Trò truyện với con trẻ để chúng được an toàn trên
Internet
Ông Effendy Ibrahim, cố vấn luật về an toàn Internet
của Symantec khu vực châu Á, chia sẻ những kinh
nghiệm đơn giản để cùng cha mẹ giúp lũ trẻ được an
toàn, vui vẻ và được bảo vệ khi trực tuyến.
Theo Ibrahim, một thách thức mà mà các bậc phụ
huynh đang gặp phải ngày nay là nhiều người đang
phủ nhận (hoặc lờ đi) có nhiều mối nguy hiểm trên
mạng Internet và bỏ qua việc lũ trẻ đang làm gì hay
chơi gì khi trực tuyến. Hầu hết các bậc cha mẹ không
phải là những chuyên gia về Internet hoặc thậm chí
không thành thạo như con mình. Điều đó không sao.
Thực tế, bạn không cần phải là một chuyên gia để có
thể giúp con bạn thích thú lướt Internet một cách an
toàn. Việc bạn cần làm là hãy nói chuyện với chúng
về việc chúng đang làm gì trên Internet, giải thích
những nguyên tắc trong gia đình và lặp lại cuộc trò
chuyện này.
Để con trẻ có thể tâm sự, chia sẻ với bạn về những
trải trải nghiệm Internet của chúng là rất khó. Cứ năm
trẻ em trên thế giới thì có một thừa nhận rằng chúng
làm những thứ trên Internet mà không được cha mẹ
chúng chấp nhận. Trong khi một nửa số phụ huynh
nói rằng họ sẽ nói chuyện với con cái của họ về an
toàn khi lướt web, nhưng đó thường là một nỗ lực
nhất thời với hai ý khuyên bảo: “Những người trên
mạng thường không giống như những gì họ nói đâu”
và “Hãy tránh xa những kẻ lạ mặt trên mạng”. Không
ngạc nhiên khi thấy lũ trẻ thấy sợ nếu chúng nói với
bạn những sơ suất của chúng khi trực tuyến, bởi bạn
sẽ phản ứng bằng cách cắt hết từ máy tính, đường
truyền Internet, phương tiện kết nối bạn bè và những
thứ khác nữa. Và lũ trẻ cho rằng cha mẹ chúng không
hiểu chúng khi tham gia vào thế giới trực tuyến.
Tuy nhiên, qua một nghiên cứu toàn cầu của
Symantec với các bậc cha mẹ và con cái, thì lũ trẻ
thực sự muốn cha mẹ của chúng hiểu biết hơn về
Internet. Chúng cũng sẵn sàng trò truyện với cha mẹ
về thế giới Web. Đó là một dấu hiệu tốt lành.
Cần bắt đầu từ đâu
Vậy bây giờ bạn đã biết con bạn sẵn sàng nói chuyện
với bạn, và bạn nhận ra bạn muốn tìm hiểu nhiều hơn
về những gì chúng đang làm. Bạn sẽ tiếp cận với con
bạn theo cách nào để con bạn sẽ thành thực khi trò
truyện? Làm thế nào để bạn tránh phải phán xét, phản
ứng thái quá, dọa dẫm chúng về những điều bạn có
thể nghe thấy? Làm thế nào để bạn tạo ra được một
cuộc trò chuyện cởi mở, nhẹ nhàng, mang lại hiệu
quả tốt để bạn có thể lặp lại cuộc trò truyện hàng
năm?
Ảnh minh họa: Onegoodgeek.
Hãy bắt đầu trò chuyện với con bạn về các hoạt động
trực tuyến của chúng ngay lập tức và thường xuyên,
năm này qua năm khác bởi các hành vi trực tuyến của
chúng luôn thay đổi. Chúng sẽ truy cập vào nhiều
trang web khác nhau, thử các hoạt động mới, tạo
nhiều tài khoản mạng xã hội mới. Hôm qua mọi
người vẫn còn trao đổi thông tin qua e-mail thì hôm
nay họ đã sử dụng tin nhắn dạng tích hợp sẵn trên
Twitter hay Facebook để giao tiếp với nhau. Khi con
bạn trưởng thành hơn, chúng sẽ đòi hỏi nhiều hơn về
quyền riêng tư, và các nguy cơ trực tuyến mà chúng
gặp phải cũng có khả năng tăng theo. Đương đầu với
rủi ro là một phần trong giai đoạn thời niên thiếu
nhưng là những người làm cha mẹ, nhiệm vụ của bạn
là tạo ra các ranh giới để những nguy cơ này không
phá hủy thanh danh cũng như tương lai của chúng.
Bạn cũng cần biết rằng những ranh giới này có khả
năng bị phá vỡ theo thời gian.
5 câu hỏi gợi ý
Đây là những câu hỏi cơ bản trong cuộc trò truyện,
phù hợp với trẻ em mọi lứa tuổi, cha mẹ có thể điều
chỉnh nội dung cho phù hợp với từng độ tuổi. Hãy
đảm bảo rằng bạn khiến con bạn cảm thấy thoải mái
(cả về không gian vật lý và thời gian) khi trả lời bạn,
ví dụ như trên xe (bởi có thể là cả bạn và con đều
đang nhìn thẳng về con đường phía trước, như thế dễ
dàng hơn cho con trẻ cởi mở với cha mẹ).
1. Các bạn của con thường làm gì khi trực tuyến?
Câu hỏi này sẽ hướng sự chú ý của con bạn sang
hướng khác và nhắm đến những hoạt động trực tuyến
thông thường của đám bạn chúng. Đó là một cách tốt
để bắt đầu và giữ câu chuyện ở trạng thái trung lập và
chung chung. Bạn muốn con bạn đưa ra câu trả lời
thành thật và bạn phải luôn khẳng định với chúng
rằng bạn sẽ không phạt chúng vì câu trả lời. Bạn sẽ
bắt đầu nghe về những hoạt động như: chơi điện tử,
chat, xây dựng mạng xã hội, thậm chí cả bài tập ở
nhà và những hoạt động nghiên cứu.
2. Những trang web nào là hấp dẫn nhất hoặc mới
nhất?
Hỏi con bạn xem những trang web này hay ở chỗ
nào. Bạn cũng có thể hỏi về những trang web không
còn phổ biến nữa và tại sao?
3. Cho cha/mẹ biết trang web ưa thích của con đi
Cha mẹ hãy dành 20 phút của cuộc sống bận rộn
khủng khiếp của mình để nhìn vào những chú chim
cánh cụt đang trượt xuống một sườn tuyết hay avatar
chiến binh với mớ tóc kinh dị đang vung gươm, múa
kiếm của lũ trẻ nhà bạn. Hãy hỏi xem làm cách nào
bạn có thể thiết lập chế độ riêng tư hoặc bảo mật
(nhìn cả trên lẫn dưới màn hình để xác định khu vực
có thông tin này của trang web). Có thể bạn sẽ bị lôi
cuốn vào cuộc chơi và tạo tài khoản cá nhân của
riêng bạn. Nên để con bạn biết nếu bạn làm điều đó.
Hỏi con bạn xem chúng sử dụng trang đó thế nào và
tại sao những trang này lại được yêu thích.
4. Hỏi về “quấy rối trên mạng”
Con bạn có thể không biết về từ “quấy rối trên mạng”
(Cyberbullying) nhưng con bé hay thằng bé biết nó
trông như thế nào và cảm nhận được về nó. Hãy nói
về những trường hợp bạn vừa đọc hoặc nhìn thấy trên
báo chí về những e-mail tục tĩu, những hình ảnh phản
cảm, thông tin cá nhân được chia sẻ hoặc gửi chuyền
tay đến những đứa trẻ khác. Hỏi về những mục đăng
tin trên MySpace giả mạo. Tìm hiểu xem liệu con bạn
có bao giờ nghe về những điều đang diễn ra này
không. Hãy bảo đảm rằng con bạn biết quấy rối trên
mạng là cực kì phổ biến và nếu con bạn chưa thấy nó
bao giờ, thì trước sau gì chúng cũng gặp phải. Chắc
chắn rằng chúng biết làm cách nào để phản ứng lại
khi việc đó xảy ra (không phản hồi, mà lưu lại, chặn
nó lại, thông báo cho cha mẹ hoặc những người lớn
khác).
5. Khi con lên mạng, con đã bao giờ thấy cái gì mờ
ám hoặc nó làm cho con cảm thấy không thoải mái
chưa?
Đây là cơ hội để thảo luận về quấy rối trên mạng,
những trình duyệt tình cờ biết đến như các trang
khiêu dâm hay trang về phân biệt chủng tộc, hoặc
thậm chí là những thứ mờ ám liên quan đến một
người bạn, người hàng xóm trong khu phố. Điều cần
thiết ở đây là bạn cần chắc chắn để lũ trẻ biết chúng
có thể chia sẻ với bạn mà không bị phạt khi xảy ra
vài chuyện không hay lúc lên mạng. Kinh nghiệm
gặp phải những điều xấu là hầu như khó tránh khi
con bạn truy cập Internet. Hãy bảo đảm rằng con bạn
biết chúng có thể tìm được sự giúp đỡ từ bạn và bạn
sẽ không có phản ứng thái quá.
Một vài câu hỏi khác có thể tham khảo cho gia đình
có những đứa trẻ lớn hơn:
- Con có thực sự biết hết bạn bè trong danh sách kết
bạn của con không?
- Con có bao giờ nhận tin nhắn từ người lạ không?
Con xử lý chúng thế nào?
- Con có biết một ai đã từng đi gặp offline với người
khác sau khi họ nói chuyện online không?
- Mọi người trong nhóm bạn của con có thường
xuyên có ý định gì khi trò truyện trên mạng hay qua
điện thoại không? Họ thường nói gì? Họ đã bao giờ
có ý xấu với con chưa? Con sẽ nói cho bố mẹ nghe
nếu họ làm thế chứ?
- Thỉnh thoảng lũ trẻ chụp ảnh khỏa thân hoặc những
bức ảnh khêu gợi rồi gửi chúng cho những đứa khác.
Ở trường con có xảy ra chuyện này không?
Chuyên gia Effendy Ibrahim khẳng định, trò chuyện
là không khó, nó không thiên về kỹ thuật, nó hoàn
toàn khả thi. Nếu bạn là phụ huynh, hãy trò truyện
trong bữa tối trên bàn ăn. Nếu bạn là giáo viên, hãy
tạo một chủ đề thảo luận trên lớp.
