Bài giảng Mạng máy tính
1
MỤC LỤC
MỤC LỤC ....................................................................................................................... 1
Chương 1 TỔNG QUAN VỀ MẠNG MÁY TÍNH ....................................................... 4
1.2 NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ MẠNG ....................................................... 5
1.1.1 Lịch sử phát triển mạng máy tính ................................................................... 5
1.1.2 Khái niệm mạng máy tính .............................................................................. 8
1.1.3 Các yếu tố của mạng máy tính ....................................................................... 9
1.1.4 Phân loại mạng máy tính ............................................................................. 15
1.2. KIẾN TRÚC PHÂN TẦNG VÀ MÔ HÌNH OSI .............................................. 18
1.2.1 Kiến trúc phân tầng ...................................................................................... 18
1.2.2 Mô hình OSI ................................................................................................ 20
1.3.4. Các mô hình chuẩn hoá khác ......................................................................... 29
1.4 HỆ ĐIỀU HÀNH MẠNG .................................................................................. 32
1.4.1. Đặc điểm quy định chức năng của một hệ điều hành mạng. ........................... 32
1.4.2. Các tiếp cận thiết kế và cài đặt ....................................................................... 33
1.4.3. Các kiểu hệ điều hàng mạng .......................................................................... 35
1.4.4. Các chức năng của một hệ điều hành mạng .................................................... 38
1.5. KẾT NỐI LIÊN MẠNG ...................................................................................... 41
1.5.1. Các tiếp cận ................................................................................................... 41
1.5.2. Giao diện kết nối ........................................................................................... 41
BÀI TẬP CHƯƠNG I................................................................................................. 42
A. CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM .............................................................................. 42
B. CÂU HỎI TỰ LUẬN ........................................................................................ 48
Chương 2 KIẾN TRÚC PHÂN TẦNG OSI ................................................................ 51
2.1. TẦNG VẬT LÝ (PHYSICAL) .......................................................................... 51
2.1.1. Vai trò và chức năng của tầng vật lý. .......................................................... 51
2.1.2. Các chuẩn cho giao diện vật lý ....................................................................... 52
2.2. TẦNG LIÊN KẾT DỮ LIỆU (DATA LINK) ....................................................... 54
2.2.1. Vai trò và chức năng của tầng liên kết dữ liệu ................................................ 54
2.2.2. Các giao thức của tầng liên kết dữ liệu ........................................................... 54
2.2.3. Các giao thức hướng ký tự ............................................................................. 55
2.2.4. Các giao thức hướng bit ................................................................................. 58
2.3. TẦNG MẠNG (NETWORK) .............................................................................. 61
2.3.1. Vai trò và chức năng của tầng mạng .............................................................. 61
2.3.2. Các kỹ thuật chọn đường trong mạng máy tính .............................................. 62
2.3.3. Tắc nghẽn trong mạng .................................................................................. 65
2.3.4. Giao thức X25 PLP ....................................................................................... 66
2.3.5. Công nghệ chuyển mạch nhanh ..................................................................... 67
Bài giảng Mạng máy tính
2
2.4. TẦNG GIAO VẬN (TRANSPORTATION) ....................................................... 70
2.4.1. Vai trò và chức năng của tầng Giao vận ......................................................... 70
2.4.2. Giao thức chuẩn cho tầng Giao vận ............................................................... 71
2.4.3. Dịch vụ OSI cho tầng Giao vận ..................................................................... 71
2.5. TẦNG PHIÊN (SESSION) .................................................................................. 71
2.5.1. Vai trò và chức năng của tầng Phiên .............................................................. 71
2.5.2. Dịch vụ OSI cho tầng Phiên ........................................................................... 72
2.5.3. Giao thức chuẩn cho tầng Phiên ..................................................................... 72
2.6. TẦNG TRÌNH DIỄN (PRESENTATION) .......................................................... 72
2.6.1. Vai trò và chức năng của tầng Trình diễn ....................................................... 72
2.6.2. Dịch vụ OSI cho tầng Trình diễn ................................................................... 73
2.6.3. Giao thức chuẩn cho tầng Trình diễn ............................................................. 73
2.7. TẦNG ỨNG DỤNG (APPLICATION) ............................................................... 73
2.7.1. Vai trò và chức năng của tầng Ứng dụng ....................................................... 73
2.7.2. Chuẩn hoá tầng ứng dụng .............................................................................. 73
Chương 3 MẠNG CỤC BỘ (LAN) ............................................................................. 74
3.1 GIỚI THIỆU CHUNG ........................................................................................ 74
3.2 KỸ THUẬT MẠNG CỤC BỘ ........................................................................... 75
3.2.1 Topo mạng .................................................................................................... 75
3.2.2 Đường truyền vật lý ...................................................................................... 78
3.2.3 Các phương pháp truy nhập đường truyền vật lý ......................................... 83
3.3 CÁC THÀNH PHẦN MẠNG CỤC BỘ ............................................................. 89
3.3.1 Phần cứng .................................................................................................... 89
3.3.2 Phần mềm .................................................................................................... 97
3.4 CÁC CHUẨN LAN ........................................................................................ 97
3.4.1 ETHERNET ................................................................................................ 97
3.4.2 TOKEN RING ............................................................................................ 103
3.4.3 FDDI (FIBER DISTRUBUTED DATA INTERFACE) ........................... 103
3.5 QUY TRÌNH THIẾT KẾ MẠNG ................................................................ 104
3.5.1 Phân tích .................................................................................................... 104
3.5.2 Đánh giá lưu lượng truyền ........................................................................ 104
3.5.3 Tính toán số trạm làm việc ....................................................................... 105
3.5.4 Ước lượng băng thông cần thiết ............................................................... 106
3.5.5 Dự thảo mô hình mạng ............................................................................. 106
3.5.6 Đánh giá khả năng đáp ứng nhu cầu ........................................................ 106
3.5.7 Tính toán giá ............................................................................................. 106
3.5.8 Xây dựng bảng địa chỉ IP ......................................................................... 107
3.5.9 Vẽ sơ đồ cáp ............................................................................................. 107
CÂU HỎI ÔN TẬP ................................................................................................. 107
Bài giảng Mạng máy tính
3
BÀI TẬP THỰC HÀNH ......................................................................................... 107
3.6 GIAO THỨC TCP/IP ................................................................................... 108
3.6.1 Giao thức IP ............................................................................................... 108
3.6.2 Các dịch vụ trên Internet ........................................................................... 114
Chương 4 HỆ ĐIỀU HÀNH WINDOW 2000 SERVER ......................................... 121
4.1 ĐẶC TRƯNG CỦA WINDOWS 2000 SERVER ........................................... 121
4.2 CÀI ĐẶT WINDOWS 2000 SERVER ............................................................ 121
4.2.1 Chuẩn bị cho việc cài đặt........................................................................... 121
4.2.2 Yêu cầu phần cứng tối thiểu ...................................................................... 122
4.2.3 Các chương trình cài đặt Windows 2000 Server ....................................... 123
4.2.4 Các giai đoạn của quá trình cài đặt ............................................................ 127
4.2.5 Đăng nhập tới một Domain ....................................................................... 130
4.2.6 Các công cụ quản trị .................................................................................. 132
4.2.7 Hộp thoại bảo mật Windows 2000 ............................................................ 132
4.3 THIẾT KẾ VÀ QUẢN LÝ VÙNG .................................................................. 133
4.3.1 Windows 2000 Workgroup ....................................................................... 133
4.3.2 Windows 2000 Domain ............................................................................. 133
4.4 QUẢN TRỊ TÀI KHOẢN NGƯỜI DUNG ..................................................... 135
4.4.1 Các loại tài khoản người dùng (user) ........................................................ 135
4.4.2 Lập kế hoạch tài khoản người dùng .......................................................... 136
4.4.3 Tạo tài khoản người dùng cục bộ và tài khoản người dùng miền ............. 139
4.5 QUẢN TRỊ TÀI KHOẢN NHÓM ................................................................... 148
4.5.1 Các loại nhóm trong Windows 2000 ......................................................... 148
4.5.2 Lập kế hoạch nhóm Local Domain và nhóm Global ................................ 148
4.5.3 Tạo và xoá các nhóm ................................................................................. 149
4.5.4 Thêm các thành viên vào nhóm ................................................................. 150
Bài giảng Mạng máy tính
4
Chương 1 TỔNG QUAN VỀ MẠNG MÁY TÍNH
Mục đích:
Chương này nhằm giới thiệu cho người học những nội dung sau:
- Lịch sử phát triển của mạng máy tính.
- Một số khái niệm cơ bản về mạng máy tính.
- Biết được một số hệ điều hành mạng thông dụng.
- Mô hình OSI
Yêu cầu:
Sau khi học xong chương này sinh viên phải có được những khả năng sau:
- Nắm vững được khái niệm về mạng máy tính và trình bày được cấu
trúc tổng quát của một mạng máy tính.
- Nêu được lợi ích mà mạng máy tính đem lại.
- Trình bày tổng quát mô hình OSI: ý nghĩa, chức năng của từng tầng.
1.1. MỞ ĐẦU
Mạng máy tính phát sinh từ nhu cầu muốn chia sẻ, dùng chung tài nguyên và
cho phép giao tiếp trực tuyến (online) cũng như các ứng dụng đa phương tiện trên
mạng. Tài nguyên gồm có tài nguyên phần mềm (dữ liệu, chương trình ứng dụng, ...)
và tài nguyên phần cứng (máy in, máy quét, CD ROM,.). Giao tiếp trực tuyến bao
gồm gửi và nhận thông điệp, thư điện tử. Các ứng dụng đa phương tiện có thể là phát
thanh,
truyền hình, điện thoại qua mạng, hội thảo trực tuyến, nghe nhạc, xem phim
trên mạng.
Sự kết hợp của máy tính với các hệ thống truyền thông, đặc biệt là viễn thông,
đã tạo ra cuộc cách mạng trong vấn đề tổ chức khai thác và sử dụng hệ thống máy
tính. Mô hình tập trung dựa trên máy tính lớn được thay thế mô hình các máy tính
đơn lẻ được kết nối lại để cùng thực hiện công việc, hình thành môi trường làm việc
nhiều người sử dụng phân tán, cho phép nâng cao hiệu quả khai thác tài nguyên
chung từ những vị trí địa lý khác nhau. Các hệ thống như thế được gọi là mạng máy
tính.
Mạng máy tính ngày nay đã trở thành một lĩnh vực nghiên cứu phát triển và
ứng dụng cốt lõi của Công nghệ thông tin. Các lĩnh vực nghiên cứu phát triển và ứng
dụng của mạng: kiến trúc mạng, nguyên lý thiết kế, cài đặt và các ứng dụng trên
mạng.
Bài giảng Mạng máy tính
5
1.2 NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ MẠNG
1.1.1 Lịch sử phát triển mạng máy tính
Vào giữa những năm 50 khi những thế hệ máy tính đầu tiên được đưa vào hoạt
động thực tế với những bóng đèn điện tử thì chúng có kích thước rất cồng kềnh và tốn
nhiều năng lượng.
Cùng với sự phát triển của những ứng dụng trên máy tính các phương pháp nâng
cao khả năng giao tiếp với máy tính trung tâm cũng đã được đầu tư nghiên cứu rất nhiều.
Vào giữa những năm 60 một số hãng chế tạo máy tính đã nghiên cứu thành công
những thiết bị truy cập từ xa tới máy tính của họ. Một trong những phương pháp thâm
nhập từ xa được thực hiện bằng việc cài đặt một thiết bị đầu cuối ở một vị trí cách xa
trung tâm tính toán, thiết bị đầu cuối này được liên kết với trung tâm bởi việc sử dụng
đường dây điện thoại và với hai thiết bị xử lý tín hiệu (thường gọi là Modem) gắn ở hai
đầu và tín hiệu được truyền thay vì trực tiếp thì thông qua dây điện thoại.
Hình 1.1 Mô hình truyền dữ liệu từ xa đầu tiên
Những dạng đầu tiên của thiết bị đầu cuối bao gồm máy đọc bìa, máy in, thiết bị
xử lý tín hiệu, các thiết bị cảm nhận. Việc liên kết từ xa đó có thể thực hiện thông qua
những vùng khác nhau và đó là những dạng đầu tiên của hệ thống mạng.
Trong lúc đưa ra giới thiệu những thiết bị đầu cuối từ xa, các nhà khoa học đã triển khai
một loạt những thiết bị điều khiển, những thiết bị đầu cuối đặc biệt cho phép người sử
dụng nâng cao được khả năng tương tác với máy tính. Một trong những sản phẩm quan
trọng đó là hệ thống thiết bị đầu cuối 3270 của IBM. Hệ thống đó bao gồm các màn
hình, các hệ thống điều khiển, các thiết bị truyền thông được liên kết với các trung tâm
tính toán. Hệ thống 3270 được giới thiệu vào năm 1971 và được sử dụng dùng để mở
rộng khả năng tính toán của trung tâm máy tính tới các vùng xa. Ðể làm giảm nhiệm vụ
truyền thông của máy tính trung tâm và số lượng các liên kết giữa máy tính trung tâm
với các thiết bị đầu cuối, IBM và các công ty máy tính khác đã sản xuất một số các thiết
bị sau: