Y u t
c m xúc trong tranh lu n.
ế ố ả
ậ
ườ
duy c a con ng ủ ng đ o trong t ạ ư ự ả Ho t đ ng t ạ ộ ữ
ướ ạ ộ ứ
duy. M c đ nh h ủ ư duy r t l n và di n ra trên m t di n r ng, t ộ ả ệ ộ ấ ớ ễ ộ
ả ạ
ả ễ ị
i luôn có s tác đ ng c a c m xúc. ộ ủ ả duy. C m xúc là đ ng l c thúc ự ộ ng c a c m ủ ả ưở ơ c m xúc đ n ừ ả ứ ạ C m xúc là 1 lo i virút c a tinh th n, chúng ầ ủ i t o ra nó, b lây nhi m và ch u tác đ ng b i nó. V b n ch t, ấ ề ả ở ộ ị ủ ng cho hành vi c a i đ nh h ướ ạ ị ứ ư
ư vai trò h C m xúc gi ả đ y ho c kìm hãm ho t đ ng c a t ẩ ặ xúc đ n t ế ư gi n đ n tình c m ph c t p. ế ả ta là ng ườ ạ c m xúc phát sinh ngoài ý th c nh ng nó l ả con ng i.ườ
ng r t l n t ề ị ả ầ ớ Ph n l n các suy nghĩ c a chúng ta đ u b nh h ủ
ở ư
ọ ưở ọ ườ ễ ấ
ườ ậ
ậ ẫ ẵ ế ứ ả ấ ễ ả
ọ ng ạ ầ ạ ườ ế ị ủ ữ ộ
ư ầ ộ
ặ ộ ố
ộ ả ư ườ ị
ở ế ệ ế ả ạ ấ
ấ ớ ừ trong m t phòng h p có không khí c m xúc. Ví nh khi chúng ta đang ộ ả i d ch p nh n ý ki n ế c i m , tôn tr ng và tin c y l n nhau thì m i ng ở ậ ở t nh t. i pháp t trái chi u t ấ i khác và s n sàng tranh lu n tìm ra gi ố ề ừ ậ Trong tâm tr ng tâm tr ng h t s c tho i mái y ta r t d ch p nh n ấ ấ ấ ễ nh ng yêu c u c a ng i khác, ho c ra m t quy t đ nh nào đó r t d ặ ở dàng. Nh ng có khi cùng m t ý ki n hay yêu c u đó, lúc chúng ta đang ế trong m t tình hu ng khó khăn, không tho i mái ho c vì m t c m xúc nào ả i đ i , đ k , không a ng đó hoàn toàn cá nhân (khó ch u, ghen t ố ỵ ố ỵ tho i…) cũng c n tr đ n vi c ch p nh n ý ki n ng ế i khác và ra quy t ườ ậ đ nh h p lý. ợ ị
ả ủ ư ư ặ
i nghiên c u, ng ả ư ệ duy. Nh ng m t trái c a t ứ ườ ườ ọ ề
i nh duy i h c v nó ư ườ ộ ố ấ ế ả ể ề
T duy ph n bi n là lo i hình t ạ ư ệ ph n bi n cũng là m t thách th c mà ng ứ ộ c n chú ý. Có th có m t s v n đ liên quan đ n c m xúc con ng ầ sau:
ố ấ ả ư ệ ệ
ấ ộ ậ ự ễ ả
ả i khác v suy nghĩ c a mình? - T duy ph n bi n có làm m t các m i quan h xã h i quanh chúng ệ ta không, vì không ph i ai cũng d dàng ch p nh n s ph n bi n c a ng ủ ề
ườ ả ữ c c m xúc cân b ng đ nh ng ể ả
ằ suy nghĩ c a chúng ta đ m b o tính khách quan không? ủ ể ả
ườ góc nhìn c a ng i khác chúng ta có đ bình tĩnh đ ườ
ủ - Khi ph n bi n chúng ta có gi đ ữ ượ ệ ả ng đón nh n và xem xét v n đ t ề ừ ệ ể ủ - Làm th nào đ mình ph n bi n ý ki n ng ườ ế i khác không? ụ i khác mà h tâm ph c ọ ả
kh u ph c? ẩ
- Làm th nào đ khi nghe ng i khác ph n bi n ý ki n c a mình mà ả ủ - Khi nh n s ph n bi n t ệ ừ ậ ự ậ ấ ế ụ ế ườ ế ủ ệ ả
mình không t
i hay b o th , háo th ng, d t c gi n s rèn luy n t duy ậ ẽ ễ ứ ệ ư ắ
ủ ph n bi n nh th nào? - V i ng ớ ả ườ ệ ể ái?ự ả ư ế
ấ ậ ể ữ ậ ộ
ệ ế ộ ộ ả ọ
ệ ả ề ầ ề ấ ậ
ấ i quy t, m i quan h gi a hai bên tr Ng ườ ẳ ố ở
ậ nên căng th ng. ề ố ơ ế ế ấ
Chúng ta có th nh n th y ngay nh ng cu c tranh lu n dù là chuy n phi m hay chuy n nghiêm túc trong m t h i th o khoa h c cũng ượ c hay x y ra v n đ cãi vã, t c gi n, và v n đ c n tranh lu n không đ i ph n gi ả bi n thi u k năng giao ti p nên làm v n đ r i h n và gây tranh cãi, làm m t lòng ng ứ ệ ữ ế i nh n s ph n bi n. ậ ự ả ỹ ườ ả ệ ấ ệ
ấ ề Vì nh ng v n đ thách th c trên, chúng ta th y có t ứ ấ
ỹ ầ ả ả
ữ ư ủ ậ ư ỹ ấ ự ệ ả
ỗ ợ ả ả ậ
ấ
duy phê phán ư ề ị ố ườ ố
ỹ duy ph n bi n, giúp cho các tranh lu n tránh đ ỹ ọ rõ ràng và h p lý. i quy t theo cách t duy ph n bi n ệ ả ế không ch a đ mà c n có k năng qu n lý c m xúc và k năng giao ti p trong tranh lu n sao cho s ph n bi n có hi u qu cao nh t. Các k năng ệ ượ này h tr quá trình t c ệ ng v n đ b r i hay các bên tham gia m t bình tĩnh. Hai k năng hi n t ệ ượ ấ t này s giúp m i ng ệ , giúp m i vi c t nh t ẽ ư t nh t có th m t cách c gi đ ể ộ ượ i phát huy t ấ ố ấ ọ ế ả ợ
Đ y u t ộ ự ớ
ng t duy ch đ o c a các bên tranh lu n, m i ng ướ ậ ậ ể ế ố ả ư c m xúc trong tranh lu n tác đ ng tích c c t ủ ạ ủ
ườ ầ ả ậ
ề i chi u i c n có trí thông ỗ Thu t ng trí thông minh xúc c m (Emotional ử ữ ọ ỹ
ể ả ả
ể c chúng và s d ng chúng đ h ử ụ ượ ườ
h minh xúc c m (EQ). ả Intelligence) do hai nhà tâm lý h c M Peter Salovey và John Mayer s d ng năm 1990. ụ EQ đ c m xúc ng ả d n suy nghĩ và hành đ ng c a b n thân. ẫ ể c hi u là kh năng hi u rõ c m xúc b n thân, th u hi u ấ ả i khác, phân bi ể ướ ng ộ
ữ
ư ệ ủ ả ố ơ ả ể ả ố t đ ệ ượ ủ ả ả ệ
EQ là kh năng qu n lý c m xúc giúp chúng ta đ a ra nh ng quy t ế ố ớ đ nh sáng su t h n và đ c i thi n các m i quan h c a chúng ta đ i v i ị m i ng ọ
i. ườ EQ còn đ c hi u là kh năng t ki m ch tình c m, t ượ ể ự ề ế ả
ả ự ể ế
đánh giá, ự ỷ ả ể ả i c nhi u gi ề ọ ượ ư ả
kh năng ki m soát và ch ng nh ng khát v ng, đam mê, kh năng k ữ ả giác, kh năng t lu t t duy tích c c, tìm ra đ i pháp đ gi ự ả ậ ự quy t công vi c. ế ệ "N u IQ là ch s đ c tr ng cho s thông minh trí tu thì EQ đ c coi ỉ ố ặ ượ ư ự ệ
ế ỉ ố ặ ư ồ (Peter Salovey).
ấ ồ
là ch s đ c tr ng cho s thông minh tâm h n" ự Trí thông minh xúc c m g m có 4 c p đ ả 1. Nh n bi ậ t đúng c m xúc ả ế ả ế ả ậ
ủ
c c m xúc: có kh năng hi u và th u c m đ t c m xúc: Kh năng có th nh n bi ữ ả 2. Hi u đ ể
c a b n thân mình và c m xúc c a nh ng ng ả ủ ả ả ờ c các ượ ạ ả t nguyên nhân và h u qu c a các lo i c m ộ : ể i xung quanh. ườ ể ả ậ ấ ả ủ ượ ồ ế
lo i c m xúc, đ ng th i bi ạ ả xúc y.ấ
và đáp l ạ ễ ả ả
ả ế ắ ủ i các c m xúc c a ẻ ớ t l ng nghe, thông c m và chia s v i ạ ả
ng ng ườ ườ
ả ả ả ự ả ượ ủ c c m xúc c a ả
3. T o ra c m xúc: Có kh năng di n t ả i khác. Thông qua đó, bi i khác. 4. Qu n lý c m xúc: Có kh năng t ư ử ợ ể ễ mình, c x h p lý đ d dàng hoà đ ng vào t p th . ể ồ qu n lý đ ậ
ng bài ư ầ ề ươ
Ph n tầ gi ng, đ gv tri n khai trên l p ể ả hêm : theo em không nên đ a ph n này vào đ c ể ớ :
K năng ỹ ờ
t ghi nh n ý ki n ng i ph n bi n: Mu n ph n bi n ả ậ ườ nói l ố ệ ệ ph i bi
ế i khác. Ý ki n h p lý nh t đ nh (có 1 ph n h p lý, ế ấ ị ầ ợ
ế ố ợ ệ ố ắ
i ặ ả ườ ề ấ
ệ ư ồ ủ ứ ả
t h n ố ơ ụ ữ
i anh” thuy t ph c, g i ý cách t ế ớ hái đ tôn tr ng, c i m ư ả ợ ở ệ ọ ộ ở
ả ế ả c a b t c ai cũng có y u t ủ ấ ứ ho c ít nh t cũng có thi n chí, c g ng…) ấ Ph n bi n v n đ , không phê phán con ng “Tôi ch a đ ng ý v i quan đi m c a anh ch không ph i tôi ể ớ không thích con ng ườ Đ a ra nh ng lý l ẽ Ph n bi n v i t .........
ỹ ậ ự ả
ể ắ ườ ả
K năng nh n s ph n bi n ệ L ng nghe đ th u hi u ý c a ng ể ấ Suy nghĩ tích c c: đ i ph ự ố i ph n bi n ủ ệ ả ng phê phán v n đ ch không ph i ề ươ ứ ấ
phê phán mình.
ề
ả ả ợ
ng và ý ki n c a h ái cá nhân. Ki m ch c m xúc cá nhân, tránh thành ki n ế ả ế i pháp h p lý ch không tìm cách tr đũa ứ ế ủ ọ ươ
