BAØI GIAÛNG NGN Chöông 6: Caùc vaán ñeà lieân quan dòch vuï
- 134 -
CHÖÔNG 6:
CAÙC VAÁN ÑEÀ LIEÂN
QUAN ÑEÁN DÒCH VUÏ
----WX----
I. BAÛO MAÄT
1. Giôùi thieäu
Khaû naêng baûo maät cuûa moät maïng vieãn thoâng laø moät trong nhöõng yeáu toá
haøng ñaàu quyeát ñònh chaát löôïng cuõng nhö tính khaû duïng cuûa maïng vieãn
thoâng ñoù. Nhieàu höôùng daãn khaùc nhau cuûa lieân minh Chaâu AÂu EU ñaõ ñöôïc
ñöa ra ñeå baûo veä döõ lieäu vaø tính rieâng tö cuûa ngöôøi söû duïng, trong ñoù bao
goàm caû baûo veä thoâng tin trong maïng coâng coäng. Vieän tieâu chuaån Chaâu AÂu
(ETSI) ñaõ thaønh laäp moät ban coá vaán veà vaán ñeà baûo maät, vaø ban naøy phuïc vuï
cho caùc nhaø vaän haønh maïng coâng coäng. Trong töông lai, caùc yeâu caàu veà baûo
maät khoâng chæ ñaët ra vôùi caùc nhaø vaän haønh maïng vieãn thoâng maø coøn cho
töøng quoác gia rieâng bieät. Ñaëc bieät, caùc vaán ñeà baûo maät trong maïng NGN laø
moät vaán ñeà quan troïng caàn ñöôïc chuù yù.
Coù nhieàu thaønh phaàn yeâu caàu veà baûo maät ôû möùc ñoä cao trong maïng
NGN:
Khaùch haøng/ thueâ bao caàn phaûi coù tính rieâng tö trong maïng vaø caùc dòch
vuï ñöôïc cung caáp, bao goàm caû vieäc tính cöôùc. Theâm vaøo ñoù, hoï yeâu caàu
dòch vuï phaûi coù tính saün saøng cao, caïnh tranh laønh maïnh vaø baûo ñaûm söï
rieâng tö cuûa hoï.
Caùc nhaø vaän haønh maïng, caùc nhaø cung caáp dòch vuï, caùc nhaø cung caáp truy
nhaäp ñeàu caàn phaûi baûo maät ñeå baûo veä hoaït ñoäng , vaän haønh vaø kinh
doanh cuûa hoï, ñoàng thôøi coù theå giuùp hoï phuïc vuï toát khaùch haøng cuõng nhö
coäng ñoàng.
Caùc quoác gia khaùc nhau yeâu caàu vaø ñoøi hoûi tính baûo maät baèng caùch ñöa
ra caùc höôùng daãn vaø taïo ra caùc boä luaät ñeå ñaûm baûo tính saün saøng cuûa dòch
vuï, caïnh tranh laønh maïnh vaø tính rieâng tö.
Söï gia taêng ruûi ro do söï thay ñoåi trong toaøn boä caùc quy ñònh vaø caùc moâi
tröôøng kyõ thuaät caøng nhaán maïnh söï caàn thieát ngaøy caøng gia taêng veà tính
baûo maät trong maïng theá heä môùi NGN.
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 6: Caùc vaán ñeà lieân quan dòch vuï
- 135 -
Ngaøy nay caùc “toäi phaïm” trong lónh vöïc maùy tính ñang taêng nhanh. Caùc
tin taëc naøy khoâng chæ döøng laïi ôû maïng Internet, chuùng taán coâng caû nhöõng
chuyeån maïch coâng coäng. Caùc hacker thöôøng thu ñöôïc nhöõng thoâng tin caàn
thieát qua moät coång truy nhaäp khoâng ñöôïc baûo veä, vaø nhaø cung caáp dòch vuï
phaûi traû giaù cho nhöõng dòch vuï voâ nghóa. Moät ví duï khaùc lieân quan ñeán caùc
chuyeån maïch baûo veä laø söï laïm duïng cuûa dòch vuï thoaïi mieãn phí (freephone).
Hình sau ñaây moâ taû moät soá nguy hieåm ñoái vôùi moät thaønh phaàn
maïng/dòch vuï. Maëc duø haàu heát khaùch haøng ñeàu ñaùng tin caäy, tuy nhieân thaät
sai laàm khi ñaët nieàm tin vaøo taát caû khaùch haøng. Thoâng thöôøng, moät toäi phaïm
thöôøng ñöôïc hoã trôï töø moät trong nhöõng khaùch haøng.
Hình 6-1 Caùc nguy cô ñoái vôùi caùc server vaø thaønh phaàn maïng
Tính rieâng tö cuõng trôû neân quan troïng. Söï caàn thieát cuûa rieâng tö ñaõ
ñöôïc trình baøy trong caùc boä luaät cuûa caùc quoác gia vaø caùc höôùng daãn trong
phaïm vi toaøn quoác veà rieâng tö vaø baûo maät.
Caùc tieán boä veà coâng ngheä cuõng lieân quan ñeán vaán ñeà baûo maät. Trong
thôøi gian gaàn ñaây, ngöôøi ta hi voïng raèng caùc giao dieän vaø giao thöùc ñöôïc söû
duïng trong caùc thieát bò vieãn thoâng khoâng theå deã daøng giaûi maõ vaø lôïi duïng.
Caùc giao dieän vaø giao thöùc naøy khoâng ñöôïc phoá bieán roäng raõi beân ngoaøi,
ngoaïi tröø caùc nhaø cung caáp thieát bò hay caùc toå chöùc vieãn thoâng. Tuy nhieân
tình hình hieän nay ñaõ thay ñoåi. Caùc heä thoáng môû vaãn coøn caùc giao dieän phöùc
taïp, nhöng nhö ñaõ ñònh nghóa, noù ñöôïc trang bò vaø nhieàu khaùch haøng tìm
hieåu. Ñeå ñaûm baûo tính baûo maät cuûa caùc heä thoáng naøy, coâng ngheä phaûi trôû
neân coù chi phí thaáp vaø deã daøng ñaït ñöôïc. Ví duï, nhieàu giao thöùc xöû lyù cho
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 6: Caùc vaán ñeà lieân quan dòch vuï
- 136 -
caùc PC saün saøng mieãn phí cho caùc phaàn meàm coâng coäng. Do ñoù, nhieäm vuï
choáng hacker trôû neân deã daøng hôn.
Moät soá dòch vuï cuõng yeâu caàu tính baûo maät cao hôn. Caùc dòch vuï naøy
khoâng giôùi haïn trong caùc khu vöïc xaùc ñònh nhö tröôùc ñaây, do ñoù noù chòu
nhieàu nguy hieåm hôn. Do ñoù söï baûo maät toát hôn laø thöïc söï caàn thieát do caùc lyù
do kinh teá hay rieâng tö. Ví duï veà caùc dòch vuï naøy laø dòch vuï thoaïi chaát löôïng
cao, video hoäi nghò vaø caùc dòch vuï ña phöông tieän khaùc. Caùc khaùch haøng naøy
chæ ñôøi truy nhaäp vaøo döõ lieäu cuûa hoï, vaø toái thieåu coù theå cung caáp theâm cho
hoï chöùc naêng truy nhaäp vaøo heä thoáng quaûn lyù.
2. Caùc yeâu caàu baûo maät
Moät nhaø cung caáp maïng hay dòch vuï seõ quyeát ñònh giôùi haïn thöïc hieän
baûo maät döïa vaøo keát quaû cuûa phaân tích nguy cô vaø ñaùnh giaù ruûi ro. Sau ñoù
nhaø cung caáp seõ taïo ra moät “chieán löôïc baûo maät”. Hình sau moâ taû söï töông
taùc cuûa caùc khoái lieân quan ñeán baûo maät.
Hình 6-2 Moâ hình baûo maät
Phaân tích nguy cô vaø ñaùnh giaù ruûi ro treân nguyeân taéc chæ coù theå thöïc
hieän trong moät tröôøng hôïp cuï theå. Phaïm vi baûo maät coù theå tuøy thuoäc vaøo caùc
hoaït ñoäng khaùc nhau. Do ñoù thaùch thöùc ñaët ra cho caùc nhaø cung caáp thieát bò
laø xaùc ñònh moät chính saùch chung cho phaàn lôùn caùc khaùch haøng vaø khaùch
haøng coù theå taïo ra caùch baûo maät cuûa mình trong moät soá tuøy choïn saün coù.
Vieäc xaùc ñònh chính xaùc caùc yeâu caàu baûo maät cuûa maïng töông ñoái khoù
khaên. Sau ñaây laø moät ví duï cuï theå veà caùc yeâu caàu cuûa baûo maät. Chaúng haïn
nhö khaùch haøng phaûi chòu traùch nhieäm veà caùc haønh ñoäng cuûa hoï, ñaây thöôøng
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 6: Caùc vaán ñeà lieân quan dòch vuï
- 137 -
laø tieâu chí soá moät cuûa muïc tieâu baûo maät. Do ñoù vieäc thaåm tra ñaëc tính cuûa
khaùch haøng laø moät yeâu caàu cô baûn cuûa baûo maät. Söï nhaän thöïc cuõng laø moät
caùch duøng cho baûo maät dòch vuï. Ngoaøi ra coøn coù moät soá yeâu caàu khaùc, tuøy
thuoäc vaøo nguy cô vaø ruûi ro. Döïa vaøo caùc yeâu caàu baûo maät coù theå xaùc ñònh
möùc ñoä öu tieân cuûa dòch vuï. Ví duï treân khoâng phaûi choïn tuøy yù, traùch nhieäm
cuûa khaùch haøng thöôøng laø öu tieân chính cuûa caùc dòch vuï. Möùc ñoä öu tieân cao
nhaát seõ quyeát ñònh dòch vuï naøo xeáp ñaàu trong caùc dòch vuï öu tieân ñöôïc cung
caáp.
3. Caùc vaán ñeà caàn baûo maät
Caùc vaán ñeà naøy ñöôïc thöïc hieän trong moïi daïng caáu hình NGN, bao goàm
caùc daïng truyeàn daãn khaùc nhau vaø xöû lyù caùc nguy cô sau ñaây:
Töø choái dòch vuï: Nguy cô naøy taán coâng vaøo caùc thaønh phaàn maïng truyeàn
daãn baèng caùch lieân tuïc ñöa doàn daäp döõ lieäu laøm cho caùc khaùch haøng NGN
khaùc khoâng theå söû duïng taøi nguyeân maïng.
Nghe troäm: Nguy cô naøy aûnh höôûng ñeán tính rieâng tö cuûa moät cuoäc noùi
chuyeän baèng caùch chaën ñöôøng daây giöõa ngöôøi göûi vaø ngöôøi nhaän.
Giaû daïng: Thuû phaïm söû duïng moät maët naï ñeå taïo ra moät ñaëc tính giaû. Ví
duï anh ta coù theå thu ñöôïc moät ñaëc tính giaû baèng caùch theo doõi maät maõ vaø
ID cuûa khaùch haøng, baèng caùch thao taùc khôûi taïo tin nhaén hay thao taùc ñòa
chæ vaøo/ra cuûa maïng.
Truy nhaäïp traùi pheùp: Truy nhaäp vaøo caùc thöïc theå maïng phaûi ñöôïc haïn cheá
vaø phuø hôïp vôùi chính saùch baûo maät. Neáu keû taán coâng truy nhaäp traùi pheùp
vaøo caùc thöïc theå maïng thì caùc daïng taán coâng khaùc nhö töø choái dòch vuï,
nghe troäm hay giaû daïng cuõng coù theå xaûy ra. Truy nh6aïp traùi pheùp cuõng laø
keát quaû cuûa caùc nguy cô keå treân.
Söûa ñoåi thoâng tin: Trong tröôøng hôïp naøy, döõ lieäu bò phaù hoûng hay laøm cho
khoâng theå söû duïng ñöôïc do thao taùc cuûa hacker. Moät haäu quaû cuûa haønh
ñoäng naøy laø nhöõng khaùch haøng hôïp phaùp khoâng truy xuaát vaøo taøi nguyeân
maïng ñöôïc. Treân nguyeân taéc khoâng theå ngaên caûn khaùch haøng thao taùc
treân döõ lieäu hay phaù huûy moät cô sôû döõ lieäu trong phaïm vi truy nhaäp cho
pheùp cuûa hoï.
Töø choái khaùch haøng: Moät hay nhieàu khaùch haøng trong maïng coù theå bò töø
choái tham gia vaøo moät phaàn hay toaøn boä maïng vôùi caùc khaùch haøng/ dòch
vuï/server khaùc. Phöông phaùp taán coâng coù theå laø taùc ñoäng leân ñöôøng
truyeàn, truy nhaäp döõ lieäu hay söûa ñoåi döõ lieäu. Treân quan ñieåm cuûa nhaø
vaän haønh maïng hay nhaø cung caáp dòch vuï, daïng taán coâng naøy gaây haäu
quaû laø maát nieàm tin, maát khaùch haøng vaø daãn tôùi maát doanh thu.
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 6: Caùc vaán ñeà lieân quan dòch vuï
- 138 -
4. Caùc giaûi phaùp taïm thôøi
Caùc bieän phaùp ñoái phoù coù theå chia thaønh hai loaïi sau: phoøng choáng vaø
doø tìm. Sau ñaây laø caùc bieän phaùp tieâu bieåu:
¾ Nhaän thöïc
¾ Chöõ kyù soá
¾ Ñieàu khieån truy nhaäp
¾ Maïng rieâng aûo
¾ Phaùt hieän xaâm nhaäp
¾ Ghi nhaát kyù vaø kieåm toaùn
¾ Maõ hoùa
Trong moïi tröôøng hôïp caàn löu yù raèng caùc heä thoáng vaän haønh trong caùc
thaønh phaàn NGN caàn phaûi baûo veä caáu hình nhö moät bieän phaùp ñoái phoù cô
baûn:
− Taát caû caùc thaønh phaàn khoâng quan troïng (chaúng haïn nhö caùc coång
TCP/UDP) phaûi ôû tình traïng thuï ñoäng.
− Caùc ñaëc tính truy nhaäp töø xa cho truy nhaäp trong vaø truy nhaäp ngoaøi cuõng
phaûi thuï ñoäng. Neáu caùc ñaëc tính naøy ñöôïc ñaêng nhaäp, taát caû caùc hoaït
ñoäng caàn ñöôïc kieåm tra.
− Baûng ñieàu khieån server ñeå ñieàu khieån taát caû caùc ñaëc tính vaän haønh cuûa
heä thoáng caàn ñöôïc baûo veä. Taát caû caùc heä thoáng vaän haønh coù moät vaøi ñaëc
tính ñaëc bieät ñeå baûo veä baûng ñieàu khieån naøy.
− Heä thoáng hoaøn chænh coù theå ñaêng nhaäp vaø kieåm tra. Caùc log file caàn phaûi
ñöôïc giaùm saùt thöôøng xuyeân.
Theâm vaøo ñoù, caàn phaûi nhaán maïnh raèng maïng töï noù phaûi coù caùch baûo
veä caáu hình. Ví duï nhö nhaø vaän haønh phaûi thöïc hieän caùc coâng vieäc sau:
− Thay ñoåi password ñaõ loä.
− Laøm cho caùc port khoâng duøng phaûi khoâng hoaït ñoäng ñöôïc.
− Duy trì moät nhaát kyù password.
− Söû duïng söï nhaän thöïc caùc thöïc theå.
− Baûo veä ñieàu khieån caáu hình.