Xây dựng một trung tâm tài chính quốc tế - cơ sở lý thuyết và hàm ý thực tiễn cho thành phố Đà Nẵng

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Thêm vào BST

Báo xấu

36
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết "Xây dựng một trung tâm tài chính quốc tế - cơ sở lý thuyết và hàm ý thực tiễn cho thành phố Đà Nẵng" tập trung nghiên cứu các tiền đề của việc xây dựng một trung tâm tài chính quốc tế, qua đó cung cấp cơ sở khoa học và đưa ra các hàm ý thực tiễn cho Đà Nẵng trong việc phát triển thành một trung tâm tài chính quốc tế có quy mô khu vực.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Xây dựng một trung tâm tài chính quốc tế - cơ sở lý thuyết và hàm ý thực tiễn cho thành phố Đà Nẵng

XÂ D NG M T TRUNG TÂM T I CH NH QU C T - CƠ S LÝ THU T V H M Ý TH C TI N CHO TH NH PH N NG Phan Hoàng Long Tr ng i h c Kinh t , i h c à N ng Email: longph@due.udn.vn Ph ng T n H i Tri u C c Hành chính - Qu n tr II, V n phòng Chính ph Email: phungtanhaitrieu@chinhphu.vn M bài: JED - 140421 Ngày nh n: 14/4/2021 Ngày nh n b n s a: 05/6/2021 Ngày duy t ng: 05/12/2021 T mt t ng, Chính ph Vi t Nam và thành ph à N ng có quy t t m x y d ng à N ng thành m t trung t m tài chính qu c t có quy m khu v c. Trong bài báo này, tr c ti n chúng t i t ng k t c s l thuy t v các y u t c n thi t h nh thành và phát tri n m t trung t m tài chính qu c t . K t qu ánh giá th c tr ng cho th y còn m t kho ng cách r t xa ( à N ng c ánh giá m c Th p ho c Trung b nh h u h t các y u t à N ng có th phát tri n thành m t trung t m tài chính qu c t . Tr n c s ó chúng t i a ra các khuy n ngh th c ti n dành cho Chính ph Vi t Nam và thành ph à N ng. T kh a: Trung t m tài chính qu c t , Thành ph à N ng, Chính ph Vi t Nam M JEL: F36, F38, I28 Building an international nance center theoretical framework and practical implications for Danang cit Abstract The Vietnam Communist Party, the Vietnam government and Danang city authority are determined to build Danang into an international nancial center at a regional scale. In this paper, we rst conduct a theoretical framework on factors in uencing the formation and development of an international nancial center. Then, the status assessment shows that there is still a long way (Danang is rated low or average on most factors for Danang to develop into an international nancial center. Based on that, we provide some practical recommendations for the Vietnam government and Danang city. K words International Financial Center, Danang city, Vietnam government JEL cod F36 F38 I28 1. Gi i thi u Ngày 19/3/2021, V n phòng Chính ph Vi t Nam có v n b n s 1840/VPCP-KTTH truy n t ki n c a Th t ng Chính ph ng v ch tr ơng l p án x y d ng thành ph à N ng tr thành trung t m tài chính qu c t có quy mô khu v c theo m c ti u, gi i pháp t i Ngh quy t s 43-NQ/TW ngày 24/01/2019 c a B Chính tr v x y d ng và phát tri n thành ph à N ng n n m 2030, t m nh n n n m 20451. Ngày 31/3/2021, UBND thành ph à N ng k Quy t nh s 965/Q -UBND thành l p T công tác l p án v i t tr ng là Ti n s H K Minh, Phó Ch t ch Th ng tr c UBND thành ph à N ng2. Nh v y, ng, Chính ph Vi t Nam và thành ph à N ng ch ng t quy t t m x y d ng à N ng thành m t trung t m tài chính qu c t quy mô khu v c. Tuy v y, vi c x y d ng m t trung t m tài chính có t m vóc qu c t là không h d dàng và có th m t n vài th p k (Bhattacharya, 2011; Jao, 1979). S 294 tháng 12/2021 52
Bài báo này t p trung nghi n c u các ti n c a vi c x y d ng m t trung t m tài chính qu c t , qua ó cung c p cơ s khoa h c và a ra các hàm th c ti n cho à N ng trong vi c phát tri n thành m t trung t m tài chính qu c t có quy mô khu v c. Quy tr nh nghi n c u c a chúng tôi là nh sau. Tr c ti n, t khóa “ nancial center” và “trung t m tài chính” c s d ng t m ki m các t li u khoa h c (bài báo, sách, tham lu n...) li n quan thông qua công c t m ki m google scholar (https://scholar.google.com) và Scopus (https://www.scopus.com). D a tr n các t li u này, chúng tôi t ng h p cơ s l thuy t li n quan n trung t m tài chính qu c t , c bi t t p trung vào hai n i dung: (i) Các c i m c a m t trung t m tài chính qu c t ; và (ii) Các ti n cho s h nh thành và phát tri n m t trung t m tài chính qu c t . Ti p ó, chúng tôi ánh giá m c áp ng c a à N ng i v i t ng ti n theo 3 m c (cao, trung b nh, th p) và a ra nh ng khuy n ngh c th cho các b n li n quan. 2. Cơ s l thu t 2.1. h nào là m t trung t m tà chính qu c t Có nhi u nh ngh a v trung t m tài chính (Financial center hay Financial hub) c a ra trong các nghi n c u tr c y. Tuy nhi n, có th t ng k t là trung t m tài chính th ng là m t thành ph ho c có khi ch là m t khu v c trong thành ph và có các c i m sau (Chen & Chen, 2015; Jarvis, 2011; Mainelli, 2006; Zhao & c ng s , 2004; Laurenceson & c ng s , 2003; Tschoegl, 2000): (i) t i ó t p trung nhi u t ch c tài chính cung c p nhi u lo i d ch v tài chính a d ng (ng n hàng th ơng m i, ng n hàng u t , công ty b o hi m, qu u t ...); (ii) ó là nơi t p trung giao d ch c a nhi u th tr ng tài chính (ch ng khoán, ngo i h i, th tr ng v n, trái phi u, hàng hóa...). S t p trung này li n quan n hi u ng tích t , ngh a là nh ng nơi có nhi u t ch c tài chính và th tr ng tài chính th s thu hút th m các t ch c tài chính và n ng cao kh i l ng giao d ch c a các th tr ng tài chính. L do là chi phí giao d ch t i nh ng nơi này s th p hơn v vi c t m ki m thông tin và i tác giao d ch s d dàng hơn, c ng nh tính thanh kho n là cao hơn (Chen & Chen, 2015; Storper & Venables, 2004; Guillain & Huriot, 2001). S t p trung này c ng d n n s có m t c a m t l ng l n các nh n vi n chuy n nghi p trong ngành tài chính, giúp t ng c ng m c chuy n môn ngh nghi p và gi m chi phí li n quan n tuy n d ng (Chen & Chen, 2015; Agnes, 2000). Hơn n a, i u này t o i u ki n cho s lan t a và i m i công ngh trong các d ch v tài chính (Fosfuri & Ronde, 2004; Fujita & Thisse, 2000). Ngoài các trung t m tài chính có quy mô qu c gia (National Financial Center), các trung t m tài chính qu c t có th c chia thành 3 lo i (IMF, 2000; Reed, 1980): - Trung t m tài chính qu c t có quy mô toàn c u (International Financial Center IFC hay Global Financial Center - GFC), ví d nh New York hay London, là nh ng trung t m kinh t tài chính l n v i y các d ch v tài chính, ó có th ti p c n c tr c ti p các ngu n v n l n t các ng n hàng, qu u t , công ty b o hi m, và th tr ng v n ni m y t... IFC ph c v cho các giao d ch tài chính trong n c và toàn c u. - Trung t m tài chính qu c t có quy mô khu v c (Regional Financial Center RFC), ví d nh Singapore hay Hong Kong, c ng gi ng nh nh ng trung t m tài chính qu c t , tuy nhi n có n n kinh t và th tr ng tài chính trong n c nh hơn, ph c v các giao d ch tài chính có tính ch t khu v c c a các khách hàng n c ngoài nhi u hơn là khách hàng trong n c. - Trung t m tài chính n c ngoài (O shore Financial Centres OFC), ví d nh qu n o Cayman, th ng là nơi có các chính sách v thu thu n l i, ph c v ch y u cho các t ch c ho c cá nh n n c ngoài th c hi n các giao d ch li n quan n thu (c ng th ng c g i là thi n ng thu ). M t s các RFC nh Singapore c ng có các chính sách thu u i n n c ng c xem là OFC. Trong bài báo này, chúng tôi t p trung vào các trung t m tài chính qu c t (IFC và RFC). Các trung t m tài chính qu c t mang hai c i m c a trung t m tài chính nh nói tr n, tuy nhi n v i m c r t l n, ph c v các giao d ch tài chính có giá tr l n, xuy n bi n gi i (Jarvis, 2011; Laurenceson & c ng s , 2003; Walter, 1998). Ngoài ra, trung t m tài chính qu c t có m t h th ng cơ s h t ng v tài chính (khu ph tài chính, h th ng l u k , quy t toán, thanh toán, thông tin li n l c) r t phát tri n áp ng các ho t ng này (Walter, 1998). L y ví d nh Trung t m tài chính New York. T i y t p trung n g n 4000 t ch c tài S 294 tháng 12/2021 53
chính v i kho ng 460.000 nh n vi n. T i y t p trung th tr ng ch ng khoán ni m y t, th tr ng ngo i t , th tr ng hàng hóa, vàng v i kh i l ng giao d ch kh ng l (ch ng h n, giá tr giao d ch ngo i t hàng ngày là 933 t USD). T i y di n ra các ho t ng tài chính a d ng, bao g m: - Cho vay th ơng m i qu c t và li n ng n hàng. - Thanh toán qu c t . - Mua bán các s n ph m tài chính (ngo i h i, vàng, ch ng khoán, trái phi u, các công c tài chính phái sinh, h p ng hàng hóa t ơng lai...) - Các ho t ng môi gi i các s n ph m tài chính và các ho t ng l u k , quy t toán, thanh toán kèm theo - Các ho t ng g i v n nh phát hành trái phi u, chào bán ch ng khoán ra công chúng, phát hành th m c phi u... - Các ho t ng t v n mua bán & sáp nh p công ty, tái c u trúc v n. - Các ho t ng qu n l ut , u t m o hi m, t v n ut . - Các ho t ng nghi n c u th tr ng. V cơ s h t ng, New York có khu ph tài chính r ng 117ha v i nhi u tòa nhà tài chính ch c tr i, có h th ng giao d ch ch ng khoán và l u k h tr cho 3,9 t giao d ch h ng ngày. minh h a, B ng 1 th hi n m t s thông tin c a m t s trung t m tài chính qu c t t ng h p t nhi u ngu n khác nhau. B ng 1 Th ng t n c a m t s trung t m tà chính qu c t S lư ng G á tr th S lư ng S lư ng Trung t m các c ng 4 trư ng ch ng ng n hàng nh n n H t ng tà chính tà chính t tà khoán n m t thương m tà chính chính3 (t USD New York Khu ph tài chính Manhattan r ng 340 3.826 460.000 26.230 (IFC) 117ha London Khu ph tài chính Canary Wharf r ng 300 1.073 363.000 54 (IFC) 150ha Chicago Khu ph th ơng m i/tài chính The 200 1.285 271.600 Không có5 (RFC) Loop r ng 409ha Singapore Khu trung t m th ơng m i/tài chính 150 1.859 170.000 649 (RFC) r ng 1784ha Hong Kong Khu trung t m th ơng m i/tài chính 181 563 272.600 6.760 (RFC) r ng 800ha Sydney Khu trung t m th ơng m i/tài chính 55 476 88.451 1.540 (RFC) r ng 280ha Khu trung t m th ơng m i Ph ông Th ng H i 136 1.430 334.000 r ng 121.000ha, c bi t là khu tài 6.560 (RFC) chính L c Gia Ch y r ng 3.178ha gu n: Tác g t ng h p t nh u ngu n 2.2. Các t n cho s h nh thành và phát tr n m t trung t m tà chính qu c t Các nghi n c u tr c y cho th y các trung t m tài chính th ng có v trí a l quan tr ng nh là nút giao th ơng qu c t và n m g n trung t m kinh t (Chen & Chen, 2015; Luo, 2011; Jarvis, 2011; Christaller, 1966; Sassen, 2001). Các ho t ng giao th ơng và kinh t d n n s h nh thành c a th tr ng tài chính và s t p trung c a các t ch c tài chính nh m ph c v các ho t ng này (Zhao & c ng s , 2004; Porteous, 1995). i u này d n n s h nh thành quy mô kinh t , g y n n hi u ng tích t th m các t ch c và giao d ch tài chính (Jarvis, 2011; Tschoegl, 2000). Tuy nhi n, b i c nh kinh t v mô và chính tr c a n c s t i c ng nh các chính sách c a chính ph c ng óng vai trò r t quan tr ng trong vi c thu hút các công ty tài chính, c bi t i v i các trung t m tài chính h nh thành sau này (Chen & Chen, 2015; Bhattacharya, 2011; Fock & Wong, 2001; Walter, 1998). C th hơn, d a tr n các nghi n c u tr c y, các y u t nh h ng n s h nh thành và phát tri n c a S 294 tháng 12/2021 54
m t trung t m tài chính có th chia thành 5 nhóm nh sau: (1) Môi tr ng kinh doanh (kinh t , chính tr , lu t pháp); (2) Ngu n nh n l c; (3) Cơ s h t ng; (4) S phát tri n c a l nh v c tài chính; (5) Danh ti ng. 2.2.1. M i tr ng kinh doanh M t môi tr ng kinh doanh thu n l i là i u ki n hàng u phát tri n m t trung t m tài chính. Môi tr ng kinh doanh thu n l i không ch thu hút các t ch c tài chính mà còn các doanh nghi p khác, chính là nh ng khách hàng c a các công ty tài chính. Các y u t môi tr ng kinh doanh bao g m: - S n nh v kinh t và chính tr (Sagaram & Wickramanayake, 2005). Hong Kong ang ng tr cr i ro m t i a v m t trung t m tài chính qu c t v các b t n chính tr và b o ng g n y3. - S phát tri n v giao th ơng, kinh t : S phát tri n các ho t ng kinh t , giao th ơng là y u t thúc y các ho t ng tài chính ph c v cho các ho t ng này (Chen & Chen, 2015; Patrick, 1966; Levine, 2004). Nơi có nhi u ho t ng giao th ơng, kinh t phát tri n s là nơi các t ch c tài chính t m th y s thu n l i nghi n c u, sáng t o và gi i thi u các s n ph m và d ch v tài chính m i (Montes, 1999). Ng c l i, khi có ít ho t ng kinh t di n ra t i m t trung t m tài chính, các doanh nghi p s s m chuy n sang các trung t m khác có nhi u ho t ng hơn (Kindleberger, 1974; IMF, 2000; Dufey & Giddy, 1978), kéo theo các t ch c tài chính. i n h nh, Amsterdam b London thay th là trung t m tài chính c a ch u u trong th k 18 khi kh i l ng giao th ơng qua c ng London v t quá Amsterdam (Church, 2018). M t s ch báo c a giao th ơng và kinh t bao g m GDP, s l ng các công ty a qu c gia, s l ng các khu công nghi p, m c giao th ơng qu c t , u t n c ngoài (Walter, 1998). - Môi tr ng th ch và lu t pháp thu n l i: Các t ch c tài chính c ng nh các doanh nghi p s b thu hút b i nh ng a i m mà b máy qu n l ph n ng nhanh v i nh ng thay i và i m i c a môi tr ng kinh doanh, t o hành lang pháp l ph h p cho vi c ho t ng và c nh tranh (Dufey & Giddy, 1978; McGahey & c ng s , 1990; Goldberg, 1991; Lee, 2001). Ngoài ra, quy n tài s n, cho phép u t n c ngoài, ít tham nh ng, hi u qu c a chính ph , an ninh trong ho t ng c ng là nh ng y u t quan tr ng (Vo, D.H. & Nguyen, N.T., 2020). - M c thu và các chính sách v thu h p d n: Thu óng vai trò quan tr ng trong quy t nh l a ch n a i m ho t ng c a các doanh nghi p c ng nh các t ch c tài chính (Mcgahey & c ng s , 1990). Ngoài thu thu nh p doanh nghi p, thu thu nh p cá nh n, thu tài s n, và thu xu t nh p kh u c ng là nh ng y u t quan tr ng (Sagaram & Wickramanayake, 2005; Goldberg & c ng s , 1988; Scholey, 1987). Ngoài ra, th t c thu ơn gi n c ng nh h ng n s h p d n c a m t trung t m tài chính. - Chi phí ho t ng th p: Chi phí ho t ng (chi phí thu m t b ng, m c l ơng, m c thu ...) s nh h ng n l i nhu n c a các doanh nghi p c ng nh các t ch c tài chính, khi n h i t m nh ng a i m có chi phí ho t ng th p hơn. Th c t có nhi u doanh nghi p và t ch c tài chính chuy n t Tokyo sang Th ng H i v chi phí ho t ng Tokyo quá cao (Bhattacharya, 2011). 2.2.2. M c phát tri n c a th tr ng tài chính và các t ch c tài chính s t i M c phát tri n c a th tr ng tài chính và các t ch c tài chính s t i s thu hút th m các t ch c tài chính và giao d ch tài chính, d n n hi u ng tích t (Laurenceson & c ng s , 2003; Walter, 1998). Các y u t li n quan n m c phát tri n c a các t ch c và th tr ng tài chính bao g m: - S l ng và v n hóa các t ch c tài chính (ng n hàng th ơng m i, công ty b o hi m, qu u t , qu m o hi m, ng n hàng u t ...) (Nguyen, T.C. & c ng s , 2020; Walter, 1998). - S hi n di n c a các s n ph m/th tr ng tài chính (ch ng khoán, trái phi u, hàng hóa, ti n t ...) và l n (giá tr v n hóa, kh i l ng giao d ch, tính thanh kho n) c a các th tr ng này (Nguyen, T.C. & c ng s , 2020; Sagaram & Wickramanayake, 2005; Davis, 1990; Reed, 1980). - Các ti u chu n qu c t v k toán, pháp l và ho t ng (Laurenceson & c ng s , 2003). - Chi phí giao d ch tài chính th p (Laurenceson & c ng s , 2003; Dufey & Giddy, 1978). 2.2.3. Ngu n nh n l c Ngu n nh n l c ch t l ng cao là quan tr ng cho s phát tri n c a trung t m tài chính. Vi c th c hi n các th ơng v tài chính òi h i s k t h p c a nh ng nh n tài không ch trong l nh v c tài chính mà còn c lu t, S 294 tháng 12/2021 55
k toán, qu n l d án và công ngh thông tin (Kaufman, 2001; Lee, 2001; Goldberg, 1991). Nơi có ngu n cung lao ng n nh, có tay ngh cao, có tr nh h c v n s có l i th l n khi thu hút các t ch c tài chính (McGahey & c ng s , 1990; Lee, 2001). Các y u t li n quan n ngu n nh n l c bao g m: - Ch t l ng giáo d c: Bao g m các y u t nh ch t l ng giáo d c cơ b n, giáo d c i h c, các ch ơng tr nh d y ngh , ch t l ng d y ngo i ng , kh n ng áp ng v i s thay i c a h th ng giáo d c (Nguyen, T.C. & c ng s , 2020; Vo, D.H. & Nguyen, N.T., 2020; Sagaram & Wickramanayake, 2005). - S hi n di n c a ngu n nh n l c ch t l ng cao: Ngu n nh n l c a ph ơng th ng không áp ng nhu c u c a m t trung t m tài chính qu c t , v v y vi c thu hút c ngu n nh n l c ch t l ng cao t các nơi khác là r t quan tr ng (Sagaram & Wickramanayake, 2005; Walter, 1998). - Th tr ng lao ng linh ng và hi u qu : bao g m các y u t nh khung pháp l v quan h và s d ng lao ng, tuy n d ng và sa th i, s linh ho t trong vi c xác nh m c l ơng (Vo, D.H. & Nguyen, N.T., 2020). - Ch t l ng s ng: bao g m các y u t nh m c ô nhi m th p, giá nhà và sinh ho t ph i ch ng, s ti p c n v i d ch v y t , giáo d c, gi i trí và v n hóa ch t l ng cao (Laurenceson & c ng s , 2003). Ch t l ng s ng là m t y u t quan tr ng thu hút ngu n nh n l c ch t l ng cao. i n h nh, Singapore c ánh giá có ch t l ng s ng cao nh t ch u . 2.2.4. C s h t ng Cơ s h t ng bao g m h t ng cơ b n (khu ph tài chính, s n bay và khách s n ph c v các nhà u t n c ngoài n th c hi n các giao d ch kinh t /tài chính, h th ng giao thông công c ng), h t ng công ngh thông tin, và h t ng giao thông k t n i v i các nơi ph c v giao th ơng (Z/Yen Corporation, 2021; Vo, D.H. & Nguyen, N.T., 2020; Nguyen, T.C. & c ng s , 2020). Ví d , Singapore c ánh giá là có cơ s h t ng t t nh t th gi i. Ngoài ra, các h th ng l u k , quy t toán, và thanh toán h tr các giao d ch tài chính c ng là i u ki n ti n quy t (Jarvis, 2011; Walter, 1998). Các h th ng này th ng c phát tri n b i chính các t ch c tài chính, tuy nhi n c n hành lang pháp l , h t ng công ngh thông tin, c ng nh ngu n nh n l c ch t l ng cao trong l nh v c công ngh thông tin làm cơ s phát tri n các h th ng này. 2.2.5. Danh ti ng Danh ti ng c a thành ph óng m t vai trò quan tr ng trong các quy t nh u t . L do là danh ti ng mang l i s tin c y cho các nhà u t khi l a ch n m t trung t m tài chính. Ngoài ra, danh ti ng c a thành ph c ng là y u t thu hút ngu n nh n l c ch t l ng cao (Z/Yen Corporation, 2021). Ví d , Sydney, London là các thành ph có danh ti ng hàng u th gi i. 3. ánh giá th c tr ng thành ph à N ng trong vi c h nh thành và phát tri n thành m t trung t m tài chính khu v c Nh ph n tích tr n, v trí a l là m t y u t quan tr ng hàng u trong vi c h nh thành và phát tri n thành m t trung t m tài chính qu c t t m vóc khu v c. à N ng có l i th là trung t m giao th ơng c a mi n Trung và T y Nguy n Vi t Nam c ng nh là c ng bi n n i ng giao thông v n chuy n t Thái B nh D ơng n các n c giáp Vi t Nam nh Lào, Campuchia, mi n ông Nam Trung Qu c. Nh v y, à N ng có ti m n ng tr thành m t trung t m tài chính ph c v các giao d ch trong n c và các khu v c nói tr n. Tuy v y, phát tri n thành trung t m tài chính qu c t , à N ng còn r t nhi u vi c ph i làm. B ng 2, chúng tôi ph n tích các khó kh n và thu n l i, c ng nh ánh giá nh m c áp ng c a à N ng i v i t ng y u t xác nh ph n cơ s l thuy t theo 3 m c (cao, trung b nh, th p). ánh giá, chúng tôi so sánh th c tr ng c a à N ng v i m t s trung t m tài chính trong n c và khu v c nh Thành ph H Chí Minh, Singapore, Th ng H i, và H ng Kông c ng nh s d ng các ánh giá c a các t ch c qu c t nh Ng n hàng th gi i (World Bank). M t y u t c ánh giá m c cao khi c ánh giá ti m c n các trung t m tài chính c so sánh (thu n l i nhi u hơn khó kh n). M t y u t c ánh giá m c trung b nh khi còn có kho ng cách v i các trung t m tài chính c so sánh (có thu n l i và c ng có khó kh n). M t y u t c ánh giá m c th p khi h u nh ch a áp ng c các y u c u so v i các trung t m tài chính c S 294 tháng 12/2021 56
B ng 2 M c áp ng c a à N ng các u t quan tr ng trong c phát tr n thành m t trung t m tà chính qu c t M c Y ut Khó kh n Thu n l áp ng M tr ng k nh doanh ( nh t , chính tr , lu t pháp - c Ng n hàng th gi i ánh giá m c 0,13 theo thang t -2,5 n 2,5. Th p hơn Singapore (1,53) S n nh v kinh Cao nh ng cao hơn nhi u so v i Trung t , chính tr Qu c (-0,24) và cao hơn các n c trong khu v c nh Malaysia, Indonesia, Thái Lan. - GRDP còn th p (4,7 t USD so v i TP. HCM là 61,7 t hay Th ng H i - Cơ s h t ng các khu công nghi p là 588 t ). d n c hoàn thi n. - GDP các n c l n c n (Lào, - Có th m nh v du l ch (8.9 tri u Campuchia) còn th p. du khách/n m khi d ch COVID19 - S l ng công ty l n, a qu c gia, ch a b ng phát), tuy nhi n còn s l ng công ty t i các khu công khi m t n (so v i Th ng H i là 361 nghi p là th p (hi n có 06 khu công tri u du khách/n m). S phát tri n v nghi p và 1 khu công ngh cao, - Có th m nh v th y s n (s n Th p kinh t trong ó ch 03 khu công nghi p là l ng 1750 t ng/n m so v i l p y). Qu t cho các khu công Singapore là 1051). Các t nh l n c n nghi p là còn h n ch (1.160 và có th m nh v nông, l m nghi p (ví 1.129 ha cho khu công nghi p và d : xu t kh u 3 t USD cà ph /n m) công ngh cao, so v i c khu phi - S m r ng c ng Li n Chi u. thu quan c a Th ng H i là 24.022 - Các hi p nh th ơng m i t do ha). (EVFTA, UKVFTA...) t o i u ki n -M c giao th ơng qu c t và u giao th ơng qu c t . t n c ngoài còn th p. - Các quy nh v pháp lu t còn ch a - Chính ph và chính quy n à c i u ch nh linh ho t ( c N ng có quy t t m c i thi n môi Ng n hàng th gi i ánh giá m c - tr ng th ch và lu t pháp. 0.02). -B o m c an ninh cho các nhà - Còn ki m soát u t n c ngoài, ut . ki m soát giao d ch ngo i h i. Còn Môi tr ng th ch khó kh n trong vi c c p phép u t . và lu t pháp thu n Th p - M c tham nh ng v n còn cao l i ( t 36/100 i m, ng th 104/180 tr n b ng x p h ng ch s tham nh ng toàn c u). - Hi u qu i u hành c a chính quy n m c trung b nh ( t 0,04 theo ánh giá c a Ng n hàng Th gi i). - Thu thu nh p doanh nghi p m c - có m t s chính sách u i 20% (so v i Singapore là 17%, thu cho các ngành ngh tr ng i m. Hong Kong là 16,5%). - Quy tr nh khai và n p thu còn M c thu và các ph c t p. chính sách v thu Th p - Thu thu nh p cá nh n l y ti n n h pd n 35% (so v i Singapore là 22%, Hong Kong là 17%). - Còn nhi u lo i thu và phí (VAT, thu nhà th u n c ngoài, thu xu t nh p kh u...). S 294 tháng 12/2021 57
B ng 2 (ti p - Chi phí ho t ng c a doanh nghi p (chi phí m t b ng, ti n l ơng Chi phí ho t ng Cao nh n vi n...) là th p so v i các trung th p t m tài chính nh Singapore hay Th ng H i. M c phát tr n c a th tr ng tà chính à các t ch c tà chính S l ng và v n hóa các ng n hàng - S l ng các t ch c tài chính là ít, Th p th ơng m i, các t r t ít các t ch c n c ngoài. ch c tài chính l n và s a d ng c a các s n - H u nh ch a có th tr ng tài Th p ph m/th tr ng tài chính. chính Các ti u chu n - Các ti u chu n k toán, pháp l và qu c t v k toán, ho t ng t i Vi t Nam còn cách xa Th p pháp l và ho t các ti u chu n qu c t (Tr nh L T n ng & ào Th ài Trang, 2019). - Hi n nay các lo i thu , phí li n quan n giao d ch tài chính (Thu thu nh p khi bán ch ng khoán-0,1%; Chi phí giao d ch Thu c t c ti n m t-5%; Phí l u k Cao tài chính th p ch ng khoán -0,3 ng/c phi u..) là th p (so v i Singapore, thu thu nh p khi bán ch ng khoán có th l n n 22%). gu n nh n l c - Giáo d c ph thông, ngh nghi p, - à N ng và g n ó là Hu có các và i h c còn ch a th c s g n v i i h c v ng l n c ng nh nhi u cơ Ch t l ng giáo Trung th c t . s ào t o ngh . d c b nh - Ch t l ng d y và h c ngo i ng - i h c à N ng có k ho ch n ng còn th p. c p l n t m i h c Qu c gia. S hi n di n c a - S l ng chuy n gia trong các l nh ngu n nh n l c Th p v c tài chính và li n quan là th p. ch t l ng cao - Lu t Lao ng và các lu t li n Th tr ng lao ng quan ngày càng c c i ti n linh ng và hi u Cao v a b o v quy n l i ng i lao ng qu v a cho phép doanh nghi p qu n l ng i lao ng m t cách hi u qu . - H th ng y t và giáo d c ch t - M c ô nhi m th p, con ng i Trung l ng qu c t còn ch a phát tri n. Ch t l ng s ng th n thi n, giá nhà và sinh ho t phí b nh Còn r t ít các lo i h nh gi i trí và v n ph i ch ng. hóa ch t l ng cao. C s h t ng - Ch a có quy ho ch khu ph tài - Có d án x y d ng Tháp ôi trung chính. t m tài chính. Cơ s h t ng cơ Trung - S n bay còn nh . - có các cao t c n i v i các a b n b nh - Giao thông công c ng ch a phát ph ơng l n c n. tri n. - S phát tri n c ng Li n Chi u. - Ch a có cơ s h t ng công ngh Cơ s h t ng công Trung - Cơ s h t ng công ngh thông tin thông tin chuy n d ng ph c v cho ngh thông tin b nh ti n ti n ang d n c hoàn thi n. tài chính. Các h th ng l u - H u nh ch a có các h th ng này. k , quy t toán, và Th p L do là ch a có các th tr ng tài thanh toán phát chính phát tri n. tri n gu n: ánh g á c a tác g và t ng h p c a tác g t nh u ngu n S 294 tháng 12/2021 58
so sánh (khó kh n nhi u hơn thu n l i). Cách ánh giá này v n còn mang tính nh tính, tuy v y c ng cung c p m t th c o t ơng i cho th c ti n c a thành ph . Chúng tôi không ánh giá ph n danh ti ng v danh ti ng là h qu c a các y u t còn l i nh s phát tri n kinh t , ch t l ng s ng, cơ s h t ng... 4. Khu n ngh D a vào ph n tích tr n, chúng tôi a ra nh ng khuy n ngh c th i v i Chính ph (v m t s i m c n ph i c th c hi n c p qu c gia) và thành ph à N ng nh sau: B ng 3 Khu n ngh c a tác g Y ut Khu n ngh Chính ph S n nh v kinh t , - Ti p t c các bi n pháp b o v s n nh v chính tr , kinh t , m b o môi chính tr tr ng u t và kinh doanh cho các doanh nghi p. Chính ph - T p trung phát tri n kinh t trong n c, t ng c ng giao th ơng theo h ng Thái B nh D ơng (Phillipines, Nh t B n, Hàn Qu c và xa hơn) c ng nh theo hành lang kinh t ông T y (Lào, Campuchia, Myanmar, Thái Lan). - Có chính sách phát tri n các ngành th m nh c a v ng, y m nh áp d ng công ngh cao trong các ngành này. - Có các chính sách u i c th cho à N ng t ng m c giao th ơng qu c t và u t n c ngoài. S phát tri n v kinh t - Xem xét thành l p các c khu kinh t /phi thu quan t i à N ng ho c trong khu v c l n c n. à N ng - Quy ho ch các khu công nghi p và khu công ngh cao m t cách h p l , có tính n vi c phát tri n ho t ng công nghi p n m c có th thu hút các t ch c tài chính qu c t . - Quy ho ch cơ c u kinh t c a thành ph m t cách h p l , có chính sách n ng cao các ngành th m nh c a thành ph . Chính ph - Ti p t c c i thi n môi tr ng th ch và lu t pháp. Có các chính sách thu hút u t , b o v nhà u t hi u qu . Môi tr ng th ch và lu t - T ng c ng phòng ch ng tham nh ng, n ng cao hi u qu i u hành c a chính pháp thu n l i quy n trung ơng và a ph ơng. - Xem xét các chính sách ki m soát u t n c ngoài, ki m soát giao d ch ngo i h i cho ph h p v i nhu c u phát tri n ho c có chính sách c th cho à N ng. Chính ph à à N ng M c thu và các chính - Ti p t c c i ti n chính sách thu và n ng cao ch t l ng qu n l thu , t o i u sách v thu h p d n ki n thu hút các nhà u t n c ngoài. Có chính sách c th dành cho à N ng. Chính ph à à N ng - Có các chính sách c th cho à N ng v t ai, ti n l ơng, thu sao cho m Chi phí ho t ng th p b o quy n l i c a c ng i lao ng và Nhà n c nh ng v n t ng tính c nh tranh trong chi phí ho t ng thu hút các doanh nghi p n à N ng. S l ng và v n hóa các Chính ph à à N ng ng n hàng th ơng m i, các - Có các chính sách c th cho à N ng thu hút các t ch c tài chính truy n t ch c tài chính th ng c ng nh các t ch c tài chính công ngh (fintech). l n và s a d ng c a Chính ph à à N ng các s n ph m/th tr ng tài - Có chính sách phát tri n m t s th tr ng tài chính (ch ng khoán, hàng hóa, chính ngo i t ...) ph h p v i th c t à N ng. Các ti u chu n qu c t v Chính ph k toán, pháp l và ho t - Ti p t c c i t h th ng ti u chu n k toán, pháp l và ho t ng ti m c n v i ng th gi i. Chính ph Chi phí giao d ch tài chính - Trong t ơng lai, khi h nh thành các th tr ng tài chính c n có các chính sách v th p thu , phí sao cho chi phí giao d ch tài chính là h p d n i v i các nhà u t và các t ch c tài chính. S 294 tháng 12/2021 59
Chính ph - N ng cao ch t l ng giáo d c c n c, có các chính sách h tr ih c à N ng thành i h c Qu c gia, h tr phát tri n các cơ s giáo d c t i à N ng và các khu v c l n c n. Ch t l ng giáo d c à N ng - Ph i h p v i i h c à N ng và các cơ s giáo d c trong v ng có các chính sách n ng cao ch t l ng ào t o nh : h tr v cơ s h t ng, t hàng ào t o và nghi n c u, h tr sinh vi n th c t p, thu hút ngu n gi ng vi n ch t l ng cao... Chính ph à à N ng S hi n di n c a ngu n - Có các chính sách thu hút ngu n nh n l c ch t l ng cao nh u i v thu , nh n l c ch t l ng cao visa, t o i u ki n s ng... Chính ph à à N ng Th tr ng lao ng linh - Có các chính sách ti p t c c i ti n s hi u qu và linh ho t c a th tr ng lao ng và hi u qu ng. à N ng Ch t l ng s ng - Quy ho ch d n s , h t ng y t , giáo d c, v n hóa h p l cho tr ng h p tr thành m t trung t m kinh t , tài chính qu c t . à N ng - Quy ho ch và chu n b qu t cho khu ph tài chính. Cơ s h t ng cơ b n - Quy ho ch có khoa h c s n bay, giao thông công c ng, các ng b / ng bi n/hàng không ph c v giao th ơng. Chính ph à à N ng Cơ s h t ng công ngh - Quy ho ch h t ng công ngh thông tin ng b , phát tri n, nh h ng ph c v thông tin tài chính cho à N ng. Các h th ng l u k , quy t Chính ph toán, và thanh toán phát - nh h ng chu n hóa các h th ng này. Có các chính sách u i các t ch c tri n tài chính phát tri n các h th ng này theo úng chu n. 5. K t lu n Trong bài báo này chúng tôi t ng k t cơ s l thuy t v các y u t c n thi t h nh thành và phát tri n m t trung t m tài chính qu c t . D a vào ó, ánh giá th c tr ng và các khuy n ngh th c ti n dành cho Chính ph và thành ph à N ng c a ra. K t qu ánh giá th c tr ng cho th y còn m t kho ng cách r t xa ( ánh giá là m c Th p ho c Trung b nh h u h t các y u t ) à N ng có th phát tri n thành m t trung t m tài chính qu c t có t m vóc khu v c. V v y, à N ng n n phát tri n t ng b c v i m c ti u tr c ti n là tr thành m t trung t m tài chính qu c gia (nh Thành ph H Chí Minh4) r i ti p ó là trung t m tài chính qu c t v a ph i c p khu v c (nh Hàng Ch u hay Jarkata). t c i u này c n s ng b trong s phát tri n c a thành ph v kinh t , giao th ơng, tài chính, cơ s h t ng, ngu n nh n l c. Bài báo này còn m t s h n ch . Th nh t, chúng tôi ch n u các khuy n ngh có t m chi n l c. Phát tri n các k ho ch hi n th c hóa t ng khuy n ngh c n s i s u ph n tích và v t ngoài ph m vi c a bài báo này. Th hai, chúng tôi ch a ph n tích k vi c t p trung thu hút và phát tri n các công ty ntech. y c ng là m t chi n l c mà thành ph à N ng có th c n nh c, v s phát tri n c a công ngh ang thay i các ho t ng tài chính m t cách m nh m (Kantox, 2014). Tuy v y, ntech s không th thay th hoàn toàn mà ch có th h tr các ho t ng tài chính truy n th ng khi mà s t ơng tác tr c ti p gi a các b n v n là c n thi t t o s tin t ng trong giao d ch (Lee, 2001; Ernst & Young, 2016). V v y, các y u t cn u v n là nh ng ti n cơ b n à N ng phát tri n thành m t trung t m tài chính qu c t . Phát tri n ntech là m t ch chúng tôi hy v ng s nghi n c u k hơn trong các nghi n c u sau. Ghi chú 1.https://dpi.danang.gov.vn/web/guest/chi-tiet id=3926&_c=35,36,37,38,39,40,41,43,44 2.https://doanhnghiepvn.vn/tin-tuc-su-kien/ong-ho-ky-minh-lam-to-truong-lap-de-an-xay-dung-da-nang-tro- thanh-trung-tam-tai-chinh-khu-vuc/20210401072129748. 3. Bao g m c ng n hàng. S 294 tháng 12/2021 60
4. y là các khu ph chính v tài chính t p trung nhi u các t ch c tài chính t i thành ph ó, v n có m t s các t ch c tài chính có tr s thành ph ó nh ng không n m trong khu ph tài chính. 5.Trung t m tài chính Chicago không có th tr ng ch ng khoán ni m y t nh ng là nơi giao d ch th tr ng hàng hóa và công c phái sinh l n nh t th gi i (giá tr giao d ch 11,6 ngh n t USD/n m). 6.https://www.fxstreet.com/analysis/hong-kongs-international-financial-center-status-hangs-in-the- balance-202008040704 7.Hi n nay Thành ph H Chí Minh t 124/143 y u t c x p h ng các trung t m tài chính qu c t theo báo cáo n m 2021 c a Z/Yen Corporation. Tài li u tham kh o Agnes, P. (2000), ‘The end of geography in nancial services Local embeddedness and territoriali ation in the interest rate swaps industry , Economic Geography, 76, 347 366. Bhattacharya, A.K. (2011), ‘The Feasibility of Establishing an International Financial Center in Shanghai , Journal of Asia-Paci c Business, 12(2), 123-140. Chen, K. & Chen, G. (2015), ‘The rise of international nancial centers in mainland China , Cities, 47, 10 22. Christaller, W. (1966), Central Places in Southern Germany, Prentice-Hall, London, UK. Church, A. (2018), ‘The Rise-and-Fall of Leading International Financial Centers: Factors and Application , Michigan Business Entrepreneurial Law Review, 7(2), 283-340. Davis, E.P. (1990), ‘International nancial centers An industrial analysis , Bank of England Discussion Paper, 51, 1-23. Dufey, G. & Giddy, I.H. (1978), Financial centers and external nancial markets. The International Money Market, Prentice-Hall, Englewood Cli s, New Jersey, USA. Ernst & Young (2016), Capital Markets: innovation and the FinTech landscape. truy c p l n cu i ngày 13 tháng 3 n m 2021, t https://assets.ey.com/content/dam/ey-sites/ey-com/en_gl/topics/emeia- nancial-services/ey-capital- markets-innovation-and-the- ntech-landscape.pdf Fock, S.T. & Wong, A.C. (2001), ‘Post-East Asian nancial crisis: challenges and opportunities for banking and nancial services sector in Singapore , Review of Paci c Basin Financial Markets and Policies, 4(4), 495-521. Fosfuri, A. & Ronde, T. (2004), ‘High-tech clusters, technology spillovers and trade secret laws , International Journal of Industrial Organi ation, 22, 45-65. Fujita, M. & Thisse, J.F. (2000), Economics of agglomeration: Cities, industrial location, and regional growth, Cambridge University Press, Cambridge, UK. Goldberg, M., Helsey, R. & Levi, M. (1988), ‘On the development of international nancial centers , Annals of Regional Science, 22, 81-94. Goldberg, M.A. (1991), ‘Asia Paci c International Financial Centres , International Journal of Bank Marketing, 9(5), 4-10. Guillain, R. & Huriot, J. (2001), ‘The local dimension of information spillovers: A critical review of empirical evidence in the case of innovation , Canadian Journal of Regional Science, 24, 313 338. International Monetary Fund IMF (2000), O shore Financial Centers, IMF Background Paper. Jao, C.Y. (1979), ‘The Rise of Hong Kong as a Financial Center , Asian Survey, 19(7), 674-694. Jarvis, D. (2011), ‘Race for the money: International Financial Centres in Asia , Journal of Intenational Relation Development, 14, 60 95. Kantox (2014), The Rise of Fintech in Finance, truy c p l n cu i ngày 13 tháng 3 n m 2021 t https://cdn2.hubspot. net/hub/310641/ le-1445626583-pdf/Rise_of_Fintech_in_Finance/Fintech_DEF.pdf t=1413451665739 Kaufman, G.G. (2001), ‘Emerging economies and international nancial centres , Review of Paci c Basin Financial Markets and Policies, 4(4), 365-377. Kindleberger, C. (1974), ‘The formation of nancial centers: a study in comparative economic history , Princeton Studies in International Finance, 36, 1-78. Laurenceson, J., Tang, K. & Wong, H. (2003), ‘Shanghai as an International Finance Centre , Proceedings of the S 294 tháng 12/2021 61
View publication stats 15th Annual Conference of the Association for Chinese Economics Studies Australia (ACESA , University of Queensland, Australia, 1-29. Lee, H.L. (2001), ‘Financial centers today and tomorrow: a Singapore perspective , speech at the International Monetary Conference, Singapore. Levine, R. (2004), ‘Finance and growth: theory and evidence , National Bureau of Economic Research Working Paper, 10766. Luo, R. (2011), ‘Shanghai as an International Financial Center - Aspiration, Reality and Implication , Undergraduate Economic Review, 8(1), Article 14. Mainelli, M. (2006), ‘Global nancial centers: one, two, three ... in nity , Journal of Risk Finance, 7(2), 219-227. Mcgahey, R., Malloy, M., Ka anas, K. & Jacobs, M. (1990), What makes a nancial center? Financial Services, Financial Center: Public Policy and the Competition for Markets, Firms and Jobs, Westview Press, Boulder, USA. Montes, M.F. (1999), ‘Tokyo, Hong Kong and Singapore as competing nancial centres , Journal of Asian Business, 18(1), 153-168. Nguyen, T.C., Nguyen, N.T. & Vo, D.H. (2020), ‘Necessary conditions for establishing an international nancial center in Asia , Cogent Business Management, 7(1), 1823597. Patrick, H.T. (1966), ‘Financial development and economic growth in underdeveloped countries , Economic Development and Cultural Change, 14(2), 174-189. Porteous, D.J. (1995), The Geography of Finance: Spatial Dimensions of Intermediary Behaviour, Avebury, Aldershot, UK. Reed, H.C. (1980), ‘The ascent of Tokyo as an international nancial center , Journal of International Business Studies, 11(3), 19 35. Sagaram, J.P.A. & Wickramanayake, J. (2005), ‘Financial centers in the Asia-Paci c region: an empirical study on Australia, Hong Kong, Japan and Singapore , BNL Quarterly Review, 58 (232), 21-51. Sassen, S. (2001). The global city: New York, Tokyo. Princeton University Press, London, UK. Scholey, D. (1987). ‘Essential features of international nancial centers , Proceedings of the 40th International Banking Summer School, Swiss Bankers Association, Swi eland, 11-24. Storper, M. & Venables, A.J. (2004), ‘Bu : Face-to-face contact and the urban economy , Journal of Economic Geography, 4, 351 370. Tr nh L T n & ào Th ài Trang (2019), ‘Chu n m c k toán Vi t Nam và tính c p thi t áp d ng chu n m c k toán qu c t , T p chí Tài chính, 1(6), 90-92. Tschoegl, A.E. (2000), ‘International banking centers, geography, and foreign banks , Financial Markets, Institutions Instruments, 9(1), 1-32. Vo, D.H. & Nguyen, N.T. (2021), ‘Determinants of a global nancial center: An exploratory analysis , Borsa Istanbul Review, 21(2), 186-196. Walter, I. (1998), ‘The globali ation of markets and nancial-center competition , INSEAD Working Paper. Z/Yen Corporation (2021). The Global Financial Centres Index 29. Zhao, S.X.B., Zhang, L. & Wang, D.T. (2004), ‘Determining factors of the development of a national nancialcenter: The case of China , Geoforum, 35(5), 577-592. S 294 tháng 12/2021 62