Chương 3
Phân tích và ước lượng hàm cầu
Nội dung chương học
1
2
3
Phân tích cầu
Ước lượng hàm cầu
Hành vi cá nhân
Tài liệu chương học
• Tài liệu bắt buộc: Business Economics and
Managerial Decision Making – Chapter 4, 5, 6 • Tài liệu tham khảo: Economics for Business and
Management – Chapter 2
• Tài liệu đọc thêm:
Phân tích cầu
1
Phân tích cầu
– Quan hệ giữa giá cả và lượng cầu là quan hệ
nghịch
– Đường cầu thông thường dốc xuống phía phải
• Quy luật cầu:
Phân tích cầu
– Là đường đồ thị thể hiện mối quan hệ giữa giá và lượng cầu về một hàng hóa, trong điều kiện các yếu tố khác không đổi – Thay đổi về lượng cầu – Thay đổi về cầu
• Đường cầu:
Phân tích cầu
• Đường cầu:
Phân tích cầu
Cầu
Các yếu tố quyết định cầu
Thu nhập
Dân số Kỳ vọng
Giá các hàng hóa liên quan
Quảng cáo Thị hiếu người tiêu dùng
Phân tích cầu
– Thu nhập:
• Hàng hóa thông thường(+) • Hàng hóa thứ cấp (-)
– Giá cả các hàng hóa liên quan:
• Hàng hóa thay thế (+) • Hàng hóa bổ sung (-)
• Các yếu tố quyết định cầu:
Phân tích cầu
– Quảng cáo và Sở thích của người tiêu dùng (+) – Dân số (+) – Kỳ vọng (+)
• Các yếu tố quyết định cầu:
Phân tích cầu
𝑄𝑥
𝑑 = 𝑓 𝑃𝑥, 𝑃𝑦, M, H
𝑑: Lượng cầu đối với hàng hóa X
𝑄𝑥 𝑃𝑥: Giá cả hàng hóa X 𝑃𝑦: Giá cả hàng hóa liên quan Y M: Thu nhập H: Các nhân tố khác ảnh hưởng đến cầu
• Phương trình hàm cầu:
Phân tích cầu
– Biểu thị mức độ thay đổi trong lượng cầu về hàng hóa khi có một mức thay đổi nhất định của một yếu tố ảnh hưởng đến cầu, trong điều kiện các yếu tố khác không đổi
– Là mức thay đổi phần trăm về lượng cầu khi có 1% thay đổi của một yếu tố ảnh hưởng đến cầu
• Độ co dãn của cầu:
Phân tích cầu
Độ co dãn của cầu
Độ co dãn của cầu là dương hay âm?
Độ co dãn của cầu có giá trị tuyệt đối lớn hơn hay nhỏ hơn 1?
Phân tích cầu
– Độ co dãn của cầu theo giá – Độ co dãn của cầu theo thu nhập – Độ co dãn của cầu theo giá chéo
• Độ co dãn của cầu:
Phân tích cầu
– Độ co dãn của cầu theo giá
• Đo lường mức thay đổi về lượng cầu hàng hóa
khi giá cả hàng hóa đó thay đổi
• Là % thay đổi của lượng cầu chia cho % thay
đổi của giá
• Độ co dãn của cầu:
Phân tích cầu
– Độ co dãn của cầu theo giá: – Cầu co dãn: 𝐸𝑄𝑥,𝑃𝑥 > 1 – Cầu ít co dãn: 𝐸𝑄𝑥,𝑃𝑥 < 1 – Cầu co dãn đơn vị: 𝐸𝑄𝑥,𝑃𝑥 = 1 – Cầu co dãn hoàn hảo: 𝐸𝑄𝑥,𝑃𝑥 = −∞ – Cầu hoàn toàn không co dãn: 𝐸𝑄𝑥,𝑃𝑥 = 0
• Độ co dãn của cầu
Phân tích cầu
– Độ co dãn của cầu theo giá
• Độ co dãn của cầu:
Phân tích cầu
– Độ co dãn của cầu theo giá:
• Các yếu tố ảnh hưởng đến độ co dãn của cầu theo giá:
– Các hàng hóa thay thế – Thời gian – Mức phân bổ chi tiêu
• Độ co dãn của cầu:
Phân tích cầu
– Độ co dãn của cầu và tổng doanh thu:
• Độ co dãn của cầu thay đổi dọc theo đường cầu tuyến
tính
• Cầu co dãn (-) • Cầu ít co dãn (+) • Cầu co dãn đơn vị: TR đạt mức tối đa
• Độ co dãn của cầu:
Phân tích cầu
– Độ co dãn của cầu và tổng doanh thu
• Độ co dãn của cầu:
Phân tích cầu
– Độ co dãn của cầu và tổng doanh thu
• Độ co dãn của cầu:
Phân tích cầu
– Độ co dãn của cầu và tổng doanh thu:
• 𝑃 = 𝑎 + 𝑏𝑄 • 𝑇𝑅 = 𝑃𝑄 = 𝑎𝑄 + 𝑏𝑄2 • 𝑀𝑅 = 𝑎 + 2𝑏𝑄
– MR > 0, cầu co dãn – MR = 0, cầu co dãn đơn vị – MR < 0, cầu ít co dãn
• Độ co dãn của cầu:
Phân tích cầu
– Độ co dãn của cầu theo giá chéo:
• Đo lường phản ứng của cầu về một loại hàng hóa trước
sự thay đổi về giá của một loại hàng hóa khác
• Được đo bằng tỷ số giữa phần trăm thay đổi trong
lượng cầu về hàng hóa X và phần trăm thay đổi trong mức giá của hàng hóa Y, trong điều kiện các yếu tố khác không thay đổi
• Đóng vai trò quan trọng trong chiến lược định giá của
doanh nghiệp sản xuất đa sản phẩm
• Độ co dãn của cầu:
Phân tích cầu
– Độ co dãn của cầu theo giá chéo:
• Độ co dãn của cầu:
Phân tích cầu
– Độ co dãn của cầu theo giá chéo
• Doanh thu thay đổi trong trường hợp sản xuất 2 sản
phẩm:
• Độ co dãn của cầu:
Phân tích cầu
– Độ co dãn của cầu theo thu nhập:
• Đo lường phản ứng của cầu trước sự thay đổi
về thu nhập
• Độ co dãn của cầu:
Phân tích cầu
– Độ co dãn của cầu đối với phương trình đường
cầu tuyến tính::
• Độ co dãn của cầu:
Phân tích cầu
– Độ co dãn của cầu đối với phương trình đường
cầu phi tuyến tính:
• Độ co dãn của cầu:
Phân tích cầu
– Định giá – Quản lý dòng tiền – Xác định ảnh hưởng từ đối thủ cạnh tranh – Xác định ảnh hưởng từ các điều kiện về thị
trường
– Xác định ảnh hưởng từ hoạt động quảng cáo
• Ứng dụng độ co dãn của cầu:
Phân tích cầu
• Độ co dãn của cầu
Ước lượng hàm cầu
2
Ước lượng hàm cầu
• Ước lượng hàm cầu trong thực tế: – Dựa trên số liệu thực tế từ thị trường
– Các phương pháp trực tiếp: • Phỏng vấn khách hàng • Nghiên cứu thị trường/ Thử nghiệm thị trường
– Các phương pháp gián tiếp: (sử dụng kỹ thuật hồi
quy/ kinh tế lượng)
• Các phương pháp ước lượng hàm cầu chính:
Ước lượng hàm cầu
– Phỏng vấn người tiêu dùng
• Phương pháp:
– Phỏng vấn người tiêu dùng – Quản lý bảng hỏi – Phỏng vấn nhóm
• Hỏi khách hàng về thói quen, phương pháp, động cơ,
dự định mua hàng
• Nhận thức được sở thích tiêu dùng
• Phương pháp trực tiếp:
Ước lượng hàm cầu
– Xác định mẫu phỏng vấn chưa phù hợp – Phản hồi chưa phù hợp – Tính chính xác của các phản hồi từ khách hàng
• Phương pháp trực tiếp: – Phỏng vấn khách hàng • Hạn chế, khó khăn
Ước lượng hàm cầu
• Tiến hành thử nghiệm thị trường trực tiếp • Biến đổi các yếu tố ảnh hưởng đến cầu tại các thị
trường khác nhau
• Chạy mô phỏng • Tạo ra dữ liệu chéo, dữ liệu thời gian
• Phương pháp trực tiếp – Thử nghiệm thị trường
Ước lượng hàm cầu
– Phân tích hồi quy: • Phương pháp ? • Ưu điểm ? • Nhược điểm ?
• Phương pháp gián tiếp:
Hành vi cá nhân
3
Hành vi cá nhân
– Khả năng tiêu dùng: Thể hiện lượng hàng hóa và
dịch vụ người tiêu dùng có khả năng chi trả – Sở thích của người tiêu dùng: Thể hiện sự lựa chọn kết hợp hàng hóa của người tiêu dùng
• Hành vi người tiêu dùng:
Hành vi cá nhân
– Thứ tự ưu tiên:
• Hành vi người tiêu dùng:
Tính trọn vẹn
Nhiều hơn là ít
Giỏ hàng A được ưa thích hơn giỏ hàng B nếu A chứa nhiều hàng hóa hơn B
Thứ tự ưu tiên
Người tiêu dùng có khả năng thể hiện sự ưa thích hoặc bàng quan trong việc lựa chọn các giỏ hàng
Tỷ lệ thay thế cận biên giảm dần
Tịnh tiến
Các đường bàng quan không cắt nhau
Khi lượng hàng hóa X tiêu dùng tăng lên, lượng hàng hóa Y mà người tiêu dùng sẵn sàng đánh đổi giảm xuống
Hành vi cá nhân
– Đường bàng quan:
• Chỉ ra tất cả những sự kết hợp tiêu dùng đem lại cùng
một mức độ lợi ích
• Người tiêu dùng bàng quan với mọi sự kết hợp về hàng
hóa nằm trên đường bàng quan
• Những người tiêu dùng khác nhau sẽ có đường bàng
quan với hình dạng khác nhau
• Hành vi người tiêu dùng:
Hành vi cá nhân
– Đường bàng quan:
• Tỷ lệ thay thế cận biên:
– Là giá trị tuyệt đối của hệ số góc của đường bàng quan – Là tỷ lệ mà tại đó người tiêu dùng sẵn sàng thay thế giữa
hàng hóa này và hàng hóa khác trong khi vẫn giữ nguyên mức độ lợi ích/ hài lòng
– Đường bàng quan thể hiện tính chất giảm dần của tỷ lệ thay
thế cận biên
• Hành vi người tiêu dùng:
Hành vi cá nhân
– Ràng buộc ngân sách mô tả những kết hợp khác
nhau mà người tiêu dùng có thể mua được
– Đường ngân sách
• Giới hạn với người tiêu dùng:
Hành vi cá nhân
– Ràng buộc ngân sách: 𝑃𝑥𝑋 + 𝑃𝑦𝑌 ≤ 𝑀 – Kết hợp hàng hóa nhằm tối ưu thu nhập của
người tiêu dùng: 𝑃𝑥𝑋 + 𝑃𝑦𝑌 = 𝑀
– Hệ số góc của đường ngân sách: −𝑃𝑥/𝑃𝑦
• Giới hạn đối với người tiêu dùng:
Hành vi cá nhân
• Giới hạn đối với người tiêu dùng:
Hành vi cá nhân
– Thay đổi về thu nhập:
• Giới hạn đối với người tiêu dùng:
Hành vi cá nhân
– Thay đổi về giá:
• Giới hạn đối với người tiêu dùng:
Hành vi cá nhân
• Cân bằng tiêu dùng:
Hành vi cá nhân
dùng: – Cân bằng tiêu dùng thay đổi do giá cả hàng hóa X giảm
(X&Y là hàng hóa thay thế)
• Thay đổi về giá và hành vi của người tiêu
Hành vi cá nhân
dùng: – Cân bằng tiêu dùng thay đổi do giá cả hàng hóa X giảm
(X&Y là hàng hóa bổ sung)
• Thay đổi về giá và hành vi của người tiêu
Hành vi cá nhân
dùng: – Thu nhập tăng làm tăng tiêu dùng hàng hóa thông thường
• Thay đổi về giá và hành vi của người tiêu
Hành vi cá nhân
dùng: – Thu nhập tăng làm giảm tiêu dùng hàng hóa thứ cấp
• Thay đổi về giá và hành vi của người tiêu
Hành vi cá nhân
– Mua một, tặng một
• Ứng dụng phân tích đường bàng quan:
Hành vi cá nhân
– Quà tặng: Tiền mặt vs. Hiện vật:
• Ứng dụng phân tích đường bàng quan:
