Đại học Sư phạm Kỹ thuật
GV: Nguyễn Văn Thái - 1 -
Chöông 4 : CHOÁNG SEÙT CHO CAÙC COÂNG TRÌNH XAÂY DÖÏNG
NỘI DUNG
Chöông 4
CHOÁNG SEÙT CHO CAÙC COÂNG TRÌNH XAÂY DÖÏNG
4.1.Khaùi nieäm veà seùt vaø nhöõng
nôi deã bò seùt ñaùnh
1.Khaùi nieäm
Seùt laø hieän töôïng phoùng tia löûa ñieän giöõa hai ñaùm maây tích ñieän traùi daáu khi chuùng laïi gaàn
nhau, hoaëc giöõa ñaùm maây vôùi nhaø cöûa, vôùi caây coái vaø quaëng kim loaïi döôùi loøng ñaát,…
Chôùp laø nhöõng tia löûa ñieän phoùng ra khi coù seùt.
Saám laø tieáng noå lôùn gaây ra do söï giaõn nôû ñoät ngoät cuûa khoâng khí taïi vuøng khoâng khí xung
quanh nôi seùt ñaùnh.
Cöôøng ñoä doøng ñieän khi seùt ñaùnh coù theå leân tôùi 200.000A.
Nhieät ñoä khoâng khí trong raõnh seùt coù theå leân tôùi 10.0000C, do ñoù khi seùt ñaùnh xuoáng ñaát seõ
xuyeân thuûng moät lôùp ñaát vaø nung caùt chaûy thaønh thuûy tinh coù daïng hình oáng daøi maø thöôøng
ñöôïc goïi laø löôõi taàm seùt.
2.Nhöõng nôi deã bò seùt ñaùnh
- Vuøng ñoài nuùi cao.
- Vuøng ñaát coù moû kim loaïi, bôø soâng, bôø suoái,…
- Noùc nhoïn cuûa toøa nhaø, oáng khoùi cao, oáng thoâng gioù, choøi, coät côø,…
4.2.Heä thoáng choáng seùt
Heä thoáng choáng seùt coù nhieäm vuï thu doøng ñieän seùt ñaùnh, daãn vaø phaân taùn doøng seùt thu
ñöôïc vaøo trong loøng. Moät heä thoáng choáng seùt seõ bao goàm 3 boä phaän chính sau:
- Boä phaän thu seùt: coù theå laø kim thu seùt (duøng cho nhöõng coâng trình coù ñoä cao) hoaëc
laø löôùi thu seùt (duøng cho nhöõng coâng trình coù dieän tích roäng) coù nhieäm vuï thu doøng
ñieän seùt ñaùnh.
- Boä phaän daãn seùt: coù nhieäm vuï daãn doøng ñieän seùt thu ñöôïc xuoáng ñaát.
- Boä phaän noái ñaát: coù nhieäm vuï taûn nhanh doøng ñieän seùt thu ñöôïc vaøo trong loøng
ñaát.
4.3.Phaïm vò baûo veä cuûa kim thu
seùt
1.Phaïm vi baûo veä cuûa moät kim
thu seùt
: phaïm vi baûo veä cuûa kim thu seùt.
: phaïm vi baûo veä toøa nhaø.
h : chieàu cao cuûa kim tính töø
maët ñaát ñeán ñænh kim.
hx : chieàu cao toøa nhaø caàn
baûo veä.
rx : baùn kính vuøng caàn baûo veä
töông öùng chieàu cao hx .
O
B
A
C
D
O
rx
½ r
hx
0,8h
h
Compiled by Nguyen Van Thai
Đại học Sư phạm Kỹ thuật
GV: Nguyễn Văn Thái - 2 -
NỘI DUNG
Bieát hx vaø h, tính rx :
3
2
h
h
if ,hh75,0
3
2
h
h
if ,h25,1h5,1
r
x
x
x
x
x
Bieát hx vaø rx , tính h:
67,2
r
h
if ,
75,0
h75,0r
67,2
r
h
if ,
5,1
h9,1r
h
x
xxx
x
xxx
Ví duï:
Moät ñaøi nöôùc cao 20m, treân ñænh coù laép moät kim thu seùt daøi 2m. Ñaøi nöôùc ñaët trong moät
boàn nöôùc troøn coù baùn kính 3m. Hoûi toaøn boä ñaøi nöôùc coù bò seùt ñaùnh khoâng, neáu coù thì haõy
tính choïn laïi chieàu cao cuûa kim?
Lôøi giaûi:
m
x
mmm
20h
22220h
=>
3
2
22
20
h
hx
=>
m
xx
1,5 20-220,75
hh75,0r
Do rx = 1,5m < 3m neân ñaøi nöôùc khoâng an toaøn khi coù seùt => tính choïn laïi chieàu cao cuûa
kim:
m
x
m
x
3r
20h
=>
67,2
3
20
r
h
x
x
=>
m
xx
24
75,0
0,75.203
75,0
h75,0r
h
=> Chieàu cao cuûa kim thu seùt:
24m – 20m = 4m
2.Phaïm vi baûo veä cuûa hai kim thu seùt cuøng chieàu cao
A2
D1
O1
B1
C1
rx
½ r
hx
0,8h
h
A1
B2
0,8h0
O
B
A
C
D
r0 = 1,5h0
½ r0
h0
O1
O2
O
C2
D2
O2
O
bx
I
B
H = 4h
a
Compiled by Nguyen Van Thai
Đại học Sư phạm Kỹ thuật
GV: Nguyễn Văn Thái - 3 -
NỘI DUNG
: 2 kim thu seùt cuøng chieàu cao.
: cung troøn giôùi haïn phaïm vi baûo veä.
: toøa nhaø caàn ñöôïc baûo veä.
: vuøng baûo veä cuûa 2 kim.
h : chieàu cao kim tính töø maët ñaát ñeán ñænh kim.
hx : chieàu cao toøa nhaø caàn baûo veä.
rx : baùn kính vuøng caàn baûo veä töông öùng chieàu cao hx .
a : khoaûng caùch giöõa 2 kim.
h0 : chieàu cao baûo veä thaáp nhaát taïi nôi giao nhau vuøng baûo veä cuûa 2 kim.
bx : beà ngang nhoû nhaát taïi nôi giao nhau vuøng baûo veä cuûa 2 kim.
Tính h0 :
22
0a25,0h9h4h
Tính chieàu cao moãi kim:
22
00 a0357,0h183,0h571,0h
Tính rx khi bieát hx vaø h:
3
2
h
h
if ,hh75,0
3
2
h
h
if ,h25,1h5,1
r
x
x
x
x
x
Tính bx khi bieát hx vaø h0:
3
2
h
h
if ,hh75,0
3
2
h
h
if ,h25,1h5,1
b
0
x
x0
0
x
x0
x
Tính h0 khi bieát hx vaø bx :
67,2
b
h
if ,
75,0
h75,0b
67,2
b
h
if ,
5,1
h9,1b
h
x
xxx
x
xxx
0
Tính h khi bieát hx vaø rx :
67,2
r
h
if ,
75,0
h75,0r
67,2
r
h
if ,
5,1
h9,1r
h
x
xxx
x
xxx
Ví duï:
Cho ngoâi nhaø nhö hình veõ, tính chieàu cao cuûa 2 kim thu seùt.
4,25m
6m
9m
2m
20m
Compiled by Nguyen Van Thai
Đại học Sư phạm Kỹ thuật
GV: Nguyễn Văn Thái - 4 -
NỘI DUNG
Lôøi giaûi:
2 kim thu seùt chæ coù theå baûo veä ñöôïc ngoâi nhaø khi ñoàng thôøi thoûa caû 3 ñieàu kieän sau:
33b
225,4r
111h
m
x
m
x
m
0
Xeùt ñieàu kieän (1) :
Chieàu cao baûo veä thaáp nhaát h0 toái thieåu laø 11m, nhö vaäy coù theå choïn h0 = 11m.
=>
m12,32 20.0357,00,183.110,571.11
a0357,0h183,0h571,0h
22
22
00
Xeùt ñieàu kieän (2) :
Chieàu cao cuûa toaøn boä ngoâi nhaø laø
mmm 1192
. Trong ñoù maùi nhaø laø 2m, chæ caàn 2
kim baûo veä ñöôïc cho thaân nhaø cao 9m laø coù theå baûo veä ñöôïc toaøn boä toøa nhaø, do ñoù coù theå
choïn chieàu cao caàn baûo veä laø hx = 9m.
Baùn kính vuøng baûo veä töông öùng chieàu cao hx theo nhö hình veõ laø rx = 4,25m.
=>
67,211,2
25,4
9
r
h
x
x
=>
m14,24
5,1
1,9.94,25
5,1
h9,1r
hxx
Xeùt ñieàu kieän (3) :
Beà ngang nhoû nhaát taïi nôi giao nhau vuøng baûo veä cuûa 2 kim toái thieåu phaûi baèng 3m, do ñoù
coù theå choïn bx = 3m.
=>
67,23
3
9
b
h
x
x
=>
m13
75,0
0,75.93
75,0
h75,0b
hxx
0
=>
m14,14 20.0357,00,183.130,571.13
a0357,0h183,0h571,0h
22
22
00
Ñeå thoûa ñoàng thôøi 3 ñieàu kieän, chuùng ta choïn h = max = 14,24m.
=> Chieàu cao cuûa moãi kim:
m24,39224,14 mmm
Compiled by Nguyen Van Thai
Đại học Sư phạm Kỹ thuật
GV: Nguyễn Văn Thái - 5 -
NỘI DUNG
CAÂU HOÛI OÂN TAÄP
6.1. Giaûi thích hieän töôïng seùt ñaùnh? Taïi sao taùc duïng phaù hoaïi cuûa seùt laïi lôùn?
6.2. Nhöõng nôi naøo deã bò seùt ñaùnh trong thieân nhieân vaø trong caùc coâng trình xaây döïng?
6.3. Heä thoáng choáng seùt bao goàm nhöõng boä phaän chính naøo?
6.4. Veõ phaïm vi baûo veä cuûa 1 kim thu seùt.
6.5. Veõ phaïm vi baûo veä cuûa 2 kim thu seùt cuøng chieàu cao.
6.6. Cho moät coät côø vaø moät ngoâi nhaø nhö hình veõ, tính chieàu cao cuûa kim thu seùt ñeå coù
theå baûo veä ngoâi nhaø khoûi bò seùt ñaùnh.
6.7. Cho moät ngoâi nhaø 4 maùi doác nhö hình veõ. Tuøy theo caùch boá trí kim thu seùt, coù theå
laø 1 kim hoaëc 2 kim, haõy choïn phöông aùn naøo kinh teá hôn, tính chieàu cao kim thu
seùt.
20m
20m
7m
5m
6m
3m
2m
22m
Compiled by Nguyen Van Thai