i bình dân Vi t Nam, trong l ệ ủ ữ ờ ề i n ti ng nói dân gian và nh ng khúc hát ru c a mình, đã truy n ờ ǎ ạ i dăn d y con cháu v truy n th ng tôn s tr ng đ o, ề ề ọ c nh ngu n.Hai c p l c bát d i đây đã th m vào lòng chúng tôi t ở ừ ướ ặ ụ ạ ự ụ ạ ấ ồ ờ ớ ữ ế ữ ướ ữ ư ọ ố thu còn n m nôi, chính ằ ể ả i ru - ca dao - t c ng cài đan, l ng ghép, t o nên s đa thanh, đa nghĩa, bi u c m
ồ ọ ầ ố ố ng, ng m ngùi, k l . M b ng con đi d c b sông ờ ậ ể ể ọ ờ ố ẹ ư ươ ấ ọ ế ụ ầ i ca dao yêu th ụ ấ ứ ọ ắ ể ệ ủ ể ườ ố ộ ặ ẫ ể ố ộ ố ẹ ồ ẹ ả i, hi n nhiên là t c ng n i theo, k t tinh bao tr i ữ ố i hi u câu 3: mu n sang tr ng thì b c c u ắ ầ ố ầ ứ ) ừ ở ể c su t đ i c a rm là đ a con đ ầ ẹ ả ắ ộ ứ ầ ữ ụ "sang" trong câu đ u. B i m ơ ướ ố ẹ ử ữ ề ầ ầ nhiên t ừ ộ ơ i m ầ ườ ả ừ ớ ẵ ử s m, t ừ ữ ứ ầ ể ể ệ ủ ờ ồ hai câu ca dao giàu âm thanh (b ng i ru lúc m con mà ch n ng l ờ ở ặ ứ ể ọ ư i bà m Vi t Nam ệ ẹ ẫ ả ẫ ờ ượ ạ ậ ả ố ở ỉ đây là "giàu ầ ặ ể ề ầ ẳ ổ ắ ữ ề ể ế ầ c. C n ph i cao, ch c đ con b ng h c t p v ng vàng. Mu n bi ọ ậ ữ ẹ ề ầ ắ ể ướ ả ố ầ ế ầ ổ ế c lên đ ườ ậ ố ắ ầ ề ầ i đ ạ ượ ả ọ "th y" ch có nghĩa ng ỉ ỏ ầ ố ấ ả ẫ ớ ướ c ắ ố ọ ắ ầ ụ ế ầ ng Xuân khi lui v ắ ế ỷ ậ ố ồ ẽ ự ọ ồ ế ắ ầ ơ ả ườ ươ ả ế ấ ẻ ủ thi ế ệ ề ố ậ ề ệ ả ờ ế ả ạ nhiên gi n đ n là v y. C hai câu đ u k t c u theo ki u quan h đi u ki n - gi ự ầ ư ủ ấ ể ừ ấ ằ ầ ả ồ ấ ượ ấ ệ ễ ả ả ề ỉ ể c, l y l ỡ ể ầ ầ ằ ấ ớ ể ừ ừ ụ ữ ề ấ ầ ầ ụ ẻ ế ế ầ ơ ng, xã h i. ng ư ạ ườ ứ ể ườ ề ệ ữ ạ ầ ắ ồ
t t Ng ườ mi ng ngàn đ i hàng hàng châu ng c nh ng l ệ u ng n ồ ố là m t trong nh ng l ộ ờ lùng. l ạ "B ng b ng m b con sang ẹ ế ồ Đò d c quan c m, đò ngang không chèo ấ Mu n sang thì b c C u Ki u ề ắ Mu n con hay ch thì yêu l y th y" ấ ữ Hai câu trên rõ ra l i ru con - l ờ v ng. Mu n sang sông nh ng: "Đò đ c quan c m, đò ngang không chèo". M than cùng con, m than đ i ờ ắ m . Gi ng giãi bày, ngh n ngào, m c. Hai câu d ướ ẹ ẹ nghi m đ ng cay su t cu c đ i n i nênh c a m . Có ng ẹ ộ ờ ổ đ p (l ng l y). M t s ý ki n khác: mu n sang (qua) sông thì ph i b c (làm) c u đ qua. Đ t trong v n ǎ ẹ ế m ch c 4 câu. Chúng tôi nghiêng v cách ki u th 2. T "sang" (đ ng t câu này đ ng nghĩa cùng ừ ề ả ạ ồ ượ lo i v i t t c sang b bên kia, v ố ờ ủ ờ ượ ở ạ ớ ừ thoát dòng sông mênh mông đói nghèo, d t nát. So v i nhi u câu t c ng nói v th y (không th y đ ố ề ớ mày làm nên, m t ch là th y, n a ch cũng là th y, c m cha, áo m công th y..v..v..) hai câu này m t ượ ơ ầ ầ ữ mà duyên dáng h n. Trong hình th c l c bát, n i ti p t ố ế ự ứ ụ ẹ b ng), hình nh (m b con đò d c, đò ngang, c u ki u...), tuy là l ờ ẹ ế ề ọ ồ xa, ng d y con t i ta có th truy n trao kinh nghi m s ng, ng x , nh ng đ có h c th c, có ề ố ạ c vai trò c a ông th y. Đó là l v n hoá, (hay ch ) nh t đ nh không th thi u đ ế ượ ấ ị ǎ i d y con mình, d u đ i bao ngang trái, v n kiên dũng nghèo, đ m đang, đ t c ni m tin vào v th ng ị ế ườ ạ ặ ả ề t lên nghèo đói l c h u. b c c u cho con qua sông, v ắ ầ V y, ch còn cách "b c c u mà n i", vì "d t ph i đi tìm th y"! Không nên hi u "sang" ố ậ sang" thì b c "c u ki u" (đ p). Đây cũng ch ng ph i là chi c c u n i (phù ki u) ho c trùng l p ("c u" - ặ ả "ki u" ch Hán). "C u Ki u" là chi c c u cao ("ki u", ti ng c còn có nghĩa là "cao") đ cho đò d c, đò ọ ề t ph i ngang đ u qua l ả ế ề t". i ph i h c, "Không th y đ mày làm nên", th m chí "d t nát đ n đâu, h c lâu cũng bi ế h i, mu n gi ọ ế ầ ố ỏ ng m u m c. sáng ng i v ờ ề i d y h c (th y đ , th y giáo) - t m g đây t ự ươ ầ ồ ầ ườ ạ ừ Ở ọ x sông n t ph i tìm đ n v i th y. i, mu n ch t đ o đ c, h c th c. Mu n thành ng t v n hay ầ Ở ứ ế ữ ố ǎ ố ườ ứ ạ ứ t Nguy n B nh này, b c c u cũng c n nh c n n, h c, làm l ng (chính nhà giáo - nhà th hi n tri ơ ề ư ầ ǎ ỉ ễ ọ n). Th k này con cháu Khiêm cũng đã b c hai chi c c u Nghênh Phong và Tr ề ở ẩ ế ầ b c c u qua sông H ng, sông Mã, sông Gianh, sông H ng r i s qua sông Ti n, sông H u. Mu n sang ề ắ ầ t b c c u. Mu n h c hành thành đ t, ph i yêu quí s uyên bác và lòng yêu tr c a th y. ầ sông ph i bi Cái lý t t: Mu n A ố thì B. Nh ng k t lu n sau thiên v giá tr tinh th n (yêu th y). T "l y" trong "l y th y" không bao gi ị ậ ấ ầ hàm ý "l y làm ch ng", mà ch bi u th h ấ t th c. T t i k t qu thi ng c a hành đ ng nh m mang l ự ị ướ ế ạ ế ộ t có b n ghi là ph i yêu lòng nhiên không ph i là l y đ . Giáo s Nguy n Th ch Giang cho bi ả ả ế ạ ư ả ấ th y. Chúng tôi nghĩ là có lý, đ gây hi u l m, nghĩa là yêu quý t m lòng cao c c a th ầy b ng c t m ả ủ lòng. Xin ch hi u là l y lòng, cho v a lòng th y, n nh th y. T ý câu t c ng , chúng tôi nghĩ v "Tam ị giác s ph m" Th y - trò (con tr ) - ki n th c (ch ); r ng h n là mô hình liên k t giáo d c: gia đình - ữ ộ và v n c a các nhà tr ǎ ủ ộ t th t ch t m i liên h gi a các thành ph n giáo d c. B n câu m ru con hay nhà giáo, đ ng th i cũng bi ẹ ế ờ ng, d n l nói v i mình? M nói v i ta: ng ẫ ố t i, ớ ớ ự ẹ ế ự ẳ giáo d c, giáo d kh ng ng mình hi u bi ưỡ ụ i bình dân x a đã hi u sâu vai trò truy n bá đ o lý, trí th c, l ứ ễ ố i ch đ ỉ ườ ườ ph i c a c ng đ ng, bi ồ ư ặ i th y r t x ng đáng đ ườ ượ t s ng đ p theo l ẹ ế ụ c kính yêu vì là ng ả ủ ộ ố ầ ấ ứ t, lao đ ng, bi ộ ế ố ể ẽ
i ru, l t n t ờ ế ơ ấ ả ữ ạ ờ ụ t c nh ng ai h t lòng vì s nghi p đào t o, giáo d c! Còn có giáo d c ớ ề ờ i ệ ọ ự ẫ ụ ậ ể ẫ đ nh. Còn mãi l ế ị thì còn có thông minh, v n hoá, phát tri n! Còn mãi trong ta, d u h c đã thành, danh l p, v n nh v l ru - giao thoa, hài hoà t c ng , ca dao. i bi ǎ ụ ữ
ả Ăn qu nh k tr ng cây ớ ẻ ồ Có danh có v ng nh th y khi x a ư ớ ầ ọ
ồ ồ ọ
B ng b ng m b con sang ẹ ế Đò d c quan c m đò ngang không chèo ấ Mu n sang thì b t c u ki u ắ ầ ề Mu n con hay ch , thì yêu l y th y ầ ữ ố ố ấ
C m cha áo m ch th y ẹ ữ ầ G ng công mà h c có ngày thành danh ơ ắ ọ
ơ c ao C m cha áo m ch th y ẹ ữ ầ Nghĩ sao cho bõ nh ng ngày ữ ướ
i ghi nh l ơ i này n cha, nghĩa m , công th y ch quên Con Ơ ớ ờ ẹ ầ ớ
Không th y đ m y làm nên ố ầ ầ
c làm th y Tr ng th y m i đ ầ ớ ượ ọ ầ
ự vi s Nh t t ư Môt ch cung la thây, n a ch cung la thây. ử vi s bán t ư ấ ự ữ ữ ̣ ̃ ̀ ̀ ̃ ̀ ̀
Mung môt têt cha, mung hai têt me, mung ba têt thây ̀ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ̀ ́ ̀
ươ ố ồ G m vàng r t xu ng H Tây ớ Công cha cũng tr ng, nghĩa th y cũng sâu. ầ ọ
Môt ch nên thây, môt ngay nên nghia. ữ ̣ ̀ ̣ ̀ ̃
́ ̀ ̉ ́ ̀ Muôn khôn thi phai co thây Không thây day dô đô mây lam nên ̀ ̣ ̃ ́ ̀ ̀
ườ ̣ ̣ ́ ̀ M i năm luyên tâp sach đen Công danh găp b c ch quên n thây ̣ ướ ớ ơ ̀
ớ ́ ̀ ̀ ̀ Yêu kinh thây m i lam thây Nh ng ph ng bôi bac sau nây ra chi ! ườ ữ ̣ ̣ ̀
ấ ấ ơ ồ ồ c g i kh th y i ẽ ầ ơ ng quá ươ ả ầ ẫ
ế ế ờ
ề ợ
ạ ng đ i sóng gió ườ ờ
I......Ơ THẦY Xin m t l n đ ộ ầ ượ ọ Hai ti ng y! nghe sao thân th ế Trang gi y tu i th b i h i êm ổ V n còn đ y nh ng ký c....nào phai ữ ứ Xin m t l n đ c n m l y bàn tay ấ ộ ầ ượ ắ Đã ch p cánh cho con nhi u c v ng ề ướ ọ ấ Ân tình th y nh bi n dài trãi r ng ầ ộ ư ể Bi i con hi u h t....th y t bao gi ầ ơ ể c h ng b i ph n r i Xin m t l n đ ấ ơ ụ ộ ầ ượ ứ Cho nhi u chút nh ng s i đen đ ng b c ạ ừ ữ Có ph i đây cánh đ ng tình bát ngát ! ả ồ Đã m m m cho nghìn v n chòi non ầ ươ c trên đ Cho v ng b ướ ữ Xin m t l n tr v n i xa đó ở ề ơ ộ ầ Đ tu i h ng còn mãi v i th i gian.... ờ ể ổ ồ ớ
ắ
ữ t yêu th ạ
ầ ọ ử ắ ọ ọ ư ọ
Ng i th y ầ ườ Th y đã đi, đi xa l m r i ồ ầ i nh ng khi th y d y Em nh l ạ ầ ớ ạ ng chia s D y em bi ẻ ươ ế t i t Khi mà em đã thành ng ườ ố Th y m i d y nh ng ki n th c hay ứ ế ữ ớ ạ Ng n l a lòng th y th p trái tim em ầ Đã cho em có nhi u hi v ng ề Hi v ng nh nh ng có ý nghĩa ỏ ư “ Tôn s tr ng đ o đ ng quên nhé” Có nh v y m i có th thành ng i ườ ớ
ạ ừ ể ư ậ
Ủ ộ i ơ ọ ố ồ ạ ỏ ứ ỗ ắ ừ
ầ BÀN TAY C A CÔ Có m t mi n đ t r t xa ấ ấ ề N i bàn tay cô đ l ể ạ Bàn tay ng t ngào hoa trái Thành ph trên trang sách em Cô ng i so n bài đêm đêm Lung linh ánh đèn t a sáng M i ngày đ ng trên b c gi ng ả ụ c vào đ i D t em t ng b ờ ướ Xôn xao âm thanh đ t tr i ấ ờ Trên bàn tay cô đã d t ắ Bàn tay l ng th m dìu d t ắ ặ Cho em c m t b u tr i . ả ộ ầ ờ
CÔ GIÁO NHỎ Cô giáo c a emủ Tóc dài óng ả
i phong nhã
ng ng ế ậ
ướ
ờ
ấ ọ
ồ ồ
ộ ư ỗ ấ Vóc ng ườ Hi n nh m hi n ư ẹ ề ề Cô giáo c a emủ Sáng nay đ n tr ườ Ng n c ng m s ươ ọ ỏ M t tr i tr gi c... ặ ờ ở ấ Cô giáo c a emủ B c vào c a l p ử ớ Gió lùa hoa m pướ V n chú ong non Cô giáo c a emủ C t cao gi ng hát Mây thành gió mát L ng l ng h n em ộ Cô giáo c a emủ Lung linh cánh m ngỏ Nh bà tiên m ng D gi c em ngoan... 0927106251
