TRƯỜNG ĐẠI HỌC XÂY DỰNG MIỀN TÂY
KHOA KỸ THUẬT HẠ TẦNG ĐÔ THỊ
BÀI GIẢNG
QUẢN LÝ VÀ XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN
(TÀI LIỆU NỘI BỘ, TRÌNH ĐỘ ĐẠI HỌC)
Vĩnh Long, 2022
ii
MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU ...................................................................................................... vi
DANH MỤC HÌNH .............................................................................................. vi
DANH MỤC BẢNG ............................................................................................ vii
Chương 1: MỞ ĐẦU ............................................................................................. 1
1.1. Các khái niệm ................................................................................................... 1
1.2. Các vấn đề môi trường liên quan đến chất thải rắn ........................................... 1
1.3. Hệ thống quản lý chất thải rắn ở đô thị ............................................................. 3
1.3.1. Cơ cấu và sơ đồ tổ chức quản lý chất thải rắn đô thị ...................................... 3
1.3.2. Nhiệm vụ của các cơ quan chức năng trong hệ thống quản lý chất thải rắn ở
một số đô thị lớn Việt Nam ..................................................................................... 4
1.4. Các yêu cầu chung trong quản lý chất thải rắn ở các đô thị ............................... 5
Chương 2:NGUỒN GỐC, PHÂN LOẠI CHẤT THẢI RẮN ĐÔ THỊ.................... 6
2.1. Nguồn phát sinh và phân loại chất thải rắn đô thị ............................................. 6
2.1.1. Nguồn phát sinh chất thải rắn ........................................................................ 6
2.1.2. Phân loại chất thải rắn ................................................................................... 6
2.2. Lượng chất thải rắn đô thị phát sinh.................................................................. 8
2.2.1. Tầm quan trọng của việc xác định khối lượng chất thải rắn ........................... 8
2.2.2. Các phương pháp xác định khối lượng chất thải rắn ...................................... 8
2.2.2.1. Phương pháp khối lượng - thể tích .............................................................. 8
2.2.2.2. Phương pháp cân bằng vật chất ................................................................... 9
2.2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến khối lượng chất thải rắn ..................................... 13
2.3. Thành phần và tính chất của chất thải rắn ....................................................... 14
2.3.1 Thành phần chất thải rắn đô thị ..................................................................... 14
2.3.2. Các phương pháp phân tích thành phần và tính chất của chất thải rắn .......... 14
2.3.3. Nguyên tắc lấy mẫu chất thải rắn ................................................................. 15
2.3.4. Nguyên tắc phân loại lý học ........................................................................ 15
2.4. Các chỉ tiêu lý học .......................................................................................... 16
2.4.1. Khối lượng riêng ......................................................................................... 16
2.4.2. Độ ẩm của chất thải rắn ............................................................................... 17
2.4.3. Kích thước và cấp phối hạt .......................................................................... 17
2.4.4. Khả năng giữ nước thực tế của chất thải rắn ................................................ 18
iii
2.5. Các chỉ tiêu hóa học ........................................................................................ 18
2.5.1. Chất hữu cơ ................................................................................................. 18
2.5.2. Chất vô cơ ................................................................................................... 18
2.5.3. Hàm lượng cacbon cố định .......................................................................... 18
2.5.4. Nhiệt trị ....................................................................................................... 19
2.6. Đặc điểm về thành phần chất thải rắn ở các đô thị Việt Nam .......................... 19
2.6.1. Chất thải rắn sinh hoạt ................................................................................. 19
2.6.2. Chất thải rắn thải y tế ................................................................................... 19
2.6.3. Chất thải rắn công nghiệp ............................................................................ 21
2.7. Chất thải rắn nguy hại ..................................................................................... 21
2.7.1. Chất thải rắn sinh hoạt nguy hại ................................................................... 21
2.7.2. Chất thải rắn nguy hại từ hoạt động sản xuất công nghiệp ............................ 22
Chương 3:THU GOM, LƯU TRỮ VÀ XỬ LÝ TẠI CHỖ CHẤT THẢI RẮN
TỪ NHÀ Ở .........................................................................................................................................23
3.1. Thu gom chất thải rắn từ trong nhà ở .............................................................. 23
3.1.1. Thu gom từ các nhà ở thấp tầng ................................................................... 24
3.1.2. Thu gom từ các nhà ở cao tầng .................................................................... 25
3.2. Các phương tiện lưu, chứa tại chỗ và trung gian ............................................. 25
3.2.1.Các phương tiện lưu, chứa tại chỗ ................................................................. 26
3.2.2. Các phương tiện lưu, chứa trung gian .......................................................... 28
3.2.3. Chi phí cho việc thu gom các chất thải tại chỗ ............................................. 28
3.3. Ưu nhược điểm của các phương thức thu gom tại chỗ ..................................... 28
3.4. Các biện pháp giảm việc phát sinh chất thải rắn .............................................. 30
3.5. Các phương pháp xử lý sơ bộ và xử lý tại chỗ chất thải rắn ............................ 31
3.5.1. Xử lý sơ bộ bằng phương pháp nén ép ......................................................... 31
3.5.2. Xử lý tại chỗ chất thải rắn bằng phương pháp ủ sinh học. ............................ 32
3.5.3. Phương pháp đốt .......................................................................................... 34
Chương 4: THU GOM TẬP TRUNG VÀ VẬN CHUYỂN CHẤT THẢI RẮN
ĐÔ THỊ ................................................................................................................ 36
4.1.Các khái niệm .................................................................................................. 36
4.2. Các phương thức thu gom ............................................................................... 37
4.3. Hệ thống thu gom vận chuyển chất thải rắn .................................................... 37
iv
4.3.1. Các loại thiết bị tập trung vận chuyển chất thải rắn ...................................... 37
4.3.2. Ý nghĩa kinh tế của hoạt động trung chuyển và vận chuyển chất thải rắn ..... 39
4.3.3.Nhu cầu lao động .......................................................................................... 40
4.4. Phân tích hệ thống thu gom ............................................................................ 40
4.4.1. Sơ đồ hóa hệ thống thu gom ........................................................................ 41
4.4.2. Các Khái niệm ............................................................................................. 42
4.5. Xác định các thông số tính toán đối với hệ vận chuyển container di động. ...... 43
4.6. Xác định các thông số tính toán đối với hệ vận chuyển container cố định ....... 47
4.6.1. Hệ thống container cố định với xe thu gom lấy tải cơ khí ............................ 47
4.6.2. Hệ thống container cố định lấy tải thủ công ................................................. 50
4.7. Chọn tuyến đường thu gom vận chuyển .......................................................... 53
4.7.1. Các yếu tố cần xét đến khi chọn tuyến đường vận chuyển ........................... 53
4.7.2. Tạo lập tuyến đường vận chuyển ................................................................. 54
4.8. Công nghệ và thiết bị thu gom rác bụi đường ................................................. 54
4.8.1. Rác mặt đường ở các đô thị ......................................................................... 54
4.8.2. Công nghệ và phương thức thu gom rác mặt đường ..................................... 55
4.8.3.Các thiết bị thu gom bụi đường..................................................................... 55
4.9. Công nghệ và thiết bị thu gom phân xí máy .................................................... 56
4.9.1. Các loại công nghệ thu chuyển .................................................................... 56
4.9.2.Công nghệ và thiết bị hút chuyển phân xí tự hoại ......................................... 56
Chương 5: XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN ĐÔ THỊ .............................................................. 57
5.1. Cơ sở lựa chọn phương pháp xử lý ................................................................. 57
5.2. Các phương pháp xử lý chất thải rắn .............................................................. 57
5.2.1. Xử lý sơ bộ chất thải rắn đô thị .................................................................... 58
5.2.2. Làm khô và khử nước .................................................................................. 60
5.3. Xử lý chất thải rắn bằng công nghệ ép kiện .................................................... 62
5.4. Phương pháp ổn định chất thải rắn bằng công nghệ hydromex ....................... 62
5.5. Xử lý chất thải rắn bằng phương pháp ủ sinh học ........................................... 63
5.5.1. Khái niệm .................................................................................................... 63
5.5.2. Công nghệ ủ sinh học theo phương pháp chất đống ..................................... 64
5.5.3. Công nghệ ủ sinh học theo quy mô công nghiệp .......................................... 64
5.6. Xử lý rác thải bằng phương pháp đốt .............................................................. 66
v
5.7. Tái chế chất thải rắn ........................................................................................ 69
5.7.1. Tái chế lon nhôm ......................................................................................... 69
5.7.2. Tái chế giấy và carton .................................................................................. 69
5.7.3. Tái chế nhựa ................................................................................................ 70
5.7.4. Tái chế thủy tinh .......................................................................................... 72
5.7.5. Tái chế sắt và thép ....................................................................................... 72
5.7.6. Tái chế cao su .............................................................................................. 73
5.8. Chôn lấp chất thải rắn ..................................................................................... 73
5.8.1. Ưu nhược điểm của phương pháp chôn lấp .................................................. 73
5.8.2. Bãi chôn lấp chất thải rắn ............................................................................. 74
TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................................... x
