Chương 5 Chính sách đầu tư quốc tế
110
111
Nội dung chương 5
5.1 Tổng quan về chính sách đầu tư quốc tế
5.2 Các chính sách chung đối với đầu tư quốc tế
5.3 Các chính sách thu hút và khuyến khích đầu tư trực tiếp nước ngoài
5.4 Một số chính sách về đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam
112
5.1 Tổng quan về chính sách đầu tư quốc tế
5.1.1 Khái niệm chính sách đầu tư quốc tế
5.1.2 Phân loại chính sách đầu tư quốc tế
5.1.3 Yêu cầu đối với chính sách đầu tư quốc tế
113
5.1.1 Khái niệm chính sách đầu tư quốc tế
´ Chính sách đầu tư quốc tế bao gồm một hệ thống các quan điểm,
nguyên tắc, công cụ và phương pháp mà Nhà nước sử dụng để điều chỉnh các hoạt động đầu tư quốc tế của quốc gia (bao gồm đầu tư ra nước ngoài và thu hút đầu tư nước ngoài) nhằm đạt được những mục tiêu nhất định.
´ Chính sách thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài là một hệ thống các
mục tiêu, nguyên tắc, công cụ và phương pháp do nhà nước xây dựng và thực hiện để điều chỉnh các hoạt động thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài của một quốc gia trong thời gian nhất định nhằm đạt được các mục tiêu kinh tế xã hội của quốc gia.
5.1.1 Khái niệm chính sách đầu tư quốc tế (tiếp)
114
´ Tóm lại
Chính sách đầu tư quốc tế là các quy định, pháp luật và thông lệ của một quốc gia nhằm thu hút và tối đa hoá lợi ích từ đầu tư nước ngoài, hướng tới tăng trưởng bao trùm và phát triển bền vững.
´ Mục tiêu của chính sách đầu tư quốc tế
• Thu hút vốn đầu tư nước ngoài.
• Tận dụng tối đa lợi ích do đầu tư nước ngoài mang lại.
• Hạn chế những bất lợi từ các hoạt động đầu tư quốc tế.
5.1.2 Phân loại chính sách đầu tư quốc tế
115
´ Theo dòng chảy của vốn đầu tư
• Chính sách đối với đầu tư nước ngoài vào
• Chính sách đối với đầu tư ra nước ngoài.
´ Theo hình thức vốn đầu tư: Chính sách đối với FDI, ODA, FPI
´ Theo cấp độ chính sách
• Chính sách đầu tư ở cấp độ chiến lược
• Chính sách đầu tư ở cấp độ quy phạm pháp luật
• Chính sách đầu tư ở cấp độ hành chính, thực thi
´ Theo phạm vi ảnh hưởng: chính sách ban hành trong quốc gia và
ký kết hiệp định đầu tư quốc tế
5.1.2 Phân loại chính sách đầu tư quốc tế (tiếp)
116
´ Theo mục đích tác động
• Chính sách nhằm thu hút đầu tư nước ngoài
• Chính sách nhằm tăng cường lợi ích do đầu tư nước ngoài mang lại
• Chính sách nhằm hạn chế tác động tiêu cực của hoạt động đầu tư
nước ngoài
´ Theo đối tượng thụ hưởng
• Chính sách thu hút nhà đầu tư tiềm năng • Chính sách đối với nhà đầu tư hiện hữu
• Chính sách đầu tư chung
´ Theo nội dung
• Chính sách đầu tư theo ngành, lĩnh vực • Chính sách đầu tư theo thị trường (đối tác và địa bàn đầu tư)
5.1.3 Yêu cầu đối với chính sách đầu tư quốc tế
117
3) Cân bằng quyền và nghĩa vụ 4) Quyền điều tiết (không gian chính sách)
5) Đối xử và bảo hộ đầu tư 6) Mở cửa cho đầu tư
7) Tạo điều kiện và xúc tiến đầu tư
8) Quản trị công và thể chế tốt 9) Trách nhiệm doanh nghiệp và quản trị công ty tốt
10) Hợp tác quốc tế
10 nguyên tắc cốt lõi khi hoạch định chính sách đầu tư (Theo UNCTAD, 2015, Investment Policy For Sustainable Development) 1) Chính sách nhất quán 2) Chính sách năng động
118
5.2 Các chính sách chung đối với đầu tư quốc tế
5.2.1 Bảo vệ quyền tài sản
5.2.2 Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ
5.2.3 Thực thi hợp đồng và giải quyết tranh chấp
5.2.4 Chính sách cạnh tranh
5.2.5 Chính sách thuế
5.2.6 Chính sách thương mại
5.2.7 Các hiệp định đầu tư quốc tế
119
5.2 Các chính sách chung đối với đầu tư quốc tế (tiếp)
Chính sách đầu tư cấp chiến lược
• Xác định các ngành/lĩnh vực ưu tiên thu hút đầu tư
• Xác định vị trí, vai trò của FDI (trong tương quan với đầu tư tư
nhân, đầu tư công)
• Lồng ghép chính sách đầu tư trong chiến lược phát triển quốc
gia/địa phương hoặc ngành.
• Nhất quán chính sách đầu tư với các lĩnh vực chính sách khác
120
5.2 Các chính sách chung đối với đầu tư quốc tế (tiếp)
Chính sách đầu tư cấp quy phạm pháp luật
Quy định về đầu tư và xúc tiến đầu tư:
• Quy định về gia nhập (tiếp cận), thành lập, và hoạt động của
NĐTNN;
• Đối xử và bảo vệ NĐT;
• Nghĩa vụ của NĐT;
• Xúc tiến và tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư
121
5.2 Các chính sách chung đối với đầu tư quốc tế (tiếp)
Chính sách đầu tư cấp quy phạm pháp luật (tiếp)
Quy định liên quan tới đầu tư:
• Chính sách thương mại;
• Chính sách thuế;
• Sở hữu trí tuệ;
• Chính sách cạnh tranh;
• Chính sách lao động;
• Tiếp cận đất đai;
• Chính sách môi trường;
• Chính sách cơ sở hạ tầng, hợp tác công tư PPP
5.2 Các chính sách chung đối với đầu tư quốc tế (tiếp)
122
Chính sách đầu tư cấp thực thi
´ Xây dựng các thế chế công và quản trị công hiệu quả để thực thi
chính sách đầu tư
´ Đo lường hiệu quả chính sách đầu tư và rút ra các bài học kinh
nghiệm cho các vòng hoạch định chính sách mới
5.2 Các chính sách chung đối với đầu tư quốc tế (tiếp)
123
Các chỉ số đo lường các mục tiêu thu hút đầu tư, bao gồm: - Dòng vốn đầu tư vào (tổng vốn, theo ngành, theo lĩnh vực hoạt động...) - Tỷ lệ vốn đầu tư nước ngoài trong tổng vốn xã hội - Tỷ lệ đầu tư mới trong tổng đầu tư -
...
Các chỉ số đo lường các mục tiêu tác động đầu tư, bao gồm: - Đóng góp vào ngân sách - Đóng góp vào xuất khẩu - Tạo việc làm và phân phối thu nhập - Lan toả công nghệ và kỹ năng - Bảo vệ môi trường -
...
´ Chỉ số đo lường hiệu quả chính sách đầu tư
124
5.3 Các chính sách thu hút và khuyến khích đầu tư trực tiếp nước ngoài
5.3.1 Chính sách thu hút FDI
5.3.2 Chính sách nhằm tăng cường mối liên kết giữa FDI với nền kinh tế của nước tiếp nhận vốn
5.3.1 Chính sách thu hút FDI
125
´ Các biện pháp mà các các quốc gia thường áp dụng để thu hút FDI
(UNCTAD, 2003):
• Giảm các rào cản đối với nguồn vốn đầu tư FDI, ví dụ giảm thiểu các hạn
chế về gia nhập và thành lập
• Cải thiện môi trường đầu tư, giảm thiểu phân biệt đối xử (NT)
• Bảo vệ nhà đầu tư nước ngoài (bồi thường khi trưng thu, chuyển tiền...)
• Tăng uy tín của nước tiếp nhận đầu tư, cung cấp cơ hội đầu tư, cơ chế
Ives19
khuyến khích, cung cấp các dịch vụ sau đầu tư...
5.3.1 Chính sách thu hút FDI (tiếp)
126
´ FDI có thể đóng vai trò quan trọng trong thực hiện các mục tiêu phát triển
bền vững (SDGs)
´ Tác động của FDI phụ thuộc chủ yếu vào các chính sách của nước chủ
nhà.
´ FDI chất lượng có đặc điểm:
• đóng góp vào phát triển kinh tế
• đóng góp vào phát triển xã hội
Ives19
• đóng góp vào bảo vệ môi trường
5.3.1 Chính sách thu hút FDI (tiếp)
127
´ FDI đóng góp vào phát triển kinh tế:
• đóng góp của FDI vào tăng trưởng kinh tế (%GDP)
• đóng góp vào nguồn thu ngân sách (% NSNN)
• đóng góp của FDI vào quá trình chuyển dịch cơ cấu nền kinh tế
• đóng góp của FDI đối với xuất khẩu (% kim ngạch xuất khẩu)
• chuyển giao công nghệ, kiến thức và bí quyết;
•
thúc đẩy khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp trong nước và tạo điều kiện cho họ tiếp cận thị trường;
Ives19
• ...
5.3.1 Chính sách thu hút FDI (tiếp)
128
´ FDI đóng góp vào phát triển xã hội:
• góp phần tạo ra công ăn việc làm tốt (số lượng, tốc độ tăng);
• nâng cao kỹ năng lao động;
• nâng cao thu nhập, mức sống của người dân
• giảm nghèo
• bình đẳng giới
Ives19
• ...
5.3.1 Chính sách thu hút FDI (tiếp)
129
´ FDI đóng góp vào bảo vệ môi trường:
• sử dụng công nghệ tiên tiến, sạch, thân thiện với môi trường
• hoạt động có trách nhiệm với xã hội và môi trường.
• giảm phát thải carbon
Ives19
• ...
5.3.1 Chính sách thu hút FDI (tiếp)
130
´ Nội dung chính sách thu hút FDI chất lượng:
• Chiến lược, mục tiêu thu hút FDI chất lượng
• Xây dựng tiêu chuẩn (đo lường) FDI chất lượng
• Cân nhắc cẩn thận về các lĩnh vực/hoạt động nhắm mục tiêu (ưu tiên) thu
hút
• Thiết lập CSHT và nguồn lực cần thiết (lao động, vốn, đất đai) cho nhà
đầu tư chất lượng
• Tăng cường liên kết giữa MNC và doanh nghiệp địa phương
• Tạo điều kiện (thúc đẩy) chuyển giao công nghệ, kiến thức và bí quyết
• Khuyến khích MNC hành động có trách nhiệm với xã hội và môi trường
Ives19
• …
5.4 Một số chính sách đối với FDI tại Việt Nam
131
´ Vị trí, vai trò của FDI đối với phát triển bền vững tại Việt Nam
´ Các lĩnh vực ưu tiên thu hút đầu tư (quốc gia/địa phương)
´ Quy định về đầu tư tại Việt Nam (Luật Đầu tư)
• Gia nhập (tiếp cận thị trường)
• Thành lập
• Đối xử và Bảo hộ đầu tư
• Ưu đãi đầu tư
• Xúc tiến đầu tư
• ...
5.4 Một số chính sách đối với FDI tại Việt Nam (tiếp)
132
´ Các quy định thuộc lĩnh vực chính sách khác có ảnh hưởng tới hoạt
động đầu tư
• Chính sách thương mại (thuế quan, hạn ngạch, FTA...)
• Chính sách thuế (Luật thuế thu nhập doanh nghiệp, Luật thuế giá trị
gia tăng...)
• Chính sách lao động (Luật Lao động)
• Chính sách môi trường (Luật Bảo vệ môi trường)
• Chính sách chuyển giao công nghệ (Luật Chuyển giao công nghệ)
• Chính sách đất đai (Luật Đất đai)
• Chính sách cạnh tranh (Luật Cạnh tranh)
• ...
5.4 Một số chính sách đối với FDI tại Việt Nam (tiếp)
133
´ Cơ chế thực thi chính sách FDI
• Cải cách thủ tục hành chính
• Dịch vụ công trực tuyến
• ...
´ Đo lường hiệu quả chính sách FDI tại Việt Nam
