Bài giảng Quản trị hệ thống thông tin: Chương 4 - Huỳnh Phước Hải

Quản trị Hệ thống thông tin<br /> <br /> 10/30/2011<br /> <br /> Mục tiêu học tập<br /> 1. Hiểu được các quá trình được tổ chức sử dụng để phát triển<br /> hệ thống thông tin<br /> 2. Mô tả các giai đoạn chính của chu kỳ phát triển hệ thống:<br /> – Phân tích khả thi<br /> – Phân tích hệ thống<br /> – Thiết kế hệ thống<br /> – Hiện thực hệ thống<br /> – Bảo trì hệ thống<br /> 3. Hiểu được các nhân tố ảnh hưởng xây dựng hệ thống<br /> 4. Giải thích lựa chọn phát triển hệ thống: tự làm, mua ngoài,<br /> thuê gia công, và người dùng tự làm<br /> <br /> Chương 4.<br /> Qui trình triển khai và phát triển dự án HTTTQL<br /> <br /> 2<br /> <br /> Các vấn đề phát triển hệ thống<br /> <br /> Các vấn đề phát triển hệ thống<br /> <br /> Phân tích và Thiết kế hệ thống<br /> <br /> • Quá trình phân tích<br /> <br /> • Thuật ngữ dùng để mô tả quá trình thiết kế, xây dựng và quản trị<br /> <br />
Xác định vấn đề “lớn” (mission) của tổ chức<br /> <br /> • Hệ thống thông tin của các phân tích viên và lập trình viên<br /> <br />
Phân rã vấn đề lớn thành các vấn đề nhỏ hơn<br /> <br /> Công nghệ Phần mềm – Software Engineering<br /> <br />
Chuyển từng vấn đề nhỏ hơn thành chương trình trên máy<br /> tính<br /> <br /> • Thuật ngữ mô tả việc chuyển đổi từ “nghệ thuật” sang “kỹ thuật”<br /> • thông qua việc sử dụng các phương pháp luận chung, công nghệ<br /> <br />
Ráp các chương trình riêng rẽ thành hệ thống thông tin<br /> chung<br /> <br /> • và công cụ khi xây dựng hệ thống thông tin<br /> Phân tích vấn đề<br /> • Xây dựng hệ thống là quá trình phân tích các bài toán lớn và<br /> • phức tạp thành các bài toán nhỏ hơn để phát hiện và thiết kế các<br /> • giải pháp xử lý<br /> 3<br /> <br /> 4<br /> <br /> Các vấn đề phát triển hệ thống<br /> <br /> Các phương pháp thực hiện<br /> <br /> Vai trò con người đối với hệ thống<br /> <br /> 1. Phương pháp sử dụng nguồn nội lực.<br /> <br /> System<br /> Owners<br /> <br /> Chi trả chi phí xây dựng và điều hành hệ thống, định<br /> hướng và đề ra chính sách hoạt động.<br /> Chi phí và lợi ích đạt được khi giải quyết vấn đề<br /> kinh doanh và khám phá cơ hội mới<br /> <br /> 2. Phương pháp thuê ngoài.<br /> <br /> System<br /> Users<br /> <br /> Xác định các yêu cầu nghiệp vụ và các mong đợi đối<br /> với hệ thống.<br /> Các chức năng chuyên môn nghiệp vụ hệ thống<br /> thực hiện, tính dễ học và dễ sử dụng<br /> <br /> 4. Phương pháp sử dụng gói phần mềm.<br /> <br /> System<br /> Designers<br /> <br /> System<br /> Builders<br /> 10/30/2011<br /> <br /> 3. Người sử dụng tự phát triển phần mềm.<br /> 5. Phương pháp thuê dịch vụ.<br /> <br /> Chuyển đổi các nhu cầu nghiệp vụ thành các giải<br /> pháp kỹ thuật khả thi.<br /> Bản vẽ thiết kế để xây dựng hệ thống cuối cùng<br /> <br /> Tạo lập, triển khai và quản lý hệ thống.<br /> Thiết bị công nghệ dùng để hiện thực hệ thống<br /> 5<br /> 5<br /> <br /> 6<br /> <br /> 1<br /> <br /> Quản trị Hệ thống thông tin<br /> <br /> 10/30/2011<br /> <br /> 1. Phương pháp sử dụng nguồn nội lực.<br /> <br /> Phương pháp SDLC - Waterfall<br /> <br /> • Theo xu hướng truyền thống.<br /> <br /> • Phương pháp SDLC (System Development<br /> life Cycle) còn có tên là Waterfall: phương<br /> pháp thác nước.<br /> <br /> – Phương pháp thác nước (SDLC) (Waterpall)<br /> <br /> • Xu hướng hiện tại<br /> <br /> • Đặc điểm: Triển khai hệ thống theo từng<br /> bước, có cấu trúc.<br /> <br /> – Thử nghiệm.<br /> – Phát triển ứng dụng nhanh. (RAD)<br /> <br /> 7<br /> <br /> Phương pháp SDLC - Waterfall<br /> <br /> 8<br /> <br /> Bước 1. Lập kế hoạch triển khai hệ thống<br /> <br /> Các bước trong giai đoạn phân tích khả thi:<br /> <br /> Lập kế<br /> hoạch<br /> Phân<br /> tích<br /> <br />
Khảo sát và đánh giá hiện trạng<br /> Thiết<br /> kế<br /> Phát<br /> triển<br /> <br />
Xác định yêu cầu<br /> Kiểm<br /> định<br /> <br />
Báo cáo khả thi<br /> <br /> Vận<br /> hành<br /> Bảo trì<br /> <br /> 9<br /> <br /> 10<br /> <br /> Khảo sát và đánh giá hiện trạng<br /> <br /> Khảo sát và đánh giá hiện trạng<br /> <br /> Lý do phát triển hệ thống<br />
Hệ thống hiện tại (bằng tay hay máy tính) không thể đáp<br /> ứng được yêu cầu được đặt ra<br />
Có thể cắt giảm những chi phí quan trọng nhờ HTTT<br />
Ban quản lý cần hiểu rõ hơn về nhu cầu thông tin nội bộ<br /> trong việc ra quyết định<br />
Cung cấp dịch vụ tốt hơn cho khách hàng của công ty<br />
Mở ra nhiều công cụ mạnh mà công ty muốn khai thác<br />
Đẩy mạnh ý niệm hình ảnh kỹ thuật cao<br />
Những thay đổi trong luật pháp đòi hỏi phải thiết kế lại hệ<br /> thống<br /> <br /> Xác định mục tiêu và phạm vi<br />
Phương pháp chung:<br />
Phân tích viên đưa ra những phát biểu bằng văn bản làm<br /> căn cứ cho dự án, phạm vi, và mục tiêu của dự án<br />
Phân tích viên đưa ra mục tiêu và phạm vi của dự án<br /> <br />
Mục đích khảo sát:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br /> <br /> 11<br /> <br /> Có cần thiết tiến hành không?<br /> Cái gì cần tiếp tục?<br /> Thời gian?<br /> Chi phí bao nhiêu?<br /> Những nhân tố ủng hộ và cản trở?<br /> <br /> 12<br /> <br /> 2<br /> <br /> Quản trị Hệ thống thông tin<br /> <br /> 10/30/2011<br /> <br /> Khảo sát và đánh giá hiện trạng<br /> <br /> Báo cáo khả thi<br /> <br />
Mục đích<br />
Thiết lập tính khả thi của việc đưa 1 hệ thống<br /> vào hoạt động<br />
Giải quyết sự mâu thuẫn<br /> <br /> Phỏng vấn<br /> <br /> Quan sát<br /> <br />
Nghiên cứu tính khả thi<br /> <br /> Công cụ xác định<br /> yêu cầu<br /> Phân tích tài liệu<br /> <br />
<br />
<br />
<br />
<br /> <br /> Bảng câu hỏi<br /> <br /> Tính khả thi kinh tế<br /> Tính khả thi kỹ thuật<br /> Tính khả thi tổ chức<br /> Tính khả thi vận hành<br /> <br /> 13<br /> <br /> Báo cáo khả thi<br /> Khả thi tổ chức<br /> Hỗ trợ các mục tiêu chiến<br /> lược của tổ chức<br /> <br /> Khả thi kỹ thuật<br /> Khả năng, độ tin cậy, tính<br /> sẵn sàng của phần cứng,<br /> phần mềm và mạng<br /> <br /> 14<br /> <br /> Báo cáo khả thi<br /> • Các chỉ tiêu đánh giá lựa chọn dự án<br /> <br /> Khả thi kinh tế<br /> <br /> Chỉ tiêu đánh giá<br /> <br /> Tiết kiệm chi phí<br /> Tăng doanh thu<br /> Giảm đầu tư<br /> Tăng lợi nhuận<br /> Khả thi vận hành<br /> Người dùng cuối chấp thuận<br /> Hỗ trợ ban giám đốc<br /> Các yêu cầu khách hàng,<br /> nhà cung cấp và chính phủ<br /> <br /> Mô tả<br /> <br /> Phù hợp chiến<br /> lược<br /> <br /> Đánh giá về quan điểm và khả năng hỗ trợ tổ chức<br /> đạt được mục tiêu chiến lược hoặc lâu dài<br /> <br /> Lợi ích tiềm năng<br /> <br /> Đánh giá quan điểm tăng lợi ích, dịch vụ cho khách<br /> hàng, và thời hạn đem lại lợi ích<br /> <br /> Chi phí tiềm năng<br /> và các nguồn lực<br /> khả dụng<br /> <br /> Số lượng và chủng loại các nguồn lực dự án yêu cầu<br /> và khả năng sẵn có<br /> <br /> Quy mô/ thời gian<br /> <br /> Số lượng các thành phần và độ dài của thời gian<br /> hoàn thành dự án<br /> <br /> Khó khăn kỹ<br /> thuật/rủi ro<br /> <br /> Mức độ phức tạp về kỹ thuật liên quan đến việc triển<br /> khai dự án trong phạm vi thời gian và các ràng buộc<br /> về nguồn lực<br /> <br /> 15<br /> <br /> 16<br /> <br /> Báo cáo khả thi<br /> <br /> Báo cáo khả thi<br /> <br /> Viết báo cáo khả thi<br /> <br /> Nội dung của Báo cáo khả thi<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br /> <br /> –<br /> <br /> Phân tích viên viết báo cáo phân tích khả thi và nhà<br /> quản lý xem xét nó trước khi cho phép đề án được tiếp<br /> tục.<br /> – Các vấn đề phân tích khả thi:<br /> • Nhận định những lĩnh vực làm việc chính đối với đề án<br /> • Phải lưu ý bất kỳ các yêu cầu của đội ngũ chuyên viên<br /> trong những giai đoạn sau của đề án<br /> • Nhận ra khả năng tiết kiệm và cải tiến<br /> – Báo cáo cung cấp cho chúng ta 1 khả năng phân tích có<br /> thể thiết kế<br /> <br /> 17<br /> <br /> Trang tiêu đề<br /> Mục tiêu và phạm vi<br /> Tóm tắt<br /> Nền tảng<br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Hệ thống hiện tại<br /> Những hệ thống đề nghị<br /> Kiến nghị<br /> Kế hoạch phát triển<br /> Phụ lục<br /> <br /> 18<br /> <br /> 3<br /> <br /> Quản trị Hệ thống thông tin<br /> <br /> 10/30/2011<br /> <br /> Bước 2. Phân tích<br /> <br /> Bước 2. Phân tích<br /> <br /> Mục đích của phân tích hệ thống<br /> <br /> Các bước trong giai đoạn phân tích hệ thống<br /> <br />
Đảm bảo qui trình cần phải làm để thực hiện những<br /> chức năng của hệ thống<br /> <br />
Thu thập yêu cầu hệ thống<br />
Mô hình hóa dữ liệu<br /> <br />
Giúp cho người thiết kế hiểu rõ những việc phải làm để<br /> tiến hành xây dựng hệ thống<br /> <br />
Mô hình hóa quy trình nghiệp vụ<br /> <br />
Kết quả của giai đoạn phân tích sẽ là mô hình luận lý<br /> (logic) về chức năng của hệ thống, bao gồm: sơ đồ, biểu<br /> đồ, là những sản phẩm kỹ thuật được dùng trong phân<br /> tích<br /> <br /> 19<br /> <br /> 20<br /> <br /> Thu thập yêu cầu<br /> <br /> Mô hình hóa dữ liệu<br /> <br />
Thu thập yêu cầu là quá trình thu thập và tổ chức<br /> thông tin từ người dùng, nhà quản trị, quy trình<br /> nghiệp vụ và các tài liệu để hiểu rõ chức năng của<br /> hệ thống<br /> <br />
Dữ liệu (data) là các dữ kiện mô tả con người, các<br /> đối tượng, các sự kiện,<br />
Ví dụ, các dữ kiện mô tả con người: tên, tuổi, giới<br /> tính, nghề nghiệp,<br />
Để xây dựng hệ thống, phân tích viên phải hiểu rõ<br /> hệ thống cần dữ liệu gì để thực hiện các công<br /> việc.<br />
Công cụ thường dùng để mô hình hóa dữ liệu là:<br /> mô hình quan hệ thực thể ERD (Entity<br /> Relationship Diagram)<br /> <br />
Các kỹ thuật thu thập yêu cầu:<br />
Phỏng vấn<br />
Bảng câu hỏi<br />
Quan sát<br />
Tài liệu<br /> 21<br /> <br /> Mô hình hóa dữ liệu<br /> <br /> 22<br /> <br /> Mô hình hóa qui trình nghiệp vụ<br />
Dùng các kỹ thuật/công cụ để biểu diễn dòng dữ liệu và<br /> các qui trình xử lý dữ liệu<br />
Dòng dữ liệu (data flows) biểu diễn sự di chuyển của dữ<br /> liệu trong tổ chức hoặc trong hệ thống thông tin.<br />
Qui trình xử lý (processing logic) biểu diễn cách thức xử lý,<br /> biến đổi dữ liệu<br />
Công cụ thường dùng để mô hình hóa quá trình:<br />
Lưu đồ hệ thống thủ công<br />
Sơ đồ dòng dữ liệu (Data Flow Diagram - DFD)<br />
Bảng quyết định<br />
Lưu đồ logic<br /> <br /> 23<br /> <br /> 24<br /> <br /> 4<br /> <br /> Quản trị Hệ thống thông tin<br /> <br /> 10/30/2011<br /> <br /> Ví dụ:Doanh nghiệp là một cửa hàng bán đĩa nhạc.<br /> <br /> Bước 3. Thiết kế<br /> <br /> Cần có hệ thống thông tin để<br /> Thành<br /> được<br /> kiểm<br /> soát công<br /> và theo<br /> dõi mức độDoanh thu bán đĩa lên<br /> thể hiện<br /> được<br /> hâmnhư<br /> mộ thế<br /> của nào<br /> các ca sĩ ở đến 5% mỗi năm<br /> một vùng nào đó<br /> <br /> Cần làm gì để bảo<br /> đảm thành công đó<br /> Các thông tin để<br /> đánh giá và đo đạc<br /> những yếu tố để<br /> tạo thành công<br /> <br /> Đặt đúng đĩa CD vào các<br /> thời điểm thích hợp<br /> <br /> Những thông<br /> tin hiện tại về<br /> các ca sĩ đang<br /> được hâm mộ<br /> 25<br /> <br /> Bước 3. Thiết kế<br /> <br /> 26<br /> <br /> Thiết kế giao diện<br />
Form chứa các vùng dữ liệu được xác định trước,<br /> cho phép người dùng nhập liệu vào hệ thống.<br />
Báo cáo (reports) là các tài liệu tĩnh được sử dụng<br /> để tóm tắt thông tin cho việc đọc và thống kê.<br />
Giao diện hệ thống có thể sử dụng văn bản (ký<br /> tự), màu sắc, đồ họa để tương tác/giao tiếp với<br /> người dùng thông qua các cửa sổ (windows), biểu<br /> tượng (icons)<br />
Hộp hoại thoại được thiết kế để đợi người dùng<br /> thực hiện một mệnh lệnh hoặc xác nhận một thao<br /> tác<br /> <br /> 27<br /> <br /> 28<br /> <br /> Thiết kế cơ sở dữ liệu<br /> <br /> Thiết kế Qui trình xử lý<br /> <br />
Để thiết kế cơ sở dữ liệu và tập tin, người<br /> phân tích phải hiểu rõ dữ liệu và nhu cầu<br /> thông tin của tổ chức<br />
Thiết kế mô hình dữ liệu ý niệm bằng các<br /> công cụ, như ERD<br />
Chuyển từ mô hình dữ liệu ý niệm sang mô<br /> hình dữ liệu vật lý chi tiết hơn bằng các<br /> phần mềm quản trị CSDL (DBMS)<br /> <br />
Qui trình xử lý là các bước và các thủ tục biến đổi<br /> dữ liệu thô đầu vào thành thông tin<br />
Ví dụ: thủ tục, công thức tính điểm trung bình cho<br /> sinh viên lớp QTKD<br />
Thiết kế qui trình xử lý có thể được biểu diễn bằng<br /> nhiều cách:<br />
Sử dụng mã giả (pseudocode)<br />
Sơ đồ cấu trúc (structure charts)<br />
Cây quyết định (decision tree)<br /> <br />
Việc chuyển từ mã giả, sơ đồ cấu trúc và cây<br /> quyết định sang lập trình khá dễ dàng<br /> 29<br /> <br /> 30<br /> <br /> 5<br /> <br />