Bài giảng Mạng căn bản: Bài 3

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

MH/MĐ: MẠNG CĂN BẢN

Bài 1: GIỚI THIỆU VỀ MẠNG MÁY TÍNH Bài 2: CHUẨN MẠNG VÀ MÔ HÌNH OSI Bài 3: GIAO THỨC TCP/IP VÀ IP ADDRESS V.4 Bài 4: KỸ THUẬT MẠNG CỤC BỘ LAN Bài 5: QUẢN TRỊ TÀI KHOẢN CỤC BỘ VÀ TÀI NGUYÊN MẠNG Bài 6: CÔNG NGHỆ MẠNG WIRELESS LAN VÀ ADSL Bài 7: CHẨN ĐOÁN VÀ XỬ LÝ SỰ CỐ MẠNG ÔN TẬP BÁO CÁO ĐỒ ÁN THI CUỐI MÔN

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

BÀI 3: Giao thức TCP/IP và IP Address V.4

Chuẩn hóa quá trình trao đổi thông tin, dữ liệu giữa các máy tính. Định dạng cấu trúc dữ liệu và phương thức khi truyền.

Giới thiệu TCP/IP Bộ giao thức TCP/IP Một số giao thức khác IP Address V.4 Một số giao thức khác Xử lý một số sự cố thông dụng

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

MỤC TIÊU BÀI HỌC

Hiểu được Mô hình và chức năng các tầng của TCP/IP. Biết các giao thức phổ biến và các khái niệm về Port và Socket Hiểu được tiến trình trao đổi dữ liệu của các máy tính. Biểu diễn được địa chỉ IP V4 Xử lý các sự cố kết nối mạng TCP/IP

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

Giới thiệu TCP/IP

TCP/IP là bộ giao thức chuẩn giúp các hệ thống (platforms) khác nhau truyền thông với nhau, là giao thức chuẩn của truyền thông Internet.

Mô hình kiến trúc của TCP/IP TCP/IP là chuẩn Internet Được phát triển bởi US DoD (United States Department of Defense). Làm việc độc lập với phần cứng mạng Mô hình TCP/IP có 4 lớp : Application, Transport, Internet, Network Access

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

Giới thiệu TCP/IP

Mô hình kiến trúc của TCP/IP

Tương quan mô hình OSI và mô hình TCP/IP (So sánh OSI và TCP/IP)

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

Bộ giao thức TCP/IP

Bộ giao thức TCP/IP gồm 4 tầng, mỗi tầng trong mô hình TCP/IP có một chức năng riêng biệt.

Chức năng các lớp trong mô hình TCP/IP

Application Layer (tầng ứng dụng)

Hỗ trợ ứng dụng cho các giao thức tầng Host to Host Cung cấp giao diện người sử dụng Các giao thức gồm:

 HTTP(HyperText Transfer Protocol)  FTP (File Transfer Protocol)  Telnet  SMTP(Simple Mail Transfer Protocol  POP3

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

Bộ giao thức TCP/IP

Chức năng các lớp trong mô hình TCP/IP

Transport Layer (Host to Host-tầng vận chuyển)

Thực hiện kết nối giữa 2 máy trên mạng theo 2 giao thức

 Giao thức điều khiển trao đổi dữ liệu TCP (Transmission

Control Protocol)

 Giao thức dữ liệu người dùng UDP (User Datagram

Protocol)

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

Bộ giao thức TCP/IP

Chức năng các lớp trong mô hình TCP/IP

Internet layer (tầng mạng)

IP(Internet Protocol) : Giao thức vận chưyển RIP(Route Information Protocol): Tìm đường ICMP : Ping (kiểm tra nối mạng) ARP(Address Resolution Protocol): phân giải dia chi vật lý

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

Bộ giao thức TCP/IP

Chức năng các lớp trong mô hình TCP/IP

Network Interface Layer (tầng truy nhập mạng)

Tầng này nắm giữ những định dạng dữ liệu và truyền dữ liệu đến cable Cung cấp các phương tiện kết nối vật lý:

 Cable  Bộ chuyển đổi (Transceiver)  Card mạng (Nic)

Giao thức kết nối, giao thức truy nhập đường truyền (CSMA/CD, token ring, token bus,…) Cung cấp các dịch vụ cho tầng Internet, phân đoạn dữ liệu thành các khung

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

Bộ giao thức TCP/IP

TCP/IP Protocol Suite

Application

HTTP

FTP

SMTP

DNS

TFTP

SNMP

Transport

TCP

UDP

Internet

ARP

IGMP

ICMP

Ethernet

ATM

Link

Token Ring

Frame Relay

Chức năng các lớp trong mô hình TCP/IP

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

Bộ giao thức TCP/IP

Một số giao thức chính

Giao thức gói tin người dùng UDP (User Datagram Protocol)

UDP là giao thức không liên kết (Connectionless) Không có độ tin cậy cao, không có cơ chế xác nhận ACK Phù hợp các ứng dụng yêu cầu xử lý nhanh

 Giao thức SNMP (Simple Network Management Protocol)  Voip ứng dụng UDP

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

Bộ giao thức TCP/IP

Một số giao thức chính

Giao thức điều khiển truyền TCP (Transmission Control Protocol)

TCP là giao thức hướng liên kết (Connection Oriented) Thực thể TCP phát và thực thể TCP thu thương lượng để thiết lập 1 kết nối logic tạm thời Có độ tin cậy cao, an toàn và chính xác khi truyền

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

Bộ giao thức TCP/IP

Một số giao thức chính

Giao thức mạng IP (Internet Protocol)

IP (Internet protocol) là giao thức không liên kết Truyền dữ liệu với phương thức chuyển mạch gói IP datagram Định địa chỉ và chọn đường IP định tuyến các gói tin bằng cách sử dụng các bảng định tuyến động

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

Bộ giao thức TCP/IP

Một số giao thức chính

Giao thức thông báo điều khiển mạng ICMP (Internet Control Message Protocol)

ICMP là giao thức điều khiển ở tầng IP, sử dụng để trao đổi các thông tin điều khiển dòng dữ liệu

 Điều khiển lưu lượng (Flow control)  Thông báo lỗi  Định dạng lại các tuyến (Ridirect router)  Kiểm tra các trạm ở xa

Các loại thông điệp ICMP  Thông điệp truy vấn  Thông điệp thông báo lỗi

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

Bộ giao thức TCP/IP

Một số giao thức chính

Giao thức phân giải địa chỉ ARP (Address Resolution Protocol)

IP yêu cầu địa chỉ MAC Tìm kiếm trong bảng ARP Nếu tìm thấy sẽ trả lại địa chỉ MAC Nếu không tìm thấy, tạo gói ARP yêu cầu gởi tới tất cả các trạm Tùy theo gói tin trả lời, ARP cập nhật vào bảng ARP và gởi địa MAC cho IP

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

Bộ giao thức TCP/IP

Một số giao thức chính

Giao thức phân giải địa chỉ ngược RARP (Reverse Address Resolution Protocol)

Quá trình này ngược lại với quá trình ARP RARP phát hiện địa chỉ IP khi biết địa chỉ MAC

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

Bộ giao thức TCP/IP

Ports

Giá trị port được biểu diễn 2 byte(16 bits : 0 to 65535)

Well Known Ports : 0 - 1023. Registered Ports : 1024 - 49151 Dynamic and/or Private Ports : 49152 - 65535

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

Bộ giao thức TCP/IP

Địa chỉ MAC

Địa chỉ vật lý (Physical Address) của thiết bị mạng. 6 bytes, 48 bits, gồm 12 ký số hệ Hecxa. 6 ký số đầu để nhận diện nhà sản xuất. 6 ký số sau nhận diện thiết bị phần cứng của mỗi nhà Sản Xuất. Hoạt động ở lớp Data Link của mô hình OSI.

A5-0C-D3-1B-05-46

ManuID

ProID

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

Một số giao thức khác

Ngoài bộ giao thức TCP/IP, còn một số bộ giao thức khác do các hãng phát triển cho hệ thống mạng LAN của mình

Internetwork Packet Exchange/Sequenced Packet Exchange (IPX/SPX)

Được công ty Novell thiết kế sử dụng cho các sản phẩm mạng của chính hãng SPX hoạt động trên tầng transport của mô hình OSI, bảo đảm độ tin cậy của liên kết truyền thông từ mút đến mút.

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

Một số giao thức khác

AppleTalk

Do hãng Apple computer phát triển cho họ máy tính cá nhân Macintosh Giao thức Apple được phát triển trên tầng vật lý của Ethernet và Token Ring.

Các vùng tối đa trên một phân mạng: Phase 1 là 1, phase 2 là 255 Các node tối đa trên mỗi mạng: Phase 1 là 254, phase 2 khoảng 16 triệu Địa chỉ động dựa trên các giao thức truy nhập Định tuyến Spit-horizon

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

IP Address V.4

Các hệ thống máy tính trên mạng LAN và Internet liên lạc với nhau qua địa chỉ IP. Địa chi IP đang sử dụng là IP Address v.4

Một số khái niệm và thuật ngữ liên quan

Ví dụ: 255.255.255.0 : 24 bit dùng làm địa chỉ mạng hoặc 255.255.192.0 : 18 bit dùng làm địa chỉ mạng

Địa chỉ Host: địa chỉ IP dùng để đặt cho card mạng của mỗi Host. Địa chỉ mạng: là địa chỉ IP giành cho các mạng. Mỗi mạng có nhiều địa chỉ Host. Địa chỉ Broadcast: là địa chỉ IP để đại diện cho tất cả các Host trong mạng. Mặt nạ (subnet mask): là số có chiều dài 32 bit, giúp chúng ta xác định số bit được dùng làm địa chỉ mạng (network_id).

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

IP Address V.4

Một số khái niệm và thuật ngữ liên quan

Các phép toán làm việc trên bit

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

IP Address V.4

Các hệ thống máy tính trên mạng LAN và Internet liên lạc với nhau qua địa chỉ IP. Địa chi IP đang sử dụng là IP Address v.4

Địa chỉ IP (IPV4)

Địa chỉ IP v.4 là một số 32 bít, được chia làm 4 Octects(4 bytes), cách nhau = “.”

Class Bit: Xác định IP thuộc lớp nào( A, B, C, D, E) Net ID: định danh địa chỉ mạng HostID: định địa chỉ IP của một host cụ thể.

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

IP Address V.4

Địa chỉ IP (IPV4)

IP address

194 .

200 .

101 .

255 .

Subnet mask

194 .

200 .

101 .

10 Host ID

Network ID

NetID, HostID, SubnetMask

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

IP Address V.4

Địa chỉ IP (IPV4)

Các lớp địa chỉ IPv4

Lớp

Subnet mask

#Số bit net_id

#Số bit host_id

Bắt đầu bằng bit

Giá trị byte đầu

1-126

255.0.0.0

128-191

255.255.0.0

110

192-223

255.255.255.0

1110

224-239

N/A

Reserved for multicast

240-255

N/A

Reserved for R & D

11110- 11111

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

IP Address V.4

Địa chỉ IP (IPV4)

IP lớp A

1-Bit cao nhất của byte 1 để nhận biết lớp A và có giá trị là 0 Số Net ID :  Chiếm 1 byte giá trị, 28-1 = 27 = 128  Trừ 2 giá trị đặc biệt (0 : cục bộ mạng, 127 mạng

loopback) : 126

Số Host ID :  Chiếm 3 bytes giá trị, 224 -2=16.777.216

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

IP Address V.4

Địa chỉ IP (IPV4)

IP lớp B

2-bit cao nhất của byte 1 để nhận biết lớp B và có giá trị là 10. Số Net ID :

 Chiếm 2 bytes giá trị, 216-2 = 214 = 16.384

Số Host ID :

 Chiếm 2 bytes giá trị, 216 -2=65.536

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

IP Address V.4

Địa chỉ IP (IPV4)

IP lớp C

3-bit cao nhất để nhận biết lớp C và có giá trị là 110. Số Net ID :

 Chiếm 3 bytes giá trị, 224-3 = 221 = 2.097.152

Số Host ID :

 Chiếm 1 bytes giá trị, 28 -2= 256

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

IP Address V.4

Địa chỉ IP (IPV4)

1st byte

2nd byte

3rd byte

4th byte

Địa chỉ IP 145.98.20.5

10010001

01100010

0001 0100 00000101

Subnet mask 255.255.0.0

11111111

0000 0000 00000000

Địa chỉ mạng

10010001

01100010

0000 0000 00000000

145

. 0

Mặt nạ mạng (Subnet Mask)

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

IP Address V.4

Địa chỉ IP (IPV4)

IP dành riêng : 127.0.0.1

Địa chỉ Loopback (Locahost) để kiểm tra chính nó, không giao tiếp với bên ngoài.

IP Public : IP được dùng trên Internet IP Private : IP trong LAN

Dãy địa chỉ IP Private (RFC 1918) Lớp A: 10.x.x.x Lớp B: 172.16.x.x -> 172.31.x.x Lớp C: 192.168.x.x NAT: chuyển đổi private <-> public. Ý nghĩa của địa chỉ private: bảo tồn địa chỉ IP public.

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

IP Address V.4

SUBNET

Net ID mượn Host ID 1 hoặc nhiều bit để chia 1 Net ID ban đầu thành những Subnet có số lượng Host ID nhỏ hơn. Theo quy ước, các địa chỉ IP được chia ra làm các Class (lớp) như sau:

Class A : Subnet mask : 255.0.0.0 Class B : Subnet mask : 255.255.0.0 Class C : Subnet msk : 255.255.255.0

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

IP Address V.4

SUBNET

VD :

Hãy xét đến một địa chỉ IP class B, 139.12.0.0, với subnet mask là 255.255.0.0 (có thể viết là: 139.12.0.0/16, ở đây số 16 có nghĩa là 16 bits được dùng cho NetworkID). Một Network với địa chỉ thế nầy có thể chứa 65,534 HostID hay computers (65,534 = 216 –2) . Đây là một con số quá lớn, trên mạng sẽ có đầy broadcast traffic. Yêu cầu chúng ta chia cái Network ra làm 4 Subnet. Công việc sẽ bao gồm ba bước:

 Xác định cái Subnet mask  Liệt kê các Subnet mới  Cho biết IP address range của các HostID trong mỗi Subnet

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

IP Address V.4

SUBNET

VD :

Bước 1: Xác định cái Subnet mask Để đếm cho đến 4 = 22 trong hệ thống nhị phân (cho 4 Subnet) ta cần 2 bits. Công thức tổng quát là:

Y = 2X

Y = con số Subnets (= 4) X = số bits cần thêm (= 2) Do đó Subnet mask mới sẽ cần 16 (bits trước đây) +2 (bits mới) = 18 bits Địa chỉ IP mới sẽ là 139.12.0.0/18 (để ý con số 18 thay vì 16 như trước đây). Con số hosts tối đa có trong mỗi Subnet sẽ là: ((2^14) –2) = 16,382. Và tổng số các hosts trong 4 Subnets là: 16382 * 4 = 65,528 hosts.

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

IP Address V.4

SUBNET

VD :

Bước 2: Liệt kê các Subnet mới Trong địa chỉ IP mới (139.12.0.0/18) con số 18 nói đến việc ta dùng 18 bits, đếm từ bên trái, của 32 bit IP address để biểu diễn địa chỉ IP của một Subnet.

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

IP Address V.4

SUBNET

VD :

Bước 3: Cho biết IP address range của các HostID trong mỗi Subnet Vì Subnet ID đã dùng hết 18 bits nên số bits còn lại (32-18= 14) được dùng cho HostID.

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

IP Address V.6

Địa chỉ IP (IPV6)

Địa chỉ IPv6 sử dụng 128 bit, chia thành 8 nhóm (mỗi nhóm 16bit) được cách nhau bởi dấu “:” Địa chỉ IPv6 được biểu biễn bằng hệ số thập lục phân (Hexadecimal). Có 340.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000 địa chỉ Ví dụ

2001:0f68:0000:0000:0000:0000:1986:69af.

Địa chỉ IPv6 ở trên có thể được viết tắt như sau:

2001 : 0f68 : 0000 : 0000 : 0000 : 0000 : 1986 : 69af 2001 : f68 : 000 : 000 : 000 : 000 : 1986 : 69af 2001 : f68 : 00 : 00 : 00 : 00 : 1986 : 69af 2001 : f68 : 0 : 0 : 0 : 0 : 1986 : 69af 2001 : f68 : : 1986 : 69af

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

IP Address V.6

Địa chỉ IP (IPV6)

Mỗi một địa chỉ IPv6 được phân thành ba phần: site prefix, subnet ID, interface ID.

Ba trường đầu tiên trong IPv6 được biểu thị site prefix Trường tiếp theo biểu thị subnet ID Bốn trường cuối biểu thị cho interface ID.

IPv6 có ba loại địa chỉ khác nhau: Unicast, Multicast và Anycast

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

Một số sự cố thông dụng

SD SD

Thiết lập địa chỉ mạng không đúng

P 110 P 110

Prof es sion al Wo rk stat io n 50 00 Prof es sion al Wo rk stat io n 50 00

196.135.8.17

SD SD

Không thể truyền thông

P 110 P 110

Prof es sion al Wo rk stat io n 50 00 Prof es sion al Wo rk stat io n 50 00

195.135.4.10

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

Một số sự cố thông dụng

Tôi là

SD SD

Trùng địa chỉ IP

P 11 0 P 11 0

131.107.5.10.

P rofe ssiona l Wo rkst ation 5 000 P rofe ssiona l Wo rkst ation 5 000

Host 2

Trùng địa chỉ IP,

Tôi không thể truyền thông

SD SD

P 11 0 P 11 0

Host 1 Khởi động

P rofe ssiona l Wo rkst ation 5 000 P rofe ssiona l Wo rkst ation 5 000

Host 1

Host 2 khởi động

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

Một số sự cố thông dụng

IP address = 131.125.10.10

IP address = 131.125.1.3

IP address = 131.125.1.4

Default gateway = 131.125.1.1

Default gateway = 131.126.2.2

Computer 1

Computer 2

Computer 3

Sai địa chỉ mạng

P 1 1 0 P 1 1 0

SD SD

S D S D

SD SD

P r o f es si on a l W or k st a ti o n 5 00 0 P r o f es si on a l W or k st a ti o n 5 00 0

P ro f e ssi o na l W o r kst a t io n 5 00 0 P ro f e ssi o na l W o r kst a t io n 5 00 0

P r o fe s si on a l W or k st at i o n 5 00 0 P r o fe s si on a l W or k st at i o n 5 00 0

SD SD

Network 1

131.125.1.1

RE MO T E A CC E SS S E R VE R RE MO T E A CC E SS S E R VE R 5 4 08 5 4 08

.... ... .. .... ... .. p e n t i um p e n t i um

131.126.2.2

Network 2

SD SD

S D S D

SD SD

P 1 1 0 P 1 1 0

P r of e ss io n al Wo r ks t at i on 50 00 P r of e ss io n al Wo r ks t at i on 50 00

P ro f e ssi o na l W o r kst a t io n 5 00 0 P ro f e ssi o na l W o r kst a t io n 5 00 0

P r of e ss io n al Wo r ks t at i on 50 00 P r of e ss io n al Wo r ks t at i on 50 00

IP address = 131.126.2.2

IP address = 131.125.5.2

IP address = 131.126.2.5

Default gateway = 131.126.12.2

Default gateway = 131.126.2.2

Computer 4

Computer 5

Computer 6

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website: http://www.vietkhoa.edu.vn

TÓM LƯỢC BÀI HỌC

Cấu trúc và chức năng mô hình TCP/IP Địa chỉ IP V.4 Cấu hình địa chỉ IP v.4 Kết luận Giúp sinh viên hiểu được, bộ giao thức trao đổi trên hệ thống mạng LAN và Internet Nắm được địa chỉ IP v.4 Triển khai địa chỉ IP cho hệ thống mạng LAN cho doanh nghiệp. Sử dụng địa chỉ IP đúng với hệ thống mạng LAN của doanh nghiệp