Bài 5: Công nghệ và tổ chức sản xuất
V1.0 95
Nội dung
Lựa chọn địa điểm kinh doanh.
Trang bị máy móc thiết bị cho hoạt động
sản xuất, kinh doanh.
Trang web và vấn đề thương mại điện tử.
Hoạt động hậu cần đầu vào và tổ chức
sản xuất.
Vấn đề quản lý hàng tồn kho.
Hướng dẫn học Mục tiêu
Nghe giảng và đọc tài liệu để nắm bắt
các nội dung chính .
Làm bài tập và luyện thi trắc nghiệm
theo yêu cầu của từng bài.
Liên hệ và lấy các ví dụ trong thực tế để
minh họa cho nội dung bài học.
Cập nhật những thông tin về kinh
tế, xã hội trên báo, đài, tivi, mạng internet
và tác động của chúng tới hoạt động sản
xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp.
Thời lượng học
5 tiết
Sau khi học bài này, học viên có thể:
Nắm được nguyên tắc và các vấn đề cần
lưu ý khi lựa chọn địa điểm kinh doanh.
Hiểu sự cần thiết phải trang bị các máy
móc thiết bị tốt nhất phục vụ cho hoạt
động kinh doanh trong phạm vi nguồn lực
cho phép.
Hiểu tầm quan trọng của hệ thống mạng,
trang web trong thương mại điện tử.
Các vấn đề về cung ứng: nhu cầu, nhà
cung cấp, các điều khoản thương lượng,
giao hàng, thanh toán.
Các vấn đề lựa chọn công nghệ, quy mô
và tính toán chi phí sản xuất.
Các vấn đề về quản lý hàng tồn kho.
BÀI 5: CÔNG NGHỆ VÀ TỔ CHỨC SẢN XUẤT
Bài 5: Công nghệ và tổ chức sản xuất
96 V1.0
TÌNH HUỐNG KHỞI ĐỘNG BÀI
Tình huống dẫn nhập: Bí quyết lựa chọn địa điểm kinh doanh của Phở 24
Cùng với triết lý kinh doanh bền vững và mô hình kinh
doanh nhượng quyền thương mại được xây dựng một cách
bài bản, việc lựa chọn địa điểm kinh doanh cũng là một
trong những nhân tố tạo nên sự thành công của thương hiệu
Phở 24.
Tháng 6/2003, sau khi chọn vị trí cho cửa hàng đầu tiên
trên đường Nguyễn Thiệp, Quận 1, khu vực trung tâm
Thành phố Hồ Chí Minh, Phở 24 đã tạo ra một ấn tượng về loại thức ăn nhanh đặc trưng
Việt Nam. Địa điểm này đã được lựa chọn rất kỹ lưỡng. Trước hết, nó nằm trong khu vực
thương mại và du lịch, có nhiều người qua lại nhưng không có quá đông xe máy và ô tô đi qua.
Khu vực này cũng có nhiều cao ốc văn phòng, có nhiều người nước ngoài làm việc. Các cửa
hàng lân cận bán đồ sưu tập, đồ lưu niệm đắt tiền thu hút khách du lịch hạng sang.
Kinh doanh đạt quán tính, nhiều cửa hàng khác trong các khu thương mại ở trung tâm thành
phố cũng rất thành công trong việc thu hút khách hàng. Khi trung tâm thành phố không còn
chỗ cho các cửa hàng mới, Ban quản lý của hệ thống nhà hàng cân nhắc việc mở rộng ra khu
vực mới: Các quận ngoại thành. Đây là khu vực dân cư có thu nhập thấp và trung bình, ít có sự
viếng thăm của các du khách nước ngoài – nguồn doanh thu chính của doanh nghiệp.
Câu hỏi
1. Vấn đề lựa chọn địa điểm kinh doanh có ý nghĩa như thế nào đối với một doanh nghiệp
kinh doanh trong ngành dịch vụ ăn uống? Đối với một sản phẩm như Phở 24?
2. Theo bạn, Phở 24 có nên thực hiện chiến lược mở rộng thị trường theo kế hoạch như
trên không?
3. Theo bạn, chuyện gì sẽ xảy ra nếu Phở 24 làm ngược lại: mở cửa hàng đầu tiên ở vùng
ngoại thành rồi di chuyển vào vùng nội thành?
Bài 5: Công nghệ và tổ chức sản xuất
V1.0 97
5.1. Địa điểm và trang thiết bị
5.1.1. Xác định địa điểm kinh doanh
5.1.1.1. Địa điểm kinh doanh và lĩnh vực hoạt động
Địa điểm kinh doanh luôn đóng một vai trò quan trọng
trong việc sản xuất, cung ứng sản phẩm hàng hóa đến
khách hàng. Ngày nay, để cạnh tranh, các doanh nghiệp
cần thường xuyên đổi mới, phát triển sản phẩm; chiến
lược kinh doanh, cũng cần thay đổi cho phù hợp với
từng thời kỳ nhưng khi đã quyết định mua, thuê địa
điểm kinh doanh thì quyết định đó lại đồng nghĩa với
sự ổn định lâu dài và không thể thay đổi dễ dàng. Đối
với mỗi ngành kinh doanh, tầm quan trọng của địa
điểm kinh doanh có thể đôi chút khác nhau, nhưng về
cơ bản đó là yếu tố P (Place) có tính ổn định nhất trong các P của Marketing hỗn hợp.
Do đó, việc lựa chọn địa điểm kinh doanh cần được cân nhắc kỹ lưỡng.
Đối với các doanh nghiệp sản xuất, việc chọn địa điểm xây dựng nhà xưởng, kho
bãi quan trọng hơn nhiều việc tìm địa điểm đặt văn phòng hay cửa hàng vì việc di
chuyển máy móc thiết bị, nhà xưởng, kho bãi đòi hỏi tốn kém rất nhiều thời gian,
chi phí và làm gián đoạn hoạt động sản xuất. Địa điểm đặt nhà xưởng, kho bãi phải
đảm bảo các nguyên tắc như có cơ sở hạ tầng phù hợp, có sẵn lực lượng lao động,
giao thông thuận tiện (cung ứng nguyên vật liệu và tiêu thụ sản phẩm), có khả
năng mở rộng trong tương lai…
Đối với các ngành kinh doanh dịch vụ và ngành kinh doanh bán lẻ nói chung,
việc lựa chọn địa điểm kinh doanh là vô cùng quan trọng. Đối với từng ngành lại
có các tiêu chí đặc thù khác nhau nhưng về cơ bản địa điểm kinh doanh càng thuận
tiện và dễ thu hút khách hàng mục tiêu càng tốt. Đặc trưng của các ngành này đều
là ngành phân tán, do đó doanh nghiệp sẽ khó thành công nếu cứ cố gắng đạt được
tính kinh tế nhờ quy mô.
5.1.1.2. Địa điểm kinh doanh và các đối tượng hữu quan
Có rất nhiều yếu tố cần xem xét khi chọn địa điểm kinh doanh. Một trong những yếu
tố đó là sự phù hợp của địa điểm đối với các đối tượng có liên quan trực tiếp đến hoạt
động kinh doanh của doanh nghiệp. Hãy tự trả lời xem vị trí kinh doanh sẽ chọn quan
trọng với ai, quan trọng như thế nào.
Đối với bản thân doanh nhân: Không gian đó trước hết phải thật thuận tiện với
cá nhân bạn. Nếu cảm thấy nó không thuận tiện với bạn, thì có nghĩa là bạn đã
chọn nhầm chỗ. Nên nhớ, bạn chính là người làm việc ở đó đầu tiên, hàng ngày và
lâu nhất.
Đối với khách hàng: Địa điểm phải thuận tiện cho khách hàng mục tiêu của doanh
nghiệp. Nếu địa điểm không thuận tiện thì dù chất lượng sản phẩm, dịch vụ tốt đến
mấy thì khách hàng cũng sẽ thưa dần. Nếu mất khách hàng doanh nghiệp cũng
chẳng tồn tại được lâu.
Bài 5: Công nghệ và tổ chức sản xuất
98 V1.0
Đối với nhân viên của doanh nghiệp: Vấn đề này không quan trọng lắm, nhất là
vào thời điểm ban đầu này, khi doanh nghiệp chưa có hoặc chỉ có một vài nhân
viên. Tuy nhiên, khả năng thu hút và giữ các nhân viên tốt cũng là một ưu điểm
nên cân nhắc tới khi chọn địa điểm doanh nghiệp.
Đối với các đối tác chiến lược: Thực tế là các mối quan hệ đối tác chiến lược dễ
có được giữa các đối tác ở cùng khu vực địa lý. Ví dụ như Thung lũng Silicon trở
thành điểm quy tụ của ngành công nghệ thông tin; Phố Wall là trung tâm của các
ngân hàng, công ty tài chính, chứng khoán…
Đối với các nhà đầu tư hay người mua tiềm năng: Có thể khi mới thành lập,
doanh nhân thậm chí còn chưa nghĩ đến khía cạnh này, nhưng các nhà đầu tư tiềm
năng coi trọng giá trị dài hạn của doanh nghiệp chắc chắn sẽ coi vị trí kinh doanh
của doanh nghiệp là một yếu tố rất đáng quan tâm.
5.1.1.3. Các tiêu chí lựa chọn địa điểm kinh doanh
Có nhiều tiêu chí được dùng để lựa chọn địa điểm kinh doanh. Sau đây là một số các
tiêu chí cơ bản:
Lựa chọn khu vực phù hợp (danh tiếng): Một địa chỉ ở khu buôn bán sầm uất
có tăng thêm uy tín cho doanh nghiệp của bạn không? Các khách hàng giàu có
thích tìm đến những doanh nghiệp nằm trong vùng dành cho giới của họ không?
Một số ngành kinh doanh đòi hỏi khu vực danh giá, sầm uất tại các trung tâm lớn
(thời trang, giải trí, khách sạn, nhà hàng…) trong khi đó một số ngành lại thành
công tại các khu vực dân cư nhỏ hơn (siêu thị, băng đĩa, giặt là, ăn uống, nhà
nghỉ…). Như vậy, ngành nghề và khách hàng mục tiêu là yếu tố quan trọng khi
chọn khu vực kinh doanh.
Lưu lượng và mức độ thuận tiện về giao thông: có thể có những địa điểm trông
thật sự phù hợp vào buổi sáng nhưng có thể lạc lõng vào buổi trưa, thường xuyên
tắc đường vào buổi chiều nhưng lại vắng tanh vào buổi tối và các ngày nghỉ. Do
đó không nên chọn địa điểm kinh doanh vội vàng, nên khảo sát những địa điểm
tiền năng vào các thời điểm khác nhau trong ngày, các ngày trong tuần hay thậm
chí trong các kiểu thời tiết khác nhau để tránh những điều phiền toái không đáng
có do địa điểm không phù hợp. Những doanh nghiệp cung cấp dịch vụ và ngành
kinh doanh bán lẻ thường rất thích nơi giao thông đông đúc, ngược lại, những
người tìm chỗ thuê văn phòng thì không.
Kiểm tra các quy định trong khu vực: Nhiều
thành phố có các yêu cầu khoanh vùng rất khắt
khe. Hãy nghiên cứu tình hình và đảm bảo rằng
doanh nghiệp của bạn được phép hoạt động
trước khi ký hợp đồng thuê địa điểm. Cần kiểm
tra các quy định về ngành nghề được phép hoạt
động, các quy định về bảng biểu, nơi đỗ xe cho
khách hàng và nhân viên…
Mật độ dân cư và tốc độ tăng trưởng: các doanh nghiệp dịch vụ và kinh doanh
bán lẻ cần được đặt trong một khu vực có dân cư tăng trưởng cao, tăng trưởng kinh
Bài 5: Công nghệ và tổ chức sản xuất
V1.0 99
tế tốt và dân cư có xu hướng chi tiêu cho tiêu dùng. Điều này có thể thấy thông
qua việc làm ăn đang thuận lợi phát đạt hay chật vật của các doanh nghiệp hiện
đang có mặt trong khu vực.
Khoảng cách tới đối thủ cạnh tranh: cần xem xét khoảng cách từ địa điểm tiềm
năng tới các đối thủ cạnh tranh trực tiếp hiện có. Khoảng cách này quá gần hoặc
quá xa đều không có lợi. Nếu khoảng cách quá gần, các đối thủ cạnh tranh sẽ có
lợi thế của người đi trước. Nếu muốn tạo khoảng cách xa đối thủ cạnh tranh mà lại
chọn địa điểm tại khu vực chuyên kinh doanh các mặt hàng khác cũng sẽ gặp bất
lợi do khách hàng không yên tâm vì không có cơ hội lựa chọn và so sánh. Trong
một số ngành, việc chọn địa điểm gần nhau cũng có tác dụng tích cực tới hiệu quả
kinh doanh chung của tất cả các doanh nghiệp.
Mua hoặc thuê địa điểm: nếu tiềm lực tài chính tốt và chọn được địa điểm kinh
doanh lý tưởng, doanh nghiệp có thể mua đứt luôn để đảm bảo tính ổn định và
tránh các rắc rối phát sinh sau này. Tuy nhiên, hầu hết các doanh nghiệp mới khởi
nghiệp đều chọn phương án đi thuê để giảm bớt áp lực tài chính. Khi đó, doanh
nghiệp cần quan tâm tới từng điều khoản trong hợp đồng thuê nhà như tiền thuê,
tăng tiền thuê, thời gian thuê, chi phí bảo dưỡng thông thường, sửa chữa của người
thuê, nhượng quyền thuê…
Như vậy, để ra một quyết định chắc chắc và cẩn thận đòi hỏi doanh nghiệp phải
nghiên cứu một loạt các vấn đề phức tạp. Do đó cần giữ thái độ cởi mở với các lựa
chọn khác, thực hiện nghiên cứu và sẵn sàng đưa ra một trong những quyết định quan
trọng nhất để khởi sự hoạt động cho doanh nghiệp.
5.1.2. Trang bị máy móc văn phòng
Trang bị máy móc văn phòng phù hợp là việc rất
cần thiết để giảm bớt khối lượng công việc và nâng
cao hiệu quả hoạt động quản lý. Sự phù hợp của
máy móc, thiết bị được hiểu là khả năng đáp ứng
yêu cầu công việc trong hiện tại và tương lai, đồng
thời tiết kiệm được chi phí đầu tư ban đầu. Các
doanh nghiệp nhỏ và doanh nghiệp mới khởi nghiệp
càng cần phải chú trọng điều này. Một mặt, chi phí
đầu tư càng cao thì càng lâu thu hồi vốn đầu tư. Ngược lại, nếu máy móc thiết bị
không bảo đảm sẽ gây ra sự lãng phí khi quy mô sản xuất và mức độ phức tạp trong
quản lý tăng lên đòi hỏi máy móc hiện đại và đồng bộ.
Việc trang bị máy móc, thiết bị cho văn phòng cần chú ý một số điểm sau đây:
Tùy theo yêu cầu công việc của từng bộ phận, từng cá nhân để trang bị máy móc
cho đúng yêu cầu. Ví dụ, bộ phận thiết kế, đồ họa, kỹ thuật, quản trị hệ thống
mạng… cần được trang bị máy tính có cấu hình mạnh, tốc độ nhanh; ngược lại,
khối văn phòng với các công việc đơn giản như soạn thảo văn bản, kiểm tra và gửi
thư điện tử (e-mail), tính toán chi phí… thì không cần những máy tính quá hiện
đại, đắt tiền. Máy tính xách tay (laptop) chỉ thực sự cần thiết đối với nhân viên
những bộ phận thường xuyên di chuyển khỏi công ty.