ừ ờ ộ ệ ề ế ệ ằ ắ ậ Đ bài: Có ý ki n cho r ng truy n ng n "Đ i th a" là m t tuyên ngôn ngh thu t
ị ả ứ ế ủ c a Nam Cao. Anh (ch ) hãy gi i thích và ch ng minh ý ki n trên
Bài làm
ừ ế ữ ế ẩ ầ ố ườ T khi vi t nh ng tác ph m đ u tiên (1936) cho đ n khi ngã xu ng trên đ ng đi công tác
ủ ấ ẹ ả ắ ầ ỏ ờ (1951) Nam Cao c m bút v n v n có 15 năm. Trong kho ng th i gian ng n ng i y, ông
ộ ờ ự ườ ự ệ ệ ủ đã làm nên s nghi p c a m t đ i văn. Ng ấ ắ i ta xem ông là nhà văn hi n th c xu t s c,
ầ ệ ế ỉ là nhà văn hàng đ u Vi t Nam th k XX.
ầ ứ ố ậ ủ ủ ề ế ề ẫ ẩ ẫ Nhi u tác ph m c a ông cho đ n nay v n tràn đ y s c s ng. Nhi u nhân v t c a ông v n
ữ ạ ộ ượ ữ ế ư ế ứ ỏ ờ ố s ng gi a cu c đ i hôm nay. T o đ c nh ng trang vi t nh th ch ng t ự ủ bút l c c a
ứ ố ệ ự ủ ệ ệ ộ Nam Cao có s c s ng mãnh li ậ t. Đó là bút l c c a m t nhà văn có quan ni m ngh thu t
ắ ắ sâu s c và đúng đ n.
ế ệ ố ậ ư ưở ả ậ ủ ệ Nam Cao không vi t thành h th ng qu n lí lu n t t ư ng ngh thu t c a mình. Nh ng
ượ ộ ộ ủ ề ẩ ặ ệ ư ưở t t ấ ng y đ c b c l khá rõ nét trong nhi u tác ph m c a ông đ c bi ư t nh trong
ừ ệ ế ề ắ ờ ườ ừ ờ ộ truy n ng n "Đ i th a". Chính vì th , nhi u ng i xem "Đ i th a" là m t tuyên ngôn
ậ ủ ệ ngh thu t c a Nam Cao.
ừ ủ ọ ờ ườ ọ ể ề ệ ệ ấ ậ Đ c "Đ i th a" c a Nam Cao ng i đ c có th tìm th y nhi u quan ni m ngh thu t sâu
ứ ướ ủ ế ệ ệ ậ ộ ờ ắ ẩ s c n ch a trong đó. Tr ề c h t là quan ni m c a ông v ngh thu t cu c đ i. Ông cho
ộ ờ ệ ậ ớ ả ắ ằ r ng ngh thu t ph i g n bó v i cu c đ i.
ướ ứ ệ ệ ậ ắ Tr ộ c đây, trong truy n ng n "Trăng sáng" ông đã phê phán th ngh thu t thoát ly cu c
ệ ậ ừ ữ ế ầ ổ ỉ ờ đ i. Theo ông ngh thu t mà không thoát ra t nh ng ki p l m than, đau kh thì ch là th ứ
ừ ố ệ ậ ả ằ ả ộ ờ ậ "ánh trăng l a d i". Ông cho r ng ngh thu t ph i miêu t chân th t cu c đ i.
Ở ờ ạ ỉ ớ ứ ủ ề ừ "Đ i th a", ông l i phê phán th văn ch m i miêu t ả ượ đ ộ c cái b ngoài c a xã h i.
ề ủ ườ ể ệ ắ ậ ộ ố ậ Ông đ cho nhân v t H trong truy n ng n này đánh giá cu n "Đ ng v " c a nhân v t
ắ ộ ố ỉ ỉ ị ị ươ Quyên ch là m t cu n sách xoàng "xoàng l m", ch có giá tr đ a ph ớ ng thôi, vì nó m i
ỉ ủ ề ộ ch miêu t ả ượ đ c cái b ngoài c a xã h i.
ư ậ ở ươ ở ờ ạ Nh v y, "Trăng sáng", ông phê phán văn ch ng thoát ly, thì ừ "Đ i th a" ông l i phê
ươ ả ờ ợ ướ ề ẳ ị ươ ứ phán th văn ch ng t chân h i h t. Tr c sau ông đ u kh ng đ nh văn ch ả ng ph i
ả ớ ượ ộ ờ ề ộ ờ ắ g n bó v i cu c đ i, ph n ánh đ ủ c chi u sâu c a cu c đ i.
ể ệ ừ ả ẩ ẩ ằ ộ ộ ị ượ T đó ông cho r ng m t tác ph m có giá tr ph i là m t tác ph m th hi n đ ữ c nh ng
ủ ờ ậ ự ế ữ ẩ ẩ ơ ộ ộ ị ượ "rung đ ng c a đ i". H n th n a m t tác ph m th t s có giá tr là tác ph m "v t lên
ấ ả ọ ờ ớ ạ ả ẩ ả ườ trên t t c m i b cõi và gi i h n, ph i là tác ph m chung cho c loài ng ả i. Nó ph i
ẽ ừ ứ ự ạ ớ ộ ớ ạ ừ ấ ch a đ ng m t cái gì l n lao, m nh m , v a đau đ n, l ụ ở i v a ph n kh i... Nó ca t ng
ươ ự ườ ầ ườ ơ lòng th ng, tình bác ái, s công bình... Nó làm cho ng i g n ng i h n".
ị ủ ươ ộ ờ ố ớ ủ ươ ỉ Giá tr c a văn ch ng chính là ý nghĩa c a nó đ i v i cu c đ i. Văn ch ng ch có giá tr ị
ượ ớ ạ ủ ủ ườ khi nó v ọ ờ t lên m i b cõi và gi i h n, khi nó là c a chung c a loài ng ả i. Nó ph i có giá
ạ ị tr nhân lo i.
ơ ươ ẽ ố ớ ạ ộ ị ườ ế ữ H n th n a văn ch ng có giá tr khi tác đ ng m nh m đ i v i con ng ộ ờ i và cu c đ i:
ẽ ừ ứ ự ừ ấ ạ ớ ớ ở ch a đ ng cái gì đó l n lao, m nh m , v a đau đ n, v a ph n kh i. Nó làm cho ng ườ i
ườ ơ ầ g n ng i h n.
ị ủ ươ ế ờ Giá tr c a văn ch ụ ng còn là ý nghĩa nhân dân mà nó mang đ n cho đ i khi nó ca t ng
ươ ự lòng th ng, tình bác ác và s công bình.
ộ ữ ư ủ ạ ố ồ ạ ữ Nh ng l ờ ẽ ưở t i l ậ ng nh là b c đ ng c a nhân v t H gi a đám b n bè hóa ra l i là
ộ ủ ữ ư ệ ầ ậ ắ ế ế nh ng tuyên ngôn ngh thu t sâu s c và ti n b c a Nam Cao. G n nh ông đã nói đ n
ề ơ ả ự ủ ủ ế ữ ấ ấ ị ươ nh ng đi u c b n nh t, ch y u nh t cái làm nên giá tr đích th c c a văn ch ng. Quan
ệ ấ ủ ấ ầ ệ ớ ni m y c a ông r t g n gũi v i quan ni m chúng ta ngày nay.
ư ủ ề ỉ ươ ố ớ ờ ộ Nh ng Nam Cao không ch tuyên ngôn v ý nghĩa c a văn ch ng đ i v i cu c đ i, mà
ắ ế ề ậ ề ạ ươ ông còn đ c p khá sâu s c đ n ngh văn và sáng t o trong văn ch ng.
ả ươ ề ề ề ằ ộ ỏ Ông cho r ng ngh văn là m t ngh cao quý. Ngh văn đòi h i nhà văn ph i l ng tâm và
ộ ự ấ ươ ấ ứ ự ẩ ệ ề ằ ả trách nhi m. Nam Cao cho r ng s c u th trong b t c ngh cũng là m t s b t l ng,
ư ẩ ươ ệ ậ ả ớ ả nh ng c u th trong văn ch ậ ng thì th t là đê ti n. Nhân v t đã ph i đau đ n, xót xa, day
ư ế ả ố ế ộ ả ế ữ ể ứ d t nh th nào khi ph i cho in cu n văn vi t v i, khi ph i vi t nh ng "bài báo đ ng ườ i
ư ỉ ả ộ ẻ ọ ồ ỉ ả ạ ắ ố ta đ c r i quê ngay". Anh m ng mình, x v mình nh x v m t k kh n n n.
ề ạ ặ ằ ộ ế ề M t khác Nam Cao cũng cho r ng ngh văn cũng là m t ngh sáng t o. Ông vi t: "Văn
ươ ữ ế ầ ườ ư ể ẫ ợ ch ng không c n đ n nh ng ng ộ i th khéo tay làm theo m t vài ki u m u đ a cho.
ươ ữ ỉ ườ ế ế ơ ồ Văn ch ạ ng ch dung n p nh ng ng i bi t đào sâu, bi ư ữ t tìm tòi, kh i nh ng ngu n ch a
ữ ư ạ ơ ai kh i, sáng t o ra nh ng gì ch a có".
ươ ề ủ ữ ả ườ ợ Theo Nam Cao, Văn ch ng không ph i là ngh c a nh ng ng i th khéo tay làm theo
ữ ữ ế ẫ ẵ ở ẫ nh ng khuôn m u có s n. B i vì dù "khéo tay" đ n đâu mà làm theo nh ng "khuôn m u
ỉ ạ ữ ẵ ạ ế ợ ữ có s n" thì còn đâu là sáng t o n a, mà ch t o nên nh ng trang vi ế ứ ạ t nh t nh t, thi u s c
ố s ng mà thôi.
ứ ậ ẽ ự ủ ầ ủ Nh n th c này c a Nam Cao có l ề ữ ệ ph n nào có s chiêm nghi m c a chính ông v nh ng
ầ ầ ộ ờ ế ề ơ năm tháng c m bút đ u tiên trong cu c đ i. Lúc này, Nam Cao vi ệ t nhi u bài th , truy n
ủ ứ ắ ẫ ươ ươ ư ậ ờ ng n theo cách th c khuôn m u c a văn ch ng đ ồ ng th i, nh ng r i ông đã nh n ra
ế ứ ố ẩ ấ ở ủ ữ ư ế ạ ơ ộ ờ ợ nh ng tác ph m y thi u h i th c a cu c đ i nh t nh t thi u s c s ng vì ch a thoát
ỏ ự ư ượ ữ ể ẫ kh i s khéo tay, ch a v ẵ t qua nh ng "khuôn m u có s n". Ông chuy n sang khuynh
ướ ự ệ ừ ữ ế ủ ấ ơ h ng hi n th c. Và t đây nh ng trang vi ở ộ ờ t c a ông mang cái m nóng h i th cu c đ i.
ậ ằ ươ ể ậ ể ấ ườ Ông nh n ra r ng văn ch ng không th r p khuôn, càng không th là "th y ng i ta ăn
khoai mình cũng vác mai đi đào".
ừ ứ ậ ẳ ị ươ ữ ỉ ườ ế T nh n th c đó ông kh ng đ nh, văn ch ạ ng ch dung n p nh ng ng i bi t đào sâu,
ế ế ả ạ ườ ữ ả bi t tìm tòi, bi t sáng t o. Nhà văn ph i là ng ấ ủ ờ i khám phá nh ng nét b n ch t c a đ i
ở ờ ợ ề ủ ứ ề ỉ ố s ng ả cái b sâu c a nó, ch không ph i ch nhìn cái h i h t b ngoài.
ờ ầ ệ ở ỗ ở ố ộ ỉ ủ Đó không ch là quan ni m mà đã tr thành n i trăn tr trong su t cu c đ i c m bút c a
ư ở ế ủ ự ạ ông. Hình nh trang vi ấ t nào c a ông cũng l p lánh s sáng t o.
ư ề ạ ờ ườ ướ ề ố ậ Cũng nh nhi u nhà văn cùng th i, ngòi bót Nam C o th ng h ữ ng v s ph n nh ng
ườ ư ề ậ ổ con ng ắ i cùng kh . Cũng nh nhi u nhà văn khác, ông nh n ra bao nhiêu xót xa, đ ng
ố ớ ố ậ ườ ẽ ủ ấ ầ ỗ cay đ i v i s ph n con ng ư i. Nh ng có l ít ai nhìn th y n i đau tinh th n c a con
ườ ả ỗ ư ấ ậ ượ ườ ươ ng i th m thía nh ông. Ông nh n ra c n i đau không đ c làm ng i trên g ặ ng m t
ỷ ữ ư ậ ộ ắ ộ m t con qu d nh Chí Phèo, ông nh n ra trong gi ọ ướ t n c m t khóc cho m t con chó
ộ ữ ứ ữ ấ ạ ỗ ọ ạ ủ c a lão H c có bao nhiêu day d t. Ông nhìn m t b a. Nh ng n i đau y đã đ ng l i thành
ữ ướ ữ ắ ế ủ nh ng dòng n c m t trên nh ng trang vi t c a ông.
ở ệ ậ ế ủ ệ ấ ạ Hay ngh thu t vi t truy n c a ông, chúng ta cũng th y bao nhiêu là sáng t o. Ông ít
ư ườ ữ ệ ệ ọ ố ặ ọ ch n cho mình nh ng câu chuy n có c t truy n nh th ữ ng g p, mà đi ch n nh ng
ạ ộ ể ồ ữ ữ ệ ệ ố ộ ư chuy n không có c t truy n đ r i qua đó đ a ra nh ng đ c tho i n i tâm, nh ng phân
ặ ắ ạ ế ể ở tích tâm lý đ c s c, t o nên nét riêng trong cách vi t. Có th nói ể ặ đây ta cũng có th g p
ư ậ ữ ữ ạ ế ủ nh ng sáng t o nh v y trong nh ng trang vi t c a Nam Cao.
ừ ừ ể ệ ắ ằ ờ ỉ T đây có th nói r ng "Đ i th a" không ch là truy n ng n mà còn là tuyên ngôn ngh ệ
ệ ậ ộ ươ ộ ờ ậ ủ thu t. Tuyên ngôn ngh thu t c a m t nhà văn đã xem văn ch ng là cu c đ i, xem ngh ề
ủ ề ườ ươ ệ văn là ngh cao quý c a con ng i có thiên l ng và trách nhi m.
