Chương 5
Vòng lặp while / do-while / for
Presenter:
Nhập môn về lập trình (C5)
Slide 1
Learning outcomes
L.O.3.1 – Liệt kê được các kiểu điều khiển và vẽ sơ đồ mô
tả chúng.
L.O.3.2 – Mô tả được được nguyên tắc kết hợp các kiểu điều khiển để mô tả các giải thuật.
L.O.3.3 – Hiện thực được các kiểu điều khiển bằng ngôn
ngữ C.
toán thực tế.
L.O.3.4 – Sử dụng các cấu trúc điều khiển để giải quyết bài
Nhập môn về lập trình (C5)
Slide 2
Vòng lặp là gì ?
Vòng lặp là các phát biểu điều khiển dùng để thực hiện
một công việc nhiều lần.
Các phát biểu thực hiện công việc trong vòng lặp gọi là
thân vòng lặp.
Một vòng lặp thường có các phần :
• Khởi động vòng lặp. • Thân vòng lặp. • Điều khiển vòng lặp.
Có thể phân loại vòng lặp theo các tiêu chuẩn sau :
• Điều kiện : đi trước hoặc đi sau. • Số lần lặp : biết trước hoặc không biết trước.
Nhập môn về lập trình (C5)
Slide 3
Phân loại
Vòng lặp
VC++ cho phép sử dụng 3 loại vòng lặp với cú pháp như
sau: • Vòng lặp while
while (condition) statement;
• Vòng lặp do
do statement while (condition);
• Vòng lặp for
for (initopt ; condopt ; loopopt ) statement;
Nhập môn về lập trình (C5)
Slide 4
Vòng lặp while
Cú pháp : while (condition) statement
phát biểu statement. • condition là biểu thức luận lý điều khiển vòng lặp:
Đúng thì lặp. Sai thì kết thúc.
• statement có thể là phát biểu ghép { ... }.
Vòng lặp while là vòng lặp có điều kiện đi trước và số lần
Nghĩa là : trong khi điều kiện condition còn đúng thì làm
lặp không biết trước.
Nhập môn về lập trình (C5)
Slide 5
Lưu đồ vận hành
Vòng lặp while
Điều kiện đi trước
Sai
condition
Đúng
Statement
Kết thúc lặp
Nhập môn về lập trình (C5)
Slide 6
Ví dụ
Vòng lặp while
Tính tổng các số nguyên S = 1 + 2 + 3 + ... + n Để có thể sử dụng vòng lặp, ta cần đưa công thức tính
Theo dạng này, muốn tính giá trị bước thứ n, phải có giá
dãy về dạng “từng bước”: S(n) = G[S(n-1)]
(1)
trị bước thứ (n-1).
S(n-1) = 1 + 2 + ... + (n-2) + (n-1) (2)
(3)
Xuất phát của vòng lặp là từ bước n=0. Ta có thể viết lại tổng trên như sau: S(n) = 1 + 2 + 3 + ... + (n-1) + n mặt khác ta cũng có: Vậy, từ (1) và (2) ta suy ra: S(n) = S(n-1) + n
Nhập môn về lập trình (C5)
Slide 7
Ví dụ
Vòng lặp while
(4)
S(1) = S(0) + 1
S(1) = 1 từ (3) ta có:
Để xác định giá trị ban đầu, từ (1) ta có: (5) Do đó, có thể suy ra S(0)=0. Để dùng vòng lặp tính công thức (3), ta thay n bằng biến
Từ đó, ta có các dữ kiện về vòng lặp như sau:
i=1
• Khởi động: • Thân vòng lặp: • Điều khiển vòng lặp while:
S=0, S=S+i, i=i+1 i <= n (trong khi i chưa bằng n
thì vẫn lặp)
đếm i (với i = 1 n)
Nhập môn về lập trình (C5)
Slide 8
Ví dụ
Vòng lặp while
Nhập môn về lập trình (C5)
Slide 9
Cú pháp và vận hành
Vòng lặp do-while
do statement while (condition) ;
Cú pháp :
điều kiện condition, nếu đúng thì lặp, sai kết thúc. • condition là biểu thức cho kết quả đúng/sai, đúng thì lặp, sai thì kết
thúc.
• statement có thể là phát biểu ghép { ... }.
Nghĩa là : làm phát biểu statement trước 1 lần, sau đó xét
lặp không biết trước.
Vòng lặp do-while là vòng lặp có điều kiện đi sau và số lần
Nhập môn về lập trình (C5)
Slide 10
Lưu đồ vận hành
Vòng lặp do-while
Statement
Điều kiện đi sau
Sai
condition
Đúng
Kết thúc lặp
Nhập môn về lập trình (C5)
Slide 11
Ví dụ tính giai thừa
Vòng lặp do-while
gt=1
i=1
gt=gt*i i=i+1
• Khởi động: • Thân: • Kiều kiện lặp:
(i<=n)
Tính giai thừa gt = 1 * 2 * 3 * ... * n Đưa về dạng lặp: gt(n)=gt(n-1)*n Từ đó, ta có thể xác định các dữ kiện vòng lặp như sau:
Nhập môn về lập trình (C5)
Slide 12
Code ví dụ tính giai thừa
Vòng lặp do-while
Nhập môn về lập trình (C5)
Slide 13
Cú pháp và vận hành
Vòng lặp for
for (initopt ; condopt ; loopopt ) statement
Cú pháp :
là phát biểu khởi động vòng lặp. là biểu thức luận lý quyết định lặp hay dừng. là phát biểu điều khiển vòng lặp.
Nghĩa là : làm phát biểu statement trong khi điều kiện
condopt còn đúng. • initopt : • condopt : • loopopt : • statement : có thể là phát biểu ghép.
Vòng lặp for cho phép thực hiện vòng lặp có số lần lặp biết
trước nếu dùng các dạng sau :
for (đếm=cậndưới; đếm<=cậntrên ; tăng đếm ) statement for (đếm=cậntrên; đếm>=cậndưới ; giảm đếm ) statement
Nhập môn về lập trình (C5)
Slide 14
Lưu đồ vận hành
Vòng lặp for
Initopt
Điều kiện đi trước
Sai
condopt
Đúng
Kết thúc lặp
Statement
loopopt
Nhập môn về lập trình (C5)
Slide 15
Ví dụ sắp thứ tự dãy
Vòng lặp for
Nhập môn về lập trình (C5)
Slide 16
Nhập trị ban đầu và xử lý dãy
Vòng lặp for
Một trong những ứng dụng phổ biến của for là dùng để xử
lý các vấn đề liên quan đến dãy (array).
Nhập môn về lập trình (C5)
Slide 17
Vòng lặp lồng nhau
Vòng lặp for
Dùng 2 vòng for lồng nhau để nhập ma trận.
Nhập môn về lập trình (C5)
Slide 18
In ma trận
Vòng lặp for
Dùng 2 vòng for lồng nhau để in ma trận.
Nhập môn về lập trình (C5)
Slide 19
Tính tổng ma trận
Vòng lặp for
Dùng 2 vòng for lồng nhau để tính tổng 2 ma trận.
