Ả
Ậ
BÀI GI NG V T LÍ 10 BAN C B NƠ Ả
ọ ễ GV: Nguy n Văn Ng c
ƯƠ Ố Ủ Ể NG Đ I C A CHUY N
I. TÍNH T Đ NGỘ
ươ ố ủ 1. Tính t
ng đ i c a qu đ o ỹ ạ ạ ể ộ
ỹ ạ
ươ ố ỹ ạ ủ * Hình d ng qu đ o c a chuy n đ ng trong các ệ h quy chi u khác nhau thì khác nhau qu đ o có tính t ế ng đ i.
ươ 2. Tính t ố ủ ậ ố ng đ i c a v n t c
ậ ố ớ ể ộ
ậ ố
ậ ố ủ ệ * V n t c c a v t chuy n đ ng đ i v i các h quy ươ ế chi u khác nhau thì khác nhau. V n t c có tính t ng đ i.ố
ệ Ậ Ố ệ ể ộ ế
ớ ậ ứ ế ệ ọ
Ứ Ộ II. CÔNG TH C C NG V N T C ế ứ 1. H quy chi u đ ng yên và h quy chi u chuy n đ ng ệ ắ * H quy chi u g n v i v t đ ng yên g i là h ế ứ quy chi u đ ng yên
ệ ể ộ ọ
ắ ể ế ớ ậ ế * H quy chi u g n v i v t chuy n đ ng g i là ộ ệ h quy chi u chuy n đ ng
ậ ố ứ ộ 2. Công th c c ng v n t c
ậ ố ủ ệ ố ố ớ ề
ậ ố ứ ố ớ ệ ế ứ * V n t c tuy t đ i là v n t c c a thuy n đ i v i b (vờ tb), t c là đ i v i h quy chi u đ ng yên.
ề
ố ố ớ ệ ứ ể ậ ố ươ * V n t c t ướ c (v n ố ớ ậ ố ủ ng đ i là v n t c c a thuy n đ i v i ộ ế tn), t c là đ i v i h quy chi u chuy n đ ng.
ậ ố ướ
ậ ố ủ ế ể
ế ứ ố ớ ờ c đ i v i b * V n t c kéo theo là v n t c c a n ộ ậ ố ủ ệ (vnb), đó là v n t c c a h quy chi u chuy n đ ng so ớ ệ v i h quy chi u đ ng yên.
ườ ậ ố ợ ươ ề a) Tr ng h p các v n t c cùng ph ng cùng chi u
ạ
=
+
r v tb
r v tn
r v nb
* Thuy n ch y xuôi dòng n ề c.ướ
=
+
v
v tb
v tn
nb
ề ộ ớ V đ l n:
ươ ng đ i cùng ph ng,
ng h p v n t c t ề ớ ậ ố b) Tr ượ ng ố ợ ậ ố ươ ườ c chi u v i v n t c kéo theo
=
+
r v
nb
r r v v tb tn ề ộ ớ V đ l n: =
ượ ướ ề * Thuy n c dòng n ng ạ ch y c.
v
v tb
v tn
nb
-
ổ T ng quát:
ộ ể
ể
ế ế ứ
r v
, 2 3
ớ ậ ố S 1 ng v i v t chuy n đ ng ố ớ ệ S 2 ng v i h quy chi u chuy n đ ngộS 3 ng v i h quy chi u đ ng yên ớ ệ ố r + = v , 1 2 ứ ứ ứ r v , 1 3
ằ ổ ơ ủ ố ậ c a v n t c
ố ố ố * V n t c tuy t đ i b ng t ng vect ươ t ệ ậ ậ ố ng đ i và v n t c kéo theo
Trong th i k chi n tranh đ qu c, m t phi công ng
ậ
ườ ộ ở ộ đ cao 2 km, anh nh n th y
ả g n
ộ ườ ướ
ế ố . Khi đang bay ỏ
ỡ
ể ộ ạ
ế
ấ
ộ ậ ấ ứ
ặ ế ờ ỳ i Pháp g p ph i ấ ở ầ ợ ỳ ạ ng h p k l m t tr ặ c m t có m t v t nh đang chuy n đ ng. Ng là con côn trùng ngay tr ư t bao kinh ng c khi th y trong tay là... nào đó, anh đ a tay tóm l y, và xi ạ ủ m t viên đ n c a quân Đ c! ạ
ườ
ể
ề
ậ
ắ
ng và khó tin l m, v y mà đi u
ể ả
ạ
M i nghe, b n có th cho đó là hoang đ i hoàn toàn có th x y ra.
ộ ớ đó l
ả
ể ộ
ờ
cũng chuy n đ ng
ớ ậ ố
ứ ả
ừ
800900m/giây. S c c n không khí
ạ Nguyên là vì m t viên đ n không ph i bao gi ầ ủ ầ
ớ ậ ố
ậ
ộ v i v n t c ban đ u c a nó là t làm nó bay ch m d n 40 m/giây. Mà máy bay cũng bay v i v n t c y.ấ ậ
ể ộ
ể ả
ng h p, viên đ n và máy bay chuy n đ ng
V y có th x y ra tr ề
đ i v i anh phi công thì
