ủ
ư ả
Ch nghĩa t
ờ ỳ b n (CNTB) trãi qua các th i k :
ừ
do c nh tranh: t
ề
ừ
ướ
ề
ệ
ạ
ộ
c):
CNTB th i k t ạ ờ ỳ ự 1640 1870 CNTB th i k lũng đo n (CNTB đ c quy n): t ộ ạ ờ ỳ 1870 1945 CNTB hi n đ i (CNTB đ c quy n nhà n ừ t
ế 1946 đ n nay
ThS. Phạm Thị Phương Thảo
ờ ỳ
ự
ạ
1. Th i k CNTB t
do c nh tranh
ề ề ờ ủ
1.1 Các ti n đ ra đ i c a CNTB Kinh tế Chính trị T t ư ưở ng
ạ ể
ThS. Phạm Thị Phương Thảo
ộ 1.2 Các cu c cách m ng tiêu bi u CMTS Anh CMTS Hoa Kỳ CMTS Pháp
ế
ề 1.1.1 V kinh t
ế ộ
ừ
ủ
ế
T TK XV XVII, ch đ phong ki n kh ng ho ng.
ả ể
ế
TBCN đã hình thành và phát tri n.
ượ ứ
ả
ườ
ệ ệ
ệ t t
ộ b n (bóc l ậ ệ
ệ Quan h kinh t Thành t u KHKT đ ấ ụ ự c ng d ng vào s n xu t Quá trình tích lũy nguyên th y t ủ ư ả b n. • Công nghi p: xu t hi n nh ng công tr ữ ấ • Nông nghi p: bóc l ộ ư ả • Lãnh chúa cung c p nguyên v t li u cho s n xu t t ấ
ủ ng th công ị ặ t giá tr th ng d ). ả ế
ư ấ ư ả
ư ả ử ụ
b n s d ng nhân công ti n hành s n
ư
ờ
ể
ế
ả b n. Các nhà t xu t. ấ ứ
ề
TK th XVI n n SXTB ra đ i và có u th phát tri n.
ThS. Phạm Thị Phương Thảo
ộ ề ặ 1.1.2 V m t xã h i
ấ ư ả
ờ
Giai c p t
s n ra đ i.
ẫ
ệ ự ượ
ứ
ậ ầ
đ u là giai c p t
Trong xã h i xu t hi n 2 mâu thu n: ấ ộ Giai c p t ộ ấ ư ả s n > < l c l ng lao đ ng làm thuê T p đoàn phong ki n > < ph n còn l ầ ộ ạ ủ ế i c a xã h i (đ ng ế ấ ư ả ấ ờ ạ
s n c p ti n) ẫ
ẫ
ủ ạ => mâu thu n th i đ i, mâu thu n ch đ o
ThS. Phạm Thị Phương Thảo
ề ặ ư ưở
1.1.3 V m t t
t
ng
ụ
s n phát đ ng phong trào văn hóa ph c
Giai c p t ấ ư ả ả
ư
ộ h ng và c i cách tôn giáo.
Các nhà văn hóa ph c h ng, các nhà t ữ
ớ
ữ
ế
ọ
ư ưở ư ụ ng, các nhà t ư ưở ắ ầ ả t c i cách tôn giáo b t đ u đ a ra nh ng t ng m i, nh ng h c thuy t dân ch t
ư ủ ư ả s n.
ThS. Phạm Thị Phương Thảo
ậ Nh n xét
ề ề
ề
ế
ị
Các ti n đ v kinh t
ạ
, chính tr và t ộ
ở
Hà Lan, sau đó lan ra các n
ư ưở ạ ế t ng đ t đ n ổ ư ả s n bùng n , ư ướ c nh Anh,
ể đi m cao trào thì các cu c cách m ng t ầ đ u tiên là Pháp, M …ỹ
ạ
K t qu là hàng lo t các n
ể
ả ấ ế ủ ự t
ế ướ ư ả c t ươ t y u c a s phát tri n các ph
ả ế ờ s n ra đ i, là k t qu ấ ứ ả ng th c s n xu t.
ể ệ
ấ ủ
ả
ướ
Th hi n b n ch t c a nhà n
c
ThS. Phạm Thị Phương Thảo
ộ
ạ
ư ả
ể
1.2 Các cu c cách m ng t
s n tiêu bi u
ạ ạ ạ
ư ả ư ả ư ả
Cách m ng t Cách m ng t Cách m ng t
s n Anh ỹ s n M s n Pháp
ThS. Phạm Thị Phương Thảo
ặ
1.2 Đ c đi m chung v nhà n
s n
ự
ể ề ờ ỳ trong th i k CNTB t
ướ ư ả c t ạ do c nh tranh
ờ ạ
ự ả ủ ấ
ấ
ớ
ế ả ơ ả s n ra đ i là k t qu c b n và tr c ệ ư ả s n, là h qu c a ứ ả ươ ng th c s n xu t
ầ
ự
s n lãnh đ o qu n chúng nhân dân th c
ệ
ạ ư ả s n.
Nhà n ướ ư ả c t ộ ủ ế ti p c a cu c cách m ng t ứ ả ươ ng th c s n xu t m i ph ph ủ ư ả b n ch nghĩa. t Giai c p t ấ ư ả ộ hi n cu c cách m ng t ề ả
ướ ư ả c t s n là ể ằ ộ t này b ng ki u nhà ị ả ụ ố t khác. Nó v n là công c th ng tr , b o ấ ư ả ề ợ ủ
ạ Xét v b n ch t, s hình thành nhà n ấ ự ế ủ ự s thay th c a nhà n ộ ướ c bóc l n ị ệ ị v đ a v quy n l
ướ c bóc l ẫ i c a giai c p t
s n.
ThS. Phạm Thị Phương Thảo
ặ
1.2 Đ c đi m chung v nhà n
s n
ự
ể ề ờ ỳ trong th i k CNTB t
ướ ư ả c t ạ do c nh tranh
ủ
ứ
ệ ế ộ ư ữ ư ả
ả ấ
ủ
ấ
Ch ng l ạ ố ế
ượ ủ ướ c c a n c ể ế c đ bi n các
ụ
ặ
Ch c năng c a NNTS B o v ch đ t h u t b n Tr n áp các phong trào đ u tranh c a giai c p công ấ nhân và nhân dân lao đ ngộ ế ộ i các cu c chi n tranh xâm l ượ ế ngoài, ti n hành chi n tranh xâm l ộ ộ ị ướ c thành thu c đ a ho c ph thu c. n
ThS. Phạm Thị Phương Thảo
ặ
1.2 Đ c đi m chung v nhà n
s n
ự
ề ể ờ ỳ trong th i k CNTB t
ướ ư ả c t ạ do c nh tranh
S ra đ i c a nhà n ờ ủ
ự ộ ướ ế ớ ướ ư ả c t s n là m t b c ti n l n lao trong
ả ấ
c không can thi p vào quá trình s n xu t. ể ủ ệ ướ ư ả c t
s n là khác nhau: quân ch t ư ể
ổ ế ể ộ ố
B máy nhà n ị ệ
ự ế ừ ủ s n có s k th a c a nhà n ượ ớ ấ ướ c phong ậ c ghi nh n trong
ThS. Phạm Thị Phương Thảo
ử ị l ch s . Nhà n ướ Chính th c a nhà n ủ ư ộ ả ư ả quân s n, c ng hòa t s n… nh ng chính th ph bi n là ủ ậ ư ế M t s qu c gia theo chính th c ng hòa nh ộ ố ch l p hi n. ỹ ụ ỹ Th y S , Pháp, M . ướ ư ả ộ c t ế ế ự ề ki n. Ngh vi n có vai trò r t to l n đ hi n pháp và có th c quy n.
2. Nhà n
ướ ư ả c t
s n trong th i k CNTB ệ
ạ
ờ ỳ ạ lũng đo n, CNTB hi n đ i.
ố
ừ
ủ ủ
ư ả
ủ
ọ
ạ ư ả ự b n t do c nh ạ ư ả b n lũng đo n ủ ề ộ b n đ c quy n, ch
T cu i th k XIX, ch nghĩa t ế ỷ ể tranh phát tri n thành ch nghĩa t hay còn g i là ch nghĩa t ế nghĩa đ qu c.
ừ
ế
ướ
ọ
ủ ủ
ố T sau chi n tranh th gi ế là ch nghĩa t là ch nghĩa t
ứ ế ớ ầ i l n th hai đ n nay, nó ạ c hay còn g i b n lũng đo n nhà n ạ ệ b n hi n đ i. ủ ủ
ư ả
ư ả ư ả B n ch t giai c p c a ch nghĩa t ấ
ủ b n c a nhà
ổ
ả ướ ư ả c t
ấ s n cũng không thay đ i.
n
ThS. Phạm Thị Phương Thảo
ế
ậ
K t lu n
ề
ế
ề
ướ ư ả c t
b n tham gia đi u ti
t sâu vào n n
Nhà n kinh tế
ấ ư ả
ề ự
ố
Giai c p t
ặ
ị ủ
ị
m t chính tr đ gi
ề ấ ắ s n cũng mu n n m l y quy n l c v ị ố ị ể ữ ữ v ng đ a v th ng tr c a mình.
ThS. Phạm Thị Phương Thảo
ữ
ặ
ờ ỳ ủ 2.2 Nh ng đ c đi m c a NNTS trong th i k
ệ
ạ
ể ạ
CNTB lũng đo n và CNTB hi n đ i.
Nhà n
ộ ữ ứ ụ các ch c v
ự ế ướ c ự ữ ế ứ ụ ề b n đ c quy n tr c ti p gi các ch c v quan
ọ ướ ề b n đ c quy n tr c ti p gi ủ ộ quan tr ng c a b máy nhà n ộ c.
Vai trò và th c quy n c a t ng th ng, th t ề
ủ ướ ơ ủ ng c a c
ướ ư ả c t ọ Các nhà t ư ả ủ tr ng c a nhà n ự quan hành pháp ngày càng đ ở ố ườ c tăng c ng. ậ ướ ư ả ộ
Nhà n ề
ủ ổ ượ ụ ủ c tr thành công c c a các t p đoàn t ệ ấ ị ườ ẩ b n đ c ự ng xu t kh u, th c hi n chính sách
ThS. Phạm Thị Phương Thảo
ự ớ quy n tranh giành th tr ể th c dân ki u m i.
ể
ặ
ệ
ạ
ờ ỳ ủ ữ 2.2 Nh ng đ c đi m c a NNTS trong th i k ạ CNTB lũng đo n và CNTB hi n đ i.
ự ế ệ ả
ướ ư ả c t ạ ế
ề
Nhà n ứ s n th c hi n ch c năng qu n lý kinh t đ ra k ho ch phát tri n kinh t ế ề . ban hành ra các văn b n pháp lu t, đi u ch nh các chính sách
ế ỉ ậ ả ch c đ qu n lý kinh t
. ộ và qu n lý các công trình công c ng, công trình
ể ả ổ ứ ể ậ ế , thành l p các t kinh t tr c ti p đ u t ả ầ ư ế ự ơ ở c s …, ả ả ủ ọ
qu n lý giá c c a m t s m t hàng quan tr ng ộ ố ặ can thi p vào các quan h lao đ ng nh quy đ nh gi ị ệ
ư ệ ờ ệ làm vi c,
ThS. Phạm Thị Phương Thảo
ả ổ ộ ộ ộ tu i lao đ ng, sa th i lao đ ng…
ữ
ặ
ờ ỳ ủ 2.2 Nh ng đ c đi m c a NNTS trong th i k
ệ
ạ
ể ạ
CNTB lũng đo n và CNTB hi n đ i.
Ch c năng đ i ngo i c a nhà n
ứ ề
ạ ủ ố ờ ỳ ướ ề ố ượ ươ cũng khác th i k tr c v đ i t ướ ư ả c t ng và ph ộ s n đ c quy n ng pháp.
Nhà n
ấ
ướ ư ả c t ả ề ể ả ộ
ThS. Phạm Thị Phương Thảo
ọ ấ s n chĩa mũi nh c tr n áp vào phong trào đ u ủ ư ạ tranh do Đ ng c ng s n lãnh đ o, phát tri n n n dân ch t s n.ả
ủ
ướ
3. T ch c và ho t đ ng c a các c quan nhà ướ ư ả ộ s n c t n
ơ ạ ộ ổ ứ ể c đi n hình trong b máy nhà n
• N c Anh ướ • Hoa Kỳ • N c Pháp ướ
ThS. Phạm Thị Phương Thảo
