Bài giảng "Kế toán vay ngân hàng, vay trái phiếu, nợ phải trả, dự phòng phải trả" cung cấp cho người học các kiến thức: Nợ phải trả, nợ dài hạn, nợ phải trả - Nợ vay, kế toán chi phí đi vay, phát hành trái phiếu có phụ trội,... Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.
töø caùc giao dòch vaø söï kieän ñaõ qua maø doanh nghieäp phaûi thanh toaùn töø caùc nguoàn löïc cuûa mình.”
“Laø nghóa vuï hieän taïi cuûa doanh nghieäp phaùt sinh
Phải là nghĩa vụ hiện tại Nghĩa vụ là kết quả của các giao dịch/sự kiện đã
diễn ra
Phải thanh toán từ các nguồn lực của DN (giảm lợi
ích kinh tế trong tương lai).
Định nghĩa nợ bao hàm 3 yếu tố
trên bảng cân đối kế toán thì Phải tương đối chắc chắn sẽ phải hy sinh lợi ích
kinh tế tương lai
Giá trị phải được đo lường một cách tin cậy
Một khoản nợ để được ghi nhận và phản ánh
Nếu doanh nghiệp vẫn có khả năng để tránh viêc phải hy sinh lợi ích kinh tế trong tương lai thì khoản nợ không được xem là tồn tại và không được ghi nhận
đánh giá nghề nghiệp là cần thiết
Khi xem xét việc ghi nhận một khoản nợ, sự
PHÂN LOẠI NỢ PHẢI TRẢ current/non-current
trong số các tiêu chuẩn Được dự kiến thanh toán trong một chu kỳ kinh
doanh bình thường
Được giữ chủ yếu cho mục đích thương mại Có thời hạn thanh toán trong vòng 12 tháng kể từ
ngày lập báo cáo
Nợ ngắn hạn là các khoản nợ thỏa mãn một
Khoản nợ không thỏa mãn tiêu chuẩn để ghi nhận
là nợ ngắn hạn
Nợ dài hạn
Vay ngắn hạn Vay dài hạn đến hạn trả Phải trả nhà cung cấp Phải trả công nhân viên Thuế và các khoản phải nộp Phải trả nội bộ Phải trả, phải nộp khác
Vay dài hạn Nợ dài hạn
Nợ vay: là khoản nợ phải trả phát sinh từ các giao dịch DN đi vay nhằm bổ sung vốn mà việc thanh toán cả gốc và lãi dẫn đến sự giảm sút về lợi ích kinh tế của DN. Ngắn hạn Dài hạn
Nợ trong thanh toán: nợ phải trả
Chuẩn mực VAS 16: Chi phí đi vay
chính trong kỳ khi phát sinh, trừ khi được vốn hoá theo quy định;
Chi phí đi vay phải ghi nhận vào chi phí tài
trả trước” và phân bổ dần vào chi phí tài chính của từng kỳ.
Nếu trả trước chi phí lãi vay: tính vào “Chi phí
chi phí lãi vay vào “Chi phí phải trả”.
Trả gốc và lãi vào ngày đáo hạn, định kỳ tính
1) Định kì, thanh toán lãi vay: Nợ TK Chi phí tài chính
Có TK 111, 112
2) Trường hợp trả trước lãi tiền vay: Nợ TK 142, 242/Có TK 111, 112 Định kì, phân bổ lãi tiền vay theo số phải trả
từng kì vào chi phí tài chính
3) Trường hợp trả gốc và lãi khi hết thời hạn
- Định kì, kế toán chi phí lãi vay phải trả: Nợ TK 635/Có TK 335 - Khi đáo hạn, trả gốc vay và lãi vay ghi:
Nợ TK 311, 341,315 Nợ TK 335
Có TK 111, 112
Phần được vốn hóa = chi phí thực tế - thu nhập phát sinh từ hoạt động đầu tư tạm thời của các khoản vay này
Đối với khoản vốn vay riêng biệt
Không phải điều chỉnh các khoản thu nhập phát
sinh từ hoạt động đầu tư tạm thời trên
Đối với các khoản vốn vay chung:
bản) hoặc 627 (vay để sản xuất ra sản phẩm dở dang, thời hạn trên 12 tháng).
Vốn hóa vào TK 241 (vay để xây dựng cơ
Trái phiếu là một loại chứng khoán nợ do doanh
nghiệp phát hành, xác nhận nghĩa vụ trả cả gốc và lãi của doanh nghiệp phát hành đối với người sở hữu trái phiếu.
Doanh nghiệp phát hành trái phiếu theo nguyên tắc tự vay, tự trả và tự chịu trách nhiệm về hiệu quả sử dụng vốn vay.
Trái phiếu được thanh toán lãi theo các phương
thức: a) Thanh toán lãi định kỳ; b) Thanh toán lãi ngay khi phát hành; c) Thanh toán một lần cùng với tiền gốc khi đến hạn.
Face value (amount): mệnh giá Principal Amount due at maturity Interest payments: thanh toán lãi
Coupon rate times the face value of debt Coupon rate (lãi suất danh nghĩa) is the interest rate stated
in the note.
Market rate of interest: lãi suất thị trường
The rate of interest demanded in the market place given
the risk characteristics of a bond
Can be higher or lower than the coupon rate.
Phát hành trái phiếu ngang giá (giá phát hành bằng mệnh giá): khi lãi suất thị trường bằng lãi suất danh nghĩa của trái phiếu phát hành;
Phát hành trái phiếu có chiết khấu Phát hành trái phiếu có phụ trội
PHÁT HÀNH TRÁI PHIẾU:
Mệnh giá: 100.000 đồng/trái phiếu Số lượng trái phiếu phát hành: 3.000.000 (Bằng chữ: Ba triệu) trái
phiếu
Tổng giá trị phát hành: 300.000.000.000 đồng (Bằng chữ: Ba trăm
tỷ đồng)
Thời hạn trái phiếu: 5 năm Kỳ hạn trả lãi: lãi suất cố định Lãi suất: 11,5 %/năm Phương thức thanh toán gốc, lãi trái phiếu: Lãi trái phiếu: Tiền lãi trái phiếu được thanh toán định kỳ 01 lần
hàng năm vào ngày phát hành, bắt đầu sau 01 năm kể từ ngày phát hành trái phiếu.
Tiền gốc được thanh toán một lần khi đến hạn đúng bằng mệnh giá
trái phiếu.
Giá bán: 100.000 đồng/trái phiếu
TK 343: Trái phiếu phát hành TK 3431: Mệnh giá trái phiếu TK 3432: Chiết khấu trái phiếu TK 3433: Phụ trội trái phiếu
danh nghĩa thời hạn 3 năm lãi suất 5%/năm = $100,000; Có thể hoàn lại theo giá danh nghĩa = $100,000
Phát hành giấy nhận nợ (trái phiếu) theo giá
(danh nghĩa) = 5%/năm
Lãi suất thực và lãi suất ngầm định hiệu lực
Kế toán? Trả lãi định kì, gốc đến hạn
Có TK Vay trái phiếu: 100 000
Khi phát hành: Nợ TK TGNH: 100 000 Khi thanh toán lãi: Nợ TK CPTC: 5 000
Có TK TGNH: 5 000
Năm 1:
Kế toán? Trả lãi định kì, gốc đến hạn
Khi thanh toán lãi: Nợ TK CPTC: 5 000
Có TK TGNH: 5 000
Năm 2:
Kế toán? Trả lãi định kì, gốc đến hạn
Có TK TGNH: 5 000
Khi thanh toán lãi: Nợ TK CPTC: 5 000 - Khi hoàn trả gốc vay: Nợ TK Vay trái phiếu lãi suất 5%: 100 000 Có TK TGNH: 100 000
Năm 3:
vay phải trả vào chi phí tài chính:
Nợ TK 635
Có TK 335:
Từng kỳ doanh nghiệp được trích trước chi phí lãi
Trường hợp trả trước lãi trái phiếu ngay khi phát hành?
Chi phí lãi vay được phản ánh vào bên Nợ TK242 rồi sau đó phân bổ dần vào các đối tượng chịu chi phí Sau khi phát hành trái phiếu Định kì phân bổ lãi trái phiếu trả trước
dần thông qua tài khoản 242
Được tính vào chi phí tài chính hoặc phân bổ
Nợ TK Vay trái phiếu Có TK TGNH….
B. Phát hành trái phiếu có phụ trội (Bond issued at a Premium)
- Trường hợp này thường xảy ra khi lãi suất thị trường (Market rate) nhỏ hơn lãi suất danh nghĩa (Coupon rate).
- Phụ trội trái phiếu được phân bổ dần để giảm trừ chi phí đi vay từng kỳ trong suốt thời hạn của trái phiếu.
- Phần chênh lệch giữa giá phát hành trái phiếu lớn hơn mệnh giá của trái phiếu gọi là phụ trội trái phiếu - Premium;
Ngày 1/1/01, công ty cổ phần X vay bằng cách phát hành $ 10,000 trái phiếu đã thu bằng tiền gửi ngân hàng. Kỳ hạn 3 năm, lãi suất danh nghĩa là 6%/năm, trả lãi hằng năm vào cuối mỗi năm. Lãi suất thực tế trên thị trường tại thời điểm phát hành là 4%/năm. Giá phát hành trái phiếu là ?
Giá bán trái phiếu = 600/(1+0.04)1
+ 600/(1+0.04)2 + 600/(1+0.04)3 + 10,000/(1+0.04)3 = 10,000 + 555
Vào ngày 1/1/01, Kế toán ghi: Nợ TK TGNH: 10 555
Có TK Trái phiếu phát hành (Bond payable): 10 000 Có TK Phụ trội trái phiếu (Premium): 555
Nợ TK Chi phí lãi vay: 422 (=10 555*4%) Nợ TK Phụ trội trái phiếu: 178 (=600 – 422)
Có TK TGNH: 600 = 10 000 x 6%
31/12/01:
Nợ TK Chi phí lãi vay: 415 [= (10 555 – 178)*0.04] Nợ TK Phụ trội trái phiếu: 185 [=600 – 415]
31/12/02:
Có TK TGNH: 600 = 10 000 x 6%
Nợ TK Chi phí lãi vay: 408 [= (10 555 – 178 – 185)*0.04] Nợ TK Phụ trội trái phiếu: 192 [=600 – 408]
Có TK TGNH: 600 = 10 000 x 6%
31/12/03:
Nợ TK Trái phiếu phát hành: 10 000 Có TK TGNH: 10 000
31/12/03 Trả gốc vay
C. Phát hành trái phiếu có chiết khấu Bond issued at a Discount
- Phần chênh lệch giữa giá phát hành trái phiếu nhỏ hơn mệnh giá của trái phiếu gọi là chiết khấu trái phiếu;
- Trường hợp này thường xảy ra khi lãi suất thị trường (Market rate) lớn hơn lãi suất danh nghĩa (Coupon rate);
- Chiết khấu trái phiếu được phân bổ dần để tính vào chi phí đi vay từng kỳ trong suốt thời hạn của trái phiếu.
Ngày 1/1/01, công ty cổ phần X vay bằng cách phát hành $ 10,000 trái phiếu đã thu bằng tiền gửi ngân hàng. Kỳ hạn 3 năm, lãi suất danh nghĩa là 6%/năm, trả lãi hằng năm vào cuối mỗi năm. Lãi suất thực tế trên thị trường tại thời điểm phát hành là 8%/năm. Giá phát hành trái phiếu là ?
Giá bán trái phiếu = 600/(1+0.08)1
+ 600/(1+0.08)2 + 600/(1+0.08)3 + 10,000/(1+0.08)3 = 9 485 Vào ngày 1/1/01, Kế toán ghi: Nợ TK TGNH: 9 485 Nợ TK Chiết khấu trái phiếu: 515
Có TK Trái phiếu phát hành (Bond payable): 10 000
= 9 485*8% = 759
Nợ TK Chi phí lãi vay: 759
Có TK Tiền: 600 Có TK Chiết khấu trái phiếu: 159
Vào cuối năm thứ 1: Chi phí lãi vay = Tiền vay thuần * 8% Kế toán ghi:
159 = 9 644
Net Bond payable sau năm thứ 1 = 9 485 +
Nợ TK Chi phí lãi vay: 759 (= 9 485*8% )
Có TK Chiết khấu trái phiếu: 159 (=759 - 600) Có TK TGNH: 600 = 10 000 x 6%
31/12/01:
31/12/02:
Nợ TK Chi phí lãi vay: 771 [= (9 485 + 159)*0.08] Có TK Chiết khấu trái phiếu: 171 Có TK TGNH: 600 = 10 000 x 6%
Nợ TK Chi phí lãi vay: 785 [= (9 485 + 159+171)*0.08]
Có TK Chiết khấu lãi vay: 185 Có TK TGNH: 600 = 10 000 x 6%
31/12/03:
31/12/03: Trả gốc vay
Nợ TK Trái phiếu phát hành: 10 000
Có TK TGNH: 10 000
1.3. Kế toán Nợ phải trả trong thanh toán
Hệ số vòng quay các khoản phải trả
Phải trả nhà cung cấp
Thuế phải nộp Phải trả công nhân viên
như thế nào? Mua chịu: hàng hóa, nguyên vật liệu, tài sản cố
định….
Doanh nghiệp tài trợ cho tài sản của mình
Vòng quay các khoản phải trả?
Thuế GTGT phải nộp: TK 3331 Thuế tiêu thụ đặc biệt: TK 3332 Thuế xuất, nhập khẩu phải nộp: TK 3333 Thuế thu nhập doanh nghiệp: TK 3334 Thuế thu nhập cá nhân: TK 3335 Thuế, phí, lệ phí khác:….
Phản ảnh tổng số chi phí tiền lương, tiền công đã phát sinh, nhưng vào cuối kì, DN chưa thanh toán cho công nhân viên.
Nợ TK Chi phí tiền lương Có TK Phải trả CNV
Nợ TK Chi phí tiền lương
Có TK Phải nộp BHXH
Tính lương phải trả CNV: Tính bảo hiểm xã hội DN phải nộp:
hoặc thời gian. Doanh nghiệp có nghĩa vụ nợ hiện tại (nghĩa vụ
pháp lý hoặc nghĩa vụ liên đới) do kết quả từ một sự kiện đã xảy ra;
Sự giảm sút về những lợi ích kinh tế có thể xảy ra dẫn đến việc yêu cầu phải thanh toán nghĩa vụ nợ;
Đưa ra được một ước tính đáng tin cậy về giá trị
của nghĩa vụ nợ đó.
Khoản nợ phải trả không chắc chắn về giá trị
Dự phòng phải trả về chi phí sửa chữa, bảo hành sản phẩm được ghi nhận vào chi phí bán hàng
trình xây lắp: chi phí sản xuất chung
Dự phòng phải trả về chi phí bảo hành công
Dự phòng phải trả tái cơ cấu doanh nghiệp ….
Việc sử dụng các ước tính là một phần quan trọng
của việc lập báo cáo tài chính và không làm mất đi độ tin cậy của BCTC.
Một số nước còn gọi đây là dự phòng cho rủi ro và chi phí, dự phòng này không gắn liền với một nhóm tài sản nào cả Khác với dự phòng giảm giá tài sản.
Thông tư 228/2009/TT-BTC ngày 7/12/2009
Tổng mức trích lập dự phòng bảo hành của các sản phẩm, hàng hóa, công trình xây lắp theo quy định đã cam kết với khách hàng nhưng tối đa không vượt quá 5% tổng doanh thu tiêu thụ đối với các sản phẩm, hàng hóa và không quá 5% trên tổng giá trị công trình đối với các công trình xây lắp.
Ví dụ1: về nghĩa vụ pháp lý Công ty X kí hợp đồng thuê nhà xưởng 3 năm; điều khoản không hủy ngang, với số tiền bồi thường là 10 tr/tháng X số tháng còn lại trong thời gian hiệu lực của hợp đồng. Do biến động thị trường, công ty buộc thu hẹp quy mô sx, quý 4/N đã di dời nhà xưởng, dự kiến trả mặt bằng vào 10/1/N+1 và số tiền phải bồi thường là 30 tr đ.
Cuối năm N, kế toán phải làm gì?
thắng của lô hàng X đã xuất xưởng không đạt yêu cầu. Chưa có khách hàng nào yêu cầu nghĩa vụ pháp lý đối với công ty Y. Tháng 12/N, công ty Y công bố sẽ thay thế hệ thống thắng cho toàn bộ các xe thuộc lô hàng trên, với chi phí ước tính đáng tin cậy là 300 tr đ.
Cuối năm N, công ty Y phải làm gì?
Ví dụ: Nghĩa vụ liên đới Công ty Y sản xuất xe ô tô, phát hiện hệ thống
Công ty mỹ phẩm A bị một số khách hàng kiện ra tòa vì chất lượng của một số mỹ phẩm đã ảnh hưởng đến sức khỏe của họ. Đến tháng 12/N, mặc dù Tòa án chưa có quyết định xử lý nhưng khả năng thua kiện của công ty A theo các nhà đại diện pháp lý là trên 90% và số tiền bồi thường có thể ước tính một cách đáng tin cậy là 200 tr đ. Ngày 31/12/N công ty A phải làm gì?
Một DN bán hàng cho khách hàng có kèm giấy bảo hành sửa chữa các hỏng hóc do lỗi sản xuất được phát hiện trong vòng 6 tháng sau khi mua. Nếu có lỗi hỏng hóc nhỏ, tổng chi phí sửa chữa tối đa là 1 tr, nếu hỏng hóc lớn, là 4 tr. Theo thống kê, 80% hàng hóa bán ra không bị hỏng hóc, 15% hàng hóa bán ra có hỏng hóc nhỏ và 5% sẽ có hỏng hóc lớn.
Tổng doanh thu năm N là 150 tr. Kế toán phải làm gì?
Phân biệt Dự phòng phải trả - Dự phòng giảm giá tài sản
Các khoản mục
Dự phòng giảm giá hàng tồn kho, DPGG đầu tư tài chính, DPPT khó đòi
Dự phòng bảo hành sản phẩm, dự phòng tái cơ cấu, Dự phòng rủi ro
Đặc điểm
Phản ảnh giá trị giảm của tài sản so với giá gốc
Phản ánh nghĩa vụ nợ của DN vào ngày lập BCTC
Trình bày
Phần Tài sản, ghi âm
Phần Nợ phải trả, ghi dương
Nợ tiềm tàng là
Nghĩa vụ nợ có khả năng phát sinh từ các sự kiện đã qua Giá trị của nghĩa vụ nợ đó không được xác định một cách
đáng tin cậy.
Không thể chắc chắn có sự giảm sút về lợi ích kinh tế Chẳng hạn việc doanh nghiệp đứng ra đảm bảo một khoản nợ của một đối tượng khác hoặc trách nhiệm có thể có từ các hoạt động pháp lý (kiện tụng)
toán
Không được phản ánh trên bảng cân đối kế
Nhưng doanh nghiệp có trách nhiệm công bố thông tin trong phần thuyết minh, bổ sung thông tin cho các báo cáo tài chính
Phân biệt Nợ phải trả và Dự phòng phải trả, Nợ tiềm tàng
Nghĩa vụ nợ hiện tại phát sinh từ giao dịch, sự kiện đã qua
Nghĩa vụ nợ hiện tại phát sinh từ giao dịch, sự kiện đã qua
Nghĩa vụ nợ có khả năng phát sinh từ các GD, SK đã qua, nhưng phụ thuộc vào nhiều sự kiện không chắc chắn trong tương lai
Chắc chắn
Chưa chắc chắn
Không chắc chắn
Chắc chắn
Có thể ước tính đáng tin cậy, ghi nhận vào cuối kì
Không thể ước tính tin cậy, không được phản ánh trong BCĐKT
Các khoản dự phòng được ghi nhận khi Tập đoàn có nghĩa vụ nợ hiện tại do kết quả từ một sự kiện đã xảy ra, và Tập đoàn có khả năng phải thanh toán nghĩa vụ này. Các khoản dự phòng được xác định trên cơ sở ước tính của Ban Giám đốc về các khoản chi phí cần thiết để thanh toán nghĩa vụ nợ này tại ngày kết thúc niên độ kế toán.
Dự phòng bảo hành: Dự phòng bảo hành liên quan chủ yếu đến số hàng hóa đã bán và dịch vụ đã cung cấp trong năm 2008 và 2009. Dự phòng được lập dựa trên ước tính từ những số liệu về bảo hành trong các năm trước đó cho các sản phẩm và dịch vụ tương tự.
1/1/2009
Cuối quí III/2009
Hàng tồn kho:
1.650.582.553.990 1.230.872.064.900
(25.774.642.974)
Dự phòng giảm giá hàng tồn kho:
( 6.914.183.721)
Ý NGHĨA CỦA THÔNG TIN NỢ PHẢI TRẢ TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH
Việc xác định giá trị và phản ánh thông tin của nợ phải trả có tác động tới các giao dịch, thỏa thuận gắn liền với các khoản nợ, chẳng hạn yêu cầu của ngân hàng về tỷ lệ nợ/tài sản
Khi thực tế cho thấy tỷ lệ nợ đã tới sát giới hạn cho phép, quản lý sẽ lựa chọn phương pháp kế toán để cải thiện chỉ tiêu: Báo cáo thu nhập tăng lên hoặc Báo cáo giảm giá trị các khoản nợ
