Bài giảng Kinh doanh ngoại hối: Bài 3 - GS.TS. Nguyễn Văn Tiến (HV Ngân hàng)

1

LỚP CHUYÊN ĐỀ

SỬ DỤNG CÁC CÔNG CỤ PHÁI SINH

VÀO PHÒNG NGỪA RỦI RO TỶ GIÁ

Giảng viên: GS. TS. Nguyễn Văn Tiến

Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam

Chủ nhiệm Bộ môn Thanh toán quốc tế, Học viện Ngân hàng

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

2 .

Bài 3

NGHIỆP VỤ FORWARD VÀ

PHÒNG NGỪA RỦI RO TỶ GIÁ

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

3 PHẦN 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN

VỀ GIAO DỊCH KỲ HẠN

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

4 1. CÁC KHÁI NIỆM

1.1. Sự cần thiết:

1.2. Định nghĩa:

Những giao dịch ngoại hối có ngày giá trị từ 3 ngày làm

việc trở lên gọi là giao dịch kỳ hạn.

FVD = (T + n) + 2 ; trong đó: n = 1, 2, 3, ...

1.3. Tỷ giá kỳ hạn:

Là tỷ giá được thỏa thuận hôm nay để làm cơ sở cho

F = S + P

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

việc trao đổi tiền tệ tại một ngày xác định trong tương lai.

5 1.4. Điểm kỳ hạn:

Là chênh lệch giữa tỷ giá kỳ hạn và tỷ giá giao ngay.

P = F - S

1.5. Hợp đồng kỳ hạn:

Là một công cụ tài chính để mua hoặc để bán một số

điểm xác định trong tương lai.

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

tiền nhất định, tại một tỷ giá nhất định, tại một thời

6 2. PP XĐ TỶ GIÁ KỲ HẠN - DẠNG TỔNG QUÁT

Các ký hiệu:

= Present Value of Commodity Currency.

= Present Value of Terms Currency.

= Forward Value of Terms Currency.

= Mức lãi suất/năm của đồng tiền định giá.

= Forward Value of Commodity Currency.

= Mức lãi suất/năm của đồng tiền yết giá.

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

PVT PVC FVT FVC RT RC t = Thời hạn hợp đồng, tính theo năm.

7 2. PP XĐ TỶ GIÁ KỲ HẠN - DẠNG TỔNG QUÁT

Áp dụng công thức giá trị thời gian của tiền tệ ta có:

FVT = PVT (1 + RT.t) FVC = PVC (1 + RC.t)

Tỷ giá kỳ hạn được xác định như sau:

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

Ví dụ thực hành:

8 Trong thực tiễn:

Dạng CX 

Dạng GD 

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

9

3. PP XĐ TỶ GIÁ KỲ HẠN “MUA VÀO - BÁN RA”

Đặt vấn đề: Giả sử, tại thời điểm t0, VCB ký một HĐ mua kỳ hạn USD (bán kỳ hạn VND) với một KH, thời hạn là t

(tính theo năm) và đến hạn tại thời điểm t1.

Tại thời điểm t0, các thông số TT hiện hành như sau: Tỷ giá giao ngay: S(USD/VND) = (SB - SO)

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

Lãi suất năm của VND: RVND = (RTB - RTO) Lãi suất năm của USD: RUSD = (RCB - RCO) Tính tỷ giá kỳ hạn: F(USD/VND) = (FB - FO) ?

10 3. PP XĐ TỶ GIÁ KỲ HẠN “MUA VÀO - BÁN RA”

.

(8) VND

MM FX (1) VND (2) VND

INTERBANK INTERBANK

VCB

(4) USD

(3) USD

(6) USD

(5) USD

(7) VND

KH

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

11 Tại thời điểm t0: + VCB đi vay 1 VND kỳ hạn (t) trên MM LNH, được TT áp

+ VCB bán giao ngay 1 VND trên Forex LNH tại tỷ giá SO

dụng mức LS RTO (1).

để nhận 1/SO USD (2) và (3).

áp dụng mức LS RCB (4).

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

+ VCB gửi 1/SO USD kỳ hạn (t) trên MM LNH, được TT

12

Tại thời điểm t1: + VCB nhận gốc và lãi từ tiền gửi bằng USD (5) là:

(1 + RCB.t)/SO USD

+ VCB bán (giao) (1 + RCB.t)/SO USD cho KH theo HĐKH. + VCB nhận từ KH một lượng VND theo HĐ kỳ hạn đúng

bằng khoản gốc và lãi mà VCB phải trả cho khoản vay

trước đó trên MM LNH, tức bằng:

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

1 x (1 + RTO.t) VND

13

 Tỷ lệ trao đổi USD/VND giữa VCB với KH tại thời điểm t1 chính là TG bán kỳ hạn USD của VCB cho KH, như sau:

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

14

@ Biến đổi công thức trên để được dạng phân tích sau:

@ Bằng cách lập luận tương tự, chúng ta tính được tỷ giá

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

mua USD kỳ hạn của VCB áp dụng cho KH như sau:

15 THỰC TIỄN TẠI CÁC NHTM

a/ Tỷ giá kỳ hạn mua vào:

b/ Tỷ giá kỳ hạn bán ra:

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

16

4. ĐIỂM TỶ GIÁ - FORWARD POINT

a/ Dạng số tiệt đối:

F = S + P

P = F - S



http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

Nếu P > 0: Gọi là điểm kỳ hạn gia tăng (Forward Premium). Nếu P < 0: Gọi là điểm kỳ hạn khấu trừ (Forward Discount).

17 b/ Dạng tỷ lệ %:

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

18

c/ Nếu t = 1 (năm): Điểm kỳ hạn dạng % gần đúng sẽ là:

p = RT - RC

 Ý nghĩa:

1. Chỉ cần quan sát mức LS của 2 đồng tiền ta cũng biết

được đồng tiền nào lên giá, giảm giá.

2. Tỷ lệ % lên giá hay giảm giá là tương đương với chênh

lệch mức LS của 2 đồng tiền.

3. Trong thực tế, người ta XĐ điểm kỳ hạn bằng mức chênh

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

lệch lãi suất của hai đồng tiền.

19 5. Forward rate Vs. expected spot rate

@ Nếu thị trường là cạnh tranh hoàn hảo, các hành vi đầu cơ

@ Chứng minh:

sẽ làm cho TG kỳ hạn bằng TG giao ngay dự tính.

e(C/T) là TG giao ngay dự tính tại thời điểm t.

Gọi:

Chúng ta CM rằng các lực lượng thị trường làm cho:

e(C/T)

Ft(C/T) là TG kỳ hạn t ngày; St

Ft(C/T) = St

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

Có 2 khả năng có thể xảy ra:

20

e(C/T): Các nhà đầu cơ sẽ mua kỳ

e(C/T).

Khả năng 1: Nếu Ft(C/T) < St

hạn C tại tỷ giá Ft(C/T), để sau t ngày bán lại C tại tỷ giá giao ngay St

Lãi phát sinh trên 1 C giao dịch sẽ là:

e(C/T) - Ft(C/T) > 0

e(C/T). Các hành vi đầu cơ

Thông qua hành vi đầu cơ mua kỳ hạn C, các lực lượng TT

e(C/T).

làm cho Ft(C/T) tăng lên sát với St chỉ dừng lại chừng nào khi:

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

Ft(C/T) = St

21

e(C/T): Các nhà đầu cơ sẽ bán kỳ

e(C/T).

Khả năng 2: Nếu Ft(C/T) > St

hạn C tại tỷ giá Ft(C/T), thời điểm t mua C tại tỷ giá giao ngay St

e(C/T) > 0

Lãi phát sinh trên 1 C giao dịch sẽ là:

Ft(C/T) - St

e(C/T). Các hành vi đầu

Thông qua hành vi đầu cơ bán kỳ hạn C, các lực lượng TT

e(C/T).

làm cho Ft(C/T) giảm xuống sát với St cơ chỉ dừng lại chừng nào khi:

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

Ft(C/T) = St

22 Kết luận:

Như vậy, về mặt lý thuyết thì: Nếu thị trường kỳ hạn là hiệu

ngay tại thời điểm hợp đồng kỳ hạn đến hạn.

quả hoàn hảo, thì tỷ giá kỳ hạn phải phản ánh tỷ giá giao

Ứng dụng:

2. Kiểm chứng mức độ hiệu qủa của Thị trường Ngoại hối.

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

1. Bài tập thực hành về dự báo tỷ giá giao ngay.

23 6. TỶ GIÁ CHÉO KH

6.1. Tại sao phải tính tỷ giá chéo kỳ hạn?

Ví dụ: Cho các thông số thị trường:

6.2. PP XĐ tỷ giá chéo kỳ hạn

Tỷ giá giao ngay S(USD/VND) = 15.445 - 15.454

Tỷ giá giao ngay S(USD/JPY) = 115,45 - 115,54

Lãi suất của VND là: 6,15 - 7,45%/năm.

Lãi suất của JPY là: 2,15 - 2,75%/năm.

Lãi suất của USD là: 3,35 - 3,95%/năm.

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

Thời hạn hợp đồng là 9 tháng.

24

Câu hỏi:

a/ Tính tỷ giá chéo giao ngay S(JPY/VND).

b/ Tính TG kỳ hạn: F3/4(USD/VND) theo 2 phương án CX và GD. Cho NX về KQKD của NH đối với 2 phương án này.

c/ Tính TG kỳ hạn F3/4(USD/JPY) theo 2 phương án CX và GD. Cho NX về KQKD của NH đối với 2 phương án này.

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

d/ Tính TG chéo kỳ hạn: F3/4(JPY/VND) dạng CX và GD.

25 Bài giải tóm tắt:

Câu a: S(JPY/VND) = 133,68 - 133,86.

Câu b: Tính tỷ giá kỳ hạn F3/4(USD/VND) = FB - FO Tính FB =? */ Dạng chính xác. Công thức áp dụng:

Chuẩn hoá thông số:

SB = 15445; RTB = 0,0615; RCO = 0,0395; t = 9/12. Thay số vào ta có: FB = 15693. */ Dạng gần đúng. Công thức áp dụng:

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

Thay số vào ta có: FB = 15700.

26

Tính FO =? */ Dạng chính xác. Công thức áp dụng:

SO = 15454; RTO = 0,0745; RCB = 0,0335; t = 9/12. Thay số vào ta có: FO = 15918. */ Dạng gần đúng. Công thức áp dụng:

Thay số vào ta có: FO = 15929.

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

Chuẩn hoá thông số:

27

Nhận xét: Tỷ giá kỳ hạn:

- Chính xác: F(USD/VND) = 15693 -15918 (spread = 225 p)

- Gần đúng: F(USD/VND) = 15700 -15929 (spread = 229 p)

- Chênh lệch kết quả kinh doanh giữa hai phương án:

1,8% là rất nhỏ, không ảnh hưởng đến KQKD của NH,

nên có thể bỏ qua. Như vậy, đối với NH áp dụng 2

phương án là như nhau, do đó, trong thực tế các ngân

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

hàng thường sử dụng phương án gần đúng.

28

Câu c: Tính tỷ giá kỳ hạn F(USD/JPY) = FB - FO Tính FB =? */ Dạng chính xác. Công thức áp dụng:

Chuẩn hoá thông số:

SB = 115,45; RTB = 0,0215; RCO = 0,0395; t = 9/12. Thay số vào ta có: FB = 113,94. */ Dạng gần đúng. Công thức áp dụng:

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

Thay số vào ta có: FO = 113,89.

29

Tính FO =? */ Dạng chính xác. Công thức áp dụng:

SO = 115,54; RTO = 0,0275; RCB = 0,0335; t = 9/12. Thay số vào ta có: FO = 115,03. */ Dạng gần đúng. Công thức áp dụng:

Thay số vào ta có: FO = 115,02.

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

Chuẩn hoá thông số:

30

Nhận xét: Tỷ giá kỳ hạn:

- CX: F(USD/JPY) = 113,94 - 115,03 (spread = 109 p)

- GD: F(USD/JPY) = 113,89 - 115,02 (spread = 113 p)

- Chênh lệch kết quả KD giữa hai phương án:

3,67% là rất nhỏ, không ảnh hưởng đến KQKD của ngân

hàng, nên có thể bỏ qua. Như vậy, đối với ngân hàng áp

dụng 2 phương án là như nhau, do đó, trong thực tế các

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

ngân hàng thường sử dụng phương án gần đúng.

31 Câu d: Tính F(JPY/VND) dạng chính xác và gần đúng.

Sau khi tính được tỷ giá kỳ hạn F(USD/VND) và

F(JPY/VND) tương tự như tính tỷ giá giá chéo giao ngay.

F(USD/JPY), ta tiến hành tính tỷ giá chéo kỳ hạn

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

Kết quả như sau:

32

a/ Dạng chính xác:

F(USD/VND) = 15 693 - 15 918

F(USD/JPY) = 113,94 - 115,03

F(JPY/VND) = 136,43 - 139,71

b/ Dạng gần đúng:

F(USD/VND) = 15 700 - 15 929

F(USD/JPY) = 113,89 - 115,02

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

F(JPY/VND) = 136,50 - 139,86

33 PHẦN 2

PHÒNG NGỪA RỦI RO TỶ

GIÁ BẰNG HỢP ĐỒNG KỲ HẠN

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

34

Bài 2: Bảo hiểm rủi ro tỷ giá nhập khẩu (tr. 202).

Một công ty Việt Nam có hợp đồng nhập khẩu trị giá

100.000 USD, thời hạn thanh toán là 3 tháng kể từ ngày

hôm nay. Các thông số thị trường hiện hành như sau:

S(USD/VND) = 14.990 - 15.000

P(USD/VND) = 80 - 90

Câu hỏi:

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

1/ Xác định tỷ giá kỳ hạn F(USD/VND) = ?

35

2/ Biểu diễn bằng đồ thị chi phí bằng VND trong trường

hợp không bảo hiểm rủi ro tỷ giá.

3/ Tính chi phí bằng VND để mua kỳ hạn 100.000 USD và

biểu diễn bằng đồ thị.

4/ So sánh chiến lược BH và không BH rủi ro tỷ giá.

5/ Nếu nhà NK chỉ bảo hiểm rủi ro tỷ giá 50% giá trị NK,

hãy biểu diễn bằng đồ thị chi phí bằng VND.

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

6/ Biểu diễn lãi (lỗ) của HĐ kỳ hạn so với giao ngay.

36

Chi phí bằng VND để mua 1 USD

15.090

14.545

15.090

Se(USD/VND)

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

37 Bài 3: Bảo hiểm rủi ro tỷ giá xuất khẩu (tr. 203).

Một C.ty VN XK sang Châu Phi trị giá 2.000.000 USD, TT

S(USD/VND) = (15.500 - 15.510)

chậm sau 2 tháng. Giả sử các T.Số TT là:

F(USD/VND) = (15.600 - 15.620)

1/ Biểu diễn bằng đồ thị TN bằng VND trong trường hợp

Câu hỏi:

không bảo hiểm RR TG. Tính TN bằng VND trong các

15.500; 15.600; 15.700.

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

trường hợp TG giao ngay USD/VND sau 2 tháng là:

38

2/ Tính TN bằng VND từ bán kỳ hạn 2 tr.USD và biểu diễn

bằng đồ thị.

4/ Nếu nhà XK chỉ bảo hiểm RRTG 50% giá trị XK, hãy

3/ SS chiến lược có bảo hiểm và không bảo hiểm RRTG.

biểu diễn bằng đồ thị TN bằng VND và tính TN trong

là: 15.500; 15.600; 15.700.

các trường hợp TG giao ngay USD/VND sau 2 tháng

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

5/ Biểu diễn lãi (lỗ) của HĐ kỳ hạn so với giao ngay.

39

Thu nhËp VND (tr.)

VND = 2 tr. x Se

R50% = Se + 15.600

VND = 2 tr. x F

31.000

15.600

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

Rh 31.200

40 Bài 4: Bảo hiểm rủi ro tỷ giá đầu tư (tr. 208).

VCB dùng vốn HĐ 100.000 tr.VND để đầu tư vào USD thời

B1: Dùng VND mua USD theo TG giao ngay trên thị trường.

hạn 9 tháng bằng cách:

B2: Đầu tư USD trên thị trường tiền tệ theo LS thị trường.

Các thông số hiện hành thị trường như sau:

B3: Đến hạn chuyển gốc và lãi bằng USD sang VND.

Tỷ giá GN: S(USD/VND) = 15.714 - 15.722

Mức LS kỳ hạn 9 th. của USD: 4,68 - 5,12%/n.

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

Mức LS kỳ hạn 9 th. của VND: 6,89 - 7,44%/n.

41

Câu hỏi:

1. Tính TG kỳ hạn 9 tháng theo các thông số thị trường.

2. Tính số USD thu được từ bán spot 100.000 tr. VND.

3. Tính gốc và lãi thu được từ đầu tư vào USD.

4. Tính và vẽ đồ thị biểu diễn gốc và lãi quy VND nếu

không bảo hiểm RRTG. Nhận xét về kết quả đầu tư.

5. Tính và vẽ đồ thị gốc & lãi quy VND trong trường hợp có

bảo hiểm RR TG. Nhận xét về kết quả đầu tư.

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

6. Tính mức LS đầu tư quy VND và cho nhận xét.

42 .

PHẦN 3

ỨNG DỤNG GIAO DỊCH KỲ HẠN

TRONG KINH DOANH NGÂN HÀNG

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

43 Bài 8: Lựa chọn đồng tiền đầu tư (tr. 221): Một NHTM có một lượng tiền nhàn rỗi là 100 tỷ VND,

thời hạn 3 tháng. Các thông số TT như sau: Mức LS 3 th. của VND là: 11,00 - 11,89%/n. Mức LS 3 th. của USD là: 6,50 - 7,12%/n. = 14 582 - 14 589. = 14 764 - 14 786. S(USD/VND) F1/4(USD/VND)

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

Câu hỏi: a/ Chọn phương án đầu tư hiệu quả nhất? b/ Tính gốc và lãi thu được của ph. án tốt nhất. c/ Tính lợi thế so sánh giữa hai ph. án đầu tư. d/ Lập CF biểu diễn quy trình đầu tư.

44 Đặt vấn đề:

*/ Ta có VND, do đó KQ đầu từ bằng VND là biết được.

tư vào USD quy VND là cao hơn mức LS đầu tư VND.

*/ Tuy nhiên, ta có thể chọn đầu tư vào USD nếu mức LS đầu

*/ Nếu:  thì chọn đầu tư vào USD.

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

*/ Phải XĐ được mức LS quy đổi đầu tý (Theo sách):

45

Thay các thông số thích hợp vào hai công thức trên.

= 0,11376 = 11,376%/năm.

b/ Tính gốc và lãi của phương án đầu tư vào USD.

a/ Vì , nên chọn đầu tư vào C, tức USD.

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

= 102,844 tỷ VND

46 Luồng tiền CF (triệu)

Thông số

Operations

VND

Thời điểm

1. Dùng VND mua USD

- 100.000

2. Đầu tư 3 tháng USD

USD + 6,85448 SO = 14.589 - 6,85448 RCB = 0,065

FB = 14.764

Hôm nay

-100.000

0 3. Bán forward gốc&lãi USD Luồng tiền ròng cuối ngày

4. Nhận gốc và lãi bằng USD

+ 6,965865

5. Thanh lý HĐ forward

+102.844

- 6,965865

3 tháng sau

Luồng tiền ròng cuối ngày

+ 102.844

0

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/

47 Bài 18: Arbitrage lãi suất (tr. 237): Cho các thông số thị trường như sau: S(USD/VND) = 15.787 - 15.796 RVND = 8,11 - 8,98%/năm. RUSD = 6,69 - 6,82%/năm. F1/4(USD/VND) = 15.888 - 15.908 Câu hỏi: a/ Cơ hội KD chênh lệch LS là như thế nào? b/ Viết quy trình KD chênh lệch LS. c/ Những gì xảy ra khi HĐKD chênh lệch LS vào cuộc? ./.

http://nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/