Chương 6
Hàm (Function)
Presenter:
Nhập môn về lập trình (C6) Slide 1
Learning outcomes
L.O.4.1 – Xác định được thành phần của một hàm. L.O.4.2 – Hiện thực được giải thuật dưới dạng hàm. L.O.4.3 – Giải thích được các kiểu truyền tham số trong C. L.O.4.4 – Tổ chức được các chương trình lớn, gồm nhiều
hàm.
L.O.3.5 – Hiện thực được các giải thuật đệ quy bằng ngôn ngữ C và hiểu được nguyên tắc hoạt động của nó.
Nhập môn về lập trình (C6) Slide 2
Cấu trúc module
Tổ chức chương trình C
Mô tả module
Tiền xử lý: • #include • #define
#
Khai báo / định nghĩa:
Khai báo / định nghĩa
• Hằng • Biến • Hàm/biến extern • Mô tả hàm
Các hàm:
Hàm 1
Hàm 2
• main được chạy đầu tiên. • Định nghĩa ngang cấp,
không lồng nhau. • Được gọi mới chạy.
Hàm 3
Nhập môn về lập trình (C6) Slide 3
Project/solution : chương trình
Tổ chức chương trình C
Mô tả module
#
Khai báo / định nghĩa
Hàm 1
Lập trình theo module
Hàm 2
Hàm 3
Mô tả module
#
Khai báo / định nghĩa
Hàm 1
Hàm 2
Hàm 3
Mô tả module
#
Khai báo / định nghĩa
Hàm 1
Hàm 2
Hàm 3
Chia ra nhiều .cpp
Mô tả module
#
Khai báo / định nghĩa
Hàm 1
Hàm 2
Hàm 3
Source file
Nhập môn về lập trình (C6) Slide 4
Hàm là gì ?
Hàm là phương tiện phân chia code của module ra nhiều
đơn vị nhỏ hơn để dễ quản lý và sửa chữa.
Một dự án/giải pháp/chương trình = tập hợp N module
Một Module = tập hợp N hàm
Nhập môn về lập trình (C6) Slide 5
Các vấn đề của hàm
Khai báo hàm
extern Mô tả trước
Hàm
Định nghĩa hàm
Định nghĩa biến Lệnh thực thi
Gọi hàm
Trực tiếp Gián tiếp
Truyền tham số hàm
Trị Tham khảo
Nhập môn về lập trình (C6) Slide 6
Khai báo/định nghĩa hàm
Cú pháp :
[statements]* [return expr;] [statements]* [return expr;]
extern | static Name( ) Ret_type arglist
[extern|static] [ret_type] name ([arglist]) { }
{
Định nghĩa biến
[statements]* [return expr;] [statements]* [return expr;]
}
Nhập môn về lập trình (C6) Slide 7
Cú pháp
Khai báo/định nghĩa hàm
Cú pháp :
[statements]* [return expr;] [statements]* [return expr;]
[extern|static] [ret_type] name ([arglist]) { }
extern (khai báo): hàm đã được định nghĩa trong module
khác.
static (định nghĩa): hàm chỉ được gọi cục bộ trong module chứa hàm này, không thể là đối tượng của extern.
Nhập môn về lập trình (C6) Slide 8
Trị trả về, tham số, gọi hàm
Khai báo/định nghĩa hàm
return expr; kết thúc hàm, trở về và trả trị là expr. Giá trị
của expr sẽ được gởi về nơi gọi hàm để sử dụng.
arglist : là danh sách các tham số hình thức (hàm có thể không có tham số), mỗi tham số được cách nhau bởi dấu phẩy (,) và được mô tả theo cú pháp như sau :
type parameter_name [=defaultvalue]
defaultvalue là giá trị gán mặc định cho tham số nếu
không cung cấp lúc gọi hàm.
Dạng thức gọi hàm:
tên_hàm(
Nhập môn về lập trình (C6) Slide 9
Ví dụ khai báo, định nghĩa
Khai báo/định nghĩa hàm
Trong phần định nghĩa hàm (function definition), ta phải
cung cấp đầy đủ tên hàm, kiểu trị trả về, số lượng tham số, kiểu và tên các tham số.
Ví dụ : Khai báo hàm:
Tên hàm
Định nghĩa hàm:
Tham số hình thức
Kiểu trả về
Trị trả về
Nhập môn về lập trình (C6) Slide 10
Ví dụ gọi hàm
Khai báo/định nghĩa hàm
Nếu hàm được định nghĩa trong module khác, cần có khai
báo extern trước khi gọi hàm.
Ví dụ :
Tham số thực
Nhập môn về lập trình (C6) Slide 11
Truyền tham số
Trong VC++, có 3 cách truyền tham số cho hàm :
• Truyền trị dưới dạng một biểu thức.
Tham số hình thức : Tham số thực :
(kiểu tên) (biểu thức)
• Truyền địa chỉ bằng biến con trỏ (kiểu*).
Tham số hình thức : Tham số thực :
(kiểu* tên) (&tên)
• Truyền địa chỉ bằng biến tham khảo (kiểu&).
Tham số hình thức : Tham số thực :
(kiểu& tên) (tên)
Nhập môn về lập trình (C6) Slide 12
Hàm có sẳn
C hổ trợ rất nhiều hàm trong các thư viện hàm có sẳn:
• stdio.lib • conio.lib • string.lib • math.lib •
. . .
Tham khảo HELP của VC++
Nhập môn về lập trình (C6) Slide 13
Định nghĩa
Hàm đệ qui
Hàm mà trong thân hàm có gọi lại chính nó thì được gọi là
hàm đệ qui.
Một bài toán muốn xử lý theo dạng hàm đệ qui phải đưa
được về dạng : Fn(x) = G(Fn-1(x))
n! = n * (n-1)! S(n) = n + S(n-1) Fibo(n) = Fibo(n-1) + Fibo(n-2)
Ví dụ : Nếu có 2 hàm A, B mà trong hàm A có gọi hàm B và trong
hàm B có gọi lại A thì được gọi là đệ qui tương hổ.
Chương 5 : Lặp & đệ qui
Nhập môn về lập trình (C6) Slide 14
Ví dụ tính ex
Hàm đệ qui
Hàm ex tính theo triển khai Maclaurin:
ex = 1 + x1/1! + x2/2! + ... + xn-1/(n-1)! + xn/n! có thể viết lại thành: ex(n) = ex(n-1) + xn/n!
Ngoài ra, các hàm xn và n! cũng có thể tính đệ qui
xn = xn-1 . x n! = (n-1)! . n
Trong đó, n giảm dần mỗi lần gọi đệ qui cho nên ta cần
kiểm soát sự trở về của hàm bằng điều kiện ban đầu • ex(0) = 1 : khi n=0 thì trả về trị 1. • x0 = 1 : khi n=0 thì trả về trị 1. : khi n=1 thì trả về trị 1. • 1! = 1
Chương 5 : Lặp & đệ qui
Nhập môn về lập trình (C6) Slide 15
Các hàm đệ qui
Hàm đệ qui
Nhập môn về lập trình (C6) Slide 16
Bài toán tháp Hà nội
Chuyển chồng đĩa từ cột A sang cột C, cột B trung gian.
• Mỗi lần chỉ chuyển một đĩa. • Đĩa nhỏ nằm trên đĩa lớn.
A B C
Nhập môn về lập trình (C6) Slide 17
Phân tích và giải thuật
Hành động chuyển chồng n đĩa từ cột A sang cột C (cột B trung gian) được phân tích ra thành các hành động sau : • Chuyển chồng n-1 đĩa từ cột A sang cột B (cột C trung gian). • Chuyển đĩa từ cột A sang cột C. • Chuyển chồng n-1 đĩa từ cột B sang cột C (cột A trung gian).
Nhập môn về lập trình (C6) Slide 18
Hàm inline
Hàm inline là hàm không dùng cách gọi thông thường mà chuơng trình dịch sẽ thay gọi hàm bằng chính thân hàm vào chỗ gọi.
Ví dụ
Nhập môn về lập trình (C6) Slide 19
