Bài giảng Chương 2: Chính sách cổ tức

CHƯƠNG 2: CHINH SÁCH CỔ TỨC

https://sites.google.com/site/haminhphuoc

08/

TPHCM, tháng 3, năm 2015

ƯƠ

Ổ Ứ

CH

NG 2: CHÍNH SÁCH C  T C

ụ

ủ

ươ

M c tiêu c a ch

ng

ươ

ượ

ng này sinh viên trình bày đ

c các

ọ Sau khi h c xong ch ề ấ v n đ  sau:

v Chính sách phân ph i và giá tr  công ty

ố ị

v Thi

ế ậ

ố ợ ụ ố t  l p  chính  sách  phân  ph i  m c  tiêu  qua  ử ạ ậ i nhu n gi i  l mô hình phân ph i l

v Đ c  đi m  c a  hình  th c  phân  ph i  và  l

ủ ứ ể ố ợ i

ặ nhu nậ

v Xác  đ nh  các  y u  t

ế ố ả ưở ế nh  h ng  đ n  chính

ị sách phân ph iố

ƯƠ

CH

Ổ NG 2: CHÍNH SÁCH C

T CỨ

Ộ

N I DUNG

I. Chính sách phân ph i và giá tr  công ty

ố ị

III. Tác đ ng c a các nhóm c  đông khác nhau

ủ ộ ổ

ủ ộ ệ ổ ứ IV. Tác đ ng c a phát tín hi u c  t c

V. Thi

ế ậ ố ụ t l p chính sách phân ph i m c tiêu

VI. Phân ph i l

ố ợ ậ ổ ứ ằ i nhu n b ng c  t c

VII. Phân ph i l

ố ợ ậ ạ ổ ế ằ i nhu n b ng mua l i c  phi u

VIII. Các  y u  t

ế ố ưở ế ả   khác  nh  h ng  đ n  chính  sách

phân ph iố

IX. Chia tách c  phi u b ng và tr  c  t c bàng c

ả ổ ứ ổ ổ ế ằ

phi uế

ố

ty

ị I. Chính sách phân ph i và giá tr  công  Giá trị của một doanh nghiệp chịu ảnh hưởng của ba loại quyết định tài chính: v Quyết định đầu tư v Quyết định tài trợ v Quyết định chi trả cổ tức Khi lập các quyết định tương quan lẫn nhau này, mục tiêu là tối đa hóa tài sản của cổ đông.

ố

ị

I. Chính sách phân ph i và giá tr  công

ậ

ố ợ

ế

ậ

i  nhu n  ki m  đ

ty ể ỉ ữ ổ ứ Thu t  ng   c   t c  (dividend)  dùng  đ   ch   ượ ừ ệ   c  t vi c  phân  ph i  l ủ ạ ộ ho t đ ng c a công ty.

ệ

ậ

ậ

ườ

ậ

ng  đ

ố ồ ợ Còn  vi c  phân  ph i  các  ngu n  l i  nhu n  ả ợ ộ ạ khác  không  ph i  l i  nhu n  ho t  đ ng  ố ợ ọ ượ c  g i  là  phân  ph i  l th i  nhu n  ổ ứ ọ (distribution) thay vì g i là c  t c.

ố

ị

I. Chính sách phân ph i và giá tr  công

ằ

ả ề ộ ứ ng tr  c  t c b ng hình th c chi tr  ti n  ả ỗ ng  là  chi  tr   m i  năm  m t

ư ề ầ ộ

ể ả ổ ứ ằ ế ổ

ả ổ ứ ằ ế ả

ả

ty ườ ả ổ ứ Công ty th ườ ặ m t  (cash  dividend),  th ể ả ầ l n, nh ng cũng có th  tr  nhi u l n trong m t năm. Ngoài ra, công ty còn có th  tr  c  t c b ng c  phi u  (stock dividend).  ả ổ ự Th c ra, tr  c  t c b ng c  phi u không ph i là chi tr   ổ ứ c  t c theo đúng nghĩa, vì nó không làm cho tài kho n  ề ti n m t c a công ty gi m đi..

ặ ủ ả

ố

ị

I. Chính sách phân ph i và giá tr  công

ty

ượ

c các nhà

ầ

i  ổ i d ng c

ế

ề

ợ ầ ư ướ ạ  d ặ i c  phi u, ho c ti n m t

ố ủ Chính sách phân ph i c a công ty đ ư ầ ư  quan tâm nh : đ u t ụ ố ỷ ệ  phân ph i m c tiêu là ph n trăm l T  l ố ậ nhu n phân ph i cho nhà đ u t ặ ạ ổ ặ ứ t c ho c mua l

ố

ị

I. Chính sách phân ph i và giá tr  công

ế

ế

ứ

ậ

ớ

ty ề ặ ổ ứ V  m t lý thuy t, khi bàn đ n chính sách c  t c  ề các nhà nghiên c u luôn tranh lu n v i nhau v

ổ ứ

ả

ưở

ế

hai quan đi m:ể   (1)  chính  sách  c   t c  có  nh  h

ị ng  đ n  giá  tr

công ty, và

ả

ẳ

ưở

ả

ổ ứ (2) chính sách c  t c ch ng có  nh h

ng gì c

ố

ị

I. Chính sách phân ph i và giá tr  công

ty

ầ

ổ ứ ế

ữ

ị

ổ ứ

ế

ậ

ộ ố ẳ ả

ạ ổ ứ

ữ Trong nh ng năm g n đây, chính sách c  t c  ượ ộ c  xem  là  m t  trong  nh ng  quy t  cũng  đ ủ ế ủ đ nh ch  y u c a công ty. Tuy nhiên, cũng có  ằ m t  s   ý  ki n  cho  r ng  chính  sách  c   t c  i  sao  chúng  ta  ch ng  có  ý  nghĩa  gì.  V y,  t ứ ph i nghiên c u chính sách c  t c?

ố

ị

I. Chính sách phân ph i và giá tr  công

ế

ả ổ ứ

ế ị

ườ

i ra quy t đ nh chi tr  c  t c,

ấ ẽ

ty ấ

ạ N u b n là ng ề ạ thì v n đ  b n quan tâm nh t s  là gì?

ắ

ề

ệ

ắ ổ ứ

ẽ ế

ạ ạ

ả

ị

ị ườ

ủ

ị

Ch c ch n đi u b n quan tâm s  là, li u chính  ắ sách  c   t c  mà  b n  s p  quy t  đ nh  có  nh  ngưở h ế đ n giá tr  th  tr

ng c a công ty không?

ị ườ

ả

ị ế

ệ ạ

ị

ng  Nói cách khác, nó có làm gi m giá tr  th  tr ủ c a  công  ty  không  và  do  đó,  gián  ti p  làm  các  ổ t h i hay không? c  đông b  thi

ố

ị

ế

ể

ư ế

ổ ứ

ộ

I. Chính sách phân ph i và giá tr  công  ề Các lý thuy t và quan đi m v   ty chính sách c  t cổ ứ • Chính  sách  c   t c  tác  đ ng  nh   th   nào

ị

ệ

ậ

ớ

ế đ n giá tr  doanh nghi p? ộ

• Chính  sách  c   t c  đ c  l p  v i  giá  tr   ị

ệ

ổ ứ doanh nghi p (MM)

ộ

ị

• Chính sách c  t c tác đ ng đ n giá tr  DN

ế ổ ứ (John Lintner – Myron Gordon)

ợ ố

• Quan đi m  a thích l ể ư

ơ ổ ứ i v n h n c  t c

ế

ổ ứ ộ

ệ

ớ

Lý thuy t MM: Chính sách c  t c đ c  ị ậ l p v i giá tr  doanh nghi p

ớ

ả ị

ả ờ

ề ặ ườ

ng  hoàn  h o,  thì  câu  tr   l

ổ ứ

ộ

ế ả ẳ ả ạ

ệ

ậ

ậ ủ

ế

ứ ượ

ố ầ

ị ộ  đ nh là m t th   V  m t lý thuy t, v i gi i  là  chính  tr ị sách c  t c ch ng có tác đ ng gì lên giá tr   ủ c a công ty c , đ i di n cho l p lu n này  ả là  k t  qu   nghiên  c u  c a  hai  ông  c  công  b   l n  Modigliani  và  Miller,  đ ầ đ u vào năm 1961.

ế

ổ ứ ộ

ệ

ớ

Lý thuy t MM: Chính sách c  t c đ c  ị ậ l p v i giá tr  doanh nghi p

ị ụ ộ ừ TS,

• Giá  tr   DN  ch   ph   thu c  LN  đ ỉ ộ

ượ ạ c  t o  ra  t ố không ph  thu c chính sách phân ph i LN ợ ữ ổ ứ ữ ụ • Nhà đ u t ậ i nhu n gi ầ ư bàng quan gi a c  t c và l

l iạ

ầ ư ế ổ • Nhà đ u t

ổ ứ ể ể ề ầ

ế ề ế ầ  quan tâm: N u c n ti n thì bán c  phi u,  ế n u  không  c n  ti n  thì  có  th   dùng  c   t c  đ   mua  ổ c  phi u.

ả ị ế đ nh: không thu , không

ớ ứ • Lý thuy t d a trên các gi ế ự chi phí môi gi i, thông tin cân x ng

ị

ả

,  th   tr

ư ty ư

đ nh,  vì  t n  t

ồ ạ ệ

ộ

ậ

ộ

ố

ổ

ố I. Chính sách phân ph i và giá tr  công  ị ườ ự ế ng  không  hoàn  h o  Nh ng  th c  t ả ị ế nh   lý  thuy t  đã  gi i  chi  phí  ế ị giao d ch, thu , thông tin thiên l ch… cho nên  ả ờ ẽ câu tr  l i s  là : ổ ứ ự ế , chính sách c  t c có tác đ ng  Trong th c t ỏ ế ị ủ không  nh   đ n  giá  tr   c a  công  ty  và  vì  v y  ấ ữ ẽ s  có nh ng tác đ ng, không t t thì x u, lên  ủ ợ i ích c a các c  đông.  l

ầ

ư

ế

ậ

ọ

ổ ứ

ế

ị

Do  đó,  c n  th n  tr ng  khi  đ a  ra  các  quy t  đ nh liên quan đ n chính sách c  t c.

ế ư

ổ ứ Lý thuy t  a thích c  t c (bird­in­the­hand theory)

ủ

ằ

ươ

ư

ậ ổ ứ  cho r ng nh n c  t c ít r i ro     a  thích  ng  lai

ầ ư

  nhà  đ u  t

• Myron Gordon – John Lintner • Nhà đ u t ầ ư ơ ợ ố i  v n  trong  t h n  l ổ ứ c  t c. ế ị

ả ổ ứ ế

• N u  DN  tr   c   t c  cao  ổ đ nh giá c  phi u cao

ế ư

ế

Lý thuy t  a thích tránh thu (tax preference theory)

ọ

ị

ế

ầ ư

ổ ứ  h  ch u

• N u nhà đ u t

ế

ế

• N u  nhà  đ u  t ế ợ ố

ậ i  nhu n,  quan   Thu  ế ng lai

  nhà  đ u ầ

ậ  nh n c  t c ổ ứ thu  đánh vào c  t c ầ ư ể ạ ợ   đ   l i  l ươ i v n trong t ạ i” c “hoãn l ả ổ ứ ấ ế

tâm đ n l ợ ố ượ i v n đ l • N u  công  ty  tr   c   t c  cao  ế ổ ư ị  đ nh giá c  phi u th p.

t

ợ

ả

G i ý chính sách cho nhà qu n  trị

Lý thuyết Cổ tức độc lập Ưa thích cổ tức

Gợi ý chính sách Tỷ lệ trả cổ tức bất kỳ Tỷ lệ trả cổ tức cao

Ưa thích lợi vốn

Tỷ lệ trả cổ tức thấp

ố

ế Lý thuy t nào t

ấ t nh t?

ộ

ủ

ổ

II. Tác đ ng c a các nhóm c  đông khác  nhau

ầ ư ư khác nhau  a thích chính sách

• Các nhóm nhà đ u t ổ ứ c  t c khác nhau. ổ ứ ứ ẽ ị

ầ ư ệ ạ • Chính sách c  t c trong quá kh  s  xác đ nh nhóm  i. trong hi n t

• ủ ở ạ ố ng c a nhóm nhà đ u t là tr  ng i đ i

ế ầ ư ầ ư ổ ứ ổ ứ  nhà đ u t

sang DN khác  ệ ạ nhà đ u t ưở Ả nh h ổ ệ ớ v i vi c thay đ i chính sách c  t c.  • N u DN thay đ i chính sách c  t c  ổ ể chuy n đ i đ u t ớ ẽ môi gi ổ ầ ư i s  gây thi t h i cho nhà đ u t  thu  và chi phí  ế ầ ư .

ổ ứ ủ

Chính sách c  t c c a DN

ổ

ưở

l

ị ng  n đ nh ư ậ i nhu n còn d

• Chính sách c  t c  n đ nh ổ ứ ổ ị • Chính sách c  t c tăng tr ổ ứ • Chính sách c  t c t ổ ứ ừ ợ • Chính sách c  t c dung hòa ổ ứ

ổ ứ ổ

ị

• Chính sách c  t c  n đ nh

ệ

ữ

ấ

ứ

ộ ườ

ị

ổ ứ ổ

ả

ặ

ấ ướ

ậ ộ

ộ

ổ ứ

ị ả M t  thông  đi p  mà  nh ng  nhà  qu n  tr   ử ụ ng l y đó làm m c tiêu  ng x  là:  th ổ ả chính  sách  c   t c  ph i  có  tính  n  đ nh,  ườ không  thay  đ i  th t  th ng  và  ph i  đ c  ế ị ọ ệ c  khi  quy t  đ nh  thay  t  th n  tr ng  tr bi ằ ổ ứ ổ đ i  m t  chính  sách  c   t c  này  b ng  m t  chính sách c  t c khác.

ị

ổ ứ ổ

ủ ạ

ộ ầ ượ ệ   t s   r ng  l

• Chính sách c  t c  n đ nh  d  r ng hi n nay công ty c a b n đang có m t  ố ả ử ằ ng  v n  c n  ả ế ể t đ  tài tr  cho d  án này v t quá kh  năng đi  ủ

t,  Gi ự ượ

ủ ạ ả ộ

ộ ỏ ố

ủ ở ữ ể ộ ầ ư ầ ọ ả ụ ằ Gi ầ ư ố ơ ộ c   h i  đ u  t ợ thi vay c a công ty,  ế Do  đó,  bu c  công  ty  c a  b n  ph i  huy  đ ng  đ n  ơ ế ố ồ ngu n v n ch  s  h u, n u không mu n b  qua c   h i đ u t đ y tri n v ng này.

ố

ủ ở ữ ả ổ ứ ọ ự ữ ạ  l

ả ổ ứ ở ứ

ế ồ ấ ề V n  đ   là  nên  ch n  l a  ngu n  v n  ch   s   h u  ệ ớ ạ ậ ợ i h n vi c tr  c  t c,  i và gi i nhu n gi nào: l ổ ế ụ  m c cao và phát hành c   hay ti p t c tr  c  t c  ớ phi u m i.

ổ ứ ổ

ị

• Chính sách c  t c  n đ nh

ợ ạ ậ i  nhu n  gi

ữ ạ   l ẽ ả

ầ

ả ừ ợ ố  l

ườ

ị ỹ ầ ế ủ

ể

ổ

ữ

ữ ầ ư ng là các đ nh   này (th Nh ng nhà đ u t ỗ ỹ ư ư ế ch  tài chính nh  qu  h u b ng, qu  đ u  ẽ ả ư t , công ty b o hi m) s  bán c  phi u c a  ắ ọ công ty mà h  đang n m gi

ế ế ệ ế ử ụ N u  s   d ng  l i  và  h n  ch   vi c  ữ ả ổ ứ tr  c  t c, chính sách này s  làm n n lòng nh ng  ọ ủ ố ầ ư   mà  m i  quan  tâm  hàng  đ u  c a  h   là  nhà  đ u  t ứ ậ ừ ổ ứ i v n do   c  t c ch  không ph i t thu nh p t ươ ổ tăng giá c  phi u trong t ng lai

ổ ứ ổ

ị

• Chính sách c  t c  n đ nh

ế

ừ ề ị ườ ụ ố ậ ị ớ

ự ổ

ả ủ ổ T   đó  làm  gi m  giá  tr   th   tr ng  c a  c   phi u,  ẩ i h u mà công  đi u này mâu thu n v i m c tiêu t ổ ố i  đa  hoá  s   giàu  có  cho  các  c   ty  đeo  đu i  là  t đông.

ổ ế ả

ắ ọ

ệ  bán đi c  phi u mà h  đang n m gi ơ ị ướ Ngoài  ra,  vi c  c   phi u  công  ty  gi m  giá  do  các  ữ ế ầ ư nhà đ u t   ẽ ặ s  đ t công ty tr ổ c nguy c  b  thao túng mua

ổ ứ ổ

ị

• Chính sách c  t c  n đ nh ế ụ ệ ả ổ ứ ở ứ ổ ớ ể

ế

ả ố ộ ệ ẽ ấ ớ

m c cao  Còn n u ti p t c duy trì vi c tr  c  t c  ợ ố ế và phát hành c  phi u m i đ  huy đ ng v n tài tr   ự cho d  án thì công ty s  ph i  đ i di n v i các v n  ề đ  sau:

ổ ố ế

ể ủ ổ ệ

ươ

ọ ả ơ

ườ ủ

ả ng  án  nào?  Qu   ng án nào cũng  ợ ụ ng h p c   ấ ươ ể ọ ớ T n kém phát sinh do chi phí phát hành c  phi u m i  ể ị ề và quy n ki m soát c a c  đông hi n hành có th  b   đe d a. ọ ư ậ Nh   v y,  công  ty  nên  ch n  ph ươ ề ậ th t đi u này không đ n gi n. Ph ừ ề ấ có cái giá c a nó, v n đ  là tùy t ng tr ạ ợ i l ng án mang l th  mà ch n ph i ích cao nh t.

ổ ứ ừ

ư

Chính sách c  t c t

LN còn d

v Lập dự toán vốn đầu tư v Xác định cấu trúc vốn mục tiêu v Tài trợ các dự án đầu tư bằng cách kết hợp giữa nợ và

vốn sở hữu phù hợp với cấu trúc vốn mục tiêu Ø Lợi nhuận giữ lại là vốn sở hữu Ø Nếu cần bổ sung vốn sở hữu  phát hành cổ phần mới v Nếu có lợi nhuận dư ra, thì chi trả phần còn dư dưới

dạng cổ tức / mua cổ phiếu quỹ

v Chính sách này giảm thiểu chi phí chìm và chi phí vốn 

giảm thiểu WACC.

Mô hình phân phối lợi nhuận còn dư (residual distribution model – RDM)

LN giữ lại

LN thuần

LN phân phối = –

LN thuần

Tổng LN ngân phân phối = – sách vốn

Tỷ lệ vốn mục tiêu

( [

)(

])

Ví dụ

ầ ư ầ ố • Công ty ABC c n ngân sách v n đ u t là 800.000$

cho năm t

ố • C u trúc v n m c tiêu hi n nay:  40% n , 60% v n  ệ

ụ ố ấ  nguyên c u trúc v n.

i.ớ ố ữ ch .  Công ty mu n gi ầ ậ ớ ợ i nhu n thu n năm t

ạ ấ ủ • D  báo l ự • Công ty áp d ng mô hình RDM và l ậ i nhu n còn l i

ượ ợ ố i:  $600.000 ợ ứ ổ ứ đ

ụ ố ế ướ i hình th c c  t c.  c phân ph i h t d • Tính giá tr  c  t c và t ổ ứ ỷ ệ ị ổ ứ  l  thanh toán c  t c.

LN cần bổ sung ngân sách vốn mục tiêu:

0,6 x 800.000 = 480.000 LN còn lại phân phối dưới hình thức cổ tức: 600.000 - 480.000 = 120.000

Tỷ số thanh toán cổ tức:

120.000/600.000 = 20%

nh h ợ

ưở ng c a s  tăng / gi m  ậ

Ả l

ả ủ ự ế ổ ứ ầ i nhu n thu n đ n c  t c?

ầ

ữ ạ ế ầ  gi ầ i h t LN thu n 400.000 l

• LN thu n = 400.000 ? – C n v n 480.000  ố  C  t c = 0 ổ ứ • LN thu n = 800.000 ?  ầ ổ ứ ỷ ệ ổ ứ – C  t c = 800.000 – 480.000 = 320.000   – T  l thanh toán c  t c = 320.000/800.000 = 40%.

Ư

ượ

ệ

c đi m c a vi c áp d ng

ụ ư

ủ ể u và nh ổ ứ ừ chính sách c  t c t

LN còn d

•

ể

ệ

ể

ớ

ươ

ủ

ế ổ ứ

ư

ặ

ả ổ ứ

ị

ỷ ệ   l

ụ ổ

ạ

ạ

ắ

Ư ả u  đi m:    Gi m  thi u  vi c  phát  hành  CP  ớ m i và chi phí phát hành CP m i. • Nh ổ ề ượ ề ể ng  án  v   chia  c   c  đi m:    Nhi u  ph ắ ứ ề ẩ ệ ấ t c, ti m  n d u hi u xung kh c, tăng r i ro,  ộ ủ ượ ự ủ ậ c  s   ng  h   c a  nhóm  nhà  không  nh n  đ ệ ầ ư ặ t.  đ c bi đ u t • K t lu n:  Quan tâm đ n c  t c th ng d  khi  ậ ế ầ   chi  tr   c   t c  m c  tiêu  c n  xác  đ nh  t (trong  dài  h n),  không  nên  theo  đu i  trong  ng n h n.

ổ ứ Chính sách c  t c dung hòa

ọ

• Các m c tiêu, đ ụ

c x p theo th  t

ươ

ự

t m quan tr ng ầ ư   có  NPV  d

ể ng  đ

ụ

ứ ự ầ ượ ế – Tránh  c t  gi m  nh ng  d   án  đ u  t ắ ữ ả ả ổ ứ chi tr  c  t c – Tránh c t gi m c  t c ổ ứ ả ắ – Tránh nhu c u ph i bán v n s  h u ố ở ữ ả ầ – Duy trì m t t ụ – Duy trì m t t

ữ

ươ

ng,

ự ệ

ờ

ộ ỷ ố ợ ố ở ữ  s  n /v n s  h u m c tiêu ả ổ ứ ộ ỷ ệ  chi tr  c  t c m c tiêu  l • Nh ng công ty mu n ch p nh n các d  án có NPV d ậ ấ ố ự ữ ồ đ ng th i cũng tránh phát ra nh ng tín hi u tiêu c c

ủ

ộ

ệ ổ ứ III. Tác đ ng c a phát tín hi u c  t c

ữ

ư

ẽ

ệ

ố

Là nh ng tín hi u mà công ty s  công b  nh :

ả ổ ứ

v Tăng t

ỷ ệ  l

chi tr  c  t c.

ả ổ ứ

ả

v Gi m chi tr  c  t c.

ả

ế ề ự

ổ ứ

Gi

thuy t v  s  thay đ i chính sách c  t c (lý

ệ

ế

ổ thuy t phát tín hi u)?

ủ ộ ệ ổ ứ III. Tác đ ng c a phát tín hi u c  t c

ổ ứ ố ớ ổ ứ ủ ể ổ  nhìn nh n s  thay đ i chính sách c  t c  ệ  v   quan  đi m  đ i  v i  c   t c  c a

ậ ự ề ươ • Nhà đ u t ầ ư ấ nh   là ư d u  hi u ị ả nhà qu n tr  trong t

ị ẽ

ả ổ ứ ổ ứ ự ả ằ ừ ề ọ

ế ạ ờ • Vì  v y,  s   tăng  giá  c   phi u  t

ự ả ổ ể i  th i  đi m  tăng  c   ươ ng lai cao

ề ổ ứ ỳ ọ ng lai.  • Nhà qu n tr  không mu n gi m c  t c, và s  không  ố tăng  c   t c  tr   khi  h   cho  r ng  s   gia  tăng  đó  b n  v ng.ữ ậ ổ ỳ ọ ứ ẽ t c s  ph n ánh k  v ng vào EPS trong t ả ơ h n mà không ph i là k  v ng v  c  t c.

ế ậ

ố

IV. Thi

t l p chính sách phân ph i

ụ

m c tiêu

ỷ ệ

ố ố ư

ụ

ế

T  l

phân ph i t

ộ i  u ph  thu c vào các y u

ố

t

sau:

ầ ư ề ổ ứ

ở

ợ

ủ v S   thích  c a  nhà  đ u  t

v   c   t c  và  l

i

v n.ố

ơ ộ ầ ư ủ

v C  h i đ u t

c a công ty

ủ

ấ

ố

ụ v C u trúc v n m c tiêu c a công ty

ả

ộ

ồ

ố

v Kh  năng huy đ ng các ngu n v n bên ngoài

ồ

ố

và chi phí cho các ngu n v n này.

ế ậ

ố

IV. Thi

t l p chính sách phân ph i

ủ

ụ ố ố ư

m c tiêu ể i  u  c a  công  ty  có  th   ố ợ i

phân  ph i  t ằ ị ư

ướ

c sau:

ị

ỷ ệ T   l ượ c  xác  đ nh  b ng  mô  hình  phân  ph i  l đ ậ nhu n còn d  thông qua các b ầ ố ủ v Xác đ nh nhu c u v n c a công ty. ố v Thông  qua  câu  trúc  v n  m c  tiêu  xác  đ nh  nhu  ầ ầ c u c n huy đ ng thêm. ổ ổ

ụ ị

ộ ồ ầ ằ ậ ợ ố v B   xung  ngu n  v n  c   ph n  b ng  l i  nhu n

ạ ầ ử ạ   l i  tái  đ u

ạ còn d  ư ầ ợ ậ v Ph n  l i  nhu n  còn l ầ ư  và ph n còn l t i sau  khi gi ả ổ ứ i chi tr  c  t c

ố ợ

ậ

V. Phân ph i l

ổ ứ ằ i nhu n b ng c  t c

ả ổ ứ

ề

ượ

ủ

ặ

ộ

c  đ t  trong  tay  c a  h i

ế ị ả

ị

Quy t  đ nh  v   chi  tr   c   t c  đ ồ đ ng qu n tr  công ty.

ệ

ả ổ ứ

ượ

ậ ở

ổ ứ

ố ớ

ổ ượ

ộ ổ c  ghi  nh n  vào  m t  Vi c  chi  tr   c   t c  cho  c   đông  đ ụ ể ộ ố ượ c  công  b ,  nó  tr   thành  m t  ngày  c   th .  Khi  c   t c  đ ể ệ trách nhi m tài chính đ i v i công ty và công ty không th   ễ d  dàng thay đ i đ

c.

ộ

ả ổ ứ

ượ

ề

ằ

ng  đ

ư ổ ứ

ả ổ ứ

ỷ ệ ợ

ổ   chi  tr   c   t c  (dividend  yield),  T   l

l

ậ

ầ

ườ ứ M c  đ   chi  tr   c  t c  nhi u  hay  ít th c  đo  b ng  ầ ộ ố ỉ m t s  ch  tiêu nh : C  t c trên c  ph n (dividend per share  ỷ ệ i  –  DPS),  T   l ổ nhu n trên c  ph n (dividend payout).

Quy trình chi trả cổ tức

30/01 Ngày  khoá s  ổ (Record  date) 16/02 Ngày  ả ổ ứ chi tr  c  t c  (Payment  date) 15/01 Ngày  công b  ố (Declaration  date)

28/01 Ngày xác  ề ậ l p quy n  ổ ứ ưở h ng c  t c (Ex­dividend  date)

ố ợ

ậ

VI.  Phân  ph i  l

ằ i  nhu n  b ng  mua  l

ạ ổ i  c

phi uế

ạ ổ ố ổ ế i  c   phi u    thì  s   c   phi u

ư ẽ ả

ế ế

ế Khi  công  ty  mua  l ố đang l u hành s  gi m xu ng. ạ ổ i c  phi u vì các lý doa  Công ty ti n hành mua l sau:

ẩ

ằ ợ ừ ộ

ợ ạ ổ

ế ổ

v Do  tăng  đòn  b y  tài  chính  b ng  cách  phát  ử ụ hành thêm n  và s  d ng n  v a huy đ ng  ể ế đ  mua l i c  phi u ấ ưở ng cho nhân viên c p cao  v Th ả v Khi giá c  phi u đang gi m ỗ v Khi công ty có ti n nhàn r i

ề

ố ợ

ậ

VI.  Phân  ph i  l

ằ i  nhu n  b ng  mua  l

ạ ổ i  c

phi uế ệ Vi c mua l

ạ ổ ư ế ộ i c  phi u có các tác đ ng nh  sau:

ổ

ổ

ế ẽ ơ ổ ớ ế ổ v Làm thay đ i giá c  phi u. ế ư ố ượ ả ng c  phi u l u hành  v Gi m s  l v Giá c  phi u s  tăng nhanh h n so v i phân

ố ổ ứ ằ ề ph i c  t c b ng ti n

ế

VII. Các y u t

ả  khác  nh h

ng đ n

ưở ế ố chính sách phân ph iố

v Các h n ch  pháp lý

ế ạ

v Các đi u kho n h n ch

ề ạ ả ế

ưở ế ả v Các  nh h ủ ng c a thu

v Kh  năng vay n  và ti p c n các th  tr

ế ậ ị ườ ả ợ ố ng v n

Ổ ị ậ v n đ nh thu nh p

ể ưở ọ v Tri n v ng tăng tr ng

v L m phát

ạ

v Các  u tiên c a c  đông

ủ ổ ư

Khoâng theå chi traû coå töùc khi doanh nghieäp maát khaû naêng thanh toaùn.

ế

ạ

Các h n ch  pháp lý

ố ề ế ề ậ

ệ ả ổ t chi tr  c   ở ộ ạ

ế ầ H u h t các qu c gia đ u có lu t đi u ti ộ ủ ứ t c  c a  m t  doanh  nghi p  đăng  ký  ho t  đ ng  qu c gia đó:

ể ệ ộ ố ố ủ v Không th  dùng v n c a m t doanh nghi p đ

v C   t c  ph i  đ

ả ừ ợ l ậ i  nhu n  ròng

ổ ứ ệ ể ả ổ ứ   chi tr  c  t c.  ả ượ c  chi  tr   t hi n nay và trong th i gian qua

.

v Không th  chi tr  c  t c khi doanh nghi p m t

ờ ả ổ ứ ệ ấ

ả ể kh  năng thanh toán.

ế

ả ổ ổ VIII. Chia tách c  phi u và tr  c

ổ

ế

ứ ằ t c b ng c  phi u

ỏ ổ

ế

ế

ổ

Chia tách c  phi u là chia nh  c  phi u

ệ

ả

ằ công  ty  hi n  có  nh m  gi m  giá  và  tăng

ư

ế

ẩ

ổ

ố ượ s   l

ng  c   phi u,  nh ng  v n  gi

ử

ị ườ

ị ố nguyên giá tr  v n hóa th  tr

ng

ế

ả ổ ổ VIII. Chia tách c  phi u và tr  c

ổ

ế

ứ ằ t c b ng c  phi u

ẽ

ế

ổ ư

ầ

ộ

ế

ổ

ả

Khi  công  ty  chia  tách  c   phi u  s   làm  gia  ỗ ổ ầ ố ổ tăng  s   c   ph n  đang  l u  hành  và  m i  c   ầ ờ ượ c tham gia chia m t ph n  ph n bây gi  đ ẽ ủ ư ngân  l u  c a  công  ty  nên  giá  c   phi u  s   gi m đi.

ả ổ ứ ằ

ế

ư

ầ

ỗ ổ

ổ Chi tr  c  t c b ng c  phi u làm gia tăng  ố ổ s  c  ph n đang l u hành, theo đó, làm  ầ ị ủ ả gi m đi giá tr  c a m i c  ph n

ế ề

ổ ứ Lý thuy t v  chính sách c  t c

ế

ế

ậ

ổ ứ

ể

ả

ị

ẳ

ả

ẽ

ế

ố

ổ ề ặ V   m t  lý  thuy t,  khi  bàn  đ n  chính  sách  c   ớ ứ ứ t c  các  nhà  nghiên  c u  luôn  tranh  lu n  v i  nhau về hai  quan  đi m:  (1)  chính  sách  c   t c  có  nh  ổ ế ưở ng đ n giá tr  công ty, và (2) chính sách c   h ả ụ ể ưở ứ t c ch ng có  nh h ng gì c . C  th , các lý  ấ thuy t này s  cho ta th y hai tình hu ng:

ế ề

ổ ứ Lý thuy t v  chính sách c  t c

ộ

ợ

ồ

ạ

ế

ụ

ị ủ

ấ

m i có su t sinh l ợ ấ

ồ M t  là,  n u  không  t n  t i  ngu n  tài  tr   bên  ổ ứ ẽ ngoài thì chính sách c  t c s  phát huy tác d ng  ơ làm  tăng  giá  tr   c a  công  ty  khi  công  ty  có  c   ầ ư ố ợ ộ ầ ư ớ i trên v n đ u t   h i đ u t ổ ệ ơ ớ (ROI)  l n  h n  su t  sinh  l i  hi n  hành  mà  c   đông đòi h i. ỏ

ồ

đ nh  này  không  t n  t

ự ế i  trong  th c  t ố ộ

ấ

ạ   vì    đâu  ai  c m  công  ty  huy  đ ng  v n  bên

ả ị Gi ự ế th c  t ngoài.

ế ề

ổ ứ Lý thuy t v  chính sách c  t c

ồ

ế ồ ạ ớ

ế

ẳ

ị ủ ổ ứ

ẽ ẳ

ợ Hai  là,  n u  t n  t i  ngu n  tài  tr   bên  ngoài  ố ứ (t c  khác  v i  tình  hu ng  1)  thì  chính  sách  cổ ộ ứ ẽ t c s  ch ng có tác đ ng gì đ n giá tr  c a  công  ty.  Nói  cách  khác,  chính  sách  c   t c  khi ả đó s  ch ng có ý nghĩa gì c .

ế ề

ổ ứ Lý thuy t v  chính sách c  t c

ả

ế

ộ

ẫ

ậ

ế ổ ứ

ế

ố ế ề ặ ả

ự ế

ẽ ầ ượ

ờ  chúng ta s  l n l ề

ẳ ư ậ ứ

Rõ ràng, c  hai tình hu ng lý thuy t trên  ề đ u  d n  đ n  m t  k t  lu n  chung  là  chính  sách  c   t c,  v   m t  lý  thuy t,  là    không  ch ng  có  ý  nghĩa  gì  c   (th c  t t  nh  v y). Bây gi ch ng minh các đi u nêu trên.

ế ề

ổ ứ Lý thuy t v  chính sách c  t c

ư

Tình hu ng 1: Toàn b  ngu n ngân l u

ượ

ố ròng đ

ả ử ằ

ồ ộ ể ả ổ ứ c dùng đ  tr  c  t c ạ  s  r ng công ty A t o ra m t dòng ngân

ộ ễ

ổ

ế ị

ộ

ồ

ử ụ ể ả ổ ứ

ư

ấ

ổ

ủ ở ữ

ố

ỏ

ế

Gi ư l u ròng CF không đ i và vĩnh vi n.  Công  ty  quy t  đ nh  s   d ng  toàn  b   ngu n  ngân l u ròng này đ  tr  c  t c D (Divident)  ợ ế (CF  =  D),  n u  su t  sinh  l i  mà  c   đông  đòi  ị ủ h i là re, khi đó, giá tr  c a v n ch  s  h u  theo mô hình chi

ấ ổ ứ ẽ t kh u c  t c s  là: Vo (cid:0)

D ( er )

ư

Tình hu ng 1: Toàn b  ngu n ngân l u

ượ

ộ ồ ể ả ổ ứ c dùng đ  tr  c  t c

ố ròng đ

ạ

ư

ộ  d  công ty A t o ra m t dòng ngân l u ròng

ả ụ ễ

ế ị

ồ

ộ

ử ụ ể ả ổ ứ

ế

ấ

ợ ị ủ

ổ ố

ế

Gi vĩnh vi n là 1000$/năm.  Công ty quy t đ nh s  d ng toàn b  ngu n ngân  ư l u  ròng  này  đ  tr  c  t c là  D (CF  = D), n u  ỏ i mà c  đông đòi h i là re = 10%, khi  su t sinh l ủ ở ữ đó,  giá  tr   c a  v n  ch   s   h u  theo  mô  hình  chi

ấ ổ ứ ẽ t kh u c  t c s  là:

Vo

.10

000

(

1000 1.0

D er )

(cid:0) (cid:0) (cid:0)

ồ

ư ấ

l

ầ ư i đ  tái đ u t ả ầ ư

ự ở sau: ậ i nhu n đ  l

ượ

D

1(

)

;

ủ ượ ố c  Tình hu ng 2: 50% c a ngu n ngân l u ròng đ ợ ữ ạ ể i trên   vào d  án có su t sinh l gi ả ộ ố  ROI x y ra b i m t trong ba kh  năng  v n đ u t ể ạ ỷ ệ ợ ọ ỷ  l G i b là t  l i => 1 – b = T   ậ ệ ợ i  nhu n  đ l   l c  chia  =  D/CF  trong  đó  D,  ượ ầ ậ ợ ổ ứ i  nhu n  ròng  t  là  c   t c  và  l CF  l n  l D ư (dòng ngân l u ròng. Do đó: b CF b 1 CF ợ

(cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)

ẽ ượ ườ ủ ở ữ ng h p này s  đ c

1(

)

ị ố ị ư Giá tr  v n ch  s  h u trong tr xác đ nh nh  sau: (cid:0) (cid:0)

Vo

(cid:0) (cid:0) (cid:0)

g

b ) ROI

(

b )

(

)

D r ) e

CF r ( e

CF 1( r b * e

(cid:0) (cid:0)

ổ ứ ố ờ ử  th

ộ ụ ằ ưở ố ướ ộ Trong đó g là t c đ  tăng tr xem xét m t ví d  b ng s  d ng c  t c. Bây gi i đây.

ồ

ư ấ

l

ầ ư i đ  tái đ u t ả ầ ư ế

b

=

=

=

Vo

10.000

- -

ự ở sau: 1000(1 0.5) (0.1 0.5* 0.1)

)

(

CF r e

ế

ố ượ ủ Tình hu ng 2: 50% c a ngu n ngân l u ròng đ c  ữ ạ ể ợ  vào d  án có su t sinh l gi i trên  ả ộ ố  ROI x y ra b i m t trong ba kh  năng  v n đ u t 1. N u ROI = re = 10% ) (1 b ROI * 2. N u ROI = 15% >re = 10%

- -

1000

)5.01(

(cid:0) (cid:0)

Vo

.20

000

(cid:0) (cid:0)

b ) ROI

(

)

)15.0*5.01.0(

CF 1( b r * e

ế

(cid:0) (cid:0)

)5.01(

(cid:0) (cid:0)

Vo

.6

666

(cid:0) (cid:0)

b ) ROI

)

(

)05.0*5.01.0(

3. N u ROI = 5% < re = 10% CF 1( 1000 r b * e

(cid:0) (cid:0)

ế ề

ớ

ư

ị ủ ố ủ ở ữ

ớ

ấ ồ ợ ằ

ổ ứ Lý thuy t v  chính sách c  t c ổ ứ ổ ứ ữ Rõ  ràng,  v i  chính  sách  c   t c  không  đ i,  t c  gi   ầ ạ ả ổ ứ l i  50%  ngân  l u  ròng,  tr   c   t c  50%  ph n  còn  ạ l i, cái làm cho giá tr  c a v n ch  s  h u tăng hay  ự ả i t gi m chính là su t sinh l  vào d  án m i  ậ i nhu n gi (ROI) b ng ngu n l

ợ ừ ầ ư i: đ u t ữ ạ  l

ủ ở ữ ố ị ủ § N u  ROI  =  re,  thì  giá  tr   c a  v n  ch   s   h u  không

ế đ i.ổ

§ N u ROI > re, thì giá tr  c a v n ch  s  h u s  tăng.

ủ ở ữ ẽ ị ủ ố ế

ủ ở ữ ị ủ ố ẽ §   N u  ROI 

ế gi m.ả

ế ề

ị ủ

ứ ố ổ ứ

ượ

ứ ố

ổ ứ Lý thuy t v  chính sách c  t c ư ậ ổ ủ ở ố Nh   v y,  cái  làm  thay  đ i  giá  tr   c a  v n  ch   s   ả ị ầ ư ế ữ h u  là  quy t  đ nh  đ u  t   ch   không  ph i  chính  ứ ư ậ ấ ủ sách c  t c. Nh  v y là tình hu ng th  nh t c a lý  ẽ ờ ứ ế thuy t  đã  đ ,  chúng  ta  s   c  ch ng  minh.  Bây  gi ứ ế ch ng minh cho tình hu ng lý thuy t th  hai.

d  r ng c  h i đ u t

ầ ư ơ ộ ầ ư ớ  1000$ vào năm nay, và nh n đ

ư ồ

ễ ế ợ ỏ  m i đòi h i công ty A  ượ ậ c  ớ ừ   năm  t i  ỏ ủ ổ i đòi h i c a c t su t sinh l

ấ ủ ự ẽ ấ ả ụ ằ Gi ả ph i chi đ u t ộ m t  ngu n  ngân  l u  ròng  là  200$/năm  t ế cho đ n vĩnh vi n, bi đông là 10%, khi  y NPV c a d  án s  là:

NPV

000.1

1000

200 1.0

(cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)

ế ố

ồ ư

ư ậ ớ ớ

ượ ổ ứ

ữ ạ ộ   l i  toàn  b   Tình  hu ng  1:  N u  công  ty  A  gi ể ầ ư ủ  vào  ngu n ngân l u ròng c a năm nay đ  đ u t dự án m i và nh  v y đ ng nghĩa v i vi c c  đông  ệ ổ ồ ậ ẽ ủ c a công ty A s  không nh n đ c c  t c trong năm  nay,

ị ị ườ ủ ố ủ ở ữ ẽ

ệ khi đó, giá tr  th  tr ổ ứ V0 = C  t c năm nay + (PV c a c  t c t hi n hành) + (PV c a c  t c t đ u t m i)

(cid:0)Vo

12000

0

(cid:0) (cid:0) (cid:0)

ng c a v n ch  s  h u s  là: ạ ộ ủ ổ ứ ừ  ho t đ ng  ủ ổ ứ ừ ầ ư ớ 1000 200 1.0 1.0

Tình huống 2: Chi phí đầu tư 1000$ cho dự án mới được huy động từ việc phát hành cổ phiếu mới, khi đó:

ổ ứ

ệ ủ ổ ứ ừ ầ ư ớ

ự ớ ủ ổ ứ ừ   đ u  t ượ ừ c  t ạ ộ  ho t đ ng    m i)  –  (Chi  ổ   phát  hành  c

V0 = C  t c năm nay + (PV c a c  t c t hi n  hành)  +  (PV  c a  c   t c  t ầ ư   cho  d   án  m i  có  đ phí  đ u  t ớ ế phi u m i)

(cid:0)Vo

1000

1000

12000

1000 1.0

200 1.0

(cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)

ổ ứ Lý thuy t v  chính sách c  t c

ố

ồ

ế ử ụ

ể

ả ổ ứ

ẫ

ả ổ ứ ị ủ ố

ố ủ ở ữ

ổ

ế ề ự ồ ạ ủ Rõ ràng, n u có s  t n t i c a ngu n v n bên ngoài, thì công ty  ữ ổ ứ A có s  d ng chính sách c  t c ki u nào đi n a:  ố không tr  c  t c (tình hu ng 1) hay v n tr  c  t c (tình hu ng 2)  thì giá tr  c a v n ch  s  h u cũng không đ i.

ộ ằ ể

ị ủ ổ ứ ẽ

ỉ ổ

ỏ ầ ư

ế ị ộ ổ ứ ế ố

ế ồ ạ i ngu n tài tr  bên ngoài thì chính sách

ồ ộ

ợ ế ổ ứ ị ủ ề ặ

ố Công ty không th  huy đ ng v n b ng cách đi vay thì chính  ụ sách c  t c s  phát huy tác d ng làm tăng giá tr  c a công  ty ch  khi ROI > re mà c  đông đòi h i.  ả ứ   ch   không  ph i  Nói  cách  khác  chính  quy t  đ nh  đ u  t ủ ở ị ủ chính sách c  t c có tác đ ng đ n giá tr  c a v n ch  s   h u.ữ  Hai là, n u t n t ổ ứ ẽ ẳ c  t c s  ch ng có tác đ ng gì đ n giá tr  c a công ty.  ế ế ậ K t lu n chung là chính sách c  t c, v  m t lý thuy t, là  ả ẳ ch ng có ý nghĩa gì c .

ả

ữ

ệ ố ớ

ế

Nh ng ph n bi n đ i v i lý thuy t  ổ ứ ề v  chính sách c  t c ổ

v M c đ  quan tâm c a các c  đông đ i v i thu nh p

ố ớ ủ ậ

t

ươ ổ ứ ủ ủ ơ ng  lai  có  r i  ro  h n  c   t c  c a ộ ứ ừ ổ ứ  c  t c ra sao? ổ ứ v   C   t c  trong  t

ngày hôm nay không?

v Th  tr hàng

ị ườ ệ ứ ả ng không hoàn h o và hi u  ng nhóm khách

v Chính sách thu   nh h

ế ả ưở ớ ổ ứ ng t i chính sách c  t c ra

v Li u  các  nhà  đ u  t

ổ ứ ễ

ầ ư ư ề ự ồ

ươ sao? ệ   có  suy  di n  chính  sách  c   t c  ệ ộ ủ c a  công  ty  nh   là  m t  thông  đi p  v   s   ph n  vinh  ủ c a công ty trong t ng lai không?

ổ

Ờ

ấ

ộ

ắ

ỹ ưỡ

ự

ị ổ ộ ư ạ ủ ố ớ

v Nên  theo  đu i  m t  chính  sách  c   t c  an

ấ

ị

Ề ộ

ả ố v Tránh  t

ổ ứ ả i  đa  vi c  c t  gi m  c   t c,  cho  ộ ơ ộ ầ ư

ắ dù  công  ty  đang  có  m t  c   h i  đ u  t ệ ờ tuy t v i

Ổ Ứ L I KHUYÊN V  CHÍNH SÁCH C  T C ổ ứ ổ v Nên theo  đu i m t chính sách c  t c  n  ữ đ nh, nh t quán, tránh gây ra nh ng thay  ổ ứ ế đ i đ t ng t trong chính sách c  t c n u  ộ ng  tác  ch a  cân  nh c  m t  cách  k   l ạ ổ h i  c a  s   thay  đ i  này  trong  dài  h n  ị ủ đ i v i giá tr  c a công ty. ổ ổ ứ ộ ả ự ổ toàn, đ m b o s   n đ nh, nh t quán ệ