CHƯ
Ơ
NG III
PHÂN LOẠI SỮA CHỮA VÀ KỸ THUẬT SỬA CHỮA ĐƯỜNG
I. Phân loại các hình thức sửa chữa
1.1 Công tácquản lý và sửa chữa thường xuyên
Công tác quản lý và sửa chữa thường xuyên là những công việc cụ thể không phức tạp,
không lớn, song lại rất quan trọng.
Các công việc đó phải đựợc làm thường xuyên hàng ngày, hàng tháng, hàng quí và hàng
năm nhằm khắc phục hoặc sửa chữa những hư hỏng cầu đường do tác động bên ngoài như:
+ Hoạt động của con người.
+ Tác động của thiên nhiên.
+ Thời gian khai thác của bản thân công trình gây ra...
Các công việc trên nhằm duy trì tình trạng khai thác bình thường các công trình đường bộ,
đồng thời hạn chế tối đa sự phát triển hư hỏng nhỏ thành hư hỏng lớn.
1.2 Công tác sửa chữa định kỳ (trung tu và đại tu)
Công tác sửa chữa định kỳ gồm:
+ Các công việc sửa chữa các hạng mục theo định kỳ thời gian qui định về đại tu (còn
gọi là sửa chữa lớn),
+ Trung tu (còn gọi là sửa chữa vừa) công trình.
*> Sửa chữa định kỳ ngắn hạn: được tiến hành giữa hai lần sửa chữa định kỳ dài hạn (í
t
nhất là hai năm/lần) nhằm giữ vững chất lượng công trình bằng cách:
+ Sửa chữa một số bộ phận của công trình cho đúng tiêu chuẩn kỹ thuật quy định.
+ Công việc này tiến hành trên từng đoạn đường dài (sửa chữa mặt đường, nền đường và
công trình).
*> Sửa chữa định kỳ dài hạn: Gồm các công việc mang tính tổng hợp và toàn diện nhằm
sửa chữa tất cả những hư hỏng của một đoạn đường dài hoặc của một công trình kỹ thuậ
t
nhằm khôi phục khả năng thiết kế ban đầu của công trình, đôi khi có kết hợp nâng cao tiêu
chuẩn một vài bộ phận của công trình.
Công việc này tiến hành sau khi công trình đã trải qua một hay hay nhiều lần sủa chữa
định kỳ ngắn hạn,
Phạm vi của công tác sửa chữa định kỳ : Ngoài phạm vi giới hạn khối lượng các công
việc thuộc công tác quản lý và sửa chữa thường xuyên đường bộ thì mọi hạng mục công việc
cần làm để sửa chữa đường bộ nói chung đều thuộc phạm vi sửa chữa định kỳ.
Giới hạn phân biệt giữa công tác sửa chữa thường xuyên và sửa chữa định kỳ, đột xuất.
TT Hạng mục công việc
Giới hạn của công
tác sửa chữa thường
x
u
y
ên
Ghi chú (tính theo
khối lượng quản lý)
A
.
N
ền đư
ờ
n
g
1 Hót đất
≤
60 m3/km
Vượt khối lượng này
đưa vào sửa chữa
đột xuất
2 Đắp đất phụ nề, lề
đư
ờ
n
≤
30 m3/km
3 Đào mương, rãnh
thoát nước
≤
50m3/km
B.
M
ặt đư
ờ
n
g
4
Mặt đường thấm
nhập nhựa hoặc láng
nhựa
Vượt tỷ lệ này đưa
vào sửa chữa định kỳ
(trung tu và đại tu)
- Vá ổ gà, bù lún lõm,
xử lý cao su
≤
25 diện tích mặt
đường
- Láng nhựa rạn nứt
cục bộ
≤
5% diện tích mặt
đư
ờ
n
g
5 Mặt đường bêtông
nhựa
- Vá ổ gà, bù lún lõm,
xử lý cao su
≤
0,5% diện tích mặt
đư
ờ
n
g
- Láng (hoặc thảm
mỏng) vị trí rạn nứt
hoặc ch
ố
n
g
t
r
ơ
n t
r
ư
ợ
t
≤
0,2% diện tích mặt
đường
6 Mặt đường đá dăm,
cấp phối đá -
≤
5% diện tích mặt
đư
ờ
n
g
- vá ổ
g
à, xử l
ý
cao su
7 Mặt đường cấp phối,
đường đất -
≤
10 % diện tích mặt
đường
Vá ổ gà, chống trơn
lầ
y
C.
H
ệ th
ố
n
g
an toàn
giao thông
8
Sơn cọc tiêu, biển
báo, cột km, cột thuỷ
chí, cột mopóc giới
hạn, cọc H và dán lớp
phản quan
g
.
Toàn bộ
9 Sơn tường hộ lan, dải
phân cách mềm,
tường phòng vệ
m
ề
m,...
≤
5% diện tích sơn Sơn toàn bộ đưa vào
sửa chữa định kỳ
D. Côn
g
trình cầu
nhỏ (L ≤25m), cống,
kè, ngầm, tràn
13 Sửa chữa các bộ phận
của công trình bằng
bêtông, đá xây (qui về
m3 vữa ximăng mác
100)
≤
2 m3/km
14 Sơn các bộ phận bằng
thép
E. Cầu (25m3 <L<30
m3
15 Sơn cục bộ các vị trí
bị rỉ của cầu thép
≤
5% diện tích sơn
của cầu
Vượt tỷ lệ này đưa
vào sửa chữa định kỳ
16 Sửa chữa ¼ tứ nón
mố và các bộ phận
≤
2m3 /cầuVượt khối lượng này
đưa vào sửa chữa
*> Sửa chữa đột xuất:
Bao bồm những công việc phải sửa chữa nhưng không thể dự đoán trước được, nguyên
nhân có thể do thiên tai hay sự cố do con người gây nên vô ý hay cố ý.
Công tác này phải được xử lý gấp với khả năng sẵn có của đơn vị trực tiếp quản lý công
trình, dồng thời báo cáo lên cơ quan lãnh đạo trực tiếp có liên quan để có biện pháp xử lý triệ
t
để và trợ giúp nếu cần thiết.
Trong quá trình tiến hành sửa chữa, loại công tác này cần có sự chứng thực của các c
ơ
quan địa phương ít nhất là cấp quận, cấp huyện và cơ quan tài chính có liên quan về sự cố xảy
ra.
Công tác sửa chữa đột xuất được đầu tư theo dự án khả thi hoặc phương án kỹ thuật được
duyệt nhưng được phếp vừa triển khai thi công vừa hoàn tất các thủ tục theo qui định.
II. Kỹ thuật sửa chữa mặt đường cấp thấp
Công tác sửa chữa vừa và lớn mặt đường cấp thấp chủ yếu làm cho mặt đường bằng phẳng
đúng trắc ngang thiết kế, đảm bảo thoát nước, cải thiện mặt đường bằng vật liệu hạt hoặc gia
cố bằng vôi hay ximăng.
2.1 Mặt đường cấp thấp (đường đất)
2.1.1 Cải thiện mặt đường bằng vật liệu hạt
Vật liệu hạt dùng để cải thiện mặt đường đất có thể là:
+ Cát (để cải thiện mặt đường đất dính),
+ Sét (để cải thiện mặt đường cát),
+ Gạch vỡ, xỉ lò, xỉ quặng, đá dăm, sỏi sạn, vỏ sò v.v...
Vật liệu được rải thành nhiều đợt và lợi dụng xe ôtô đi qua để lèn vật liệu sâu vào đất. Nếu có
điều kiện thì trộn vật liệu hạt với đất rồi rải thành lớp dày 10-15cm và đầm chặt.
2.1.2 Cải thiện mặt đường bằng chất kết dính
Có thể thực hiện bằng cách:
+ Gia cố bằng vôi (thích hợp với đất có tính dính kết cao) ví dụ : đất á sét
+ Gia cố bằng ximăng (thích hợp đối với đất rời) ví dụ : đất á cát.
Cách thức tiến hành:
+ Làm công tác chuẩn bị cho thi công: chuẩn bị vật liệu, xe máy thiết bị thi công,
hiện trường thi công.
+ Tu sửa lớp móng phía dưới theo đúng yêu cầu của thiết kế.
+ Trộn hỗn hợp: trộn khô vật liệu cát với ximăng hoặc đất với vôi cho đều sau đó
tưới nước trộn ướt, lượng nước tưới sai lệch so với độ ẩm tốt nhất cho phép 2%.
+ San rải hỗn hợp cát ximăng hay đất vôi đã trộn thành từng lớp theo khôn đường
chiều dày thiết kế nhân với hệ số đầm nén k=1,3 đến 1,35. Tốt nhất là trong thi công ta đặ
t
các con xúc xắc làm cũ, san tạo phẳng và đảm bảo độ dốc ngang mui luyện thiết kế.
+ Đầm nén hỗn hợp gia cố, khi đầm phải đạt độ ẩm tốt nhất. Lúc đầu ta dùng lu bánh
cứng loại vừa để lu sơ bộ 2 lần trên điểm và bù vào vật liệu tạo phẳng sau đó dùng lu bánh
lốp hay lu rung để lu chặt.
- Nếu dùng lu bánh lốp thì lu 12-15 lần/điểm.
- Nếu dùng lu rung thì lu 6-10 lần/điểm.
- Nếu không có lu rung và lu bánh lốp thì dùng lu bánh cứng loại lu nặng để lu,
nhưng phải xác định cụ thể số lần lu và chiều dài lớp lu cho phù hợp.
- Cuối cùng dùng lu bánh nhẵn loại lu 10-12 tấn lu 2-3 lần /điểm để tạo phẳng.
- Bảo dưỡng mặt đường: sau khi kết thúc lu lèn 4 giờ thì ta phải phủ kín mặ
t
đường gia cố một lớp nhũ tương tưới với tiêu chuẩn 0,8-1 lít/m2 tưới song phải rải một lớp
cát dà
y
5 cm sau đó tưới nước để
g
iữ ẩm tron
g
14 n
g
à
y
, sau 14 n
g
à
y
cho xe chạ
y
với
t
ốc độ
bằng bêtông, đá xây
qui về vữa ximăng
mác 100
đột suất
20 km/giờ trong vòng 28 ngày.
- Đối với lớp cát gia cố xi măng dùng lớp mặt thì sau khi lèn chặt thì ta không lu
tạo phẳng mà rải đá cỡ 15-20mm với tiêu chuẩn 10-15 lít/m2 rồi lu tiếp cho đá chìm vào trong
hỗn hợp cát gia cố.
2.2 Sửa chữa vừa và lớn mặt đường cấp phối, đá dăm
2.2.1 Sửa chữa mặt đường cấp phối
Trên các đoạn mặt đường cấp phối có nhiều ổ gà và chỗ lồi lõm, nhiều chỗ không đảm
bảo hình dáng mặt cắt ngang thiết kế thì cần phải xáo xới và thêm vật liệu mới vào với số
lượng khoảng 500m3 trên 1 km mặt đường rồi lu lèn chặt.
Cách tiến hành:
+ Quét sạch mặt đường, dùng máy san hoặc bừa đĩa xới mặt đường cũ lên.
+ Cho thêm vật liệu mới vào rồi trộn đều, tưới ẩm (đến độ ẩm tốt nhất)
+ San thành mui luyện và lèn chặt bằng lu 5-8T xong rải lớp hao mòn và lớp bảo vệ lên.
+ Tiến hành lu từ mép đường vào giữa, vệt sau đè lên vệt trước 20-25cm, trong quá
trình lu phải kiểm tra mặt cắt ngang bằng thước mui luyện và kiểm tra trắc dọc bằng thước
3m.
+ Khi lu đi qua không còn vệt bánh, bánh sau của lu không gây lún trong lớp vật liệu lu
lèn và không còn làn sóng thì kết thúc lu.
Trên các đoạn đường cấp phối có hiện tượng lượn sóng nên nhào trộn vào vật liệu cấp
p
hối khoảng 25 - 30%. Đá dăm hoặc sỏi xay.
2.2.2 Sửa chữa mặt đường đá dăm
Khi mặt đường đá dăm có nhiều xe nặng chạy, nhất là về mùa khô, bị giảm độ chặt rất
nhanh, trên mặt xuất hiện nhiều hòn đá dăm rời rạc.
Khi có nhiều xe chạy thì biện pháp tạm thời để ngăn ngừa mặt đường khỏi bị bong bật và
bị mòn nhanh là rải trên mặt đường một lớp hao mòn và tráng nhựa lên trên mặt đường đá
dăm, biến nó thành mặt đường cấp cao giản đơn.
Công tác sửa chữa mặt đường đá dăm bao gồm các công việc sau:
+ Làm lại lớp hao mòn, xào xới toàn bộ mặt đường có thêm đá dăm mới với số lượng
500m3 /1 km.
+ Khi mặt đường có nhiều ổ gà, có nhiều chỗ không bằng phẳng kiểu lượn sóng, vệt
bánh thì phải xáo xới toàn bộ và cho thêm đá dăm mới và làm lại.
Công tác sửa chữa toàn bộ mặt đường tiến hành như sau:
+ Làm đường tạm để để bảo giao thông.
+ Sửa chữa các chỗ lõm, vá các vệt bánh xe theo kiểu vá ổ gà sau đó làm vệ sinh mặt
đường.
* Vá ổ gà: - Phải dùng vật liệu đá dăm có kích cỡ thích hợp (tuỳ theo chiều sâu ổ gà).
- Trình tự tiến hành như sau:
9 Dùng cuốc sửa cho vùng thành sắc cạnh chỗ hỏng, tạo chiều sâu chỗ hỏng tối thiểulà
10cm.
9 Quét sạch các vật liệu rời rạc và bụi ở phạm vi chỗ hỏng, đảm bảo sạch và khô.
9 Ra đá 4/6(cm) hoặc 2/4(cm), san phẳng theo hệ số lèn ép K=1,3
9 Dùng đầm cóc hoặc lu rung 0,8T lèn chặt lớp đá dăm.
9 Rải đá ½ chêm chèn kỹ
9 Rải vật liệu chèn, đá 0,5/1(cm) và đá mạt 0,2/0,5(cm) hặc cát sạn, cát vàng sạch. Vừa rải
vừa tưới nước.
9 Dùng đầm cóc đầm 8-10 lần/1 điểm hoặc lu rung loại nhỏ 0,8T lèn chặt 3-4 lần/1 điểm,
tốc độ 1,5-2 km/h.
+ Xáo xới mặt đường, sàng đá dăm cũ, san rải đá dăm cũ có thêm đá dăm mới.
+ Đắp lề đường sau đó lu lèn mặt đường như thi công mặt đường đá dăm mới.
Mặt đường đá dăm sửa chữa toàn bộ:thườn
g
được xáo xới đến độ sâu bằn
g
độ sâu của ổ
gà phổ
b
iến nhất trên mặt đường trong đoạn đường cần sửa chữa nhưng không nhỏ hơn 5 cm.
+ Với mặt đường có chiều dày < 10-12 cm
- Khi thi công không nhất thiết phải xào xới toàn bộ mặt đường mà chỉ xào xới các mô
cao trong mặt đường.
- Xào xới một vệt rộng 25 cm chạy dọc theo mép đường, khi xào xới nên tưới nước lên
mặt đường lượng nước tưới với số lượng 2 lít/m2 để dễ xào xới và giảm bụi.
- Đá dăm xào xới lên ta sàng bỏ bụi bẩn. Sau đó dùng chổi quét sạch đất cát ra khỏi mặ
t
đường.
- Đá đã sàng sạch đem san đều trên toàn bộ mặt đường cũ, sau đó rải thêm đá dăm mới
cỡ 20-40mm với số lượng khoảng 5m3/100m2.
- Đá bẩn dùng để gia cố lề, cách làm:
+ Dùng máy san tự hành tạo phẳng để đảm bảo độ dốc ngang mặt đường thiết kế.
+ Dùng lu 8-10 tấn để lu lèn từ mép vào tim
+ Vệt lu đầu tiên đè lên mép mặt đường một nửa chiều rộng bánh lu sau, sau đó lu
dần vào tim, vệt lu sau đè vào vệt lu trước 20-25 cm
+ Lu cho đến khi đạt độ chặt yêu cầu thì dừng lu ( khi không còn xuất hiện vệt bánh
lu, mặt đường phẳng nhẵn).
+ Khi lu nếu thấy xuất hiện những viên đá tròn cạnh thì dừng lu và xáo xới khu vực
đó lên và thêm đá mới rồi lu tiếp.
+ Trong quá trình lu lèn mặt đường cần:
- Rải thêm vật liệu đá chèn loại đá dăm cỡ 10-20 mm với số lượng 1-
1,5m3/100m2 rồi lu.
- Sau khi chèn chặt rồi tiếp tục rải đá chèn nhỏ cỡ đá 5-10mm với số lượng
0,75m3/100m2 và tiếp tục lu.
- Trong quá trình lu cần phải tuới nước khoảng 1,5-3 lít/m2 tuỳ theo điều kiện
thời tiết.
- Trước khi kết thúc lu cần phải rải đá mạt hay cát hạt tovới số lượng 1-
1,5m3/100m2 rồi lu thêm 2-3 lần/1 điểm và không cần phải tưới nước.
III. Kỹ thuật sửa chữa mặt đường cấp cao
3.1. Kỹ thuật sửa chữa vừa và lớn mặt đường nhựa các loại
3.1.1 Kỹ thuật sủa chữa láng nhựa lại mặt đường cũ
Công dụng trong sửa chữa nếu mặt đường nhựa cũ bị bào mòn thì cần phải làm lại lớp
láng nhựa để giảm bớt độ hao mòn của mặt đường, nâng cao độ nhám, độ bẳng phẳng, không
cho nước thấm xuống và nâng cao điều kiện vệ sinh.
Có thể dùng một trong các phương pháp sau để làm lại lớp láng mặt trên đường nhựa cũ:
+ Láng mặt đường nhựa và đá con
+ Láng mặt đường nhũ tương và đá con
+ Láng mặt đường nhựa và đá con đã gia công sơ bộ với nhựa
+ Láng lại mặt đường bằng matít nhựa và đá con
+ Láng lại mặt đường bằng vữa dẻo của hỗn hợp nhũ tương nhựa và khoáng vậ
t
hạt nhỏ.
+ Nung nóng mặt đường nhựa cũ và ấn đá con đã gia công sơ bộ với nhựa
1. Láng mặt đường nhựa và đá con(đá nhỏ)
Yêu cầu đối với vật liệu:
` + Phải có cường độ cao, kích cỡ đồng đều, sạch và khô, dính bám tốt với nhau.
+ Kích thước lớn nhất và bé nhất không chênh lệch nhau quá 2 lần để tạo cho mặt đường
có độ nhám cao.
+ Thường dùng đá dăm nhỏ hay sỏi cuội cỡ 5-10mm, 10-15mm, 15-20mm. + + Nếu
dùng đá t
r
ầm tích thì cường độ không dưới 800kG/cm2;