-îc thùc hiÖn nh»m gãp phÇn ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu cÊp thiÕt<br />
trªn ®©y.<br />
2. Môc ®Ých, nhiÖm vô nghiªn cøu:<br />
Môc ®Ých nghiªn cøu ®Ò tµi lµ x©y dùng c¬ së lý luËn, c¬ së thùc tiÔn vµ m« h×nh lý<br />
luËn cña thñ tôc rót gän trong ph¸p luËt tè tông h×nh sù n-íc ta. §Ó thùc hiÖn môc ®Ých<br />
nghiªn cøu , nhiÖm vô nghiªn cøu ®-îc ®Æt ra lµ:<br />
- Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ thñ tôc rót gän trong tè tông h×nh sù;<br />
- Nh÷ng ®ßi hái kh¸ch quan cña viÖc x©y dùng thñ tôc rót gän trong LuËt tè tông h×nh<br />
sù ViÖt Nam hiÖn nay;<br />
- Thñ tôc rót gän cÇn ®-îc x©y dùng nh- thÕ nµo trong ph¸p luËt tè tông h×nh sù cña<br />
n-íc ta.<br />
3 Nh÷ng ®ãng gãp míi cña luËn v¨n<br />
§©y lµ luËn v¨n th¹c sü luËt häc nghiªn cøu mét c¸ch cã hÖ thèng vµ t-¬ng ®èi toµn<br />
diÖn vÒ thñ tôc rót gän trong TTHS ë n-íc ta. NhiÒu vÊn ®Ò vÒ c¬ së lý luËn , c¬ së thùc tiÔn<br />
còng nh- m« h×nh lý luËn cña thñ tôc rót gän trong ph¸p luËt TTHS ë n-íc ta hiÖn nay lÇn<br />
®Çu tiªn ®-îc t¸c gi¶ nghiªn cøu. LuËn v¨n còng ®· m¹nh d¹n ®-a ra mét sè ý t-ëng vÒ viÖc<br />
tiÕp tôc hoµn thiÖn thñ tôc rót gän trong t-¬ng lai.<br />
4. Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu:<br />
C¬ së ph-¬ng ph¸p luËn cña viÖc nghiªn cøu lµ chñ nghÜa M¸c- Lª nin, t- t-ëng Hå<br />
ChÝ Minh vµ c¸c quan ®iÓm cña §¶ng ta vÒ nhµ n-íc vµ ph¸p luËt, nhÊt lµ c¸c quan ®iÓm<br />
cña §¶ng ta vÒ x©y dùng Nhµ n-íc ph¸p quyÒn XHCN hiÖn nay. C¸c ph-¬ng ph¸p nghiªn<br />
cøu ®-îc sö dông ®Ó thùc hiÖn ®Ò tµi nµy lµ: ph©n tÝch, tæng hîp, lÞch sö, so s¸nh , l« gÝch(<br />
h×nh thøc) vµ thèng kª vv…<br />
§Ó thùc hiÖn ®Ò tµi, t¸c gi¶ cßn tham kh¶o c¸c t- liÖu thùc tiÔn vµ ý kiÕn cña c¸c nhµ<br />
chuyªn m«n vÒ tè tông h×nh sù.<br />
5. ý nghÜa lý luËn vµ thùc tiÔn cña luËn v¨n<br />
<br />
(1 )<br />
<br />
B¸o c¸o thÈm tra dù ¸n BLTTHS (söa ®æi) cña UBPL Quèc héi sè 211/UBPL , ngµy 25/5/1999; tr 12<br />
<br />
3<br />
<br />
LuËn v¨n ®· gãp phÇn nhÊt ®Þnh vµo viÖc bæ sung vµ ph¸t triÓn lý luËn vÒ thñ tôc rót<br />
gän trong TTHS ë ViÖt Nam. Nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu cña luËn v¨n cã thÓ ®-îc tham<br />
kh¶o ®Ó x©y dùng thñ tôc rót gän trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn Bé luËt tè tông h×nh sù( s÷a<br />
®æi) s¾p tíi còng nh- trong gi¶ng d¹y, häc tËp m«n LuËt tè tông h×nh sù.<br />
6. kÕt cÊu cña luËn v¨n<br />
Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn vµ danh môc tµi liÖu tham kh¶o, néi dung chÝnh cña<br />
luËn v¨n gåm cã 3 ch-¬ng 12 môc<br />
References<br />
1. Ban chÊp hµnhTW §¶ng céng s¶n ViÖt Nam- V¨n kiÖn héi nghÞ lÇn thø 8, kho¸ VII .<br />
NXB chÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi - 1994.<br />
2. Ban chÊp hµnh TW §¶ng céng s¶n ViÖt Nam - V¨n kiÖn héi nghÞ lÇn thø 3 kho¸ 8 . NXB<br />
chÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi - 1997.<br />
3. Bé chÝnh trÞ- BCHTW §¶ng -NghÞ quyÕt sè 08/NQ-TW, ngµy 02/01/2002 vÒ mét sè<br />
nhiÖm vô träng t©m c«ng t¸c t- ph¸p s¾p tíi.<br />
4. Bé T- ph¸p - B¶n thuyÕt minh vÒ dù ¸n Bé luËt h×nh sù (söa ®æi), 1999.<br />
5. Bary M. Hager- The Rule of Law (b¶n tiÕng Anh) XB bëi: The Mansfield Center for<br />
Pacific Affairs.<br />
6. Chñ tÞch ChÝnh phñ ViÖt Nam d©n chñ céng hoµ- S¾c lÖnh sè 51 ngµy 17/4/1946 (c¬ së<br />
d÷ liÖu luËt ViÖt Nam Lawdata - V¨n phßng Quèc héi).<br />
7. ChÝnh phñ n-íc CHXHCN ViÖt Nam - C«ng v¨n sè 475/CP ngµy 11/5/1999 gãp ý<br />
kiÕn dù th¶o VII, Bé luËt tè tông h×nh sù (söa ®æi) .<br />
8 .TS khoa häc Lª C¶m - C¸c nghiªn cøu chuyÓn kh¶o vÒ phÇn chung luËt h×nh sù (tËp III)<br />
NXB: C«ng an nh©n d©n , Hµ Néi - 2000.<br />
9 .TS khoa häc Lª C¶m- Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ téi ph¹m( tµi liÖu gi¶ng d¹y sau<br />
®¹i häc), Hµ Néi - 2001.<br />
10. Canada - Bé luËt tè tông h×nh sù (b¶n dÞch tiÕng ViÖt cña ViÖn khoa häc-ViÖn kiÓm s¸t<br />
nh©n d©n tèi cao - 4/1998).<br />
11. Hµn Quèc - Bé luËt tè tông h×nh sù (b¶n dÞch tiÕng ViÖt cña ViÖn khoa häc-ViÖn<br />
kiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao - 12/1998).<br />
12. Khoa LuËt - §¹i häc quèc gia Hµ Néi : Gi¸o tr×nh LuËt tè tông h×nh sù ViÖt Nam<br />
(TS NguyÔn Ngäc ChÝ chñ biªn) . NXB §¹i häc quèc gia Hµ Néi, Hµ Néi - 2001<br />
<br />
4<br />
<br />
13. TrÇn Huy LiÖu : Bµn vÒ thñ tôc rót gän trong ho¹t ®éng tè tông cña c¸c c¬ quan t- ph¸p<br />
nh»m gãp phÇn söa ®æi, bæ sung HiÕn ph¸p 1992- T¹p chÝ LuËt häc sè 5/2001.<br />
14. Malaysia - Bé luËt tè tông h×nh sù ( b¶n dÞch tiÕng ViÖt cña ViÖn khoa häc-ViÖn kiÓm<br />
s¸t nh©n d©n tèi cao - 1999).<br />
15. NhËt B¶n - Bé luËt tè tông h×nh sù (b¶n dÞch tiÕng ViÖt cña ViÖn khoa häc-ViÖn kiÓm<br />
s¸t nh©n d©n tèi cao - 1993).<br />
16. Liªn Bang Nga - Bé luËt tè tông h×nh sù (b¶n dÞch tiÕng ViÖt cña ViÖn khoa häcViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao - 2000).<br />
17 . TS KhuÊt V¨n Nga: X©y dùng thñ tôc rót gän trong Bé luËt tè tông h×nh sù(s÷a ®æi) T¹p chÝ KiÓm s¸t, sè 8/1999.<br />
18 . TS. NguyÔn VÜnh O¸nh : Thùc tr¹ng vÒ qu¶ lý Toµ ¸n nh©n d©n quËn huyÖn ë thµnh<br />
phè Hµ Néi- B¸o ph¸p luËt sè 91, ngµy 25/5/2001.<br />
19. Céng hoµ Ph¸p - Bé luËt tè tông h×nh sù , b¶n tiÕng ViÖt - NXB chÝnh trÞ quèc gia, Hµ<br />
Néi -1998.<br />
20. Philip. L. Reichel - T- ph¸p h×nh sù so s¸nh ,b¶n dÞch tiÕng ViÖt ( tõ nguyªn b¶n<br />
tiÕng Anh - Th«ng tin khoa häc ph¸p lý cña ViÖn ngiªn cøu khoa häc ph¸p lý- Bé t- ph¸p).<br />
21. Quèc héi n-íc ViÖt Nam - HiÕn ph¸p 1946, 1980, 1992 vµ HiÕn ph¸p 1992(s÷a ®æi) ,<br />
NXB chÝnh trÞ quèc gia , Hµ Néi.<br />
22. Quèc héi n-íc CHXHCN ViÖt Nam - LuËt tæ chøc Toµ ¸n nh©n d©n n¨m 1992 , luËt tæ<br />
chøcViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n n¨m 1992 - NXB chÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi -1992.<br />
23. Quèc héi n-íc CHXHCN ViÖt Nam - LuËt tæ chøc Toµ ¸n nh©n d©n<br />
<br />
n¨m 2002, LuËt tæ chøc chøcViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n n¨m 2002 - NXB chÝnh trÞ quèc gia, Hµ<br />
Néi - 2002.<br />
24. Quèc héi n-íc CHXHCN ViÖt Nam - Bé luËt tè tông h×nh sù. NXB chÝnh trÞ quèc<br />
gia, Hµ Néi - 2000.<br />
25. Quèc n-íc CHXHCN ViÖt Nam Bé luËt h×nh sù n¨m 1999. NXB chÝnh trÞ quèc gia,<br />
Hµ Néi - 2000.<br />
26. PGS.TS: §ç Ngäc Quang- C¬ quan ®iÒu tra, Thñ tr-ëng CQ§T vµ ®iÒu tra viªn<br />
trong C«ng an nh©n d©n. NXB CAND , Hµ Néi - 2000.<br />
<br />
5<br />
<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
